| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
មហាសមុទ្ទេ អដ្ឋច្ឆរិយកថាវណ្ណនា
Mahāsamudde aṭṭhacchariyakathāvaṇṇanā
៣៨៤. អដ្ឋិមេ, ភិក្ខវេ, មហាសមុទ្ទេតិ (ឧទា. អដ្ឋ. ៤៥) កោ អនុសន្ធិ? យ្វាយំ អបរិសុទ្ធាយ បរិសាយ បាតិមោក្ខស្ស អនុទ្ទេសោ, សោ ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ អច្ឆរិយោ អព្ភុតោ ធម្មោតិ តំ អបរេហិ សត្តហិ អច្ឆរិយអព្ភុតធម្មេហិ សទ្ធិំ វិភជិត្វា ទស្សេតុកាមោ បឋមំ តាវ តេសំ ឧបមាភាវេន មហាសមុទ្ទេ អច្ឆរិយអព្ភុតធម្មេ ទស្សេន្តោ សត្ថា ‘‘អដ្ឋិមេ, ភិក្ខវេ, មហាសមុទ្ទេ’’តិអាទិមាហ។ អសុរាតិ ទេវា វិយ ន សុរន្តិ ន ឦសន្តិ ន វិរោចន្តីតិ អសុរា។ សុរា នាម ទេវា, តេសំ បដិបក្ខាតិ វា អសុរា, វេបចិត្តិបហារាទាទយោ។ តេសំ ភវនំ សិនេរុស្ស ហេដ្ឋាភាគេ, តេ តត្ថ បវិសន្តា និក្ខមន្តា សិនេរុបាទេ មណ្ឌបាទីនិ និម្មិនិត្វា កីឡន្តាវ អភិរមន្តិ។ សា តត្ថ តេសំ អភិរតិ ឥមេ គុណេ ទិស្វាតិ អាហ ‘‘យេ ទិស្វា ទិស្វា អសុរា មហាសមុទ្ទេ អភិរមន្តី’’តិ។ តត្ថ អភិរមន្តីតិ រតិំ វិន្ទន្តិ, អនុក្កណ្ឋមានា វសន្តីតិ អត្ថោ។
384.Aṭṭhime, bhikkhave, mahāsamuddeti (udā. aṭṭha. 45) ko anusandhi? Yvāyaṃ aparisuddhāya parisāya pātimokkhassa anuddeso, so imasmiṃ dhammavinaye acchariyo abbhuto dhammoti taṃ aparehi sattahi acchariyaabbhutadhammehi saddhiṃ vibhajitvā dassetukāmo paṭhamaṃ tāva tesaṃ upamābhāvena mahāsamudde acchariyaabbhutadhamme dassento satthā ‘‘aṭṭhime, bhikkhave, mahāsamudde’’tiādimāha. Asurāti devā viya na suranti na īsanti na virocantīti asurā. Surā nāma devā, tesaṃ paṭipakkhāti vā asurā, vepacittipahārādādayo. Tesaṃ bhavanaṃ sinerussa heṭṭhābhāge, te tattha pavisantā nikkhamantā sinerupāde maṇḍapādīni nimminitvā kīḷantāva abhiramanti. Sā tattha tesaṃ abhirati ime guṇe disvāti āha ‘‘ye disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramantī’’ti. Tattha abhiramantīti ratiṃ vindanti, anukkaṇṭhamānā vasantīti attho.
អនុបុព្ពនិន្នោតិអាទីនិ សព្ពានិ អនុបដិបាដិយា និន្នភាវស្សេវ វេវចនានិ។ ន អាយតកេនេវ បបាតោតិ នច្ឆិន្នតដមហាសោព្ភោ វិយ អាទិតោ ឯវ បបាតោ។ សោ ហិ តីរទេសតោ បដ្ឋាយ ឯកង្គុលទ្វង្គុលវិទត្ថិរតនយដ្ឋិឧសភអឌ្ឍគាវុតគាវុតអឌ្ឍយោជនយោជនាទិវសេន គម្ភីរោ ហុត្វា គច្ឆន្តោ គច្ឆន្តោ សិនេរុបាទមូលេ ចតុរាសីតិយោជនសហស្សគម្ភីរោ ហុត្វា ឋិតោតិ ទស្សេតិ។
Anupubbaninnotiādīni sabbāni anupaṭipāṭiyā ninnabhāvasseva vevacanāni. Na āyatakeneva papātoti nacchinnataṭamahāsobbho viya ādito eva papāto. So hi tīradesato paṭṭhāya ekaṅguladvaṅgulavidatthiratanayaṭṭhiusabhaaḍḍhagāvutagāvutaaḍḍhayojanayojanādivasena gambhīro hutvā gacchanto gacchanto sinerupādamūle caturāsītiyojanasahassagambhīro hutvā ṭhitoti dasseti.
ឋិតធម្មោតិ ឋិតសភាវោ អវដ្ឋិតសភាវោ។ កុណបេនាតិ យេន កេនចិ ហត្ថិអស្សាទិកឡេវរេន។ វាហេតីតិ ហត្ថេន គហេត្វា វិយ វីចិប្បហារេនេវ ថលេ ខិបតិ។ គង្គា យមុនាតិ អនោតត្តទហស្ស ទក្ខិណមុខតោ និក្ខន្តនទី បញ្ចធារា ហុត្វា បវត្តដ្ឋានេ គង្គាតិអាទិនា បញ្ចធា សង្ខំ គតា។ តត្ថ នទី និន្នគាតិអាទិកំ គោត្តំ, គង្គា យមុនាតិអាទិកំ នាមំ។ សវន្តិយោតិ យា កាចិ សវមានា សន្ទមានា គច្ឆន្តិយោ មហានទិយោ វា កុន្នទិយោ វា។ អប្បេន្តីតិ អល្លីយន្តិ ឱសរន្តិ។ ធារាតិ វុដ្ឋិធារា។ បូរត្តន្តិ បុណ្ណភាវោ។ មហាសមុទ្ទស្ស ហិ អយំ ធម្មតា – ‘‘ឥមស្មិំ កាលេ ទេវោ មន្ទោ ជាតោ, ជាលក្ខិបាទីនិ អាទាយ មច្ឆកច្ឆបេ គណ្ហិស្សាមី’’តិ វា ‘‘ឥមស្មិំ កាលេ អតិមហន្តា វុដ្ឋិ, លភិស្សាម នុ ខោ បិដ្ឋិបសារណដ្ឋាន’’ន្តិ វា ន សក្កា វត្តុំ។ បឋមកប្បិកកាលតោ បដ្ឋាយ ហិ តីរំ ភស្សិត្វា សិនេរុមេខលំ អាហច្ច ឧទកំ ឋិតំ, តតោ ឯកង្គុលមត្តម្បិ ឧទកំ នេវ ហេដ្ឋា ឱតរតិ, ន ឧទ្ធំ ឧត្តរតិ។ ឯករសោតិ អសម្ភិន្នរសោ។
Ṭhitadhammoti ṭhitasabhāvo avaṭṭhitasabhāvo. Kuṇapenāti yena kenaci hatthiassādikaḷevarena. Vāhetīti hatthena gahetvā viya vīcippahāreneva thale khipati. Gaṅgā yamunāti anotattadahassa dakkhiṇamukhato nikkhantanadī pañcadhārā hutvā pavattaṭṭhāne gaṅgātiādinā pañcadhā saṅkhaṃ gatā. Tattha nadī ninnagātiādikaṃ gottaṃ, gaṅgā yamunātiādikaṃ nāmaṃ. Savantiyoti yā kāci savamānā sandamānā gacchantiyo mahānadiyo vā kunnadiyo vā. Appentīti allīyanti osaranti. Dhārāti vuṭṭhidhārā. Pūrattanti puṇṇabhāvo. Mahāsamuddassa hi ayaṃ dhammatā – ‘‘imasmiṃ kāle devo mando jāto, jālakkhipādīni ādāya macchakacchape gaṇhissāmī’’ti vā ‘‘imasmiṃ kāle atimahantā vuṭṭhi, labhissāma nu kho piṭṭhipasāraṇaṭṭhāna’’nti vā na sakkā vattuṃ. Paṭhamakappikakālato paṭṭhāya hi tīraṃ bhassitvā sinerumekhalaṃ āhacca udakaṃ ṭhitaṃ, tato ekaṅgulamattampi udakaṃ neva heṭṭhā otarati, na uddhaṃ uttarati. Ekarasoti asambhinnaraso.
មុត្តាតិ ខុទ្ទកមហន្តវដ្ដទីឃាទិភេទា អនេកវិធមុត្តា។ មណីតិ រត្តនីលាទិភេទោ អនេកវិធោ មណិ។ វេឡុរិយោតិ វំសវណ្ណសិរីសបុប្ផវណ្ណាទិសណ្ឋានតោ អនេកវិធោ។ សង្ខោតិ ទក្ខិណាវដ្ដកតុម្ពកុច្ឆិធមនសង្ខាទិភេទោ អនេកវិធោ។ សិលាតិ សេតកាឡមុគ្គវណ្ណាទិភេទា អនេកវិធា។ បវាឡម្បិ ខុទ្ទកមហន្តរត្តឃនរត្តាទិភេទំ អនេកវិធំ។ លោហិតកោ បទុមរាគាទិភេទោ អនេកវិធោ។ មសារគល្លំ កពរមណិ។ ចិត្តផលិកន្តិបិ វទន្តិ។ មហតំ ភូតានន្តិ មហន្តានំ សត្តានំ។ តិមិ តិមិង្គលោ តិមិតិមិង្គលោតិ តិស្សោ មច្ឆជាតិយោ។ តិមិំ គិលនសមត្ថោ តិមិង្គលោ, តិមិញ្ច តិមិង្គលញ្ច គិលនសមត្ថោ តិមិតិមិង្គលោតិ វទន្តិ។ នាគាតិ ឩមិបិដ្ឋិវាសិនោបិ វិមានដ្ឋកនាគាបិ។
Muttāti khuddakamahantavaṭṭadīghādibhedā anekavidhamuttā. Maṇīti rattanīlādibhedo anekavidho maṇi. Veḷuriyoti vaṃsavaṇṇasirīsapupphavaṇṇādisaṇṭhānato anekavidho. Saṅkhoti dakkhiṇāvaṭṭakatumbakucchidhamanasaṅkhādibhedo anekavidho. Silāti setakāḷamuggavaṇṇādibhedā anekavidhā. Pavāḷampi khuddakamahantarattaghanarattādibhedaṃ anekavidhaṃ. Lohitako padumarāgādibhedo anekavidho. Masāragallaṃ kabaramaṇi. Cittaphalikantipi vadanti. Mahataṃ bhūtānanti mahantānaṃ sattānaṃ. Timi timiṅgalo timitimiṅgaloti tisso macchajātiyo. Timiṃ gilanasamattho timiṅgalo, timiñca timiṅgalañca gilanasamattho timitimiṅgaloti vadanti. Nāgāti ūmipiṭṭhivāsinopi vimānaṭṭhakanāgāpi.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi / ២. មហាសមុទ្ទេអដ្ឋច្ឆរិយំ • 2. Mahāsamuddeaṭṭhacchariyaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / បាតិមោក្ខុទ្ទេសយាចនកថា • Pātimokkhuddesayācanakathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / បាតិមោក្ខុទ្ទេសយាចនកថាវណ្ណនា • Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / បាតិមោក្ខុទ្ទេសយាចនកថាវណ្ណនា • Pātimokkhuddesayācanakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ១. បាតិមោក្ខុទ្ទេសយាចនកថា • 1. Pātimokkhuddesayācanakathā
