| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationမဇ္ဈိမ နိကာယ ၁၄၉
The Middle-Length Suttas Collection 149
မဟာသဠာယတနိကသုတ္တ
The Great Discourse on the Six Sense Fields
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ၊ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ: “ဘိက္ခဝေါ”တိ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There the Buddha addressed the bhikkhus, “Bhikkhus!”
“ဘဒန္တေ”တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ၊ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ:
“Venerable sir,” they replied. The Buddha said this:
“မဟာသဠာယတနိကံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ၊ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ, ဘာသိဿာမီ”တိ၊
“Bhikkhus, I shall teach you the great discourse on the six sense fields. Listen and apply your mind well, I will speak.”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ၊ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ:
“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:
“စက္ခုံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, ရူပေ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, စက္ခုဝိညာဏံ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, စက္ခုသမ္ဖဿံ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, စက္ခုသ္မိံ သာရဇ္ဇတိ, ရူပေသု သာရဇ္ဇတိ, စက္ခုဝိညာဏေ သာရဇ္ဇတိ, စက္ခုသမ္ဖဿေ သာရဇ္ဇတိ, ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ သာရဇ္ဇတိ၊
“Bhikkhus, when you don’t truly know and see the eye, sights, eye consciousness, eye contact, and what is felt as pleasant, painful, or neutral that arises conditioned by eye contact, you’re aroused by these things.
တဿ သာရတ္တဿ သံယုတ္တဿ သမ္မူဠှဿ အဿာဒါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဥပစယံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သာ စဿ ပဝဍ္ဎတိ၊ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ, စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ; ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ, စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ; ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ, စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ သော ကာယဒုက္ခမ္ပိ စေတောဒုက္ခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ၊
Someone who lives aroused like this—fettered, confused, concentrating on gratification—accumulates the five grasping aggregates for themselves in the future. And their craving—which leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands—grows. Their physical and mental stress, torment, and fever grow. And they experience physical and mental suffering.
သောတံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… ဃာနံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… ဇိဝှံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… ကာယံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… မနံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, ဓမ္မေ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, မနောဝိညာဏံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, မနောသမ္ဖဿံ, ဘိက္ခဝေ, အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အဇာနံ အပဿံ ယထာဘူတံ, မနသ္မိံ သာရဇ္ဇတိ, ဓမ္မေသု သာရဇ္ဇတိ, မနောဝိညာဏေ သာရဇ္ဇတိ, မနောသမ္ဖဿေ သာရဇ္ဇတိ, ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ သာရဇ္ဇတိ၊
When you don’t truly know and see the ear … nose … tongue … body … mind, thoughts, mind consciousness, mind contact, and what is felt as pleasant, painful, or neutral that arises conditioned by mind contact, you’re aroused by these things.
တဿ သာရတ္တဿ သံယုတ္တဿ သမ္မူဠှဿ အဿာဒါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဥပစယံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သာ စဿ ပဝဍ္ဎတိ၊ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ, စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဝဍ္ဎန္တိ; ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ, စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဝဍ္ဎန္တိ; ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ, စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ သော ကာယဒုက္ခမ္ပိ စေတောဒုက္ခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ၊
Someone who lives aroused like this—fettered, confused, concentrating on gratification—accumulates the five grasping aggregates for themselves in the future. And their craving—which leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands—grows. Their physical and mental stress, torment, and fever grow. And they experience physical and mental suffering.
စက္ခုဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, ရူပေ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, စက္ခုဝိညာဏံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, စက္ခုသမ္ဖဿံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, စက္ခုသ္မိံ န သာရဇ္ဇတိ, ရူပေသု န သာရဇ္ဇတိ, စက္ခုဝိညာဏေ န သာရဇ္ဇတိ, စက္ခုသမ္ဖဿေ န သာရဇ္ဇတိ, ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ န သာရဇ္ဇတိ၊
When you do truly know and see the eye, sights, eye consciousness, eye contact, and what is felt as pleasant, painful, or neutral that arises conditioned by eye contact, you’re not aroused by these things.
တဿ အသာရတ္တဿ အသံယုတ္တဿ အသမ္မူဠှဿ အာဒီနဝါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အပစယံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သာ စဿ ပဟီယတိ၊ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ, စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ; ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ, စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ; ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ, စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ၊ သော ကာယသုခမ္ပိ စေတောသုခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ၊
Someone who lives unaroused like this—unfettered, unconfused, concentrating on drawbacks—disperses the the five grasping aggregates for themselves in the future. And their craving—which leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands—is given up. Their physical and mental stress, torment, and fever are given up. And they experience physical and mental pleasure.
ယာ တထာဘူတဿ ဒိဋ္ဌိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ; ယော တထာဘူတဿ သင်္ကပ္ပေါ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ; ယော တထာဘူတဿ ဝါယာမော သွာဿ ဟောတိ သမ္မာဝါယာမော; ယာ တထာဘူတဿ သတိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာသတိ; ယော တထာဘူတဿ သမာဓိ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသမာဓိ၊ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ၊ ဧဝမဿာယံ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ၊
The view of such a person is right view. Their intention is right intention, their effort is right effort, their mindfulness is right mindfulness, and their immersion is right immersion. And their actions of body and speech have already been fully purified before. So this noble eightfold path is fully developed.
တဿ ဧဝံ ဣမံ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝယတော စတ္တာရောပိ သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, စတ္တာရောပိ သမ္မပ္ပဓာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, စတ္တာရောပိ ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, ပဉ္စပိ ဣန္ဒြိယာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, ပဉ္စပိ ဗလာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, သတ္တပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊
When the noble eightfold path is developed, the following are fully developed: the four kinds of mindfulness meditation, the four right efforts, the four bases of psychic power, the five faculties, the five powers, and the seven awakening factors.
တဿိမေ ဒွေ ဓမ္မာ ယုဂနန္ဓာ ဝတ္တန္တိ—သမထော စ ဝိပဿနာ စ၊ သော ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပရိဇာနာတိ၊ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပဇဟတိ၊ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ဘာဝေတိ၊ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ သစ္ဆိကရောတိ၊
And these two qualities proceed in conjunction: serenity and discernment. They completely understand by direct knowledge those things that should be completely understood by direct knowledge. They give up by direct knowledge those things that should be given up by direct knowledge. They develop by direct knowledge those things that should be developed by direct knowledge. They realize by direct knowledge those things that should be realized by direct knowledge.
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ? ‘ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ' တိဿ ဝစနီယံ, သေယျထိဒံ—ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ၊
And what are the things that should be completely understood by direct knowledge? You should say: ‘The five grasping aggregates.’ That is: form, feeling, perception, choices, and consciousness. These are the things that should be completely understood by direct knowledge.
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ—ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
And what are the things that should be given up by direct knowledge? Ignorance and craving for continued existence. These are the things that should be given up by direct knowledge.
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ—ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
And what are the things that should be developed by direct knowledge? Serenity and discernment. These are the things that should be developed by direct knowledge.
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ—ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
And what are the things that should be realized by direct knowledge? Knowledge and freedom. These are the things that should be realized by direct knowledge.
သောတံ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… ဃာနံ ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… ဇိဝှံ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… ကာယံ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ …ပေ… မနံ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, ဓမ္မေ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, မနောဝိညာဏံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, မနောသမ္ဖဿံ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ ဇာနံ ပဿံ ယထာဘူတံ, မနသ္မိံ န သာရဇ္ဇတိ, ဓမ္မေသု န သာရဇ္ဇတိ, မနောဝိညာဏေ န သာရဇ္ဇတိ, မနောသမ္ဖဿေ န သာရဇ္ဇတိ, ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ န သာရဇ္ဇတိ၊
When you truly know and see the ear … nose … tongue … body … mind, thoughts, mind consciousness, mind contact, and what is felt as pleasant, painful, or neutral that arises conditioned by mind contact, you are not aroused by these things. …
တဿ အသာရတ္တဿ အသံယုတ္တဿ အသမ္မူဠှဿ အာဒီနဝါနုပဿိနော ဝိဟရတော အာယတိံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အပစယံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တဏှာ စဿ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သာ စဿ ပဟီယတိ၊ တဿ ကာယိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ, စေတသိကာပိ ဒရထာ ပဟီယန္တိ; ကာယိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ, စေတသိကာပိ သန္တာပါ ပဟီယန္တိ; ကာယိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ, စေတသိကာပိ ပရိဠာဟာ ပဟီယန္တိ၊ သော ကာယသုခမ္ပိ စေတောသုခမ္ပိ ပဋိသံဝေဒေတိ၊
ယာ တထာဘူတဿ ဒိဋ္ဌိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ; ယော တထာဘူတဿ သင်္ကပ္ပေါ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ; ယော တထာဘူတဿ ဝါယာမော သွာဿ ဟောတိ သမ္မာဝါယာမော; ယာ တထာဘူတဿ သတိ သာဿ ဟောတိ သမ္မာသတိ; ယော တထာဘူတဿ သမာဓိ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသမာဓိ၊ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ၊ ဧဝမဿာယံ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ၊
တဿ ဧဝံ ဣမံ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝယတော စတ္တာရောပိ သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, စတ္တာရောပိ သမ္မပ္ပဓာနာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, စတ္တာရောပိ ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, ပဉ္စပိ ဣန္ဒြိယာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, ပဉ္စပိ ဗလာနိ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ, သတ္တပိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ၊
တဿိမေ ဒွေ ဓမ္မာ ယုဂနန္ဓာ ဝတ္တန္တိ—သမထော စ ဝိပဿနာ စ၊ သော ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပရိဇာနာတိ၊ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ပဇဟတိ၊ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ ဘာဝေတိ၊ ယေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ တေ ဓမ္မေ အဘိညာ သစ္ဆိကရောတိ၊
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ? ‘ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ' တိဿ ဝစနီယံ, သေယျထိဒံ—ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပရိညေယျာ၊
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ—ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ—ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ—ဣမေ ဓမ္မာ အဘိညာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ”တိ၊
These are the things that should be realized by direct knowledge.”
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ၊
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
မဟာသဠာယတနိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
