| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
7. මහාසළායතනිකසුත්‌තං
7. Mahāsaḷāyatanikasuttaṃ
428. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘මහාසළායතනිකං වො, භික්‌ඛවෙ, දෙසෙස්‌සාමි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –
428. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘mahāsaḷāyatanikaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
429. ‘‘චක්‌ඛුං, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, රූපෙ අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සං අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, යමිදං චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තම්‌පි අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, චක්‌ඛුස්‌මිං සාරජ්‌ජති, රූපෙසු සාරජ්‌ජති, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණෙ සාරජ්‌ජති, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සෙ සාරජ්‌ජති, යමිදං චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තස්‌මිම්‌පි සාරජ්‌ජති.
429. ‘‘Cakkhuṃ, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, rūpe ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, cakkhuviññāṇaṃ ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, cakkhusamphassaṃ ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, cakkhusmiṃ sārajjati, rūpesu sārajjati, cakkhuviññāṇe sārajjati, cakkhusamphasse sārajjati, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi sārajjati.
‘‘තස්‌ස සාරත්‌තස්‌ස සංයුත්‌තස්‌ස සම්‌මූළ්‌හස්‌ස අස්‌සාදානුපස්‌සිනො විහරතො ආයතිං පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා උපචයං ගච්‌ඡන්‌ති. තණ්‌හා චස්‌ස පොනොබ්‌භවිකා නන්‌දීරාගසහගතා තත්‍රතත්‍රාභිනන්‌දිනී, සා චස්‌ස පවඩ්‌ඪති. තස්‌ස කායිකාපි දරථා පවඩ්‌ඪන්‌ති, චෙතසිකාපි දරථා පවඩ්‌ඪන්‌ති; කායිකාපි සන්‌තාපා පවඩ්‌ඪන්‌ති , චෙතසිකාපි සන්‌තාපා පවඩ්‌ඪන්‌ති; කායිකාපි පරිළාහා පවඩ්‌ඪන්‌ති, චෙතසිකාපි පරිළාහා පවඩ්‌ඪන්‌ති. සො කායදුක්‌ඛම්‌පි 1 චෙතොදුක්‌ඛම්‌පි පටිසංවෙදෙති.
‘‘Tassa sārattassa saṃyuttassa sammūḷhassa assādānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā upacayaṃ gacchanti. Taṇhā cassa ponobbhavikā nandīrāgasahagatā tatratatrābhinandinī, sā cassa pavaḍḍhati. Tassa kāyikāpi darathā pavaḍḍhanti, cetasikāpi darathā pavaḍḍhanti; kāyikāpi santāpā pavaḍḍhanti , cetasikāpi santāpā pavaḍḍhanti; kāyikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti, cetasikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti. So kāyadukkhampi 2 cetodukkhampi paṭisaṃvedeti.
‘‘සොතං , භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං…පෙ.… ඝානං, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං…පෙ.… ජිව්‌හං, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං…පෙ.… කායං, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං…පෙ.… මනං, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, ධම්‌මෙ, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, මනොවිඤ්‌ඤාණං, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං , මනොසම්‌ඵස්‌සං, භික්‌ඛවෙ, අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තම්‌පි අජානං අපස්‌සං යථාභූතං, මනස්‌මිං සාරජ්‌ජති, ධම්‌මෙසු සාරජ්‌ජති, මනොවිඤ්‌ඤාණෙ සාරජ්‌ජති, මනොසම්‌ඵස්‌සෙ සාරජ්‌ජති, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තස්‌මිම්‌පි සාරජ්‌ජති.
‘‘Sotaṃ , bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ…pe… ghānaṃ, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ…pe… jivhaṃ, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ…pe… kāyaṃ, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ…pe… manaṃ, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, dhamme, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, manoviññāṇaṃ, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ , manosamphassaṃ, bhikkhave, ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ, manasmiṃ sārajjati, dhammesu sārajjati, manoviññāṇe sārajjati, manosamphasse sārajjati, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi sārajjati.
‘‘තස්‌ස සාරත්‌තස්‌ස සංයුත්‌තස්‌ස සම්‌මූළ්‌හස්‌ස අස්‌සාදානුපස්‌සිනො විහරතො ආයතිං පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා උපචයං ගච්‌ඡන්‌ති. තණ්‌හා චස්‌ස පොනොබ්‌භවිකා නන්‌දීරාගසහගතා තත්‍රතත්‍රාභිනන්‌දිනී, සා චස්‌ස පවඩ්‌ඪති. තස්‌ස කායිකාපි දරථා පවඩ්‌ඪන්‌ති, චෙතසිකාපි දරථා පවඩ්‌ඪන්‌ති; කායිකාපි සන්‌තාපා පවඩ්‌ඪන්‌ති, චෙතසිකාපි සන්‌තාපා පවඩ්‌ඪන්‌ති; කායිකාපි පරිළාහා පවඩ්‌ඪන්‌ති, චෙතසිකාපි පරිළාහා පවඩ්‌ඪන්‌ති. සො කායදුක්‌ඛම්‌පි චෙතොදුක්‌ඛම්‌පි පටිසංවෙදෙති.
‘‘Tassa sārattassa saṃyuttassa sammūḷhassa assādānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā upacayaṃ gacchanti. Taṇhā cassa ponobbhavikā nandīrāgasahagatā tatratatrābhinandinī, sā cassa pavaḍḍhati. Tassa kāyikāpi darathā pavaḍḍhanti, cetasikāpi darathā pavaḍḍhanti; kāyikāpi santāpā pavaḍḍhanti, cetasikāpi santāpā pavaḍḍhanti; kāyikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti, cetasikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti. So kāyadukkhampi cetodukkhampi paṭisaṃvedeti.
430. ‘‘චක්‌ඛුඤ්‌ච ඛො, භික්‌ඛවෙ, ජානං පස්‌සං යථාභූතං, රූපෙ ජානං පස්‌සං යථාභූතං, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ජානං පස්‌සං යථාභූතං, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සං ජානං පස්‌සං යථාභූතං, යමිදං චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තම්‌පි ජානං පස්‌සං යථාභූතං, චක්‌ඛුස්‌මිං න සාරජ්‌ජති, රූපෙසු න සාරජ්‌ජති, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණෙ න සාරජ්‌ජති, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සෙ න සාරජ්‌ජති, යමිදං චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තස්‌මිම්‌පි න සාරජ්‌ජති.
430. ‘‘Cakkhuñca kho, bhikkhave, jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, rūpe jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, cakkhuviññāṇaṃ jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, cakkhusamphassaṃ jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, cakkhusmiṃ na sārajjati, rūpesu na sārajjati, cakkhuviññāṇe na sārajjati, cakkhusamphasse na sārajjati, yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi na sārajjati.
‘‘තස්‌ස අසාරත්‌තස්‌ස අසංයුත්‌තස්‌ස අසම්‌මූළ්‌හස්‌ස ආදීනවානුපස්‌සිනො විහරතො ආයතිං පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා අපචයං ගච්‌ඡන්‌ති. තණ්‌හා චස්‌ස පොනොබ්‌භවිකා නන්‌දීරාගසහගතා තත්‍රතත්‍රාභිනන්‌දිනී, සා චස්‌ස පහීයති. තස්‌ස කායිකාපි දරථා පහීයන්‌ති, චෙතසිකාපි දරථා පහීයන්‌ති; කායිකාපි සන්‌තාපා පහීයන්‌ති, චෙතසිකාපි සන්‌තාපා පහීයන්‌ති; කායිකාපි පරිළාහා පහීයන්‌ත්‌න්‌ත්‌ති , චෙතසිකාපි පරිළාහා පහීයන්‌ති. සො කායසුඛම්‌පි චෙතොසුඛම්‌පි පටිසංවෙදෙති.
‘‘Tassa asārattassa asaṃyuttassa asammūḷhassa ādīnavānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā apacayaṃ gacchanti. Taṇhā cassa ponobbhavikā nandīrāgasahagatā tatratatrābhinandinī, sā cassa pahīyati. Tassa kāyikāpi darathā pahīyanti, cetasikāpi darathā pahīyanti; kāyikāpi santāpā pahīyanti, cetasikāpi santāpā pahīyanti; kāyikāpi pariḷāhā pahīyantntti , cetasikāpi pariḷāhā pahīyanti. So kāyasukhampi cetosukhampi paṭisaṃvedeti.
431. ‘‘යා තථාභූතස්‌ස 3 දිට්‌ඨි සාස්‌ස හොති සම්‌මාදිට්‌ඨි; යො තථාභූතස්‌ස 4 සඞ්‌කප්‌පො ස්‌වාස්‌ස හොති සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො; යො තථාභූතස්‌ස 5 වායාමො ස්‌වාස්‌ස හොති සම්‌මාවායාමො; යා තථාභූතස්‌ස 6 සති සාස්‌ස හොති සම්‌මාසති; යො තථාභූතස්‌ස 7 සමාධි ස්‌වාස්‌ස හොති සම්‌මාසමාධි. පුබ්‌බෙව ඛො පනස්‌ස කායකම්‌මං වචීකම්‌මං ආජීවො සුපරිසුද්‌ධො හොති. එවමස්‌සායං අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡති.
431. ‘‘Yā tathābhūtassa 8 diṭṭhi sāssa hoti sammādiṭṭhi; yo tathābhūtassa 9 saṅkappo svāssa hoti sammāsaṅkappo; yo tathābhūtassa 10 vāyāmo svāssa hoti sammāvāyāmo; yā tathābhūtassa 11 sati sāssa hoti sammāsati; yo tathābhūtassa 12 samādhi svāssa hoti sammāsamādhi. Pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hoti. Evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘තස්‌ස එවං ඉමං අරියං අට්‌ඨඞ්‌ගිකං මග්‌ගං භාවයතො චත්‌තාරොපි සතිපට්‌ඨානා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, චත්‌තාරොපි සම්‌මප්‌පධානා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, චත්‌තාරොපි ඉද්‌ධිපාදා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, පඤ්‌චපි ඉන්‌ද්‍රියානි භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, පඤ්‌චපි බලානි භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, සත්‌තපි බොජ්‌ඣඞ්‌ගා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති.
‘‘Tassa evaṃ imaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayato cattāropi satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, cattāropi sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, cattāropi iddhipādā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, pañcapi indriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, pañcapi balāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, sattapi bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘තස්‌සිමෙ ද්‌වෙ ධම්‌මා යුගනන්‌ධා 13 වත්‌තන්‌ති – සමථො ච විපස්‌සනා ච. සො යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පරිඤ්‌ඤෙය්‍යා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා පරිජානාති. යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පහාතබ්‌බා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා පජහති. යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා භාවෙතබ්‌බා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා භාවෙති. යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකාතබ්‌බා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකරොති.
‘‘Tassime dve dhammā yuganandhā 14 vattanti – samatho ca vipassanā ca. So ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti. Ye dhammā abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati. Ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti. Ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme abhiññā sacchikaroti.
‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පරිඤ්‌ඤෙය්‍යා? ‘පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා’ තිස්‌ස වචනීයං, සෙය්‍යථිදං – රූපුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, වෙදනුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණුපාදානක්‌ඛන්‌ධො. ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පරිඤ්‌ඤෙය්‍යා.
‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā abhiññā pariññeyyā? ‘Pañcupādānakkhandhā’ tissa vacanīyaṃ, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho. Ime dhammā abhiññā pariññeyyā.
‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පහාතබ්‌බා? අවිජ්‌ජා ච භවතණ්‌හා ච – ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පහාතබ්‌බා.
‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā abhiññā pahātabbā? Avijjā ca bhavataṇhā ca – ime dhammā abhiññā pahātabbā.
‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා භාවෙතබ්‌බා? සමථො ච විපස්‌සනා ච – ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා භාවෙතබ්‌බා.
‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā abhiññā bhāvetabbā? Samatho ca vipassanā ca – ime dhammā abhiññā bhāvetabbā.
‘‘කතමෙ , භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකාතබ්‌බා? විජ්‌ජා ච විමුත්‌ති ච – ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකාතබ්‌බා.
‘‘Katame , bhikkhave, dhammā abhiññā sacchikātabbā? Vijjā ca vimutti ca – ime dhammā abhiññā sacchikātabbā.
432. ‘‘සොතං , භික්‌ඛවෙ, ජානං පස්‌සං යථාභූතං…පෙ.… ඝානං භික්‌ඛවෙ, ජානං පස්‌සං යථාභූතං…පෙ.… ජිව්‌හං, භික්‌ඛවෙ, ජානං පස්‌සං යථාභූතං… කායං, භික්‌ඛවෙ, ජානං පස්‌සං යථාභූතං… මනං, භික්‌ඛවෙ, ජානං පස්‌සං යථාභූතං, ධම්‌මෙ ජානං පස්‌සං යථාභූතං, මනොවිඤ්‌ඤාණං ජානං පස්‌සං යථාභූතං, මනොසම්‌ඵස්‌සං ජානං පස්‌සං යථාභූතං, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තම්‌පි ජානං පස්‌සං යථාභූතං, මනස්‌මිං න සාරජ්‌ජති, ධම්‌මෙසු න සාරජ්‌ජති, මනොවිඤ්‌ඤාණෙ න සාරජ්‌ජති, මනොසම්‌ඵස්‌සෙ න සාරජ්‌ජති, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා තස්‌මිම්‌පි න සාරජ්‌ජති.
432. ‘‘Sotaṃ , bhikkhave, jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ…pe… ghānaṃ bhikkhave, jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ…pe… jivhaṃ, bhikkhave, jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ… kāyaṃ, bhikkhave, jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ… manaṃ, bhikkhave, jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, dhamme jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, manoviññāṇaṃ jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, manosamphassaṃ jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ, manasmiṃ na sārajjati, dhammesu na sārajjati, manoviññāṇe na sārajjati, manosamphasse na sārajjati, yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi na sārajjati.
‘‘තස්‌ස අසාරත්‌තස්‌ස අසංයුත්‌තස්‌ස අසම්‌මූළ්‌හස්‌ස ආදීනවානුපස්‌සිනො විහරතො ආයතිං පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා අපචයං ගච්‌ඡන්‌ති. තණ්‌හා චස්‌ස පොනොබ්‌භවිකා නන්‌දීරාගසහගතා තත්‍රතත්‍රාභිනන්‌දිනී , සා චස්‌ස පහීයති. තස්‌ස කායිකාපි දරථා පහීයන්‌ති, චෙතසිකාපි දරථා පහීයන්‌ති; කායිකාපි සන්‌තාපා පහීයන්‌ති, චෙතසිකාපි සන්‌තාපා පහීයන්‌ති; කායිකාපි පරිළාහා පහීයන්‌ති, චෙතසිකාපි පරිළාහා පහීයන්‌ති. සො කායසුඛම්‌පි චෙතොසුඛම්‌පි පටිසංවෙදෙති.
‘‘Tassa asārattassa asaṃyuttassa asammūḷhassa ādīnavānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā apacayaṃ gacchanti. Taṇhā cassa ponobbhavikā nandīrāgasahagatā tatratatrābhinandinī , sā cassa pahīyati. Tassa kāyikāpi darathā pahīyanti, cetasikāpi darathā pahīyanti; kāyikāpi santāpā pahīyanti, cetasikāpi santāpā pahīyanti; kāyikāpi pariḷāhā pahīyanti, cetasikāpi pariḷāhā pahīyanti. So kāyasukhampi cetosukhampi paṭisaṃvedeti.
433. ‘‘යා තථාභූතස්‌ස දිට්‌ඨි සාස්‌ස හොති සම්‌මාදිට්‌ඨි; යො තථාභූතස්‌ස සඞ්‌කප්‌පො ස්‌වාස්‌ස හොති සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො; යො තථාභූතස්‌ස වායාමො ස්‌වාස්‌ස හොති සම්‌මාවායාමො; යා තථාභූතස්‌ස සති සාස්‌ස හොති සම්‌මාසති; යො තථාභූතස්‌ස සමාධි ස්‌වාස්‌ස හොති සම්‌මාසමාධි. පුබ්‌බෙව ඛො පනස්‌ස කායකම්‌මං වචීකම්‌මං ආජීවො සුපරිසුද්‌ධො හොති. එවමස්‌සායං අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡති.
433. ‘‘Yā tathābhūtassa diṭṭhi sāssa hoti sammādiṭṭhi; yo tathābhūtassa saṅkappo svāssa hoti sammāsaṅkappo; yo tathābhūtassa vāyāmo svāssa hoti sammāvāyāmo; yā tathābhūtassa sati sāssa hoti sammāsati; yo tathābhūtassa samādhi svāssa hoti sammāsamādhi. Pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hoti. Evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati.
‘‘තස්‌ස එවං ඉමං අරියං අට්‌ඨඞ්‌ගිකං මග්‌ගං භාවයතො චත්‌තාරොපි සතිපට්‌ඨානා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, චත්‌තාරොපි සම්‌මප්‌පධානා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, චත්‌තාරොපි ඉද්‌ධිපාදා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, පඤ්‌චපි ඉන්‌ද්‍රියානි භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, පඤ්‌චපි බලානි භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, සත්‌තපි බොජ්‌ඣඞ්‌ගා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති.
‘‘Tassa evaṃ imaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayato cattāropi satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, cattāropi sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, cattāropi iddhipādā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, pañcapi indriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, pañcapi balāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, sattapi bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
‘‘තස්‌සිමෙ ද්‌වෙ ධම්‌මා යුගනන්‌ධා වත්‌තන්‌ති – සමථො ච විපස්‌සනා ච. සො යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පරිඤ්‌ඤෙය්‍යා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා පරිජානාති. යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පහාතබ්‌බා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා පජහති. යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා භාවෙතබ්‌බා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා භාවෙති. යෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකාතබ්‌බා තෙ ධම්‌මෙ අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකරොති.
‘‘Tassime dve dhammā yuganandhā vattanti – samatho ca vipassanā ca. So ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti. Ye dhammā abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati. Ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti. Ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme abhiññā sacchikaroti.
‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පරිඤ්‌ඤෙය්‍යා? ‘පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා’ තිස්‌ස වචනීයං, සෙය්‍යථිදං – රූපුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, වෙදනුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරුපාදානක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණුපාදානක්‌ඛන්‌ධො. ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පරිඤ්‌ඤෙය්‍යා.
‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā abhiññā pariññeyyā? ‘Pañcupādānakkhandhā’ tissa vacanīyaṃ, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho. Ime dhammā abhiññā pariññeyyā.
‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පහාතබ්‌බා? අවිජ්‌ජා ච භවතණ්‌හා ච – ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා පහාතබ්‌බා.
‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā abhiññā pahātabbā? Avijjā ca bhavataṇhā ca – ime dhammā abhiññā pahātabbā.
‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා භාවෙතබ්‌බා? සමථො ච විපස්‌සනා ච – ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා භාවෙතබ්‌බා.
‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā abhiññā bhāvetabbā? Samatho ca vipassanā ca – ime dhammā abhiññā bhāvetabbā.
‘‘කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකාතබ්‌බා? විජ්‌ජා ච විමුත්‌ති ච – ඉමෙ ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකාතබ්‌බා’’ති.
‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā abhiññā sacchikātabbā? Vijjā ca vimutti ca – ime dhammā abhiññā sacchikātabbā’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
මහාසළායතනිකසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං සත්‌තමං.
Mahāsaḷāyatanikasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 7. මහාසළායතනිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 7. මහාසළායතනිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā
