Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦੀਘ ਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā)

    ੭. ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    7. Mahāsamayasuttavaṇṇanā

    ਨਿਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ

    Nidānavaṇṇanā

    ੩੩੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਰਾਯਮਪੁਬ੍ਬਪਦવਣ੍ਣਨਾ – ਸਕ੍ਕੇਸੂਤਿ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ‘‘ਸਕ੍ਯਾ વਤ, ਭੋ ਕੁਮਾਰਾ’’ਤਿ ਉਦਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾਨਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਨਂ ਨਿવਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਕ੍ਕੇਸੁ ਜਨਪਦੇ। ਮਹਾવਨੇਤਿ ਸਯਂਜਾਤੇ ਅਰੋਪਿਤੇ ਹਿਮવਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧੇ ਮਹਤਿ વਨੇ। ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹੀਤਿ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਦਿવਸੇਯੇવ ਪਤ੍ਤਅਰਹਤ੍ਤੇਹਿ।

    331.Evaṃme sutanti mahāsamayasuttaṃ. Tatrāyamapubbapadavaṇṇanā – sakkesūti ambaṭṭhasutte vuttena uppattinayena ‘‘sakyā vata, bho kumārā’’ti udānaṃ paṭicca sakkāti laddhanāmānaṃ rājakumārānaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘sakkā’’ti vuccati, tasmiṃ sakkesu janapade. Mahāvaneti sayaṃjāte aropite himavantena saddhiṃ ekābaddhe mahati vane. Sabbeheva arahantehīti imaṃ suttaṃ kathitadivaseyeva pattaarahattehi.

    ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਸਾਕਿਯਕੋਲਿਯਾ ਕਿਰ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਨਗਰਸ੍ਸ ਚ ਕੋਲਿਯਨਗਰਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਰੋਹਿਣਿਂ ਨਾਮ ਨਦਿਂ ਏਕੇਨੇવ ਆવਰਣੇਨ ਬਨ੍ਧਾਪੇਤ੍વਾ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਜੇਟ੍ਠਮੂਲਮਾਸੇ ਸਸ੍ਸੇਸੁ ਮਿਲਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਉਭਯਨਗਰવਾਸਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਕਰਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਥ ਕੋਲਿਯਨਗਰવਾਸਿਨੋ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਇਦਂ ਉਦਕਂ ਉਭਤੋ ਹਰਿਯਮਾਨਂ ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਹੋਸ੍ਸਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਸਸ੍ਸਂ ਏਕੇਨ ਉਦਕੇਨੇવ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਉਦਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ। ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਨਗਰવਾਸਿਨੋ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਕੋਟ੍ਠੇ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਠਿਤੇਸੁ ਮਯਂ ਰਤ੍ਤਸੁવਣ੍ਣਨੀਲਮਣਿਕਾਲ਼ਕਹਾਪਣੇ ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਪਸਿਬ੍ਬਕਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰਦ੍વਾਰੇ વਿਚਰਿਤੁਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਸਸ੍ਸਂ ਏਕੇਨੇવ ਉਦਕੇਨ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਉਦਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨ ਮਯਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਮਯਮ੍ਪਿ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਏવਂ ਕਲਹਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਏਕੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਏਕਸ੍ਸ ਪਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਸੋਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਏવਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਰਾਜਕੁਲਾਨਂ ਜਾਤਿਂ ਘਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਕਲਹਂ વਡ੍ਢਯਿਂਸੁ।

    Tatrāyaṃ anupubbikathā – sākiyakoliyā kira kapilavatthunagarassa ca koliyanagarassa ca antare rohiṇiṃ nāma nadiṃ ekeneva āvaraṇena bandhāpetvā sassāni karonti, atha jeṭṭhamūlamāse sassesu milāyantesu ubhayanagaravāsikānampi kammakarā sannipatiṃsu. Tattha koliyanagaravāsino āhaṃsu – ‘‘idaṃ udakaṃ ubhato hariyamānaṃ na tumhākaṃ na amhākaṃ pahossati, amhākaṃ pana sassaṃ ekena udakeneva nipphajjissati, idaṃ udakaṃ amhākaṃ dethā’’ti. Kapilavatthunagaravāsino āhaṃsu – ‘‘tumhesu koṭṭhe pūretvā ṭhitesu mayaṃ rattasuvaṇṇanīlamaṇikāḷakahāpaṇe ca gahetvā pacchipasibbakādihatthā na sakkhissāma tumhākaṃ gharadvāre vicarituṃ, amhākampi sassaṃ ekeneva udakena nipphajjissati, idaṃ udakaṃ amhākaṃ dethā’’ti. ‘‘Na mayaṃ dassāmā’’ti. ‘‘Mayampi na dassāmā’’ti. Evaṃ kalahaṃ vaḍḍhetvā eko uṭṭhāya ekassa pahāraṃ adāsi, sopi aññassāti evaṃ aññamaññaṃ paharitvā rājakulānaṃ jātiṃ ghaṭṭetvā kalahaṃ vaḍḍhayiṃsu.

    ਕੋਲਿਯਕਮ੍ਮਕਰਾ વਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁવਾਸਿਕੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਜ੍ਜਥ, ਯੇ ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਗਿਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂવਸਿਂਸੁ। ਏਤੇਸਂ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾ ਚ ਫਲਕਾવੁਧਾਨਿ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਸਾਕਿਯਕਮ੍ਮਕਰਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਦਾਨਿ ਕੁਟ੍ਠਿਨੋ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਜ੍ਜਥ, ਯੇ ਅਨਾਥਾ ਨਿਗ੍ਗਤਿਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾ વਿਯ ਕੋਲਰੁਕ੍ਖੇ વਸਿਂਸੁ, ਏਤੇਸਂ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾ ਚ ਫਲਕਾવੁਧਾਨਿ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਕਥੇਸੁਂ, ਅਮਚ੍ਚਾ ਰਾਜਕੁਲਾਨਂ ਕਥੇਸੁਂ, ਤਤੋ ਸਾਕਿਯਾ – ‘‘ਭਗਿਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂવਾਸਿਕਾਨਂ ਥਾਮਞ੍ਚ ਬਲਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ। ਕੋਲਿਯਾਪਿ – ‘‘ਕੋਲਰੁਕ੍ਖવਾਸੀਨਂ ਥਾਮਞ੍ਚ ਬਲਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ।

    Koliyakammakarā vadanti – ‘‘tumhe kapilavatthuvāsike gahetvā gajjatha, ye soṇasiṅgālādayo viya attano bhaginīhi saddhiṃ saṃvasiṃsu. Etesaṃ hatthino ca assā ca phalakāvudhāni ca amhākaṃ kiṃ karissantī’’ti? Sākiyakammakarāpi vadanti – ‘‘tumhe dāni kuṭṭhino dārake gahetvā gajjatha, ye anāthā niggatikā tiracchānā viya kolarukkhe vasiṃsu, etesaṃ hatthino ca assā ca phalakāvudhāni ca amhākaṃ kiṃ karissantī’’ti? Te gantvā tasmiṃ kamme niyuttaamaccānaṃ kathesuṃ, amaccā rājakulānaṃ kathesuṃ, tato sākiyā – ‘‘bhaginīhi saddhiṃ saṃvāsikānaṃ thāmañca balañca dassessāmā’’ti yuddhasajjā nikkhamiṃsu. Koliyāpi – ‘‘kolarukkhavāsīnaṃ thāmañca balañca dassessāmā’’ti yuddhasajjā nikkhamiṃsu.

    ਭਗવਾਪਿ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇવ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇ ਏવਂ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜੇ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਅਦ੍ਦਸ। ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਮਯਿ ਗਤੇ ਅਯਂ ਕਲਹੋ વੂਪਸਮਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਉਦਾਹੁ ਨੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਅਹਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਲਹવੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ਤੀਣਿ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਤੋ ਕਲਹੋ વੂਪਸਮਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਥ ਸਾਮਗ੍ਗਿਦੀਪਨਤ੍ਥਾਯ ਦ੍વੇ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਦਣ੍ਡਸੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ। ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਉਭਯਨਗਰવਾਸਿਨੋਪਿ ਅਡ੍ਢਤਿਯਾਨਿ ਅਡ੍ਢਤਿਯਾਨਿ ਕੁਮਾਰਸਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਦਾ ਮਹਾਸਮਾਗਮੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਮਕਾਸਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇਸੁ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜੇਸੁ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇਸੁ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍વਾ ਸਯਮੇવ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸੇਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਆਕਾਸੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਯੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿ।

    Bhagavāpi rattiyā paccūsasamayeva mahākaruṇāsamāpattito vuṭṭhāya lokaṃ volokento ime evaṃ yuddhasajje nikkhamante addasa. Disvā – ‘‘mayi gate ayaṃ kalaho vūpasamissati nu kho udāhu no’’ti upadhārento – ‘‘ahamettha gantvā kalahavūpasamanatthaṃ tīṇi jātakāni kathessāmi, tato kalaho vūpasamissati. Atha sāmaggidīpanatthāya dve jātakāni kathetvā attadaṇḍasuttaṃ desessāmi. Desanaṃ sutvā ubhayanagaravāsinopi aḍḍhatiyāni aḍḍhatiyāni kumārasatāni dassanti, ahaṃ te pabbajissāmi, tadā mahāsamāgamo bhavissatī’’ti sanniṭṭhānamakāsi. Tasmā imesu yuddhasajjesu nikkhamantesu kassaci anārocetvā sayameva pattacīvaramādāya gantvā dvinnaṃ senānaṃ antare ākāse pallaṅkaṃ ābhujitvā chabbaṇṇarasmiyo vissajjetvā nisīdi.

    ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁવਾਸਿਨੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾવ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਿਸੇਟ੍ਠੋ ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਤੋ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਨੁ ਖੋ ਤੇਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਲਹਕਾਰਣਭਾવੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ – ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾ ਭਗવਤਿ ਆਗਤੇ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਰਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਸਤ੍ਥਂ ਪਾਤੇਤੁਂ, ਕੋਲਿਯਨਗਰવਾਸਿਨੋ ਅਮ੍ਹੇ ਹਨਨ੍ਤੁ વਾ ਪਚਨ੍ਤੁ વਾ’’ਤਿ ਆવੁਧਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਕੋਲਿਯਨਗਰવਾਸਿਨੋਪਿ ਤਥੇવ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਆવੁਧਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।

    Kapilavatthuvāsino bhagavantaṃ disvāva – ‘‘amhākaṃ ñātiseṭṭho satthā āgato, diṭṭho nu kho tena amhākaṃ kalahakāraṇabhāvo’’ti cintetvā – ‘‘na kho pana sakkā bhagavati āgate amhehi parassa sarīre satthaṃ pātetuṃ, koliyanagaravāsino amhe hanantu vā pacantu vā’’ti āvudhāni chaḍḍetvā bhagavantaṃ vanditvā nisīdiṃsu. Koliyanagaravāsinopi tatheva cintetvā āvudhāni chaḍḍetvā bhagavantaṃ vanditvā nisīdiṃsu.

    ਭਗવਾ ਜਾਨਨ੍ਤੋવ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਆਗਤਤ੍ਥ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਭਗવਾ, ਨ ਤਿਤ੍ਥਕੀਲ਼ਾਯ ਨ ਪਬ੍ਬਤਕੀਲ਼ਾਯ ਨ ਨਦੀਕੀਲ਼ਾਯ ਨ ਗਿਰਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਆਗਤਮ੍ਹਾਤਿ। ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વੋ ਕਲਹੋ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ? ਉਦਕਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਉਦਕਂ ਕਿਂ ਅਗ੍ਘਤਿ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ? ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਪਥવੀ ਨਾਮ ਕਿਂ ਅਗ੍ਘਤਿ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ? ਅਨਗ੍ਘਾ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਂ ਅਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ? ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮ ਅਨਗ੍ਘਾ ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਅਪ੍ਪਮੂਲਕਂ ਉਦਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਅਨਗ੍ਘੇ ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਨਾਸੇਥ, ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ? ‘‘ਕਲਹੇ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਲਹવਸੇਨ ਮਹਾਰਾਜਾ ਅਟ੍ਠਾਨੇ વੇਰਂ ਕਤ੍વਾ ਏਕਾਯ ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾਯ ਕਾਲ਼ਸੀਹੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਦ੍ਧਾਘਾਤੋ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਇਮਂ ਕਪ੍ਪਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਯੇવਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਫਨ੍ਦਨਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ। ਤਤੋ ‘‘ਪਰਪਤ੍ਤਿਯੇਨ ਨਾਮ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹੁਤ੍વਾ ਹਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਸਕਸ੍ਸ ਕਥਾਯ ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸવਿਤ੍ਥਤੇ ਹਿਮવਨ੍ਤੇ ਚਤੁਪ੍ਪਦਗਣਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਪਤ੍ਤਿਯੇਨ ਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਥવੀਉਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ। ਤਤੋ – ‘‘ਕਦਾਚਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ, ਦੁਬ੍ਬਲੋਪਿ ਮਹਬ੍ਬਲਸ੍ਸ ਰਨ੍ਧਂ વਿવਰਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਮਹਬ੍ਬਲੋ ਦੁਬ੍ਬਲਸ੍ਸ। ਲਟੁਕਿਕਾਪਿ ਹਿ ਸਕੁਣਿਕਾ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਂ ਘਾਤੇਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਲਟੁਕਿਕਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ। ਏવਂ ਕਲਹવੂਪਸਮਤ੍ਥਾਯ ਤੀਣਿ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਤ੍વਾ ਸਾਮਗ੍ਗਿਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਾਯ ਦ੍વੇ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਸਿ। ਕਥਂ? ਸਮਗ੍ਗਾਨਞ੍ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕੋਚਿ ਓਤਾਰਂ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ વਤ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ। ਤਤੋ ‘‘ਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕੋਚਿ વਿવਰਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਯਦਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ વਿવਾਦਮਕਂਸੁ, ਅਥ ਤੇ ਨੇਸਾਦਪੁਤ੍ਤੋ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਗਤੋ। વਿવਾਦੇ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ વਟ੍ਟਕਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ। ਏવਂ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਤ੍વਾ ਅવਸਾਨੇ ਅਤ੍ਤਦਣ੍ਡਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸਿ।

    Bhagavā jānantova – ‘‘kasmā āgatattha mahārājā’’ti pucchi. Bhagavā, na titthakīḷāya na pabbatakīḷāya na nadīkīḷāya na giridassanatthaṃ, imasmiṃ pana ṭhāne saṅgāmaṃ paccupaṭṭhapetvā āgatamhāti. Kiṃ nissāya vo kalaho mahārājāti? Udakaṃ, bhanteti. Udakaṃ kiṃ agghati mahārājāti? Appagghaṃ, bhanteti. Pathavī nāma kiṃ agghati mahārājāti? Anagghā, bhanteti. Khattiyā kiṃ agghanti mahārājāti? Khattiyā nāma anagghā bhanteti. Appamūlakaṃ udakaṃ nissāya kimatthaṃ anagghe khattiye nāsetha, mahārājāti? ‘‘Kalahe assādo nāma natthi, kalahavasena mahārājā aṭṭhāne veraṃ katvā ekāya rukkhadevatāya kāḷasīhena saddhiṃ baddhāghāto sakalampi imaṃ kappaṃ anuppattoyevā’’ti vatvā phandanajātakaṃ kathesi. Tato ‘‘parapattiyena nāma mahārājā na bhavitabbaṃ. Parapattiyā hutvā hi ekassa sasakassa kathāya tiyojanasahassavitthate himavante catuppadagaṇā mahāsamuddaṃ pakkhandino ahesuṃ. Tasmā parapattiyena na bhavitabba’’nti vatvā pathavīundriyajātakaṃ kathesi. Tato – ‘‘kadāci, mahārājā, dubbalopi mahabbalassa randhaṃ vivaraṃ passati, kadāci mahabbalo dubbalassa. Laṭukikāpi hi sakuṇikā hatthināgaṃ ghātesī’’ti vatvā laṭukikajātakaṃ kathesi. Evaṃ kalahavūpasamatthāya tīṇi jātakāni kathetvā sāmaggiparidīpanatthāya dve jātakāni kathesi. Kathaṃ? Samaggānañhi mahārājā koci otāraṃ nāma passituṃ na sakkotīti vatvā rukkhadhammajātakaṃ kathesi. Tato ‘‘samaggānaṃ mahārājā koci vivaraṃ passituṃ nāsakkhi. Yadā pana aññamaññaṃ vivādamakaṃsu, atha te nesādaputto jīvitā voropetvā ādāya gato. Vivāde assādo nāma natthī’’ti vatvā vaṭṭakajātakaṃ kathesi. Evaṃ imāni pañca jātakāni kathetvā avasāne attadaṇḍasuttaṃ kathesi.

    ਰਾਜਾਨੋ ਪਸਨ੍ਨਾ – ‘‘ਸਚੇ ਸਤ੍ਥਾ ਨਾਗਮਿਸ੍ਸ, ਮਯਂ ਸਹਤ੍ਥਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂਯੇવ વਧਿਤ੍વਾ ਲੋਹਿਤਨਦਿਂ ਪવਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤਭਾਤਰੋ ਗੇਹਦ੍વਾਰੇ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਸਾਸਨਪਟਿਸਾਸਨਮ੍ਪਿ ਨੋ ਆਹਰਣਕੋ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨੋ ਜੀવਿਤਂ ਲਦ੍ਧਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਿਸ੍ਸ, ਦ੍વਿਸਹਸ੍ਸਦੀਪਪਰਿવਾਰੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਮਹਾਦੀਪੇਸੁ ਰਜ੍ਜਮਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਅਭવਿਸ੍ਸ, ਅਤਿਰੇਕਸਹਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਭવਿਸ੍ਸਂਸੁ, ਤਤੋ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿવਾਰੋવ ਅવਿਚਰਿਸ੍ਸ। ਤਂ ਖੋ ਪਨੇਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਇਦਾਨਿਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿવਾਰੋਯੇવ વਿਚਰਤੂ’’ਤਿ ਉਭਯਨਗਰવਾਸਿਨੋ ਅਡ੍ਢਤਿਯਾਨਿ ਅਡ੍ਢਤਿਯਾਨਿ ਕੁਮਾਰਸਤਾਨਿ ਅਦਂਸੁ। ਭਗવਾ ਤੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਮਹਾવਨਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਤੇਸਂ ਗਰੁਗਾਰવવਸੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਨਭਿਰਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ। ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾਯੋਪਿ ਨੇਸਂ ‘‘ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨ੍ਤੁ, ਘਰਾવਾਸੋ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍વਾ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਅਤਿਰੇਕਤਰਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਂਸੁ।

    Rājāno pasannā – ‘‘sace satthā nāgamissa, mayaṃ sahatthā aññamaññaṃyeva vadhitvā lohitanadiṃ pavattayissāma, amhākaṃ puttabhātaro gehadvāre na passeyyāma, sāsanapaṭisāsanampi no āharaṇako na bhavissati. Satthāraṃ nissāya no jīvitaṃ laddhaṃ. Sace pana satthā agāraṃ ajjhāvasissa, dvisahassadīpaparivāresu catūsu mahādīpesu rajjamassa hatthagataṃ abhavissa, atirekasahassaṃ kho panassa puttā abhavissaṃsu, tato khattiyaparivārova avicarissa. Taṃ kho panesa sampattiṃ pahāya nikkhamitvā sambodhiṃ patto, idānipi khattiyaparivāroyeva vicaratū’’ti ubhayanagaravāsino aḍḍhatiyāni aḍḍhatiyāni kumārasatāni adaṃsu. Bhagavā te pabbājetvā mahāvanaṃ agamāsi. Tesaṃ garugāravavasena na attano ruciyā pabbajitānaṃ anabhirati uppajji. Purāṇadutiyikāyopi nesaṃ ‘‘ayyaputtā ukkaṇṭhantu, gharāvāso na saṇṭhātī’’tiādīni vatvā sāsanaṃ pesenti. Te atirekataraṃ ukkaṇṭhiṃsu.

    ਭਗવਾ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਅਨਭਿਰਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਾਦਿਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ વਸਨ੍ਤਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨੇਸਂ ਕੁਣਾਲਦਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਨੇਤ੍વਾ ਅਨਭਿਰਤਿਂ વਿਨੋਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕੁਣਾਲਦਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਸਿ। ਤੇ ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕੁਣਾਲਦਹਨ੍ਤਿ? ਆਮ ਭਗવਾਤਿ। ਯਦਿ ਏવਂ, ਏਥ, ਗਚ੍ਛਾਮਾਤਿ। ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਂ ਭਗવਾ ਗਮਨਟ੍ਠਾਨਂ ਮਯਂ ਕਥਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ? ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਹੋਥ, ਅਹਂ ਮਮਾਨੁਭਾવੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ। ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਅਥ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਕੁਣਾਲਦਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕੁਣਾਲਦਹੇ ਯੇਸਂ ਮਚ੍ਛਾਨਂ ਨਾਮਂ ਨ ਜਾਨਾਥ, ਤੇਸਂ ਨਾਮਂ ਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ।

    Bhagavā āvajjanto tesaṃ anabhiratabhāvaṃ ñatvā ‘‘ime bhikkhū mādisena buddhena saddhiṃ ekato vasantā ukkaṇṭhanti, handa nesaṃ kuṇāladahassa vaṇṇaṃ kathetvā tattha netvā anabhiratiṃ vinodessāmī’’ti kuṇāladahassa vaṇṇaṃ kathesi. Te taṃ daṭṭhukāmā ahesuṃ. Daṭṭhukāmattha, bhikkhave, kuṇāladahanti? Āma bhagavāti. Yadi evaṃ, etha, gacchāmāti. Iddhimantānaṃ bhagavā gamanaṭṭhānaṃ mayaṃ kathaṃ gamissāmāti? Tumhe gantukāmā hotha, ahaṃ mamānubhāvena gahetvā gamissāmīti. Sādhu, bhanteti. Atha bhagavā pañca bhikkhusatāni gahetvā ākāse uppatitvā kuṇāladahe patiṭṭhāya te bhikkhū āha – ‘‘bhikkhave, imasmiṃ kuṇāladahe yesaṃ macchānaṃ nāmaṃ na jānātha, tesaṃ nāmaṃ pucchathā’’ti.

    ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਭਗવਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਥੇਸਿ। ਨ ਕੇવਲਂ ਮਚ੍ਛਾਨਂਯੇવ, ਤਸ੍ਮਿਂ વਨਸਣ੍ਡੇ ਰੁਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਦ੍વਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਸਕੁਣਾਨਮ੍ਪਿ ਨਾਮਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਾਪੇਤ੍વਾ ਕਥੇਸਿ। ਅਥ ਦ੍વੀਹਿ ਸਕੁਣੇਹਿ ਮੁਖਤੁਣ੍ਡਕੇਨ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਦਣ੍ਡਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਕੁਣਾਲਸਕੁਣਰਾਜਾ ਪੁਰਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਸਕੁਣਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਏਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇਸਂ ਸਕੁਣਾਨਂ ਰਾਜਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਿવਾਰਾ ਏਤੇ ਏਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਾਮਾਤਿ। ਏવਮੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਮਮ વਂਸੋ ਮਮ ਪવੇਣੀਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਤਾવ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤੇ ਸਕੁਣੇ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਯਂ ਪਨ ਭਗવਾ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਮਮ વਂਸੋ ਮਮ ਪવੇਣੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਤਂ ਸੋਤੁਕਾਮਮ੍ਹਾਤਿ। ਸੋਤੁਕਾਮਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ? ਆਮ, ਭਗવਾਤਿ। ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਤੀਹਿ ਗਾਥਾਸਤੇਹਿ ਮਣ੍ਡੇਤ੍વਾ ਕੁਣਾਲਜਾਤਕਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਅਨਭਿਰਤਿਂ વਿਨੋਦੇਸਿ। ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਮਗ੍ਗੇਨੇવ ਚ ਨੇਸਂ ਇਦ੍ਧਿਪਿ ਆਗਤਾ। ਭਗવਾ – ‘‘ਹੋਤੁ ਤਾવ ਏਤ੍ਤਕਂ ਏਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਮਹਾવਨਮੇવ ਅਗਮਾਸਿ। ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਮਨਕਾਲੇ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾવੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾવੇਨ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਮਹਾવਨੇ ਓਤਰਿਂਸੁ।

    Te pucchiṃsu, bhagavā pucchitapucchitaṃ kathesi. Na kevalaṃ macchānaṃyeva, tasmiṃ vanasaṇḍe rukkhānampi pabbatapāde dvipadacatuppadasakuṇānampi nāmāni pucchāpetvā kathesi. Atha dvīhi sakuṇehi mukhatuṇḍakena ḍaṃsitvā gahitadaṇḍake nisinno kuṇālasakuṇarājā purato pacchato ubhosu passesu sakuṇasaṅghaparivuto āgacchati. Bhikkhū taṃ disvā – ‘‘esa, bhante, imesaṃ sakuṇānaṃ rājā bhavissati, parivārā ete etassā’’ti maññāmāti. Evameva, bhikkhave, ayampi mama vaṃso mama paveṇīti. Idāni tāva mayaṃ, bhante, ete sakuṇe passāma. Yaṃ pana bhagavā ‘‘ayampi mama vaṃso mama paveṇī’’ti āha, taṃ sotukāmamhāti. Sotukāmattha bhikkhaveti? Āma, bhagavāti. Tena hi suṇāthāti tīhi gāthāsatehi maṇḍetvā kuṇālajātakaṃ kathento anabhiratiṃ vinodesi. Desanāpariyosāne sabbepi sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu, maggeneva ca nesaṃ iddhipi āgatā. Bhagavā – ‘‘hotu tāva ettakaṃ etesaṃ bhikkhūna’’nti ākāse uppatitvā mahāvanameva agamāsi. Tepi bhikkhū gamanakāle dasabalassa ānubhāvena gantvā āgamanakāle attano ānubhāvena bhagavantaṃ parivāretvā mahāvane otariṃsu.

    ਭਗવਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ – ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਸੀਦਥ, ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯવਜ੍ਝਾਨਂ વੋ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਸਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਭਗવਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨਭਿਰਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਕੁਣਾਲਦਹਂ ਨੇਤ੍વਾ ਅਨਭਿਰਤਿਂ વਿਨੋਦੇਸਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਨੋ ਇਦਾਨਿ ਇਧ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਨ ਖੋ ਪਨਮ੍ਹੇਹਿ ‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਮਯ’ਨ੍ਤਿ વੀਤਿਨਾਮੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਸਦਿਸੇਹਿ ਨੋ ਭવਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਤੇ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸੀਦਨਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਪਬ੍ਭਾਰਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇਸੁ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।

    Bhagavā paññattāsane nisīditvā te bhikkhū āmantetvā – ‘‘etha, bhikkhave, nisīdatha, uparimaggattayavajjhānaṃ vo kilesānaṃ pahānāya kammaṭṭhānaṃ kathessāmī’’ti kammaṭṭhānaṃ kathesi. Bhikkhū cintesuṃ – ‘‘bhagavā amhākaṃ anabhiratabhāvaṃ ñatvā kuṇāladahaṃ netvā anabhiratiṃ vinodesi, tattha sotāpattiphalappattānaṃ no idāni idha tiṇṇaṃ maggānaṃ kammaṭṭhānaṃ adāsi, na kho panamhehi ‘sotāpannā maya’nti vītināmetuṃ vaṭṭati, uttamapurisasadisehi no bhavituṃ vaṭṭatī’’ti te dasabalassa pāde vanditvā uṭṭhāya nisīdanaṃ papphoṭetvā visuṃ visuṃ pabbhārarukkhamūlesu nisīdiṃsu.

    ਭਗવਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਅવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾ, ਲਦ੍ਧੁਪਾਯਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਿਲਮਨਕਾਰਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ – ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਸੁ ਆਗਤੇਸੁ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਦੇવਤਾ ਏਕਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਸਮਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, વਿવਿਤ੍ਤੇ ਓਕਾਸੇ ਮਯਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਤਤੋ વਿવਿਤ੍ਤੇ ਓਕਾਸੇ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿ।

    Bhagavā cintesi – ‘‘ime bhikkhū pakatiyāpi avissaṭṭhakammaṭṭhānā, laddhupāyassa pana bhikkhuno kilamanakāraṇaṃ nāma natthi. Gacchantā gacchantā ca vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ patvā – ‘‘attanā attanā paṭiladdhaguṇaṃ ārocessāmā’ti mama santikaṃ āgamissanti. Etesu āgatesu dasasahassacakkavāḷe devatā ekacakkavāḷe sannipatissanti, mahāsamayo bhavissati, vivitte okāse mayā nisīdituṃ vaṭṭatī’’ti. Tato vivitte okāse buddhāsanaṃ paññapetvā nisīdi.

    ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਤਥੇਰੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤਤੋ ਅਪਰੋ ਤਤੋ ਅਪਰੋਤਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਪਦੁਮਿਨਿਯਂ ਪਦੁਮਾਨਿ વਿਯ વਿਕਸਿਂਸੁ। ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁ – ‘‘ਭਗવਤੋ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ વਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਨਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਦਸਬਲਾਭਿਮੁਖੋ ਅਹੋਸਿ। ਏવਂ ਅਪਰੋਪਿ ਅਪਰੋਪੀਤਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਭਤ੍ਤਸਾਲਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਾ વਿਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾવ ਆਗਮਂਸੁ। ਪਠਮਂ ਆਗਤੋ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਆਰੋਚੇਤੁਕਾਮੋ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਆਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਦਸ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਦਸ। ਇਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਹਰਾਯਮਾਨੋ ਨ ਕਥੇਸਿ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਹਰਾਯਮਾਨੋ ਨ ਕਥੇਸੀਤਿ। ਖੀਣਾਸવਾਨਂ ਕਿਰ ਦ੍વੇ ਆਕਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਮਯਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਸਦੇવਕੋ ਲੋਕੋ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਪਟਿਲਦ੍ਧਭਾવਂ ਪਨ ਨਿਧਿਲਦ੍ਧਪੁਰਿਸੋ વਿਯ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ।

    Sabbapaṭhamaṃ kammaṭṭhānaṃ gahetvā gatathero saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tato aparo tato aparoti pañcasatāpi paduminiyaṃ padumāni viya vikasiṃsu. Sabbapaṭhamaṃ arahattappattabhikkhu – ‘‘bhagavato ārocessāmī’’ti pallaṅkaṃ vinibbhujitvā nisīdanaṃ papphoṭetvā uṭṭhāya dasabalābhimukho ahosi. Evaṃ aparopi aparopīti pañcasatāpi bhattasālaṃ pavisantā viya paṭipāṭiyāva āgamaṃsu. Paṭhamaṃ āgato vanditvā nisīdanaṃ paññapetvā ekamantaṃ nisīditvā paṭiladdhaguṇaṃ ārocetukāmo – ‘‘atthi nu kho añño koci, natthī’’ti nivattitvā āgamanamaggaṃ olokento aparampi addasa aparampi addasa. Iti sabbepi te āgantvā ekamantaṃ nisīditvā ayaṃ imassa harāyamāno na kathesi, ayaṃ imassa harāyamāno na kathesīti. Khīṇāsavānaṃ kira dve ākārā honti – ‘‘aho vata mayā paṭiladdhaguṇaṃ sadevako loko khippameva paṭivijjheyyā’’ti cittaṃ uppajjati. Paṭiladdhabhāvaṃ pana nidhiladdhapuriso viya na aññassa ārocetukāmo hoti.

    ਏવਂ ਓਸੀਦਮਤ੍ਤੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਰਿਯਮਣ੍ਡਲੇ ਪਾਚੀਨਯੁਗਨ੍ਧਰਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਅਬ੍ਭਾ, ਮਹਿਕਾ, ਧੂਮੋ, ਰਜੋ, ਰਾਹੂਤਿ ਇਮੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਾਚੀਨਦਿਸਾਯ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਰਜਤਮਯਮਹਾਆਦਾਸਮਣ੍ਡਲਂ વਿਯ, ਨੇਮਿવਟ੍ਟਿਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਿਯਮਾਨਰਜਤਚਕ੍ਕਸਸ੍ਸਿਰਿਕਂ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਂ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਿਤ੍વਾ ਅਨਿਲਪਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਥ। ਇਤਿ ਏવਰੂਪੇ ਖਣੇ ਲਯੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇ ਭਗવਾ ਸਕ੍ਕੇਸੁ વਿਹਰਤਿ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾવਨੇ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ।

    Evaṃ osīdamatte pana tasmiṃ ariyamaṇḍale pācīnayugandharaparikkhepato abbhā, mahikā, dhūmo, rajo, rāhūti imehi upakkilesehi vippamuttaṃ buddhuppādapaṭimaṇḍitassa lokassa rāmaṇeyyakadassanatthaṃ pācīnadisāya ukkhittarajatamayamahāādāsamaṇḍalaṃ viya, nemivaṭṭiyaṃ gahetvā parivattiyamānarajatacakkasassirikaṃ puṇṇacandamaṇḍalaṃ ullaṅghitvā anilapathaṃ paṭipajjittha. Iti evarūpe khaṇe laye muhutte bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ mahāvane mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi.

    ਤਤ੍ਥ ਭਗવਾਪਿ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ વਂਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤੇਪਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ ਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਭਗવਾਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਗਬ੍ਭੇ ਜਾਤੋ, ਤੇਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਗਬ੍ਭੇ ਜਾਤਾ। ਭਗવਾਪਿ ਰਾਜਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤੇਪਿ ਰਾਜਪਬ੍ਬਜਿਤਾ। ਭਗવਾਪਿ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਪਹਾਯ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤੇਪਿ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਪਹਾਯ ਹਤ੍ਥਗਤਾਨਿ ਰਜ੍ਜਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ। ਇਤਿ ਭਗવਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਓਕਾਸੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਸਯਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਰਿવਾਰੋ વੀਤਰਾਗੋ વੀਤਰਾਗਪਰਿવਾਰੋ વੀਤਦੋਸੋ વੀਤਦੋਸਪਰਿવਾਰੋ વੀਤਮੋਹੋ વੀਤਮੋਹਪਰਿવਾਰੋ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹੋ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹਪਰਿવਾਰੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਪਰਿવਾਰੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤਪਰਿવਾਰੋ ਦਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤਪਰਿવਾਰੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੁਤ੍ਤਪਰਿવਾਰੋ ਅਤਿવਿਯ વਿਰੋਚਤੀਤਿ। વਣ੍ਣਭੂਮਿ ਨਾਮੇਸਾ, ਯਤ੍ਤਕਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਇਤਿ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ।

    Tattha bhagavāpi mahāsammatassa vaṃse uppanno, tepi pañcasatā bhikkhū mahāsammatassa kule uppannā. Bhagavāpi khattiyagabbhe jāto, tepi khattiyagabbhe jātā. Bhagavāpi rājapabbajito, tepi rājapabbajitā. Bhagavāpi setacchattaṃ pahāya hatthagataṃ cakkavattirajjaṃ nissajjetvā pabbajito, tepi setacchattaṃ pahāya hatthagatāni rajjāni nissajjetvā pabbajitā. Iti bhagavā parisuddhe okāse parisuddhe rattibhāge sayaṃ parisuddho parisuddhaparivāro vītarāgo vītarāgaparivāro vītadoso vītadosaparivāro vītamoho vītamohaparivāro nittaṇho nittaṇhaparivāro nikkileso nikkilesaparivāro santo santaparivāro danto dantaparivāro mutto muttaparivāro ativiya virocatīti. Vaṇṇabhūmi nāmesā, yattakaṃ sakkoti, tattakaṃ vattabbaṃ. Iti ime bhikkhū sandhāya vuttaṃ – ‘‘pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehī’’ti.

    ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਬਹੁਤਰਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ, ਮਨ੍ਦਾ ਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਅਸਞ੍ਞਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਦੇવਤਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਦੇવਤਾ ਚ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਕ੍ਕਮੋ ਮਹਾવਨਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਦੇવਤਾ ਚਲਿਂਸੁ – ‘‘ਆਯਾਮ, ਭੋ ਬੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਬਹੂਪਕਾਰਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਬਹੂਪਕਾਰਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਦਸ੍ਸਨਂ ਬਹੂਪਕਾਰਂ, ਆਯਾਮ ਆਯਾਮਾ’’ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਖੀਣਾਸવੇ ਚ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਏਤੇਨੇવ ਉਪਾਯੇਨ ਤਾਸਂ ਤਾਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਅਡ੍ਢਗਾવੁਤਗਾવੁਤਅਡ੍ਢਯੋਜਨਯੋਜਨਾਦਿવਸੇਨ ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸવਿਤ੍ਥਤੇ ਹਿਮવਨ੍ਤੇ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤੇਸਟ੍ਠਿਯਾ ਨਗਰਸਹਸ੍ਸੇਸੁ, ਨવਨવੁਤਿਯਾ ਦੋਣਮੁਖਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ, ਛਨ੍ਨવੁਤਿਯਾ ਪਟ੍ਟਨਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ, ਛਪਣ੍ਣਾਸਾਯ ਰਤਨਾਕਰੇਸੂਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ, ਪੁਬ੍ਬવਿਦੇਹੇ, ਅਪਰਗੋਯਾਨੇ, ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਮ੍ਹਿ, ਦ੍વੀਸੁ ਪਰਿਤ੍ਤਦੀਪਸਹਸ੍ਸੇਸੂਤਿ ਸਕਲਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ, ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਤਿ ਏવਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਸੁ ਦੇવਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਞ੍ਹਿ ਇਧ ਦਸਲੋਕਧਾਤੁਯੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਦਸਹਿ ਚ ਲੋਕਧਾਤੂਹਿ ਦੇવਤਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।

    Yebhuyyenāti bahutarā sannipatitā, mandā na sannipatitā asaññā arūpāvacaradevatā samāpannadevatā ca. Tatrāyaṃ sannipātakkamo mahāvanassa kira sāmantā devatā caliṃsu – ‘‘āyāma, bho buddhadassanaṃ nāma bahūpakāraṃ, dhammassavanaṃ bahūpakāraṃ, bhikkhusaṅghadassanaṃ bahūpakāraṃ, āyāma āyāmā’’ti mahāsaddaṃ kurumānā āgantvā bhagavantañca taṃmuhuttaṃ arahattappattakhīṇāsave ca vanditvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Eteneva upāyena tāsaṃ tāsaṃ saddaṃ sutvā saddantaraaḍḍhagāvutagāvutaaḍḍhayojanayojanādivasena tiyojanasahassavitthate himavante, tikkhattuṃ tesaṭṭhiyā nagarasahassesu, navanavutiyā doṇamukhasatasahassesu, channavutiyā paṭṭanakoṭisatasahassesu, chapaṇṇāsāya ratanākaresūti sakalajambudīpe, pubbavidehe, aparagoyāne, uttarakurumhi, dvīsu parittadīpasahassesūti sakalacakkavāḷe, tato dutiyatatiyacakkavāḷeti evaṃ dasasahassacakkavāḷesu devatā sannipatitāti veditabbā. Dasasahassacakkavāḷañhi idha dasalokadhātuyoti adhippetā. Tena vuttaṃ – ‘‘dasahi ca lokadhātūhi devatā yebhuyyena sannipatitā hontī’’ti.

    ਏવਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਹਿ ਦੇવਤਾਹਿ ਸਕਲਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਗਬ੍ਭਂ ਯਾવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਸੂਚਿਘਰੇ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸੂਚੀਹਿ વਿਯ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਸ੍ਸ ਏવਂ ਉਚ੍ਚਤ੍ਤਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਲੋਹਪਾਸਾਦੇ ਕਿਰ ਸਤ੍ਤਕੂਟਾਗਾਰਸਮੋ ਪਾਸਾਣੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਤ੍વਾ ਅਧੋ ਖਿਤ੍ਤੋ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਪਥવਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਏવਂ ਮਹਨ੍ਤੇ ਓਕਾਸੇ ਯਥਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਤ੍વਾ ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ વਾ ਧੂਮੋ વਾ ਉਪਰਿ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਉਪਰਿ વਾ ਠਤ੍વਾ ਖਿਤ੍ਤਸਾਸਪਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਤਰਿਤੁਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਦੇવਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਯਥਾ ਖੋ ਪਨ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿਰਞ੍ਞੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ ਹੋਤਿ, ਆਗਤਾਗਤਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਓਕਾਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿਯੇવ, ਪਰਤੋ ਪਰਤੋ ਪਨ ਅਤਿਸਮ੍ਬਾਧਂ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਭਗવਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ, ਆਗਤਾਗਤਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ ਦੇવਤਾ ਚ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ ਓਕਾਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿਯੇવ। ਅਪਿਸੁਦਂ ਭਗવਤੋ ਆਸਨ੍ਨਾਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વਾਲਗ੍ਗਕੋਟਿਨਿਤੁਦਨਮਤ੍ਤੇ ਪਦੇਸੇ ਦਸਪਿ વੀਸਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਪਰਤੋ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਦੇવਤਾ ਸੁਖੁਮੇ ਸੁਖੁਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਸਟ੍ਠਿ ਸਟ੍ਠਿ ਦੇવਤਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ।

    Evaṃ sannipatitāhi devatāhi sakalacakkavāḷagabbhaṃ yāva brahmalokā sūcighare nirantaraṃ pakkhittasūcīhi viya paripuṇṇaṃ hoti. Tatra brahmalokassa evaṃ uccattanaṃ veditabbaṃ. Lohapāsāde kira sattakūṭāgārasamo pāsāṇo brahmaloke ṭhatvā adho khitto catūhi māsehi pathaviṃ pāpuṇāti. Evaṃ mahante okāse yathā heṭṭhā ṭhatvā khittāni pupphāni vā dhūmo vā upari gantuṃ, upari vā ṭhatvā khittasāsapā heṭṭhā otarituṃ antaraṃ na labhanti, evaṃ nirantaraṃ devatā ahesuṃ. Yathā kho pana cakkavattirañño nisinnaṭṭhānaṃ asambādhaṃ hoti, āgatāgatā mahesakkhā khattiyā okāsaṃ labhantiyeva, parato parato pana atisambādhaṃ hoti, evameva bhagavato nisinnaṭṭhānaṃ asambādhaṃ, āgatāgatā mahesakkhā devatā ca mahābrahmāno ca okāsaṃ labhantiyeva. Apisudaṃ bhagavato āsannāsannaṭṭhāne mahāparinibbāne vuttanayeneva vālaggakoṭinitudanamatte padese dasapi vīsampi sabbaparato tiṃsampi devatā sukhume sukhume attabhāve māpetvā aṭṭhaṃsu. Saṭṭhi saṭṭhi devatā aṭṭhaṃsu.

    ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸਕਾਯਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸવਾਸੀਨਂ। ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸਾ ਨਾਮ ਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨਾਗਾਮਿਖੀਣਾਸવਾਨਂ ਆવਾਸਾ ਪਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ। ਏਤਦਹੋਸੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਅਹੋਸਿ? ਤੇ ਕਿਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ વੁਟ੍ਠਿਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭવਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ ਭਤ੍ਤਗੇਹਂ વਿਯ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ। ਤਤੋ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਗਤਾ’’ਤਿ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਮਹਾਸਮਾਗਮਂ ਞਤ੍વਾ – ‘‘ਅਯਂ ਸਮਾਗਮੋ ਮਹਾ, ਮਯਂ ਓਹੀਨਾ, ਓਹੀਨਕਾਨਂ ਓਕਾਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਤੁਚ੍ਛਹਤ੍ਥਾ ਹੁਤ੍વਾ ਏਕੇਕਂ ਗਾਥਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਾਮ। ਤਾਯ ਮਹਾਸਮਾਗਮੇ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਭਾવਂ ਜਾਨਾਪੇਸ੍ਸਾਮ, ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਚ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਆવਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਏਤਦਹੋਸਿ।

    Suddhāvāsakāyikānanti suddhāvāsavāsīnaṃ. Suddhāvāsā nāma suddhānaṃ anāgāmikhīṇāsavānaṃ āvāsā pañca brahmalokā. Etadahosīti kasmā ahosi? Te kira brahmāno samāpattiṃ samāpajjitvā yathāparicchedena vuṭṭhitā brahmabhavanaṃ olokentā pacchābhatte bhattagehaṃ viya suññataṃ addasaṃsu. Tato ‘‘kuhiṃ brahmāno gatā’’ti āvajjantā mahāsamāgamaṃ ñatvā – ‘‘ayaṃ samāgamo mahā, mayaṃ ohīnā, ohīnakānaṃ okāso dullabho hoti, tasmā gacchantā atucchahatthā hutvā ekekaṃ gāthaṃ abhisaṅkharitvā gacchāma. Tāya mahāsamāgame ca attano āgatabhāvaṃ jānāpessāma, dasabalassa ca vaṇṇaṃ bhāsissāmā’’ti. Iti tesaṃ samāpattito vuṭṭhāya āvajjitattā etadahosi.

    ੩੩੨. ਭਗવਤੋ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਭਿਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ ਓਤਿਣ੍ਣਾ વਿਯ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਖੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏવਂ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤੇ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਿਤਾਯੇવ ਗਾਥਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਏਕੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ ਓਤਰਿ, ਏਕੋ ਦਕ੍ਖਿਣਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ, ਏਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ, ਏਕੋ ਉਤ੍ਤਰਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ ਓਤਰਿ। ਤਤੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ ਓਤਿਣ੍ਣਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਨੀਲਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨੀਲਰਸ੍ਮਿਯੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਦੇવਤਾਨਂ ਮਣਿਚਮ੍ਮਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਭਾવਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧવੀਥਿ ਨਾਮ ਕੇਨਚਿ ਓਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਹਟਬੁਦ੍ਧવੀਥਿਯਾવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।

    332.Bhagavato purato pāturahesunti pāḷiyaṃ bhagavato santike abhimukhaṭṭhāneyeva otiṇṇā viya katvā vuttā, na kho panettha evaṃ attho veditabbo. Te pana brahmaloke ṭhitāyeva gāthā abhisaṅkharitvā eko puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ otari, eko dakkhiṇacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ, eko pacchimacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ, eko uttaracakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ otari. Tato puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ otiṇṇabrahmā nīlakasiṇaṃ samāpajjitvā nīlarasmiyo vissajjitvā dasasahassacakkavāḷadevatānaṃ maṇicammaṃ paṭimuñcanto viya attano āgatabhāvaṃ jānāpetvā buddhavīthi nāma kenaci ottharituṃ na sakkā, tasmā pahaṭabuddhavīthiyāva āgantvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito attanā abhisaṅkhataṃ gāthaṃ abhāsi.

    ਦਕ੍ਖਿਣਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ ਓਤਿਣ੍ਣਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਪੀਤਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪੀਤਰਸ੍ਮਿਯੋ ਸੁવਣ੍ਣਪਭਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਦੇવਤਾਨਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਟਂ ਪਾਰੁਪੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਭਾવਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ ਓਤਿਣ੍ਣਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਲੋਹਿਤਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਲੋਹਿਤਰਸ੍ਮਿਯੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਦੇવਤਾਨਂ ਰਤ੍ਤવਰਕਮ੍ਬਲੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਭਾવਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਉਤ੍ਤਰਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ ਓਤਿਣ੍ਣਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਓਦਾਤਰਸ੍ਮਿਯੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਦੇવਤਾਨਂ ਸੁਮਨਪਟਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਭਾવਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।

    Dakkhiṇacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ otiṇṇabrahmāpi pītakasiṇaṃ samāpajjitvā pītarasmiyo suvaṇṇapabhaṃ muñcitvā dasasahassacakkavāḷadevatānaṃ suvaṇṇapaṭaṃ pārupento viya attano āgatabhāvaṃ jānāpetvā tatheva aṭṭhāsi. Pacchimacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ otiṇṇabrahmāpi lohitakasiṇaṃ samāpajjitvā lohitarasmiyo muñcitvā dasasahassacakkavāḷadevatānaṃ rattavarakambalena parikkhipanto viya attano āgatabhāvaṃ jānāpetvā tatheva aṭṭhāsi. Uttaracakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ otiṇṇabrahmāpi odātakasiṇaṃ samāpajjitvā odātarasmiyo muñcitvā dasasahassacakkavāḷadevatānaṃ sumanapaṭaṃ pārupanto viya attano āgatabhāvaṃ jānāpetvā tatheva aṭṭhāsi.

    ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਭਗવਤੋ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁਂ। ਅਥ ਖੋ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਏਕਕ੍ਖਣਂ વਿਯ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਚ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਭਾવੋ ਚ વੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਹੋਸਿ, ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ ਪਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਗਾਥਾਭਾਸਨਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂਯੇવ વੁਤ੍ਤਂ।

    Pāḷiyaṃ pana ‘‘bhagavato purato pāturahesuṃ. Atha kho tā devatā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsū’’ti evaṃ ekakkhaṇaṃ viya purato pātubhāvo ca abhivādetvā ekamantaṃ ṭhitabhāvo ca vutto, so iminā anukkamena ahosi, ekato katvā pana dassito. Gāthābhāsanaṃ pana pāḷiyaṃ visuṃ visuṃyeva vuttaṃ.

    ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸਮਯੋਤਿ ਮਹਾਸਮੂਹੋ। ਪવਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਨਸਣ੍ਡੋ। ਉਭਯੇਨਪਿ ਭਗવਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਨਸਣ੍ਡੇ ਅਜ੍ਜ ਮਹਾਸਮੂਹੋ ਮਹਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਆਹ। ਤਤੋ ਯੇਸਂ ਸੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਦੇવਕਾਯਾ ਸਮਾਗਤਾਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਦੇવਕਾਯਾਤਿ ਦੇવਘਟਾ। ਆਗਤਮ੍ਹ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਸਮਯਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਮਾਗਤੇ ਦੇવਕਾਯੇ ਦਿਸ੍વਾ ਮਯਮ੍ਪਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਸਮੂਹਂ ਆਗਤਾ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਦਕ੍ਖਿਤਾਯੇ ਅਪਰਾਜਿਤਸਙ੍ਘਂ, ਕੇਨਚਿ ਅਪਰਾਜਿਤਂ ਅਜ੍ਜੇવ ਤਯੋ ਮਾਰੇ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮਂ ਇਮਂ ਅਪਰਾਜਿਤਸਙ੍ਘਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤਮ੍ਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਭਾਸਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂਯੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।

    Tattha mahāsamayoti mahāsamūho. Pavanaṃ vuccati vanasaṇḍo. Ubhayenapi bhagavā imasmiṃ vanasaṇḍe ajja mahāsamūho mahāsannipātoti āha. Tato yesaṃ so sannipāto, te dassetuṃ devakāyāsamāgatāti āha. Tattha devakāyāti devaghaṭā. Āgatamha imaṃ dhammasamayanti evaṃ samāgate devakāye disvā mayampi imaṃ dhammasamūhaṃ āgatā. Kiṃ kāraṇā? Dakkhitāye aparājitasaṅghaṃ, kenaci aparājitaṃ ajjeva tayo māre madditvā vijitasaṅgāmaṃ imaṃ aparājitasaṅghaṃ dassanatthāya āgatamhāti attho. So pana brahmā imaṃ gāthaṃ bhāsitvā bhagavantaṃ abhivādetvā puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃyeva aṭṭhāsi.

    ਅਥ ਦੁਤਿਯੋ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਭਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਰ ਭਿਕ੍ਖવੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਸਮਾਦਹਂਸੂਤਿ ਸਮਾਧਿਨਾ ਯੋਜੇਸੁਂ। ਚਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਨੋ ਉਜੁਕਂ ਅਕਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬੇ વਙ੍ਕਕੁਟਿਲਜਿਮ੍ਹਭਾવੇ ਹਰਿਤ੍વਾ ਉਜੁਕਂ ਅਕਰਿਂਸੁ। ਸਾਰਥੀવ ਨੇਤ੍ਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਯਥਾ ਸਮਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਸੁ ਸਿਨ੍ਧવੇਸੁ ਓਧਸ੍ਤਪਤੋਦੋ ਸਾਰਥਿ ਸਬ੍ਬਯੋਤ੍ਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਅવਾਰੇਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏવਂ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰਾ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ, ਏਤੇ ਦਟ੍ਠੁਂ ਇਧਾਗਤਮ੍ਹ ਭਗવਾਤਿ। ਸੋਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਥਾਠਾਨੇਯੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।

    Atha dutiyo vuttanayeneva āgantvā abhāsi. Tattha tatra bhikkhavoti tasmiṃ sannipātaṭṭhāne bhikkhū. Samādahaṃsūti samādhinā yojesuṃ. Cittamattano ujukaṃ akaṃsūti attano cittaṃ sabbe vaṅkakuṭilajimhabhāve haritvā ujukaṃ akariṃsu. Sārathīva nettāni gahetvāti yathā samappavattesu sindhavesu odhastapatodo sārathi sabbayottāni gahetvā acodento avārento tiṭṭhati, evaṃ chaḷaṅgupekkhāsamannāgatā guttadvārā sabbepete pañcasatā bhikkhū indriyāni rakkhanti paṇḍitā, ete daṭṭhuṃ idhāgatamha bhagavāti. Sopi gantvā yathāṭhāneyeva aṭṭhāsi.

    ਅਥ ਤਤਿਯੋ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਭਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਛੇਤ੍વਾ ਖੀਲਨ੍ਤਿ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਖੀਲਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ। ਪਲਿਘਨ੍ਤਿ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਪਲਿਘਮੇવ। ਇਨ੍ਦਖੀਲਨ੍ਤਿਪਿ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਇਨ੍ਦਖੀਲਮੇવ। ਊਹਚ੍ਚ ਮਨੇਜਾਤਿ ਏਤੇ ਤਣ੍ਹਾਏਜਾਯ ਅਭਾવੇਨ ਅਨੇਜਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਨ੍ਦਖੀਲਂ ਊਹਚ੍ਚ ਸਮੂਹਨਿਤ੍વਾ। ਤੇ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਿ। ਸੁਦ੍ਧਾਤਿ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ। વਿਮਲਾਤਿ ਨਿਮ੍ਮਲਾ। ਇਦਂ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਚਕ੍ਖੁਮਤਾਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੇਨ। ਸੁਦਨ੍ਤਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਤੋਪਿ ਦਨ੍ਤਾ, ਸੋਤਤੋਪਿ ਘਾਨਤੋਪਿ ਜਿવ੍ਹਾਤੋਪਿ ਕਾਯਤੋਪਿ ਮਨਤੋਪਿ ਦਨ੍ਤਾ। ਸੁਸੁਨਾਗਾਤਿ ਤਰੁਣਨਾਗਾ। ਤੇ ਏવਰੂਪੇਨ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਨ ਯੋਗਾਚਰਿਯੇਨ ਦਮਿਤੇ ਤਰੁਣਨਾਗੇ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਆਗਤਮ੍ਹ ਭਗવਾਤਿ। ਸੋਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਥਾਠਾਨੇਯੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।

    Atha tatiyo vuttanayeneva āgantvā abhāsi. Tattha chetvā khīlanti rāgadosamohakhīlaṃ chinditvā. Palighanti rāgadosamohapalighameva. Indakhīlantipi rāgadosamohaindakhīlameva. Ūhacca manejāti ete taṇhāejāya abhāvena anejā bhikkhū indakhīlaṃ ūhacca samūhanitvā. Te carantīti catūsu disāsu appaṭihatacārikaṃ caranti. Suddhāti nirupakkilesā. Vimalāti nimmalā. Idaṃ tasseva vevacanaṃ. Cakkhumatāti pañcahi cakkhūhi cakkhumantena. Sudantāti cakkhutopi dantā, sotatopi ghānatopi jivhātopi kāyatopi manatopi dantā. Susunāgāti taruṇanāgā. Te evarūpena anuttarena yogācariyena damite taruṇanāge dassanāya āgatamha bhagavāti. Sopi gantvā yathāṭhāneyeva aṭṭhāsi.

    ਅਥ ਚਤੁਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਭਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਗਤਾਸੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕਸਰਣਗਮਨੇਨ ਗਤਾ। ਸੋਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਥਾਠਾਨੇਯੇવ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।

    Atha catuttho vuttanayeneva āgantvā abhāsi. Tattha gatāseti nibbematikasaraṇagamanena gatā. Sopi gantvā yathāṭhāneyeva aṭṭhāsi.

    ਦੇવਤਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ

    Devatāsannipātavaṇṇanā

    ੩੩੩. ਅਥ ਭਗવਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਥવੀਤਲਤੋ ਯਾવ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ ਯਾવ ਅਕਨਿਟ੍ਠਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਦੇવਤਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਹਾ ਅਯਂ ਦੇવਤਾਸਮਾਗਮੋ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਨ ਏવਂ ਮਹਾ ਦੇવਤਾਯ ਸਮਾਗਮੋਤਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦ, ਨੇਸਂ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ, ਏવਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ਏਤਪਰਮਾਤਿ ਏਤਂ ਪਰਮਂ ਪਮਾਣਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਏਤਪਰਮਾ। ਇਦਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਅਭਾવਾ ‘‘ਯੇਪਿ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹੀ’’ਤਿ ਤਤਿਯੋ વਾਰੋ ਨ વੁਤ੍ਤੋ। ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਆਹ? ਦੇવਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਕਲ੍ਲਤਾਜਨਨਤ੍ਥਂ। ਦੇવਤਾ ਕਿਰ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਭਗવਾ ਏવਂ ਮਹਨ੍ਤੇ ਸਮਾਗਮੇ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਨਂਯੇવ ਦੇવਤਾਨਂ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਨਿ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾਨਂ ਕਿਂ ਕਥੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਅਥ ਭਗવਾ ‘‘ਇਮਾ ਦੇવਤਾ ਕਿਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮੁਖੇਨ ਹਤ੍ਥਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਹਦਯਮਂਸਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ વਿਯ ਸਭਣ੍ਡਂ ਚੋਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ વਿਯ ਚ ਤਂ ਤਾਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍વਾ – ‘‘ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਤੋ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਮਹੇਸਕ੍ਖਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਸਮ੍ਪਿ ਦੇવਤਾਨਂ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ।

    333. Atha bhagavā olokento pathavītalato yāva cakkavāḷamukhavaṭṭiparicchedā yāva akaniṭṭhabrahmalokā devatāsannipātaṃ disvā cintesi – ‘‘mahā ayaṃ devatāsamāgamo, bhikkhū pana evaṃ mahā devatāya samāgamoti na jānanti, handa, nesaṃ ācikkhāmī’’ti, evaṃ cintetvā ‘‘atha kho bhagavā bhikkhū āmantesī’’ti sabbaṃ vitthāretabbaṃ. Tattha etaparamāti etaṃ paramaṃ pamāṇaṃ etesanti etaparamā. Idāni buddhānaṃ pana abhāvā ‘‘yepi te, bhikkhave, etarahī’’ti tatiyo vāro na vutto. Ācikkhissāmi, bhikkhaveti kasmā āha? Devatānaṃ cittakallatājananatthaṃ. Devatā kira cintesuṃ – ‘‘bhagavā evaṃ mahante samāgame mahesakkhānaṃyeva devatānaṃ nāmagottāni kathessati, appesakkhānaṃ kiṃ kathessatī’’ti? Atha bhagavā ‘‘imā devatā kiṃ cintentī’’ti āvajjanto mukhena hatthaṃ pavesetvā hadayamaṃsaṃ maddanto viya sabhaṇḍaṃ coraṃ gaṇhanto viya ca taṃ tāsaṃ cittācāraṃ ñatvā – ‘‘dasasahassacakkavāḷato āgatāgatānaṃ appesakkhamahesakkhānaṃ sabbāsampi devatānaṃ nāmagottaṃ kathessāmī’’ti cintesi.

    ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਮਹਨ੍ਤਾ ਏਤੇ ਸਤ੍ਤવਿਸੇਸਾ, ਯਂ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁવਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨੀਲਾਦਿવਸੇਨ વਿਭਤ੍ਤਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਭੇਰੀਸਦ੍ਦਾਦਿવਸੇਨ વਿਭਤ੍ਤਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਸੁ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਸਦ੍ਦਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਏਤੇਸਂ ਞਾਣਮੁਖੇ ਆਪਾਥਂ ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ। ਯਥਾਹ –

    Buddhā nāma mahantā ete sattavisesā, yaṃ sadevakassa lokassa diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, na kiñci katthaci nīlādivasena vibhattarūpārammaṇesu rūpārammaṇaṃ vā bherīsaddādivasena vibhattasaddārammaṇādīsu visuṃ visuṃ saddādiārammaṇaṃ vā atthi, yaṃ etesaṃ ñāṇamukhe āpāthaṃ nāgacchati. Yathāha –

    ‘‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁવਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਤਮਹਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਮਹਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੪)।

    ‘‘Yaṃ bhikkhave sadevakassa lokassa…pe… sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tamahaṃ jānāmi, tamahaṃ passāmi, tamahaṃ abbhaññāsi’’nti (a. ni. 4.24).

    ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣੋ ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬવਸੇਨ ਦ੍વੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਅਕਾਸਿ। ‘‘ਕਮ੍ਮਾવਰਣੇਨ વਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਭਬ੍ਬਾ ਨਾਮ। ਤੇ ਏਕવਿਹਾਰੇ વਸਨ੍ਤੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ। વਿਪਰੀਤਾ ਪਨ ਭਬ੍ਬਾ ਨਾਮ, ਤੇ ਦੂਰੇ વਸਨ੍ਤੇਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦੇવਤਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ ਯੇ ਅਭਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਪਹਾਯ ਭਬ੍ਬੇ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਸਿ। ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ – ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਏਤ੍ਥ ਰਾਗਚਰਿਤਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਦੋਸਚਰਿਤਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਮੋਹਚਰਿਤਾ’’ਤਿ ਚਰਿਤવਸੇਨ ਛ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਅਕਾਸਿ। ਅਥ ਨੇਸਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਉਪਧਾਰਯਨ੍ਤੋ – ‘‘ਰਾਗਚਰਿਤਾਨਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਰਿਬ੍ਬਾਜਨਿਯਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੋਸਚਰਿਤਾਨਂ ਕਲਹવਿવਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਮੋਹਚਰਿਤਾਨਂ ਮਹਾਬ੍ਯੂਹਸੁਤ੍ਤਂ, વਿਤਕ੍ਕਚਰਿਤਾਨਂ ਚੂਲ਼ਬ੍ਯੂਹਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਦ੍ਧਾਚਰਿਤਾਨਂ ਤੁવਟ੍ਟਕਪਟਿਪਦਂ, ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਤਾਨਂ ਪੁਰਾਭੇਦਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦੇਸਨਂ વવਤ੍ਥਪੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਤਂ ਪਰਿਸਂ ਮਨਸਾਕਾਸਿ – ‘‘ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਨੁ ਖੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨਾ’’ਤਿ। ਤਤੋ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਕੋਚਿ ਦੇવਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਚਰਿਤવਸੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ‘‘ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਏਕੋਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ ਅਦ੍ਦਸ। ਤਤੋ ਅਸੀਤਿਮਹਾਸਾવਕੇ ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਕੇ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਤੇਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਸਚੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ‘‘ਸੋਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਸਕ੍ਕਸੁਯਾਮਾਦੀਸੁ ਕੋਚਿ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿ। ਸਚੇ ਹਿ ਤੇਸੁ ਕੋਚਿ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨ ਪਨ ਤੇਸੁਪਿ ਕੋਚਿ ਸਕ੍ਕੋਤਿ।

    Evaṃ sabbattha appaṭihatañāṇo bhagavā sabbāpi tā devatā bhabbābhabbavasena dve koṭṭhāse akāsi. ‘‘Kammāvaraṇena vā samannāgatā’’tiādinā nayena vuttā sattā abhabbā nāma. Te ekavihāre vasantepi buddhā na olokenti. Viparītā pana bhabbā nāma, te dūre vasantepi gantvā saṅgaṇhanti. Tasmā tasmimpi devatāsannipāte ye abhabbā, te pahāya bhabbe pariggahesi. Pariggahetvā – ‘‘ettakā ettha rāgacaritā, ettakā dosacaritā, ettakā mohacaritā’’ti caritavasena cha koṭṭhāse akāsi. Atha nesaṃ sappāyaṃ dhammadesanaṃ upadhārayanto – ‘‘rāgacaritānaṃ devatānaṃ sammāparibbājaniyasuttaṃ kathessāmi, dosacaritānaṃ kalahavivādasuttaṃ, mohacaritānaṃ mahābyūhasuttaṃ, vitakkacaritānaṃ cūḷabyūhasuttaṃ, saddhācaritānaṃ tuvaṭṭakapaṭipadaṃ, buddhicaritānaṃ purābhedasuttaṃ kathessāmī’’ti desanaṃ vavatthapetvā puna taṃ parisaṃ manasākāsi – ‘‘attajjhāsayena nu kho jāneyya, parajjhāsayena atthuppattikena pucchāvasenā’’ti. Tato ‘‘pucchāvasena jāneyyā’’ti ñatvā ‘‘atthi nu kho koci devatānaṃ ajjhāsayaṃ gahetvā caritavasena pañhaṃ pucchituṃ samattho’’ti ‘‘tesu pañcasatesu bhikkhūsu ekopi na sakkotī’’ti addasa. Tato asītimahāsāvake dve aggasāvake ca samannāharitvā ‘‘tepi na sakkontī’’ti disvā cintesi ‘‘sace paccekabuddho bhaveyya, sakkuṇeyya nu kho’’ti ‘‘sopi na sakkuṇeyyā’’ti ñatvā ‘‘sakkasuyāmādīsu koci sakkuṇeyyā’’ti samannāhari. Sace hi tesu koci sakkuṇeyya, taṃ pucchāpetvā attanā vissajjeyya, na pana tesupi koci sakkoti.

    ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਮਾਦਿਸੋ ਬੁਦ੍ਧੋਯੇવ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਞ੍ਞੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਨ ਅਦ੍ਦਸ। ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ, ਯਂ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਜਾਤਦਿવਸੇਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲવਣ੍ਣਨਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ – ‘‘ਅਗ੍ਗੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿવਤ੍ਤਿਯਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿ। ਏવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਂ ਅਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਅਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਅਹਮੇવ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯਂ, ਏવਮ੍ਪੇਤਾ ਦੇવਤਾ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧੇਯੇવ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਮਯਿ ਚ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਅਚ੍ਛੇਰਕਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚ ਦੇવਤਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧਂ ਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਾਯ – ‘‘ਪਤ੍ਤਚੀવਰਗਹਣਂ ਆਲੋਕਿਤવਿਲੋਕਿਤਂ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਪਸਾਰਿਤਞ੍ਚ ਮਮ ਸਦਿਸਂਯੇવ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਕਾਮਾવਚਰਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਪਾਚੀਨਯੁਗਨ੍ਧਰਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਮਾਨਂ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ વਿਯ ਰੂਪਾવਚਰਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ।

    Athassa etadahosi – ‘‘mādiso buddhoyeva sakkuṇeyya, atthi pana katthaci añño buddho’’ti anantāsu lokadhātūsu anantañāṇaṃ pattharitvā olokento aññaṃ buddhaṃ na addasa. Anacchariyañcetaṃ, yaṃ idāni attanā samaṃ na passeyya, so jātadivasepi brahmajālavaṇṇanāyaṃ vuttanayena attanā samaṃ apassanto – ‘‘aggohamasmi lokassā’’ti appaṭivattiyaṃ sīhanādaṃ nadi. Evaṃ aññaṃ attanā samaṃ apassitvā cintesi – ‘‘sace ahaṃ pucchitvā ahameva vissajjeyyaṃ, evampetā devatā na sakkhissanti paṭivijjhituṃ. Aññasmiṃ pana buddheyeva pucchante mayi ca vissajjante accherakaṃ bhavissati, sakkhissanti ca devatā paṭivijjhituṃ, tasmā nimmitabuddhaṃ māpessāmī’’ti abhiññāpādakajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya – ‘‘pattacīvaragahaṇaṃ ālokitavilokitaṃ samiñjitapasāritañca mama sadisaṃyeva hotū’’ti kāmāvacaracittehi parikammaṃ katvā pācīnayugandharaparikkhepato ullaṅghamānaṃ candamaṇḍalaṃ bhinditvā nikkhamantaṃ viya rūpāvacaracittena adhiṭṭhāsi.

    ਦੇવਸਙ੍ਘੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ, ਚਨ੍ਦੋ ਉਗ੍ਗਤੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਚਨ੍ਦਂ ਓਹਾਯ ਆਸਨ੍ਨਤਰੇ ਜਾਤੇ ‘‘ਨ ਚਨ੍ਦੋ, ਸੂਰਿਯੋ ਉਗ੍ਗਤੋ’’ਤਿ, ਪੁਨ ਆਸਨ੍ਨਤਰੇ ਜਾਤੇ ‘‘ਨ ਸੂਰਿਯੋ, ਦੇવવਿਮਾਨਂ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ਆਸਨ੍ਨਤਰੇ ਜਾਤੇ ‘‘ਨ ਦੇવવਿਮਾਨਂ, ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕੋ’’ਤਿ, ਪੁਨ ਆਸਨ੍ਨਤਰੇ ਜਾਤੇ ‘‘ਨ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਏਕੋ’’ਤਿ, ਪੁਨ ਆਸਨ੍ਨਤਰੇ ਜਾਤੇ ‘‘ਨ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਅਪਰੋਪਿ ਭੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਦੇવਤਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਏਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਾવ ਅਯਂ ਦੇવਤਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਕੀવ ਮਹਨ੍ਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਅਰਿਯਦੇવਤਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦ੍વੇ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਭਗવਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ ਏਕੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ’’ਤਿ।

    Devasaṅgho taṃ disvā – ‘‘aññopi nu kho, bho, cando uggato’’ti āha. Atha candaṃ ohāya āsannatare jāte ‘‘na cando, sūriyo uggato’’ti, puna āsannatare jāte ‘‘na sūriyo, devavimānaṃ eka’’nti, puna āsannatare jāte ‘‘na devavimānaṃ, devaputto eko’’ti, puna āsannatare jāte ‘‘na devaputto, mahābrahmā eko’’ti, puna āsannatare jāte ‘‘na mahābrahmā, aparopi bho buddho āgato’’ti āha. Tattha puthujjanadevatā cintayiṃsu – ‘‘ekabuddhassa tāva ayaṃ devatāsannipāto, dvinnaṃ kīva mahanto bhavissatī’’ti. Ariyadevatā cintayiṃsu – ‘‘ekissā lokadhātuyā dve buddhā nāma natthi, addhā bhagavatā attanā sadiso añño eko buddho nimmito’’ti.

    ਅਥ ਤਸ੍ਸ ਦੇવਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਦਸਬਲਂ ਅવਨ੍ਦਿਤ੍વਾવ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਸਮਂ ਕਤ੍વਾ ਮਾਪਿਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਭਗવਤੋਪਿ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾਨਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਾવ, ਭਗવਤੋਪਿ ਸਰੀਰਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ , ਨਿਮ੍ਮਿਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਭਗવਤੋ ਸਰੀਰਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਰਸ੍ਮਿਯੋ ਭਗવਤੋ ਕਾਯੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਤਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਰੀਰਤੋ ਉਗ੍ਗਮ੍ਮ ਅਕਨਿਟ੍ਠਭવਨਂ ਆਹਚ੍ਚ ਤਤੋ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਦੇવਤਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ। ਸਕਲਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਗਬ੍ਭਂ ਸੁવਣ੍ਣਮਯવਙ੍ਕਗੋਪਾਨਸੀવਿਨਦ੍ਧਮਿવ ਚੇਤਿਯਘਰਂ વਿਰੋਚਿਤ੍ਥ। ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਦੇવਤਾ ਏਕਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਰਾਸਿਭੂਤਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਰਸ੍ਮਿਗਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧੋ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋਯੇવ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਭਿਤ੍ਥવਨ੍ਤੋ –

    Atha tassa devasaṅghassa passantasseva nimmitabuddho āgantvā dasabalaṃ avanditvāva sammukhaṭṭhāne samasamaṃ katvā māpite āsane nisīdi. Bhagavatopi dvattiṃsa mahāpurisalakkhaṇāni, nimmitassāpi dvattiṃsāva, bhagavatopi sarīrā chabbaṇṇarasmiyo nikkhamanti , nimmitassāpi, bhagavato sarīrarasmiyo nimmitassa sarīre paṭihaññanti, nimmitassa sarīrarasmiyo bhagavato kāye paṭihaññanti. Tā dvinnampi buddhānaṃ sarīrato uggamma akaniṭṭhabhavanaṃ āhacca tato paṭinivattitvā devatānaṃ matthakapariyante otaritvā cakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ patiṭṭhahiṃsu. Sakalacakkavāḷagabbhaṃ suvaṇṇamayavaṅkagopānasīvinaddhamiva cetiyagharaṃ virocittha. Dasasahassacakkavāḷadevatā ekacakkavāḷe rāsibhūtā dvinnaṃ buddhānaṃ rasmigabbhantaraṃ pavisitvā aṭṭhaṃsu. Nimmitabuddho nisīdantoyeva dasabalassa bodhipallaṅke kilesappahānaṃ abhitthavanto –

    ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਮੁਨਿਂ ਪਹੂਤਪਞ੍ਞਂ,

    ‘‘Pucchāmi muniṃ pahūtapaññaṃ,

    ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਾਰਙ੍ਗਤਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਠਿਤਤ੍ਤਂ।

    Tiṇṇaṃ pāraṅgataṃ parinibbutaṃ ṭhitattaṃ;

    ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਘਰਾ ਪਨੁਜ੍ਜ ਕਾਮੇ,

    Nikkhamma gharā panujja kāme,

    ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਸੋ ਲੋਕੇ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ॥ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੩੬੧) –

    Kathaṃ bhikkhu sammā so loke paribbajeyyā’’ti. (su. ni. 361) –

    ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਤਾਨਂ ਤਾવ ਚਿਤ੍ਤਕਲ੍ਲਤਾਜਨਨਤ੍ਥਂ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਨਿ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿਆਦਿਮਾਹ।

    Gāthaṃ abhāsi. Satthā devatānaṃ tāva cittakallatājananatthaṃ āgatāgatānaṃ nāmagottāni kathessāmīti cintetvā ācikkhissāmi, bhikkhavetiādimāha.

    ੩੩੪. ਤਤ੍ਥ ਸਿਲੋਕਮਨੁਕਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਕ੍ਖਰਪਦਨਿਯਮਿਤਂ વਚਨਸਙ੍ਘਾਤਂ ਪવਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਯਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਾ ਤਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਯੇਸੁ ਯੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਭੁਮ੍ਮਾ ਦੇવਤਾ ਤਂ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯੇ ਸਿਤਾ ਗਿਰਿਗਬ੍ਭਰਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਸਿ, ਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਿਰਿਕੁਚ੍ਛਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਪੇਸਿਤਚਿਤ੍ਤਾ। ਸਮਾਹਿਤਾਤਿ ਅવਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ।

    334. Tattha silokamanukassāmīti akkharapadaniyamitaṃ vacanasaṅghātaṃ pavattayissāmi. Yattha bhummā tadassitāti yesu yesu ṭhānesu bhummā devatā taṃ taṃ nissitā. Ye sitā girigabbharantiādīhi tesaṃ bhikkhūnaṃ vaṇṇaṃ kathesi, ye bhikkhū girikucchiṃ nissitāti attho. Pahitattāti pesitacittā. Samāhitāti avikkhittā.

    ਪੁਥੂਤਿ ਬਹੁਜਨਾ। ਸੀਹਾવ ਸਲ੍ਲੀਨਾਤਿ ਸੀਹਾ વਿਯ ਨਿਲੀਨਾ ਏਕਤ੍ਤਂ ਉਪਗਤਾ। ਲੋਮਹਂਸਾਭਿਸਮ੍ਭੁਨੋਤਿ ਲੋਮਹਂਸਂ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਠਿਤਾ, ਨਿਬ੍ਭਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਓਦਾਤਮਨਸਾ ਸੁਦ੍ਧਾਤਿ ਓਦਾਤਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸੁਦ੍ਧਾ। વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਮਨਾવਿਲਾਤਿ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਅਨਾવਿਲਾ।

    Puthūti bahujanā. Sīhāva sallīnāti sīhā viya nilīnā ekattaṃ upagatā. Lomahaṃsābhisambhunoti lomahaṃsaṃ abhibhavitvā ṭhitā, nibbhayāti vuttaṃ hoti. Odātamanasā suddhāti odātacittā hutvā suddhā. Vippasannāmanāvilāti vippasannaanāvilā.

    ਭਿਯ੍ਯੋਪਞ੍ਚਸਤੇ ਞਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਚਸਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। વਨੇ ਕਾਪਿਲવਤ੍ਥવੇਤਿ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਸਮੀਪਮ੍ਹਿ ਜਾਤੇ વਨਸਣ੍ਡੇ। ਤਤੋ ਆਮਨ੍ਤਯੀ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਤਦਾ ਆਮਨ੍ਤਯਿ। ਸਾવਕੇ ਸਾਸਨੇ ਰਤੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਸવਨਨ੍ਤੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਸਾવਕੇ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਾਸਨੇ ਰਤਤ੍ਤਾ ਸਾਸਨੇ ਰਤੇ। ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ – ‘‘ਸਿਲੋਕਮਨੁਕਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ વੁਤ੍ਤਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ વਦਤਿ।

    Bhiyyopañcasate ñatvāti sammāsambuddhena saddhiṃ atirekapañcasate bhikkhū jānitvā. Vane kāpilavatthaveti kapilavatthusamīpamhi jāte vanasaṇḍe. Tato āmantayī satthāti tadā āmantayi. Sāvakesāsane rateti attano dhammadesanāya savanante jātattā sāvake sikkhattayasāsane ratattā sāsane rate. Idaṃ sabbaṃ – ‘‘silokamanukassāmī’’ti vacanato aññena vuttaṃ viya katvā vadati.

    ਦੇવਕਾਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤੇ વਿਜਾਨਾਥ ਭਿਕ੍ਖવੋਤਿ ਤੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਜਾਨਾਥਾਤਿ ਨੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਾਭਿਨੀਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਕਥੇਸਿ। ਤੇ ਚ ਆਤਪ੍ਪਮਕਰੁਂ, ਸੁਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਤੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤਾવਦੇવ ਤਦਤ੍ਥਾਯ વੀਰਿਯਂ ਕਰਿਂਸੁ।

    Devakāyā abhikkantā, te vijānātha bhikkhavoti te dibbacakkhunā vijānāthāti nesaṃ bhikkhūnaṃ dibbacakkhuñāṇābhinīhāratthāya kathesi. Te ca ātappamakaruṃ, sutvā buddhassa sāsananti te ca bhikkhū taṃ buddhasāsanaṃ sutvā tāvadeva tadatthāya vīriyaṃ kariṃsu.

    ਏવਂ ਕਤਮਤ੍ਤਾਤਪ੍ਪਾਨਂਯੇવ ਤੇਸਂ ਪਾਤੁਰਹੁ ਞਾਣਂ। ਕੀਦਿਸਂ? ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ। ਨ ਤਂ ਤੇਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ। ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨੇવ ਹਿ ਤਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ। ਅਮਨੁਸ੍ਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਨਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰਮਤ੍ਤਮੇવ ਕਤਂ। ਸਤ੍ਥਾਪਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਣਂ, ਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਤੇਨ ਹਿ ਤੇ વਿਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਤੇ વਿਜਾਨਾਥ, ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ ਆਹ।

    Evaṃ katamattātappānaṃyeva tesaṃ pāturahu ñāṇaṃ. Kīdisaṃ? Amanussānaṃ dassanaṃ dibbacakkhuñāṇaṃ uppajji. Na taṃ tehi tasmiṃ khaṇe parikammaṃ katvā uppāditaṃ. Ariyamaggeneva hi taṃ nipphannaṃ. Amanussadassanatthaṃ panassa abhinīhāramattameva kataṃ. Satthāpi – ‘‘atthi tumhākaṃ ñāṇaṃ, taṃ nīharitvā tena hi te vijānāthā’’ti idameva sandhāya ‘‘te vijānātha, bhikkhavo’’ti āha.

    ਅਪ੍ਪੇਕੇ ਸਤਮਦ੍ਦਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ। ਸਹਸ੍ਸਂ ਅਥ ਸਤ੍ਤਰਿਨ੍ਤਿ ਏਕੇ ਸਹਸ੍ਸਂ। ਏਕੇ ਸਤ੍ਤਤਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ।

    Appeke satamaddakkhunti tesu bhikkhūsu ekacce bhikkhū amanussānaṃ sataṃ addasaṃsu. Sahassaṃ atha sattarinti eke sahassaṃ. Eke sattati sahassāni.

    ਸਤਂ ਏਕੇ ਸਹਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕੇਨਨ੍ਤਮਦ੍ਦਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ વਿਪੁਲਂ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ, ਸਤવਸੇਨ ਸਹਸ੍ਸવਸੇਨ ਚ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਪਿ ਅਦ੍ਦਸਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਦਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾ ਫੁਟਾ ਅਹੁਂ, ਭਰਿਤਾ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਾવ ਅਹੇਸੁਂ।

    Sataṃ eke sahassānanti eke satasahassaṃ addasaṃsu. Appekenantamaddakkhunti vipulaṃ addasaṃsu, satavasena sahassavasena ca aparicchinnepi addasaṃsūti attho. Kasmā? Yasmā disā sabbā phuṭā ahuṃ, bharitā sampuṇṇāva ahesuṃ.

    ਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਯਂ ਤੇਸੁ ਏਕੇਨੇਕੇਨ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। વવਤ੍ਥਿਤ੍વਾਨ ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਲੇਖਂ વਿਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਸਤ੍ਥਾ। ਤਤੋ ਆਮਨ੍ਤਯੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਗਾਥਮੇવ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯ ਆਹ। ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤੇ વਿਜਾਨਾਥ, ਪਸ੍ਸਥ, ਓਲੋਕੇਥ, ਯੇ વੋਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਗਿਰਾਹੀਤਿ વਚਨੇਹਿ। ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸੋਤਿ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ।

    Tañca sabbaṃ abhiññāyāti yaṃ tesu ekenekena diṭṭhaṃ, tañca sabbaṃ jānitvā. Vavatthitvāna cakkhumāti hatthatale lekhaṃ viya paccakkhato vavatthapetvā pañcahi cakkhūhi cakkhumā satthā. Tato āmantayīti pubbe vuttagāthameva nāmagottakittanatthāya āha. Tumhe ete vijānātha, passatha, oloketha, ye vohaṃ kittayissāmīti ayamettha sambandho. Girāhīti vacanehi. Anupubbasoti anupaṭipāṭiyā.

    ੩੩੫. ਸਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾ ਤੇ ਯਕ੍ਖਾ, ਭੁਮ੍ਮਾ ਕਾਪਿਲવਤ੍ਥવਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾ ਤਾવੇਤ੍ਥ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਭੁਮ੍ਮਾ ਯਕ੍ਖਾਯੇવਾਤਿ વਦਤਿ । ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋਤਿ ਦਿਬ੍ਬਇਦ੍ਧਿਯੁਤ੍ਤਾ। ਜੁਤਿਮਨ੍ਤੋਤਿ ਆਨੁਭਾવਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। વਣ੍ਣવਨ੍ਤੋਤਿ ਸਰੀਰવਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਯਸਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਪਰਿવਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਮੋਦਮਾਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਾਮੁਨ੍ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਆਗਤਾ। ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮਿਤਿਂ વਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਮਹਾવਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤਾ। ਅਥ વਾ ਸਮਿਤਿਨ੍ਤਿ ਸਮੂਹਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਮੂਹਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਆਗਤਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    335.Sattasahassā te yakkhā, bhummā kāpilavatthavāti sattasahassā tāvettha kapilavatthuṃ nissāya nibbattā bhummā yakkhāyevāti vadati . Iddhimantoti dibbaiddhiyuttā. Jutimantoti ānubhāvasampannā. Vaṇṇavantoti sarīravaṇṇasampannā. Yasassinoti parivārasampannā. Modamānā abhikkāmunti tuṭṭhacittā āgatā. Bhikkhūnaṃ samitiṃ vananti imaṃ mahāvanaṃ bhikkhūnaṃ santikaṃ bhikkhūnaṃ dassanatthāya āgatā. Atha vā samitinti samūhaṃ, bhikkhusamūhaṃ dassanāya āgatātipi attho.

    ਛਸਹਸ੍ਸਾ ਹੇਮવਤਾ, ਯਕ੍ਖਾ ਨਾਨਤ੍ਤવਣ੍ਣਿਨੋਤਿ ਛਸਹਸ੍ਸਾ ਹੇਮવਤਪਬ੍ਬਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਕ੍ਖਾ, ਤੇ ਚ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਨੀਲਾਦਿવਣ੍ਣવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤવਣ੍ਣਾ।

    Chasahassā hemavatā, yakkhā nānattavaṇṇinoti chasahassā hemavatapabbate nibbattayakkhā, te ca sabbepi nīlādivaṇṇavasena nānattavaṇṇā.

    ਸਾਤਾਗਿਰਾ ਤਿਸਹਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਤਾਗਿਰਿਪਬ੍ਬਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਕ੍ਖਾ ਤਿਸਹਸ੍ਸਾ।

    Sātāgirā tisahassāti sātāgiripabbate nibbattayakkhā tisahassā.

    ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਸੋਲ਼ਸਸਹਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸੋਲ਼ਸਸਹਸ੍ਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ।

    Iccete soḷasasahassāti ete sabbepi soḷasasahassā honti.

    વੇਸ੍ਸਾਮਿਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾਤਿ વੇਸ੍ਸਾਮਿਤ੍ਤਪਬ੍ਬਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ।

    Vessāmittā pañcasatāti vessāmittapabbate nibbattā pañcasatā.

    ਕੁਮ੍ਭੀਰੋ ਰਾਜਗਹਿਕੋਤਿ ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਕੁਮ੍ਭੀਰੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ। વੇਪੁਲ੍ਲਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ વੇਪੁਲ੍ਲਪਬ੍ਬਤੋ ਨਿવੇਸਨਂ ਨਿવਾਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਿਯ੍ਯੋ ਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੀਤਿ ਤਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ। ਕੁਮ੍ਭੀਰੋ ਰਾਜਗਹਿਕੋ, ਸੋਪਾਗਾ ਸਮਿਤਿਂ વਨਨ੍ਤਿ ਸੋਪਿ ਕੁਮ੍ਭੀਰੋ ਸਪਰਿવਾਰੋ ਇਮਂ વਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮਿਤਿਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤੋ।

    Kumbhīro rājagahikoti rājagahanagare nibbatto kumbhīro nāma yakkho. Vepullassa nivesananti tassa vepullapabbato nivesanaṃ nivāsanaṭṭhānanti attho. Bhiyyo naṃ satasahassaṃ, yakkhānaṃ payirupāsatīti taṃ atirekaṃ yakkhānaṃ satasahassaṃ payirupāsati. Kumbhīro rājagahiko, sopāgā samitiṃ vananti sopi kumbhīro saparivāro imaṃ vanaṃ bhikkhusamitiṃ dassanatthāya āgato.

    ੩੩੬. ਪੁਰਿਮਞ੍ਚ ਦਿਸਂ ਰਾਜਾ, ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਪਸਾਸਤੀਤਿ ਪਾਚੀਨਦਿਸਂ ਅਨੁਸਾਸਤਿ। ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਪਤੀਤਿ ਚਤੂਸੁਪਿ ਦਿਸਾਸੁ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾਨਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ। ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਤਸ੍ਸ વਸੇ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿਸੋਤਿ ਮਹਾਪਰਿવਾਰੋ ਏਸੋ ਮਹਾਰਾਜਾ।

    336.Purimañca disaṃ rājā, dhataraṭṭho pasāsatīti pācīnadisaṃ anusāsati. Gandhabbānaṃ adhipatīti catūsupi disāsu gandhabbānaṃ jeṭṭhako. Sabbe te tassa vase vattanti. Mahārājā yasassisoti mahāparivāro eso mahārājā.

    ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਧਤਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਬਹવੋ ਮਹਬ੍ਬਲਾ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇવਰਞ੍ਞੋ ਨਾਮਧਾਰਕਾ।

    Puttāpitassa bahavo, indanāmā mahabbalāti tassa dhataraṭṭhassa bahavo mahabbalā puttā, te sabbe sakkassa devarañño nāmadhārakā.

    વਿਰੂਲ਼੍ਹੋ ਤਂ ਪਸਾਸਤੀਤਿ ਤਂ ਦਿਸਂ વਿਰੂਲ਼੍ਹੋ ਅਨੁਸਾਸਤਿ।

    Virūḷho taṃ pasāsatīti taṃ disaṃ virūḷho anusāsati.

    ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਾਦਿਸਾਯੇવ ਪੁਤ੍ਤਾ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਮਹਬ੍ਬਲਾ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਸਬ੍ਬવਾਰੇਸੁ ‘‘ਮਹਾਬਲਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ।

    Puttāpi tassāti tassāpi tādisāyeva puttā. Pāḷiyaṃ pana ‘‘mahabbalā’’ti likhanti. Aṭṭhakathāyaṃ sabbavāresu ‘‘mahābalā’’ti pāṭho.

    ‘‘ਪੁਰਿਮਂ ਦਿਸਂ ਧਤਰਟ੍ਠੋ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ વਿਰੂਲ਼੍ਹਕੋ।

    ‘‘Purimaṃ disaṃ dhataraṭṭho, dakkhiṇena virūḷhako;

    ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ વਿਰੂਪਕ੍ਖੋ, ਕੁવੇਰੋ ਉਤ੍ਤਰਂ ਦਿਸਂ॥

    Pacchimena virūpakkho, kuvero uttaraṃ disaṃ.

    ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸਾ।

    Cattāro te mahārājā, samantā caturo disā;

    ਦਦ੍ਦਲ੍ਲਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, વਨੇ ਕਾਪਿਲવਤ੍ਥવੇ’’ਤਿ॥

    Daddallamānā aṭṭhaṃsu, vane kāpilavatthave’’ti.

    ਇਮਾ ਪਨ ਗਾਥਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾ।

    Imā pana gāthā sabbasaṅgāhikavasena vuttā.

    ਅਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਧਤਰਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਅਤ੍ਥਿ। ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਗਨ੍ਧਬ੍ਬਪਰਿવਾਰਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਮਹਾવਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਗਬ੍ਭਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਠਿਤਾ। ਏવਂ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾਦੀਸੁ વਿਰੂਲ਼੍ਹਕਾਦਯੋ। ਤੇਨੇવਾਹ – ‘‘ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸਾ, ਦਦ੍ਦਲ੍ਲਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਂਸੂ’’ਤਿ। ਇਦਞ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਹਿ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸਾ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇਸੁ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ વਿਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਜਲਮਾਨਾ ਠਿਤਾ’’ਤਿ। ਤੇ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁવਨਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਨ ਸਮਸਮਾ ਠਿਤਾਪਿ – ‘‘વਨੇ ਕਾਪਿਲવਤ੍ਥવੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ।

    Ayañcettha attho – dasasahassacakkavāḷe dhataraṭṭhā nāma mahārājāno atthi. Te sabbepi koṭisatasahassakoṭisatasahassagandhabbaparivārā āgantvā puratthimāya disāya kapilavatthumahāvanato paṭṭhāya cakkavāḷagabbhaṃ pūretvā ṭhitā. Evaṃ dakkhiṇadisādīsu virūḷhakādayo. Tenevāha – ‘‘samantā caturo disā, daddallamānā aṭṭhaṃsū’’ti. Idañhi vuttaṃ hoti – ‘‘samantā cakkavāḷehi āgantvā caturo disā pabbatamatthakesu aggikkhandhā viya suṭṭhu jalamānā ṭhitā’’ti. Te pana yasmā kapilavatthuvanameva sandhāya āgatā, tasmā cakkavāḷaṃ pūretvā cakkavāḷena samasamā ṭhitāpi – ‘‘vane kāpilavatthave’’ti vuttā.

    ੩੩੭. ਤੇਸਂ ਮਾਯਾવਿਨੋ ਦਾਸਾ, ਆਗੁਂ વਞ੍ਚਨਿਕਾ ਸਠਾਤਿ ਤੇਸਂ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਮਾਯਾਯ ਯੁਤ੍ਤਾ ਕੁਟਿਲਾਚਾਰਾ ਦਾਸਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇ ਸਮ੍ਮੁਖਪਰਮ੍ਮੁਖવਞ੍ਚਨਾਹਿ ਲੋਕਂ વਞ੍ਚਨਤੋ ‘‘વਞ੍ਚਨਿਕਾ’’ਤਿ ਚ, ਕੇਰਾਟਿਯਸਾਠੇਯ੍ਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਠਾ’’ਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਾਯਾ ਕੁਟੇਣ੍ਡੁ વਿਟੇਣ੍ਡੁ, વਿਟੁਚ੍ਚ વਿਟੁਟੋ ਸਹਾਤਿ ਤੇ ਦਾਸਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਮਾਯਾਕਾਰਕਾવ। ਨਾਮੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਕੋ ਕੁਟੇਣ੍ਡੁ ਨਾਮ, ਏਕੋ વਿਟੇਣ੍ਡੁ ਨਾਮ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘વੇਟੇਣ੍ਡੂ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ। ਏਕੋ વਿਟੁਚ੍ਚ ਨਾਮ, ਏਕੋ વਿਟੁਟੋ ਨਾਮ। ਸਹਾਤਿ ਸੋਪਿ વਿਟੁਟੋ ਤੇਹਿ ਸਹੇવ ਆਗਤੋ।

    337.Tesaṃ māyāvino dāsā, āguṃ vañcanikā saṭhāti tesaṃ mahārājānaṃ katapāpapaṭicchādanalakkhaṇāya māyāya yuttā kuṭilācārā dāsā atthi, ye sammukhaparammukhavañcanāhi lokaṃ vañcanato ‘‘vañcanikā’’ti ca, kerāṭiyasāṭheyyena samannāgatattā ‘‘saṭhā’’ti ca vuccanti, tepi āgatāti attho. Māyā kuṭeṇḍu viṭeṇḍu, viṭucca viṭuṭo sahāti te dāsā sabbepi māyākārakāva. Nāmena panettha eko kuṭeṇḍu nāma, eko viṭeṇḍu nāma. Pāḷiyaṃ pana ‘‘veṭeṇḍū’’ti likhanti. Eko viṭucca nāma, eko viṭuṭo nāma. Sahāti sopi viṭuṭo tehi saheva āgato.

    ਚਨ੍ਦਨੋ ਕਾਮਸੇਟ੍ਠੋ ਚ, ਕਿਨ੍ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਚਾਤਿ ਅਪਰੋ ਕਿਨ੍ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਨਾਮ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁਘਣ੍ਡੂ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ। ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਚਾਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਨਾਮ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਦਾਸਾ। ਇਤੋ ਪਰੇ ਪਨ –

    Candanokāmaseṭṭho ca, kinnighaṇḍu nighaṇḍu cāti aparo kinnighaṇḍu nāma. Pāḷiyaṃ pana ‘‘kinnughaṇḍū’’ti likhanti. Nighaṇḍu cāti añño nighaṇḍu nāma, ettakā dāsā. Ito pare pana –

    ‘‘ਪਨਾਦੋ ਓਪਮਞ੍ਞੋ ਚ, ਦੇવਸੁਤੋ ਚ ਮਾਤਲਿ।

    ‘‘Panādo opamañño ca, devasuto ca mātali;

    ਚਿਤ੍ਤਸੇਨੋ ਚ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ, ਨਲ਼ੋ ਰਾਜਾ ਜਨੇਸਭੋ।

    Cittaseno ca gandhabbo, naḷo rājā janesabho;

    ਆਗੁਂ ਪਞ੍ਚਸਿਖੋ ਚੇવ, ਤਿਮ੍ਬਰੂ ਸੂਰਿਯવਚ੍ਛਸਾ’’ਤਿ॥ –

    Āguṃ pañcasikho ceva, timbarū sūriyavacchasā’’ti. –

    ਇਮੇ ਦੇવਰਾਜਾਨੋ। ਤਤ੍ਥ ਦੇવਸੁਤੋਤਿ ਦੇવਸਾਰਥਿ। ਚਿਤ੍ਤਸੇਨੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਸੇਨੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸੇਨੋ ਚ। ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋਤਿ ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸੇਨੋ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਕਾਯਿਕੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਕੇવਲਂ ਚੇਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਪੇਤੇ ਪਨਾਦਾਦਯੋ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਏવ। ਨਲ਼ੋਰਾਜਾਤਿ ਨਲ਼ਕਾਰਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮੇਕੋ। ਜਨੇਸਭੋਤਿ ਜਨવਸਭੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ। ਆਗੁਂ ਪਞ੍ਚਸਿਖੋ ਚੇવਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸਿਖੋ ਚੇવ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਆਗਤੋ। ਤਿਮ੍ਬਰੂਤਿ ਤਿਮ੍ਬਰੂ ਨਾਮ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਦੇવਰਾਜਾ। ਸੂਰਿਯવਚ੍ਛਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਧੀਤਾ।

    Ime devarājāno. Tattha devasutoti devasārathi. Cittasenoti citto ca seno ca cittaseno ca. Gandhabboti ayaṃ cittaseno gandhabbakāyiko devaputto, na kevalaṃ cesa, sabbe pete panādādayo gandhabbā eva. Naḷorājāti naḷakāradevaputto nāmeko. Janesabhoti janavasabho devaputto. Āguṃ pañcasikho cevāti pañcasikho ceva devaputto āgato. Timbarūti timbarū nāma gandhabbadevarājā. Sūriyavacchasāti tasseva dhītā.

    ਏਤੇ ਚਞ੍ਞੇ ਚ ਰਾਜਾਨੋ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਸਹ ਰਾਜੁਭੀਤਿ ਏਤੇ ਚ ਨਾਮવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਗਨ੍ਧਬ੍ਬਰਾਜਾਨੋ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਏਤੇਹਿ ਰਾਜੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਹੂ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ। ਮੋਦਮਾਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਾਮੁਂ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮਿਤਿਂ વਨਨ੍ਤਿ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸਮਿਤਿਂ ਇਮਂ વਨਂ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Ete caññe ca rājāno, gandhabbā saha rājubhīti ete ca nāmavasena vuttagandhabbarājāno aññe ca etehi rājūhi saddhiṃ bahū gandhabbā. Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vananti haṭṭhatuṭṭhacittā bhikkhusaṅghasamitiṃ imaṃ vanaṃ āgatāti attho.

    ੩੩੮. ਅਥਾਗੁਂ ਨਾਗਸਾ ਨਾਗਾ, વੇਸਾਲਾ ਸਹਤਚ੍ਛਕਾਤਿ ਨਾਗਸਦਹવਾਸਿਕਾ ਚ વੇਸਾਲੀવਾਸਿਕਾ ਚ ਨਾਗਾ ਸਹ ਤਚ੍ਛਕਨਾਗਪਰਿਸਾਯ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਮ੍ਬਲਸ੍ਸਤਰਾਤਿ ਕਮ੍ਬਲੋ ਚ ਅਸ੍ਸਤਰੋ ਚ। ਏਤੇ ਕਿਰ ਸਿਨੇਰੁਪਾਦੇ વਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਪਣ੍ਣੇਹਿਪਿ ਅਨੁਦ੍ਧਰਣੀਯਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖਨਾਗਾ ਪਾਯਾਗਾ ਸਹ ਞਾਤਿਭੀਤਿ ਪਯਾਗਤਿਤ੍ਥવਾਸਿਨੋ ਚ ਸਹ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘੇਨ ਆਗਤਾ।

    338.Athāguṃ nāgasā nāgā, vesālā sahatacchakāti nāgasadahavāsikā ca vesālīvāsikā ca nāgā saha tacchakanāgaparisāya āgatāti attho. Kambalassatarāti kambalo ca assataro ca. Ete kira sinerupāde vasanti, supaṇṇehipi anuddharaṇīyā mahesakkhanāgā pāyāgā saha ñātibhīti payāgatitthavāsino ca saha ñātisaṅghena āgatā.

    ਯਾਮੁਨਾ ਧਤਰਟ੍ਠਾ ਚਾਤਿ ਯਮੁਨવਾਸਿਨੋ ਚ ਧਤਰਟ੍ਠਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਗਾ ਚ। ਏਰਾવਣੋ ਮਹਾਨਾਗੋਤਿ ਏਰਾવਣੋ ਚ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ, ਜਾਤਿਯਾ ਨਾਗੋ ਨ ਹੋਤਿ। ਨਾਗવੋਹਾਰੇਨ ਪਨੇਸ વੋਹਰਿਯਤਿ। ਸੋਪਾਗਾਤਿ ਸੋਪਿ ਆਗਤੋ।

    Yāmunā dhataraṭṭhā cāti yamunavāsino ca dhataraṭṭhakule uppannā nāgā ca. Erāvaṇo mahānāgoti erāvaṇo ca devaputto, jātiyā nāgo na hoti. Nāgavohārena panesa vohariyati. Sopāgāti sopi āgato.

    ਯੇ ਨਾਗਰਾਜੇ ਸਹਸਾ ਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਇਮੇ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਨਾਗੇ ਲੋਭਾਭਿਭੂਤਾ ਸਾਹਸਂ ਕਤ੍વਾ ਹਰਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ। ਦਿਬ੍ਬਾ ਦਿਜਾ ਪਕ੍ਖੀ વਿਸੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੂਤਿ ਦਿਬ੍ਬਾਨੁਭਾવਤੋ ਦਿਬ੍ਬਾ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਚ ਅਣ੍ਡਕੋਸਤੋ ਚਾਤਿ ਦ੍વੇ વਾਰੇ ਜਾਤਾਤਿ ਦਿਜਾ ਪਕ੍ਖਯੁਤ੍ਤਤਾਯ ਪਕ੍ਖੀ ਯੋਜਨਸਤਨ੍ਤਰੇਪਿ ਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਪਿ ਨਾਗੇ ਦਸ੍ਸਨਸਮਤ੍ਥਚਕ੍ਖੁਤਾਯ વਿਸੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੂ। વੇਹਾਯਸਾ ਤੇ વਨਮਜ੍ਝਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਤੇ ਆਕਾਸੇਨੇવ ਇਮਂ ਮਹਾવਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ। ਚਿਤ੍ਰਾ ਸੁਪਣ੍ਣਾ ਇਤਿ ਤੇਸ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਰਸੁਪਣ੍ਣਾ’’ਤਿ ਨਾਮਂ।

    Yenāgarāje sahasā harantīti ye ime vuttappakāre nāge lobhābhibhūtā sāhasaṃ katvā haranti gaṇhanti. Dibbā dijā pakkhī visuddhacakkhūti dibbānubhāvato dibbā mātukucchito ca aṇḍakosato cāti dve vāre jātāti dijā pakkhayuttatāya pakkhī yojanasatantarepi yojanasahassantarepi nāge dassanasamatthacakkhutāya visuddhacakkhū. Vehāyasāte vanamajjhappattāti te ākāseneva imaṃ mahāvanaṃ sampattā. Citrā supaṇṇā iti tesa nāmanti tesaṃ ‘‘citrasupaṇṇā’’ti nāmaṃ.

    ਅਭਯਂ ਤਦਾ ਨਾਗਰਾਜਾਨਮਾਸਿ, ਸੁਪਣ੍ਣਤੋ ਖੇਮਮਕਾਸਿ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਣ੍ਹਾਹਿ વਾਚਾਹਿ ਉਪવ੍ਹਯਨ੍ਤਾ ਮਿਤ੍ਤਾ વਿਯ ਬਨ੍ਧવਾ વਿਯ ਚ ਸਮੁਲ੍ਲਪਨ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਆਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਅਂਸਕੂਟੇ ਹਤ੍ਥਂ ਠਪੇਨ੍ਤਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ। ਨਾਗਾ ਸੁਪਣ੍ਣਾ ਸਰਣਮਕਂਸੁ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਂਯੇવ ਸਰਣਂ ਗਤਾ।

    Abhayaṃtadā nāgarājānamāsi, supaṇṇato khemamakāsi buddhoti tasmā sabbepi te aññamaññaṃ saṇhāhi vācāhi upavhayantā mittā viya bandhavā viya ca samullapantā sammodamānā āliṅgantā hatthe gaṇhantā aṃsakūṭe hatthaṃ ṭhapentā haṭṭhatuṭṭhacittā. Nāgā supaṇṇā saraṇamakaṃsu buddhanti buddhaṃyeva saraṇaṃ gatā.

    ੩੩੯. ਜਿਤਾ વਜਿਰਹਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਇਨ੍ਦੇਨ ਦੇવਰਞ੍ਞਾ ਜਿਤਾ। ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਅਸੁਰਾਸਿਤਾਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦવਾਸਿਨੋ ਸੁਜਾਤਾਯ ਅਸੁਰਕਞ੍ਞਾਯ ਕਾਰਣਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਾਤਰੋ વਾਸવਸ੍ਸੇਤੇ, ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।

    339.Jitā vajirahatthenāti indena devaraññā jitā. Samuddaṃ asurāsitāti mahāsamuddavāsino sujātāya asurakaññāya kāraṇā sabbepi bhātaro vāsavassete, iddhimanto yasassino.

    ਤੇਸੁ ਕਾਲਕਞ੍ਚਾ ਮਹਾਭਿਸ੍ਮਾਤਿ ਕਾਲਕਞ੍ਚਾ ਚ ਮਹਨ੍ਤੇ ਭਿਂਸਨੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਆਗਮਿਂਸੁ। ਅਸੁਰਾ ਦਾਨવੇਘਸਾਤਿ ਦਾਨવੇਘਸਾ ਨਾਮ ਅਞ੍ਞੇ ਧਨੁਗ੍ਗਹਅਸੁਰਾ। વੇਪਚਿਤ੍ਤਿ ਸੁਚਿਤ੍ਤਿ ਚ, ਪਹਾਰਾਦੋ ਨਮੁਚੀ ਸਹਾਤਿ વੇਪਚਿਤ੍ਤਿਅਸੁਰੋ, ਸੁਚਿਤ੍ਤਿਅਸੁਰੋ ਚਾਤਿ ਏਤੇ ਚ ਅਸੁਰਾ ਨਮੁਚਿ ਚ ਮਾਰੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤੇਹਿ ਸਹੇવ ਆਗਤੋ। ਇਮੇ ਅਸੁਰਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦવਾਸਿਨੋ, ਅਯਂ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਦੇવਲੋਕવਾਸੀ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਤੇਹਿ ਸਹਾਗਤੋਤਿ? ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕਤ੍ਤਾ। ਤੇਪਿ ਹਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕਾ ਅਭਬ੍ਬਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸੋਯੇવ। ਤਸ੍ਮਾ ਧਾਤੁਸੋ ਸਂਸਨ੍ਦਮਾਨੋ ਆਗਤੋ।

    Tesu kālakañcā mahābhismāti kālakañcā ca mahante bhiṃsane attabhāve māpetvā āgamiṃsu. Asurā dānaveghasāti dānaveghasā nāma aññe dhanuggahaasurā. Vepacitti sucitti ca, pahārādo namucī sahāti vepacittiasuro, sucittiasuro cāti ete ca asurā namuci ca māro devaputto etehi saheva āgato. Ime asurā mahāsamuddavāsino, ayaṃ paranimmitadevalokavāsī, kasmā etehi sahāgatoti? Acchandikattā. Tepi hi acchandikā abhabbā, ayampi tādisoyeva. Tasmā dhātuso saṃsandamāno āgato.

    ਸਤਞ੍ਚ ਬਲਿਪੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਬਲਿਨੋ ਮਹਾਅਸੁਰਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤਂ। ਸਬ੍ਬੇ વੇਰੋਚਨਾਮਕਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਰਾਹੁਸ੍ਸੇવ ਨਾਮਧਰਾ। ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ ਬਲਿਸੇਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲਿਸੇਨਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇ ਕਤਸਨ੍ਨਾਹਾવ ਹੁਤ੍વਾ। ਰਾਹੁਭਦ੍ਦਮੁਪਾਗਮੁਨ੍ਤਿ ਰਾਹੁਅਸੁਰਿਨ੍ਦਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਸਮਯੋ ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇਤਿ ਭਦ੍ਦਂ ਤવ ਹੋਤੁ, ਸਮਯੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮਿਤਿਂ વਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Satañca baliputtānanti balino mahāasurassa puttānaṃ sataṃ. Sabbe verocanāmakāti sabbe attano mātulassa rāhusseva nāmadharā. Sannayhitvā balisenanti attano balisenaṃ sannayhitvā sabbe katasannāhāva hutvā. Rāhubhaddamupāgamunti rāhuasurindaṃ upasaṅkamiṃsu. Samayodāni bhaddanteti bhaddaṃ tava hotu, samayo te bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ upasaṅkamitvā bhikkhusaṅghaṃ dassanāyāti attho.

    ੩੪੦. ਆਪੋ ਚ ਦੇવਾ ਪਥવੀ, ਤੇਜੋ વਾਯੋ ਤਦਾਗਮੁਨ੍ਤਿ ਆਪੋਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਆਪੋਤਿਆਦਿਨਾਮਕਾ ਦੇવਾ ਆਗਮੁਂ। વਰੁਣਾ વਾਰਣਾ ਦੇવਾ, ਸੋਮੋ ਚ ਯਸਸਾ ਸਹਾਤਿ વਰੁਣਦੇવਤਾ , વਾਰਣਦੇવਤਾ, ਸੋਮਦੇવਤਾਤਿ ਏવਂ ਨਾਮਕਾ ਚ ਦੇવਾ ਯਸਸਾ ਨਾਮ ਦੇવੇਨ ਸਹਾਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮੇਤ੍ਤਾਕਰੁਣਾਕਾਯਿਕਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨੇ ਚ ਕਰੁਣਾਝਾਨੇ ਚ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਦੇવਾ। ਆਗੁਂ ਦੇવਾ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਏਤੇਪਿ ਮਹਾਯਸਾ ਦੇવਾ ਆਗਤਾ।

    340.Āpo ca devā pathavī, tejo vāyo tadāgamunti āpokasiṇādīsu parikammaṃ katvā nibbattā āpotiādināmakā devā āgamuṃ. Varuṇā vāraṇā devā, somo ca yasasā sahāti varuṇadevatā , vāraṇadevatā, somadevatāti evaṃ nāmakā ca devā yasasā nāma devena sahāgatāti attho. Mettākaruṇākāyikāti mettājhāne ca karuṇājhāne ca parikammaṃ katvā nibbattadevā. Āguṃ devā yasassinoti etepi mahāyasā devā āgatā.

    ਦਸੇਤੇ ਦਸਧਾ ਕਾਯਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਨਾਨਤ੍ਤવਣ੍ਣਿਨੋਤਿ ਤੇ ਦਸਧਾ ਠਿਤਾ ਦਸ ਦੇવਕਾਯਾ ਸਬ੍ਬੇ ਨੀਲਾਦਿવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤવਣ੍ਣਾ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Dasete dasadhā kāyā, sabbe nānattavaṇṇinoti te dasadhā ṭhitā dasa devakāyā sabbe nīlādivasena nānattavaṇṇā āgatāti attho.

    વੇਣ੍ਡੂ ਚ ਦੇવਾਤਿ વੇਣ੍ਡੁਦੇવਤਾ ਚ। ਸਹਲਿ ਚਾਤਿ ਸਹਲਿਦੇવਤਾ ਚ। ਅਸਮਾ ਚ ਦੁવੇ ਯਮਾਤਿ ਅਸਮਦੇવਤਾ ਚ ਦ੍વੇ ਚ ਯਮਕਾ ਦੇવਾ। ਚਨ੍ਦਸ੍ਸੁਪਨਿਸਾ ਦੇવਾ, ਚਨ੍ਦਮਾਗੁਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍વਾਤਿ ਚਨ੍ਦਨਿਸ੍ਸਿਤਕਾ ਦੇવਾ ਚਨ੍ਦਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍વਾ ਆਗਤਾ। ਤਥਾ ਸੂਰਿਯਨਿਸ੍ਸਿਤਕਾ ਦੇવਾ ਸੂਰਿਯਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍વਾ। ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍વਾਤਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਨਿਸ੍ਸਿਤਾਪਿ ਦੇવਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਿ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍વਾ ਆਗਤਾ। ਆਗੁਂ ਮਨ੍ਦવਲਾਹਕਾਤਿ વਾਤવਲਾਹਕਾ, ਅਬ੍ਭવਲਾਹਕਾ, ਉਣ੍ਹવਲਾਹਕਾ ਏਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ વਲਾਹਕਾਯਿਕਾ ‘‘ਮਨ੍ਦવਲਾਹਕਾ’’ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਤੇਪਿ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਸੂਨਂ વਾਸવੋ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਕ੍ਕੋਪਾਗਾ ਪੁਰਿਨ੍ਦਦੋਤਿ વਸੂਨਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ વਾਸવੋ ਯੋ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਚ, ਪੁਰਿਨ੍ਦਦੋਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋਪਿ ਆਗਤੋ।

    Veṇḍūca devāti veṇḍudevatā ca. Sahali cāti sahalidevatā ca. Asamā ca duve yamāti asamadevatā ca dve ca yamakā devā. Candassupanisā devā, candamāguṃ purakkhatvāti candanissitakā devā candaṃ purato katvā āgatā. Tathā sūriyanissitakā devā sūriyaṃ purakkhatvā. Nakkhattāni purakkhatvāti nakkhattanissitāpi devā nakkhattāni purato katvā āgatā. Āguṃ mandavalāhakāti vātavalāhakā, abbhavalāhakā, uṇhavalāhakā ete sabbepi valāhakāyikā ‘‘mandavalāhakā’’ nāma vuccanti. Tepi āgatāti attho. Vasūnaṃ vāsavo seṭṭho, sakkopāgā purindadoti vasūnaṃ devatānaṃ seṭṭho vāsavo yo sakkoti ca, purindadoti ca vuccati, sopi āgato.

    ਦਸੇਤੇ ਦਸਧਾ ਕਾਯਾਤਿ ਏਤੇਪਿ ਦਸ ਦੇવਕਾਯਾ ਦਸਧਾવ ਆਗਤਾ। ਸਬ੍ਬੇ ਨਾਨਤ੍ਤવਣ੍ਣਿਨੋਤਿ ਨੀਲਾਦਿવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤવਣ੍ਣਾ।

    Dasete dasadhā kāyāti etepi dasa devakāyā dasadhāva āgatā. Sabbe nānattavaṇṇinoti nīlādivasena nānattavaṇṇā.

    ਅਥਾਗੁਂ ਸਹਭੂ ਦੇવਾਤਿ ਅਥ ਸਹਭੂ ਨਾਮ ਦੇવਾ ਆਗਤਾ। ਜਲਮਗ੍ਗਿਸਿਖਾਰਿવਾਤਿ ਅਗ੍ਗਿਸਿਖਾ વਿਯ ਜਲਨ੍ਤਾ। ਜਲਮਗ੍ਗਿ ਚ ਸਿਖਾਰਿવਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੇਸਂ ਨਾਮਾਨੀਤਿਪਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਰਿਟ੍ਠਕਾ ਚ ਰੋਜਾ ਚਾਤਿ ਅਰਿਟ੍ਠਕਦੇવਾ ਚ ਰੋਜਦੇવਾ ਚ। ਉਮਾਪੁਪ੍ਫਨਿਭਾਸਿਨੋਤਿ ਉਮਾਪੁਪ੍ਫਦੇવਾ ਨਾਮ ਏਤੇ ਦੇવਾ । ਉਮਾਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸਾ ਹਿ ਤੇਸਂ ਸਰੀਰਾਭਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਮਾਪੁਪ੍ਫਨਿਭਾਸਿਨੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ।

    Athāguṃ sahabhū devāti atha sahabhū nāma devā āgatā. Jalamaggisikhārivāti aggisikhā viya jalantā. Jalamaggi ca sikhārivāti imāni tesaṃ nāmānītipi vuttaṃ. Ariṭṭhakā ca rojā cāti ariṭṭhakadevā ca rojadevā ca. Umāpupphanibhāsinoti umāpupphadevā nāma ete devā . Umāpupphasadisā hi tesaṃ sarīrābhā, tasmā ‘‘umāpupphanibhāsino’’ti vuccanti.

    વਰੁਣਾ ਸਹਧਮ੍ਮਾ ਚਾਤਿ ਏਤੇ ਚ ਦ੍વੇ ਜਨਾ। ਅਚ੍ਚੁਤਾ ਚ ਅਨੇਜਕਾਤਿ ਅਚ੍ਚੁਤਦੇવਤਾ ਚ ਅਨੇਜਕਦੇવਤਾ ਚ। ਸੁਲੇਯ੍ਯਰੁਚਿਰਾ ਆਗੁਨ੍ਤਿ ਸੁਲੇਯ੍ਯਾ ਚ ਰੁਚਿਰਾ ਚ ਆਗਤਾ। ਆਗੁਂ વਾਸવਨੇਸਿਨੋਤਿ વਾਸવਨੇਸੀਦੇવਾ ਨਾਮ ਆਗਤਾ। ਦਸੇਤੇ ਦਸਧਾ ਕਾਯਾਤਿ ਏਤੇਪਿ ਦਸਦੇવਕਾਯਾ ਦਸਧਾવ ਆਗਤਾ।

    Varuṇā sahadhammā cāti ete ca dve janā. Accutā ca anejakāti accutadevatā ca anejakadevatā ca. Suleyyarucirāāgunti suleyyā ca rucirā ca āgatā. Āguṃ vāsavanesinoti vāsavanesīdevā nāma āgatā. Dasete dasadhā kāyāti etepi dasadevakāyā dasadhāva āgatā.

    ਸਮਾਨਾ ਮਹਾਸਮਾਨਾਤਿ ਸਮਾਨਾ ਚ ਮਹਾਸਮਾਨਾ ਚ। ਮਾਨੁਸਾ ਮਾਨੁਸੁਤ੍ਤਮਾਤਿ ਮਾਨੁਸਾ ਚ ਮਾਨੁਸੁਤ੍ਤਮਾ ਚ। ਖਿਡ੍ਡਾਪਦੋਸਿਕਾ ਆਗੁਂ, ਆਗੁਂ ਮਨੋਪਦੋਸਿਕਾਤਿ ਖਿਡ੍ਡਾਪਦੋਸਿਕਾ ਮਨੋਪਦੋਸਿਕਾ ਚ ਦੇવਾ ਆਗਤਾ।

    Samānā mahāsamānāti samānā ca mahāsamānā ca. Mānusā mānusuttamāti mānusā ca mānusuttamā ca. Khiḍḍāpadosikā āguṃ, āguṃ manopadosikāti khiḍḍāpadosikā manopadosikā ca devā āgatā.

    ਅਥਾਗੁਂ ਹਰਯੋ ਦੇવਾਤਿ ਹਰਿਦੇવਾ ਨਾਮ ਆਗਤਾ। ਯੇ ਚ ਲੋਹਿਤવਾਸਿਨੋਤਿ ਲੋਹਿਤવਾਸਿਨੋ ਚ ਆਗਤਾ। ਪਾਰਗਾ ਮਹਾਪਾਰਗਾਤਿ ਏਤੇ ਚ ਦੁવਿਧਾ ਆਗਤਾ। ਦਸੇਤੇ ਦਸਧਾ ਕਾਯਾਤਿ ਏਤੇਪਿ ਦਸਦੇવਕਾਯਾ ਦਸਧਾવ ਆਗਤਾ।

    Athāguṃ harayo devāti haridevā nāma āgatā. Ye ca lohitavāsinoti lohitavāsino ca āgatā. Pāragā mahāpāragāti ete ca duvidhā āgatā. Dasete dasadhā kāyāti etepi dasadevakāyā dasadhāva āgatā.

    ਸੁਕ੍ਕਾ ਕਰਮ੍ਭਾ ਅਰੁਣਾ, ਆਗੁਂ વੇਘਨਸਾ ਸਹਾਤਿ ਏਤੇ ਸੁਕ੍ਕਾਦਯੋ ਤਯੋ, ਤੇਹਿ ਸਹ વੇਘਨਸਾ ਚ ਆਗਤਾ। ਓਦਾਤਗਯ੍ਹਾ ਪਾਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਓਦਾਤਗਯ੍ਹਾ ਨਾਮ ਪਾਮੋਕ੍ਖਦੇવਾ ਆਗਤਾ। ਆਗੁਂ ਦੇવਾ વਿਚਕ੍ਖਣਾਤਿ વਿਚਕ੍ਖਣਾ ਨਾਮ ਦੇવਾ ਆਗਤਾ।

    Sukkākarambhā aruṇā, āguṃ veghanasā sahāti ete sukkādayo tayo, tehi saha veghanasā ca āgatā. Odātagayhā pāmokkhāti odātagayhā nāma pāmokkhadevā āgatā. Āguṃ devā vicakkhaṇāti vicakkhaṇā nāma devā āgatā.

    ਸਦਾਮਤ੍ਤਾ ਹਾਰਗਜਾਤਿ ਸਦਾਮਤ੍ਤਾ ਚ ਹਾਰਗਜਾ ਚ। ਮਿਸ੍ਸਕਾ ਚ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਯਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਮਿਸ੍ਸਕਦੇવਾ ਚ। ਥਨਯਂ ਆਗ ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੋਤਿ ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੋ ਚ ਦੇવਰਾਜਾ ਥਨਯਨ੍ਤੋ ਆਗਤੋ। ਯੋ ਦਿਸਾ ਅਭਿવਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯੋ ਯਂ ਯਂ ਦਿਸਂ ਯਾਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦੇવੋ વਸ੍ਸਤਿ। ਦਸੇਤੇ ਦਸਧਾ ਕਾਯਾਤਿ ਏਤੇਪਿ ਦਸਦੇવਕਾਯਾ ਦਸਧਾ ਆਗਤਾ।

    Sadāmattā hāragajāti sadāmattā ca hāragajā ca. Missakā ca yasassinoti yasasampannā missakadevā ca. Thanayaṃ āga pajjunnoti pajjunno ca devarājā thanayanto āgato. Yo disā abhivassatīti yo yaṃ yaṃ disaṃ yāti, tattha tattha devo vassati. Dasete dasadhā kāyāti etepi dasadevakāyā dasadhā āgatā.

    ਖੇਮਿਯਾ ਤੁਸਿਤਾ ਯਾਮਾਤਿ ਖੇਮਿਯਾ ਦੇવਾ ਤੁਸਿਤਪੁਰવਾਸਿਨੋ ਚ ਯਾਮਾਦੇવਲੋਕવਾਸਿਨੋ ਚ। ਕਥਕਾ ਚ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਯਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕਥਕਦੇવਾ ਚ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਕਟ੍ਠਕਾ ਚਾ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ। ਲਮ੍ਬੀਤਕਾ ਲਾਮਸੇਟ੍ਠਾਤਿ ਲਮ੍ਬਿਤਕਦੇવਾ ਚ ਲਾਮਸੇਟ੍ਠਦੇવਾ ਚ। ਜੋਤਿਨਾਮਾ ਚ ਆਸવਾਤਿ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇ ਕਤਨਲ਼ਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਯ ਜੋਤਮਾਨਾ ਜੋਤਿਦੇવਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਚ ਆਸਾ ਚ ਦੇવਾ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਜਾਤਿਨਾਮਾ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ। ਆਸਾ ਦੇવਤਾ ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਆਸવਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤਿਨੋ ਆਗੁਂ, ਅਥਾਗੁਂ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਾ। ਦਸੇਤੇ ਦਸਧਾ ਕਾਯਾਤਿ ਏਤੇਪਿ ਦਸ ਦੇવਕਾਯਾ ਦਸਧਾવ ਆਗਤਾ।

    Khemiyā tusitā yāmāti khemiyā devā tusitapuravāsino ca yāmādevalokavāsino ca. Kathakā ca yasassinoti yasasampannā kathakadevā ca. Pāḷiyaṃ pana ‘‘kaṭṭhakā cā’’ti likhanti. Lambītakā lāmaseṭṭhāti lambitakadevā ca lāmaseṭṭhadevā ca. Jotināmā ca āsavāti pabbatamatthake katanaḷaggikkhandho viya jotamānā jotidevā nāma atthi, te ca āsā ca devā āgatāti attho. Pāḷiyaṃ pana ‘‘jātināmā’’ti likhanti. Āsā devatā chandavasena āsavāti vuttā. Nimmānaratino āguṃ, athāguṃ paranimmitā. Dasete dasadhā kāyāti etepi dasa devakāyā dasadhāva āgatā.

    ਸਟ੍ਠੇਤੇ ਦੇવਨਿਕਾਯਾਤਿ ਏਤੇ ਚ ਆਪੋ ਚ ਦੇવਾਤਿਆਦਿਕਾ ਛ ਦਸਕਾ ਸਟ੍ਠਿ ਦੇવਨਿਕਾਯਾ ਸਬ੍ਬੇ ਨੀਲਾਦਿવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤવਣ੍ਣਿਨੋ। ਨਾਮਨ੍વਯੇਨ ਆਗਚ੍ਛੁਨ੍ਤਿ ਨਾਮਭਾਗੇਨ ਨਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਆਗਤਾ। ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਸਦਿਸਾ ਸਹਾਤਿ ਯੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਤੇਹਿ ਸਦਿਸਾ વਣ੍ਣਤੋਪਿ ਨਾਮਤੋਪਿ ਏਤਾਦਿਸਾਯੇવ ਸੇਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਸੁ ਦੇવਾ, ਤੇਪਿ ਆਗਤਾਯੇવਾਤਿ ਏਕਪਦੇਨੇવ ਕਲਾਪਂ વਿਯ ਪੁਟਕਂ વਿਯ ਚ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਾ ਦੇવਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ।

    Saṭṭhetedevanikāyāti ete ca āpo ca devātiādikā cha dasakā saṭṭhi devanikāyā sabbe nīlādivasena nānattavaṇṇino. Nāmanvayena āgacchunti nāmabhāgena nāmakoṭṭhāsena āgatā. Ye caññe sadisā sahāti ye ca aññepi tehi sadisā vaṇṇatopi nāmatopi etādisāyeva sesacakkavāḷesu devā, tepi āgatāyevāti ekapadeneva kalāpaṃ viya puṭakaṃ viya ca katvā sabbā devatā niddisati.

    ਏવਂ ਦਸਸੁ ਲੋਕਧਾਤੁਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਦੇવਕਾਯੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਯਦਤ੍ਥਂ ਤੇ ਆਗਤਾ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪવੁਟ੍ਠਜਾਤਿਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪવੁਟ੍ਠਾ વਿਗਤਾ ਜਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘੋ ਪવੁਟ੍ਠਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਤਂ ਪવੁਟ੍ਠਜਾਤਿਂ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਖੀਲਾਨਂ ਅਭਾવਾ ਅਖੀਲਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਓਘੇ ਤਰਿਤ੍વਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਓਘਤਿਣ੍ਣਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਸવਾਨਂ ਅਭਾવੇਨ ਅਨਾਸવਂ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘਂ ਦਕ੍ਖੇਮ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮ। ਤੇਸਞ੍ਞੇવ ਓਘਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਓਘਤਰਂ ਆਗੁਂ ਅਕਰਣਤੋ ਨਾਗਂ। ਅਸਿਤਾਤਿਗਨ੍ਤਿ ਕਾਲ਼ਕਭਾવਾਤੀਤਂ ਚਨ੍ਦਂવ ਸਿਰਿਯਾ વਿਰੋਚਮਾਨਂ ਦਸਬਲਞ੍ਚ ਦਕ੍ਖੇਮ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਏਤਦਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਨਾਮਨ੍વਯੇਨ ਆਗਚ੍ਛੁਂ, ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਸਦਿਸਾ ਸਹਾਤਿ।

    Evaṃ dasasu lokadhātusahassesu devakāye niddisitvā idāni yadatthaṃ te āgatā, taṃ dassento pavuṭṭhajātinti gāthamāha. Tassattho – pavuṭṭhā vigatā jāti assāti ariyasaṅgho pavuṭṭhajāti nāma, taṃ pavuṭṭhajātiṃ rāgadosamohakhīlānaṃ abhāvā akhīlaṃ cattāro oghe taritvā ṭhitattā oghatiṇṇaṃ catunnaṃ āsavānaṃ abhāvena anāsavaṃ ariyasaṅghaṃ dakkhema passissāma. Tesaññeva oghānaṃ tiṇṇattā oghataraṃ āguṃ akaraṇato nāgaṃ. Asitātiganti kāḷakabhāvātītaṃ candaṃva siriyā virocamānaṃ dasabalañca dakkhema passissāmāti etadatthaṃ sabbepi te nāmanvayena āgacchuṃ, ye caññe sadisā sahāti.

    ੩੪੧. ਇਦਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੁਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਪਰਮਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸੁਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਏਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ। ਪਰਮਤ੍ਤੋਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾવ। ਪੁਤ੍ਤਾ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਸਹਾਤਿ ਏਤੇ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਸਹੇવ ਆਗਤਾ। ਸਨਙ੍ਕੁਮਾਰੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚਾਤਿ ਸਨਙ੍ਕੁਮਾਰੋ ਚ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ। ਸੋਪਾਗਾਤਿ ਸੋਪਿ ਆਗਤੋ।

    341. Idāni brahmāno dassento subrahmā paramatto cātiādimāha. Tattha subrahmāti eko brahmā. Paramattopi brahmāva. Puttā iddhimato sahāti ete iddhimato buddhassa bhagavato puttā ariyabrahmāno saheva āgatā. Sanaṅkumāro tisso cāti sanaṅkumāro ca tissamahābrahmā ca. Sopāgāti sopi āgato.

    ‘‘ਸਹਸ੍ਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਨਂ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਭਿਤਿਟ੍ਠਤਿ।

    ‘‘Sahassaṃ brahmalokānaṃ, mahābrahmābhitiṭṭhati;

    ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਜੁਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਭਿਸ੍ਮਾਕਾਯੋ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ’’ਤਿ॥ –

    Upapanno jutimanto, bhismākāyo yasassi so’’ti. –

    ਏਤ੍ਥ ਸਹਸ੍ਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਏਕਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਦਸਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਆਲੋਕਫਰਣਸਮਤ੍ਥਾਨਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਆਗਤਂ। ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਭਿਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਏਕੇਕੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਉਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ। ਜੁਤਿਮਨ੍ਤੋਤਿ ਆਨੁਭਾવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਭਿਸ੍ਮਾਕਾਯੋਤਿ ਮਹਾਕਾਯੋ, ਦ੍વੀਹਿ ਤੀਹਿ ਮਾਗਧਿਕੇਹਿ ਗਾਮਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਮਾਣਅਤ੍ਤਭਾવੋ। ਯਸਸ੍ਸਿਸੋਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾવਸਿਰੀਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਯਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ।

    Ettha sahassaṃ brahmalokānanti ekaṅguliyā ekasahassacakkavāḷe dasahi aṅgulīhi dasasahassicakkavāḷe ālokapharaṇasamatthānaṃ mahābrahmānaṃ sahassaṃ āgataṃ. Mahābrahmābhitiṭṭhatīti yattha ekeko mahābrahmā aññe brahme abhibhavitvā tiṭṭhati. Upapannoti brahmaloke nibbatto. Jutimantoti ānubhāvasampanno. Bhismākāyoti mahākāyo, dvīhi tīhi māgadhikehi gāmakkhettehi samappamāṇaattabhāvo. Yasassisoti attabhāvasirīsaṅkhātena yasena samannāgato.

    ਦਸੇਤ੍ਥ ਇਸ੍ਸਰਾ ਆਗੁਂ, ਪਚ੍ਚੇਕવਸવਤ੍ਤਿਨੋਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਹਸ੍ਸੇ ਯੇ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ વਸਂ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਏવਰੂਪਾ ਦਸ ਇਸ੍ਸਰਾ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਆਗਤਾ। ਤੇਸਞ੍ਚ ਮਜ੍ਝਤੋ ਆਗ, ਹਾਰਿਤੋ ਪਰਿવਾਰਿਤੋਤਿ ਤੇਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਹਾਰਿਤੋ ਨਾਮ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿવਾਰੋ ਆਗਤੋ।

    Dasettha issarā āguṃ, paccekavasavattinoti etasmiñca brahmasahasse ye pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ vasaṃ vattenti, evarūpā dasa issarā mahābrahmāno āgatā. Tesañca majjhato āga, hārito parivāritoti tesaṃ brahmānaṃ majjhe hārito nāma mahābrahmā satasahassabrahmaparivāro āgato.

    ੩੪੨. ਤੇ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ, ਸਇਨ੍ਦੇ ਦੇવੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇਤਿ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇવਰਾਜਾਨਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍વਾ ਆਗਤੇ ਦੇવਕਾਯੇ, ਹਾਰਿਤਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍વਾ ਆਗਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯੇ ਚ। ਮਾਰਸੇਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਾਮੀਤਿ ਮਾਰਸੇਨਾ ਅਭਿਗਤਾ। ਪਸ੍ਸ ਕਣ੍ਹਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਿਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲ਼ਕਸ੍ਸ ਮਾਰਸ ਬਾਲਭਾવਂ ਪਸ੍ਸਥ।

    342.Te ca sabbe abhikkante, sainde deve sabrahmaketi te sabbepi sakkaṃ devarājānaṃ jeṭṭhakaṃ katvā āgate devakāye, hāritamahābrahmānaṃ jeṭṭhakaṃ katvā āgate brahmakāye ca. Mārasenā abhikkāmīti mārasenā abhigatā. Passa kaṇhassa mandiyanti kāḷakassa mārasa bālabhāvaṃ passatha.

    ਏਥ ਗਣ੍ਹਥ ਬਨ੍ਧਥਾਤਿ ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਂ ਆਣਾਪੇਸਿ। ਰਾਗੇਨ ਬਦ੍ਧਮਤ੍ਥੁ વੋਤਿ ਸਬ੍ਬਂ વੋ ਇਦਂ ਦੇવਮਣ੍ਡਲਂ ਰਾਗੇਨ ਬਦ੍ਧਂ ਹੋਤੁ। ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿવਾਰੇਥ, ਮਾ વੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਨਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਕੋਪਿ ਏਤੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਮਾ ਮੁਞ੍ਚਿ। ‘‘ਮਾ વੋ ਮੁਞ੍ਚੇਥਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਏਸੇવਤ੍ਥੋ।

    Etha gaṇhatha bandhathāti evaṃ attano parisaṃ āṇāpesi. Rāgena baddhamatthu voti sabbaṃ vo idaṃ devamaṇḍalaṃ rāgena baddhaṃ hotu. Samantā parivāretha, mā vo muñcittha koci nanti tumhākaṃ ekopi etesu ekampi mā muñci. ‘‘Mā vo muñcethā’’tipi pāṭho, esevattho.

    ਇਤਿ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸੇਨੋ, ਕਣ੍ਹੋ ਸੇਨਂ ਅਪੇਸਯੀਤਿ ਏવਂ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸਮਯੇ ਮਹਾਸੇਨੋ ਮਾਰੋ ਮਾਰਸੇਨਂ ਅਪੇਸਯਿ। ਪਾਣਿਨਾ ਤਲਮਾਹਚ੍ਚਾਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਥવੀਤਲਂ ਪਹਰਿਤ੍વਾ। ਸਰਂ ਕਤ੍વਾਨ ਭੇਰવਨ੍ਤਿ ਮਾਰવਿਭਿਂਸਕਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਭਯਾਨਕਂ ਸਰਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ।

    Iti tattha mahāseno, kaṇho senaṃ apesayīti evaṃ tattha mahāsamaye mahāseno māro mārasenaṃ apesayi. Pāṇinā talamāhaccāti hatthena pathavītalaṃ paharitvā. Saraṃ katvāna bheravanti māravibhiṃsakadassanatthaṃ bhayānakaṃ sarañca katvā.

    ਯਥਾ ਪਾવੁਸ੍ਸਕੋ ਮੇਘੋ, ਥਨਯਨ੍ਤੋ ਸવਿਜ੍ਜੁਕੋਤਿ ਸવਿਜ੍ਜੁਕੋ ਪਾવੁਸ੍ਸਕਮੇਘੋ વਿਯ ਮਹਾਗਜ੍ਜਿਤਂ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ। ਤਦਾ ਸੋ ਪਚ੍ਚੁਦਾવਤ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸੋ ਮਾਰੋ ਤਂ વਿਭਿਂਸਨਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤੋ । ਸਙ੍ਕੁਦ੍ਧੋ ਅਸਯਂ વਸੇਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕੁਦ੍ਧੋ ਕੁਪਿਤੋ ਕਞ੍ਚਿ વਸੇ વਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਸਯਂવਸੇ ਅਸਯਂવਸੀ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸੇਨ ਅਕਾਮਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤੋ। ਭਗવਾ ਕਿਰ ‘‘ਅਯਂ ਮਾਰੋ ਇਮਂ ਮਹਾਸਮਾਗਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘ਅਭਿਸਮਯਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰੇ ਮਾਰਸੇਨਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਮਾਰਂ વਿਭਿਂਸਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ। ਪਕਤਿ ਚੇਸਾ ਭਗવਤੋ, ਯਤ੍ਥ ਅਭਿਸਮਯੋ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਾਰਂ વਿਭਿਂਸਕਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਂ ਨ ਨਿવਾਰੇਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਅਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਪਰਿਸਾ ਨੇવ ਮਾਰਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਾਗਮੇ ਮਹਾਭਿਸਮਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਦੇવਤਾ ਨੇવ ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –‘‘ਤਦਾ ਸੋ ਪਚ੍ਚੁਦਾવਤ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਕੁਦ੍ਧੋ ਅਸਯਂવਸੇ’’ਤਿ।

    Yathā pāvussako megho, thanayanto savijjukoti savijjuko pāvussakamegho viya mahāgajjitaṃ gajjanto. Tadā so paccudāvattīti tasmiṃ samaye so māro taṃ vibhiṃsanakaṃ dassetvā paṭinivatto . Saṅkuddho asayaṃ vaseti suṭṭhu kuddho kupito kañci vase vattetuṃ asakkonto asayaṃvase asayaṃvasī attano vasena akāmako hutvā nivatto. Bhagavā kira ‘‘ayaṃ māro imaṃ mahāsamāgamaṃ disvā ‘abhisamayantarāyaṃ karissāmī’ti antarantare mārasenaṃ pesetvā māraṃ vibhiṃsakaṃ dassetī’’ti aññāsi. Pakati cesā bhagavato, yattha abhisamayo na bhavissati, tattha māraṃ vibhiṃsakaṃ dassentaṃ na nivāreti. Yattha pana abhisamayo hoti, tattha yathā parisā neva mārassa rūpaṃ passati, na saddaṃ suṇāti, evaṃ adhiṭṭhātīti. Imasmiñca samāgame mahābhisamayo bhavissati, tasmā yathā devatā neva tassa rūpaṃ passanti, na saddaṃ suṇanti, evaṃ adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –‘‘tadā so paccudāvatti, saṅkuddho asayaṃvase’’ti.

    ੩੪੩. ਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, વવਤ੍ਥਿਤ੍વਾਨ ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗવਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਪੇਤ੍વਾ ਚ।

    343.Tañca sabbaṃ abhiññāya, vavatthitvāna cakkhumāti taṃ sabbaṃ bhagavā jānitvā vavatthapetvā ca.

    ਮਾਰਸੇਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤੇ વਿਜਾਨਾਥ ਭਿਕ੍ਖવੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਮਾਰਸੇਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ વਿਜਾਨਾਥ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਥਾਤਿ વਦਤਿ। ਆਤਪ੍ਪਮਕਰੁਨ੍ਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪવਿਸਨਤ੍ਥਾਯ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਿਂਸੁ। વੀਤਰਾਗੇਹਿ ਪਕ੍ਕਾਮੁਨ੍ਤਿ ਮਾਰੋ ਚ ਮਾਰਸੇਨਾ ਚ વੀਤਰਾਗੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਦੂਰਤੋવ ਅਪਕ੍ਕਮੁਂ। ਨੇਸਂ ਲੋਮਾਪਿ ਇਞ੍ਜਯੁਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ વੀਤਰਾਗਾਨਂ ਲੋਮਾਨਿਪਿ ਨ ਚਾਲਯਿਂਸੁ। ਅਥ ਮਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਰਬ੍ਭ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

    Mārasenā abhikkantā, te vijānātha bhikkhavoti bhikkhave mārasenā abhikkantā, te tumhe attano anurūpaṃ vijānātha, phalasamāpattiṃ samāpajjathāti vadati. Ātappamakarunti phalasamāpattiṃ pavisanatthāya vīriyaṃ ārabhiṃsu. Vītarāgehi pakkāmunti māro ca mārasenā ca vītarāgehi ariyehi dūratova apakkamuṃ. Nesaṃ lomāpi iñjayunti tesaṃ vītarāgānaṃ lomānipi na cālayiṃsu. Atha māro bhikkhusaṅghaṃ ārabbha imaṃ gāthaṃ abhāsi –

    ‘‘ਸਬ੍ਬੇ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮਾ, ਭਯਾਤੀਤਾ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।

    ‘‘Sabbe vijitasaṅgāmā, bhayātītā yasassino;

    ਮੋਦਨ੍ਤਿ ਸਹ ਭੂਤੇਹਿ, ਸਾવਕਾ ਤੇ ਜਨੇਸੁਤਾ’’ਤਿ॥

    Modanti saha bhūtehi, sāvakā te janesutā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਮੋਦਨ੍ਤਿ ਸਹ ਭੂਤੇਹੀਤਿ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਭੂਤੇਹਿ ਸਞ੍ਜਾਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮੋਦਨ੍ਤਿ ਪਮੋਦਨ੍ਤਿ। ਜਨੇਸੁਤਾਤਿ ਜਨੇ વਿਸ੍ਸੁਤਾ ਪਾਕਟਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾ।

    Tattha modanti saha bhūtehīti dasabalassa sāsane bhūtehi sañjātehi ariyehi saddhiṃ modanti pamodanti. Janesutāti jane vissutā pākaṭā abhiññātā.

    ਇਦਂ ਪਨ ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਦੇવਤਾਨਂ ਪਿਯਂ ਮਨਾਪਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਙ੍ਗਲਂ વਦਨ੍ਤੇਨ ਅਭਿਨવਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਇਦਮੇવ ਸੁਤ੍ਤਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਦੇવਤਾ ਕਿਰ –‘‘ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਓਹਿਤਸੋਤਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਦੇવਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਗਣਨਾ ਨਤ੍ਥਿ।

    Idaṃ pana mahāsamayasuttaṃ nāma devatānaṃ piyaṃ manāpaṃ, tasmā maṅgalaṃ vadantena abhinavaṭṭhānesu idameva suttaṃ vattabbaṃ. Devatā kira –‘‘imaṃ suttaṃ suṇissāmā’’ti ohitasotā vicaranti. Desanāpariyosāne panassa koṭisatasahassadevatā arahattaṃ pattā, sotāpannādīnaṃ gaṇanā natthi.

    ਦੇવਤਾਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਪਿਯਮਨਾਪਭਾવੇ ਇਦਂ વਤ੍ਥੁ – ਕੋਟਿਪਬ੍ਬਤવਿਹਾਰੇ ਕਿਰ ਨਾਗਲੇਣਦ੍વਾਰੇ ਨਾਗਰੁਕ੍ਖੇ ਏਕਾ ਦੇવਧੀਤਾ વਸਤਿ। ਏਕੋ ਦਹਰੋ ਅਨ੍ਤੋਲੇਣੇ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਤਿ। ਦੇવਧੀਤਾ ਸੁਤ੍વਾ ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਾਸਿ। ਕੋ ਏਸੋਤਿ। ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇવਧੀਤਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਾਸੀਤਿ? ਭਨ੍ਤੇ, ਦਸਬਲੇਨ ਮਹਾવਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਕਥਿਤਦਿવਸੇ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਅਜ੍ਜ ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ, ਭਗવਤਾ ਕਥਿਤਤੋ ਏਕਕ੍ਖਰਮ੍ਪਿ ਅਹਾਪੇਤ੍વਾ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹੀਤਿ। ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਥਯਤੋ ਸੁਤਂ ਤਯਾਤਿ? ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਮਹਾ ਕਿਰ ਦੇવਤਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤ੍વਂ ਕਤ੍ਥ ਠਿਤਾ ਸੁਣੀਤਿ?

    Devatānañcassa piyamanāpabhāve idaṃ vatthu – koṭipabbatavihāre kira nāgaleṇadvāre nāgarukkhe ekā devadhītā vasati. Eko daharo antoleṇe imaṃ suttaṃ sajjhāyati. Devadhītā sutvā suttapariyosāne mahāsaddena sādhukāramadāsi. Ko esoti. Ahaṃ, bhante, devadhītāti. Kasmā sādhukāramadāsīti? Bhante, dasabalena mahāvane nisīditvā kathitadivase imaṃ suttaṃ sutvā ajja assosiṃ, bhagavatā kathitato ekakkharampi ahāpetvā suggahito ayaṃ dhammo tumhehīti. Dasabalassa kathayato sutaṃ tayāti? Āma, bhanteti. Mahā kira devatāsannipāto ahosi, tvaṃ kattha ṭhitā suṇīti?

    ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾવਨવਾਸਿਯਾ ਦੇવਤਾ, ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਸੁ ਪਨ ਦੇવਤਾਸੁ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਸੁ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਓਕਾਸਂ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਅਥ ਇਮਂ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਜਮ੍ਬੁਕੋਲਪਟ੍ਟਨੇ ਠਤ੍વਾ ਸੋਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਮ੍ਹਿ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਸੁ ਦੇવਤਾਸੁ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਸੁ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਟਿਕ੍ਕਮਮਾਨਾ ਰੋਹਣਜਨਪਦੇ ਮਹਾਗਾਮਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਭਾਗਤੋ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਦਕਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾ ਅਸ੍ਸੋਸਿਨ੍ਤਿ। ਤੁਯ੍ਹਂ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦੂਰੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿ ਦੇવਤੇਤਿ? ਕਿਂ ਕਥੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਾવਨੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਮਮਞ੍ਞੇવ ਓਲੋਕੇਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਓਤਪ੍ਪਮਾਨਾ ਊਮੀਸੁ ਨਿਲਯਾਮੀਤਿ।

    Ahaṃ, bhante, mahāvanavāsiyā devatā, mahesakkhāsu pana devatāsu āgacchantīsu jambudīpe okāsaṃ nālatthaṃ, atha imaṃ tambapaṇṇidīpaṃ āgantvā jambukolapaṭṭane ṭhatvā sotuṃ āraddhamhi, tatrāpi mahesakkhāsu devatāsu āgacchantīsu anukkamena paṭikkamamānā rohaṇajanapade mahāgāmassa piṭṭhibhāgato samudde galappamāṇaṃ udakaṃ pavisitvā tattha ṭhitā assosinti. Tuyhaṃ ṭhitaṭṭhānato dūre satthāraṃ passasi devateti? Kiṃ kathetha, bhante, satthā mahāvane dhammaṃ desento nirantaraṃ mamaññeva oloketīti maññamānā otappamānā ūmīsu nilayāmīti.

    ਤਂ ਦਿવਸਂ ਕਿਰ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਦੇવਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤਦਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾਤਿ? ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ। ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥ ਮਞ੍ਞੇਤਿ? ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥ ਮਞ੍ਞੇਤਿ? ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ। ਤਯੋ ਮਗ੍ਗੇ ਪਤ੍ਤਾ ਦੇવਤਾ ਕਿਰ ਗਣਨਪਥਂ ਅਤੀਤਾ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਜਾਤਤ੍ਥ ਮਞ੍ਞੇਤਿ? ਦੇવਤਾ ਤਂ ਦਿવਸਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਹਰਾਯਮਾਨਾ –‘‘ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਅਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤੋ ਨਂ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਹ – ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ ਦੇવਤੇ, ਤવ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਭਨ੍ਤੇ ਸਕਲਕਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਪਬ੍ਬਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਕੁਞ੍ਚਿਕਛਿਦ੍ਦੇਨ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਅਨ੍ਤੋਲੇਣਾਭਿਮੁਖਂ ਅਕਾਸਿ, ਚਨ੍ਦਸਹਸ੍ਸਸੂਰਿਯਸਹਸ੍ਸਉਗ੍ਗਮਨਕਾਲੋ વਿਯ ਅਹੋਸਿ। ਦੇવਧੀਤਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਗਮਾਸਿ। ਏવਂ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਪਿਯਂ ਮਨਾਪਂ, ਮਮਾਯਨ੍ਤਿ ਨਂ ਦੇવਤਾਤਿ।

    Taṃ divasaṃ kira koṭisatasahassadevatā arahattaṃ pattā, tumhepi tadā arahattaṃ pattāti? Natthi, bhante. Anāgāmiphalaṃ pattattha maññeti? Natthi, bhante. Sakadāgāmiphalaṃ pattattha maññeti? Natthi, bhante. Tayo magge pattā devatā kira gaṇanapathaṃ atītā, sotāpannā jātattha maññeti? Devatā taṃ divasaṃ sotāpattiphalaṃ pattattā harāyamānā –‘‘apucchitabbaṃ pucchati ayyo’’ti āha. Tato naṃ so bhikkhu āha – ‘‘sakkā pana devate, tava attabhāvaṃ amhākaṃ dassetu’’nti? Na sakkā bhante sakalakāyaṃ dassetuṃ, aṅgulipabbamattaṃ dassessāmi ayyassāti kuñcikachiddena aṅguliṃ antoleṇābhimukhaṃ akāsi, candasahassasūriyasahassauggamanakālo viya ahosi. Devadhītā ‘‘appamattā, bhante, hothā’’ti daharabhikkhuṃ vanditvā agamāsi. Evaṃ imaṃ suttaṃ devatānaṃ piyaṃ manāpaṃ, mamāyanti naṃ devatāti.

    ਇਤਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲવਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ

    Iti sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ

    ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Mahāsamayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਦੀਘਨਿਕਾਯ • Dīghanikāya / ੭. ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Mahāsamayasuttaṃ

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਦੀਘਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ੭. ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Mahāsamayasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact