| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੭. ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā
੪੨੮. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਿਕਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਜੋਤਕਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ।
428.Evaṃme sutanti mahāsaḷāyatanikasuttaṃ. Tattha mahāsaḷāyatanikanti mahantānaṃ channaṃ āyatanānaṃ jotakaṃ dhammapariyāyaṃ.
੪੨੯. ਅਜਾਨਨ੍ਤਿ ਸਹવਿਪਸ੍ਸਨੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ। ਉਪਚਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ વੁਡ੍ਢਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, વਸਿਭਾવਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਾਯਿਕਾਤਿ ਪਞ੍ਚਦ੍વਾਰਿਕਦਰਥਾ। ਚੇਤਸਿਕਾਤਿ ਮਨੋਦ੍વਾਰਿਕਦਰਥਾ। ਸਨ੍ਤਾਪਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
429.Ajānanti sahavipassanena maggena ajānanto. Upacayaṃ gacchantīti vuḍḍhiṃ gacchanti, vasibhāvaṃ gacchantīti attho. Kāyikāti pañcadvārikadarathā. Cetasikāti manodvārikadarathā. Santāpādīsupi eseva nayo.
੪੩੦. ਕਾਯਸੁਖਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਦ੍વਾਰਿਕਸੁਖਂ। ਚੇਤੋਸੁਖਨ੍ਤਿ ਮਨੋਦ੍વਾਰਿਕਸੁਖਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਞ੍ਚਦ੍વਾਰਿਕਜવਨੇਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ વਾ વੁਟ੍ਠਾਨਂ વਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤਕਮੇવ ਹੋਤਿ। ਮਨੋਦ੍વਾਰਿਕੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ। ਅਯਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗવੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾ ਬਲવવਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਸਾਪਿ ਮਨੋਦ੍વਾਰਿਕੇਨੇવ ਹੋਤਿ।
430.Kāyasukhanti pañcadvārikasukhaṃ. Cetosukhanti manodvārikasukhaṃ. Ettha ca pañcadvārikajavanena samāpajjanaṃ vā vuṭṭhānaṃ vā natthi, uppannamattakameva hoti. Manodvārikena sabbaṃ hoti. Ayañca maggavuṭṭhānassa paccayabhūtā balavavipassanā, sāpi manodvārikeneva hoti.
੪੩੧. ਤਥਾਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚੇਤੋਸੁਖਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਸ੍ਸ। ਪੁਬ੍ਬੇવ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ વਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀવਾ ਪੁਬ੍ਬਸੁਦ੍ਧਿਕਾ ਨਾਮ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਕਪ੍ਪવਾਯਾਮਸਤਿਸਮਾਧਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਪਨ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਕਾਰਾਪਕਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ। ਏવਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ વਾ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋ વਾ ਹੋਤਿ।
431.Tathābhūtassāti kusalacittasampayuttacetosukhasamaṅgībhūtassa. Pubbeva kho panassāti assa bhikkhuno vācākammantājīvā pubbasuddhikā nāma ādito paṭṭhāya parisuddhāva honti. Diṭṭhisaṅkappavāyāmasatisamādhisaṅkhātāni pana pañcaṅgāni sabbatthakakārāpakaṅgāni nāma. Evaṃ lokuttaramaggo aṭṭhaṅgiko vā sattaṅgiko vā hoti.
વਿਤਣ੍ਡવਾਦੀ ਪਨ ‘‘ਯਾ ਯਥਾਭੂਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਇਮਮੇવ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ’’ਤਿ વਦਤਿ। ਸੋ – ‘‘ਏવਮਸ੍ਸਾਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਨ੍ਤਰવਚਨੇਨੇવ ਪਟਿਸੇਧਿਤਬ੍ਬੋ। ਉਤ੍ਤਰਿ ਚ ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ – ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਕਾਰਾਪਕਙ੍ਗਾਨਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ વਿਰਤਿવਸੇਨ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ। ‘‘ਯਾ ਚਤੂਹਿ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ ਆਰਤਿ વਿਰਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤવਿਰਤੀਸੁ ਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਂ ਪਜਹਤਿ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਂ ਭਾવੇਤਿ, ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਂ ਭਾવੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਾਨਿ ਨ વਿਨਾ, ਸਹੇવ વਿਰਤਿਯਾ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ। ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀવੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਇਤਿ વਚੀਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨੇવ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਕਾਰਾਪਕਙ੍ਗਾਨਿ વਿਰਤਿવਸੇਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਸੁਭਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤੇਪਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੧੪) ਚੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ। ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਅਨੇਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਸਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋવ ਮਗ੍ਗੋ ਆਗਤੋਤਿ।
Vitaṇḍavādī pana ‘‘yā yathābhūtassa diṭṭhī’’ti imameva suttapadesaṃ gahetvā ‘‘lokuttaramaggo pañcaṅgiko’’ti vadati. So – ‘‘evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchatī’’ti iminā anantaravacaneneva paṭisedhitabbo. Uttari ca evaṃ saññāpetabbo – lokuttaramaggo pañcaṅgiko nāma natthi, imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni maggakkhaṇe virativasena pūrenti. ‘‘Yā catūhi vacīduccaritehi ārati viratī’’ti evaṃ vuttaviratīsu hi micchāvācaṃ pajahati, sammāvācaṃ bhāveti, evaṃ sammāvācaṃ bhāventassa imāni pañcaṅgikāni na vinā, saheva viratiyā pūrenti. Sammākammantājīvesupi eseva nayo. Iti vacīkammādīni ādito paṭṭhāya parisuddhāneva vaṭṭanti. Imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni virativasena paripūrentīti pañcaṅgiko maggo nāma natthi. Subhaddasuttepi (dī. ni. 2.214) cetaṃ vuttaṃ – ‘‘yasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti. Aññesu ca anekesu suttasatesu aṭṭhaṅgikova maggo āgatoti.
੪੩੩. ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾવ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ। ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਯੁਗਨਨ੍ਧਾਤਿ ਏਕਕ੍ਖਣਿਕਯੁਗਨਨ੍ਧਾ। ਏਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ। ਏવਂ ਨਾਨਾਖਣਿਕਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਪਨ ਏਕਕ੍ਖਣਿਕਾ।
433.Cattāropi satipaṭṭhānāti maggasampayuttāva cattāro satipaṭṭhānā. Sammappadhānādīsupi eseva nayo. Yuganandhāti ekakkhaṇikayuganandhā. Etehi aññasmiṃ khaṇe samāpatti, aññasmiṃ vipassanāti. Evaṃ nānākhaṇikāpi honti, ariyamagge pana ekakkhaṇikā.
વਿਜ੍ਜਾ ਚ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਿਜ੍ਜਾ ਚ ਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
Vijjā ca vimutti cāti arahattamaggavijjā ca phalavimutti ca. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੭. ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੭. ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā
