Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya

    ౨. మహాసీహనాదసుత్తం

    2. Mahāsīhanādasuttaṃ

    ౧౪౬. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా వేసాలియం విహరతి బహినగరే అపరపురే వనసణ్డే. తేన ఖో పన సమయేన సునక్ఖత్తో లిచ్ఛవిపుత్తో అచిరపక్కన్తో హోతి ఇమస్మా ధమ్మవినయా. సో వేసాలియం పరిసతి 1 ఏవం 2 వాచం భాసతి – ‘‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరి 3 మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో. తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభానం. యస్స చ ఖ్వాస్స అత్థాయ ధమ్మో దేసితో సో నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయా’’తి.

    146. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati bahinagare aparapure vanasaṇḍe. Tena kho pana samayena sunakkhatto licchaviputto acirapakkanto hoti imasmā dhammavinayā. So vesāliyaṃ parisati 4 evaṃ 5 vācaṃ bhāsati – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttari 6 manussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.

    అథ ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసి. అస్సోసి ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో సునక్ఖత్తస్స లిచ్ఛవిపుత్తస్స వేసాలియం పరిసతి ఏవం వాచం భాసమానస్స – ‘‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో. తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభానం. యస్స చ ఖ్వాస్స అత్థాయ ధమ్మో దేసితో సో నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయా’’తి.

    Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Assosi kho āyasmā sāriputto sunakkhattassa licchaviputtassa vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsamānassa – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.

    అథ ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో వేసాలియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సునక్ఖత్తో, భన్తే, లిచ్ఛవిపుత్తో అచిరపక్కన్తో ఇమస్మా ధమ్మవినయా. సో వేసాలియం పరిసతి ఏవం వాచం భాసతి – ‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో. తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభానం. యస్స చ ఖ్వాస్స అత్థాయ ధమ్మో దేసితో సో నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయా’’’తి.

    Atha kho āyasmā sāriputto vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sunakkhatto, bhante, licchaviputto acirapakkanto imasmā dhammavinayā. So vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’’ti.

    ౧౪౭. ‘‘కోధనో హేసో, సారిపుత్త, సునక్ఖత్తో మోఘపురిసో. కోధా చ పనస్స ఏసా వాచా భాసితా. ‘అవణ్ణం భాసిస్సామీ’తి ఖో, సారిపుత్త, సునక్ఖత్తో మోఘపురిసో వణ్ణంయేవ తథాగతస్స భాసతి . వణ్ణో హేసో, సారిపుత్త, తథాగతస్స యో ఏవం వదేయ్య – ‘యస్స చ ఖ్వాస్స అత్థాయ ధమ్మో దేసితో సో నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయా’తి.

    147. ‘‘Kodhano heso, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso. Kodhā ca panassa esā vācā bhāsitā. ‘Avaṇṇaṃ bhāsissāmī’ti kho, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso vaṇṇaṃyeva tathāgatassa bhāsati . Vaṇṇo heso, sāriputta, tathāgatassa yo evaṃ vadeyya – ‘yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti.

    ‘‘అయమ్పి హి నామ, సారిపుత్త, సునక్ఖత్తస్స మోఘపురిసస్స మయి ధమ్మన్వయో న భవిస్సతి – ‘ఇతిపి సో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి, సత్థా దేవమనుస్సానం, బుద్ధో భగవా’తి.

    ‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi, satthā devamanussānaṃ, buddho bhagavā’ti.

    ‘‘అయమ్పి హి నామ, సారిపుత్త, సునక్ఖత్తస్స మోఘపురిసస్స మయి ధమ్మన్వయో న భవిస్సతి – ‘ఇతిపి సో భగవా అనేకవిహితం ఇద్ధివిధం పచ్చనుభోతి – ఏకోపి హుత్వా బహుధా హోతి, బహుధాపి హుత్వా ఏకో హోతి; ఆవిభావం, తిరోభావం; తిరోకుట్టం తిరోపాకారం తిరోపబ్బతం అసజ్జమానో గచ్ఛతి, సేయ్యథాపి ఆకాసే; పథవియాపి ఉమ్ముజ్జనిముజ్జం కరోతి, సేయ్యథాపి ఉదకే; ఉదకేపి అభిజ్జమానో గచ్ఛతి, సేయ్యథాపి పథవియం; ఆకాసేపి పల్లఙ్కేన కమతి, సేయ్యథాపి పక్ఖీ సకుణో; ఇమేపి చన్దిమసూరియే ఏవంమహిద్ధికే ఏవంమహానుభావే పాణినా పరిమసతి పరిమజ్జతి; యావ బ్రహ్మలోకాపి కాయేన వసం వత్తేతీ’తి.

    ‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ, tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāno gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattetī’ti.

    ‘‘అయమ్పి హి నామ, సారిపుత్త, సునక్ఖత్తస్స మోఘపురిసస్స మయి ధమ్మన్వయో న భవిస్సతి – ‘ఇతిపి సో భగవా దిబ్బాయ సోతధాతుయా విసుద్ధాయ అతిక్కన్తమానుసికాయ ఉభో సద్దే సుణాతి – దిబ్బే చ మానుసే చ, యే దూరే సన్తికే చా’తి.

    ‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti – dibbe ca mānuse ca, ye dūre santike cā’ti.

    ‘‘అయమ్పి హి నామ, సారిపుత్త, సునక్ఖత్తస్స మోఘపురిసస్స మయి ధమ్మన్వయో న భవిస్సతి – ‘ఇతిపి సో భగవా పరసత్తానం పరపుగ్గలానం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానాతి – సరాగం వా చిత్తం సరాగం చిత్తన్తి పజానాతి, వీతరాగం వా చిత్తం వీతరాగం చిత్తన్తి పజానాతి; సదోసం వా చిత్తం సదోసం చిత్తన్తి పజానాతి, వీతదోసం వా చిత్తం వీతదోసం చిత్తన్తి పజానాతి; సమోహం వా చిత్తం సమోహం చిత్తన్తి పజానాతి, వీతమోహం వా చిత్తం వీతమోహం చిత్తన్తి పజానాతి; సంఖిత్తం వా చిత్తం సంఖిత్తం చిత్తన్తి పజానాతి , విక్ఖిత్తం వా చిత్తం విక్ఖిత్తం చిత్తన్తి పజానాతి; మహగ్గతం వా చిత్తం మహగ్గతం చిత్తన్తి పజానాతి, అమహగ్గతం వా చిత్తం అమహగ్గతం చిత్తన్తి పజానాతి; సఉత్తరం వా చిత్తం సఉత్తరం చిత్తన్తి పజానాతి, అనుత్తరం వా చిత్తం అనుత్తరం చిత్తన్తి పజానాతి; సమాహితం వా చిత్తం సమాహితం చిత్తన్తి పజానాతి, అసమాహితం వా చిత్తం అసమాహితం చిత్తన్తి పజానాతి; విముత్తం వా చిత్తం విముత్తం చిత్తన్తి పజానాతి, అవిముత్తం వా చిత్తం అవిముత్తం చిత్తన్తి పజానాతీ’తి.

    ‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti – sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti; sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti, vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti; samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti, vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti; saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti pajānāti , vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti; mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti, amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti; sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti, anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti; samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti, asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti; vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti, avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānātī’ti.

    ౧౪౮. ‘‘దస ఖో పనిమాని, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలాని యేహి బలేహి సమన్నాగతో తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి. కతమాని దస?

    148. ‘‘Dasa kho panimāni, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Katamāni dasa?

    ‘‘ఇధ, సారిపుత్త, తథాగతో ఠానఞ్చ ఠానతో అట్ఠానఞ్చ అట్ఠానతో యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో ఠానఞ్చ ఠానతో అట్ఠానఞ్చ అట్ఠానతో యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Idha, sāriputta, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నానం కమ్మసమాదానానం ఠానసో హేతుసో విపాకం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నానం కమ్మసమాదానానం ఠానసో హేతుసో విపాకం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో సబ్బత్థగామినిం పటిపదం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి , సారిపుత్త, తథాగతో సబ్బత్థగామినిం పటిపదం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi , sāriputta, tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో అనేకధాతునానాధాతులోకం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో అనేకధాతునానాధాతులోకం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో సత్తానం నానాధిముత్తికతం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో సత్తానం నానాధిముత్తికతం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో పరసత్తానం పరపుగ్గలానం ఇన్ద్రియపరోపరియత్తం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో పరసత్తానం పరపుగ్గలానం ఇన్ద్రియపరోపరియత్తం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో ఝానవిమోక్ఖసమాధిసమాపత్తీనం సంకిలేసం వోదానం వుట్ఠానం యథాభూతం పజానాతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో ఝానవిమోక్ఖసమాధిసమాపత్తీనం సంకిలేసం వోదానం వుట్ఠానం యథాభూతం పజానాతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో తిస్సోపి జాతియో చతస్సోపి జాతియో పఞ్చపి జాతియో దసపి జాతియో వీసమ్పి జాతియో తింసమ్పి జాతియో చత్తాలీసమ్పి జాతియో పఞ్ఞాసమ్పి జాతియో జాతిసతమ్పి జాతిసహస్సమ్పి జాతిసతసహస్సమ్పి అనేకేపి సంవట్టకప్పే అనేకేపి వివట్టకప్పే అనేకేపి సంవట్టవివట్టకప్పే – ‘అముత్రాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో, సో తతో చుతో అముత్ర ఉదపాదిం; తత్రాపాసిం ఏవంనామో ఏవంగోత్తో ఏవంవణ్ణో ఏవమాహారో ఏవంసుఖదుక్ఖప్పటిసంవేదీ ఏవమాయుపరియన్తో, సో తతో చుతో ఇధూపపన్నో’తి. ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో…పే॰… ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Yampi, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి – ‘ఇమే వత భోన్తో సత్తా కాయదుచ్చరితేన సమన్నాగతా వచీదుచ్చరితేన సమన్నాగతా మనోదుచ్చరితేన సమన్నాగతా అరియానం ఉపవాదకా మిచ్ఛాదిట్ఠికా మిచ్ఛాదిట్ఠికమ్మసమాదానా, తే కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నా. ఇమే వా పన భోన్తో సత్తా కాయసుచరితేన సమన్నాగతా వచీసుచరితేన సమన్నాగతా మనోసుచరితేన సమన్నాగతా అరియానం అనుపవాదకా సమ్మాదిట్ఠికా సమ్మాదిట్ఠికమ్మసమాదానా, తే కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నా’తి. ఇతి దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి – ‘ఇమే వత భోన్తో సత్తా కాయదుచ్చరితేన సమన్నాగతా వచీదుచ్చరితేన సమన్నాగతా మనోదుచ్చరితేన సమన్నాగతా అరియానం ఉపవాదకా మిచ్ఛాదిట్ఠికా మిచ్ఛాదిట్ఠికమ్మసమాదానా, తే కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నా. ఇమే వా పన భోన్తో సత్తా కాయసుచరితేన సమన్నాగతా వచీసుచరితేన సమన్నాగతా మనోసుచరితేన సమన్నాగతా అరియానం అనుపవాదకా సమ్మాదిట్ఠికా సమ్మాదిట్ఠికమ్మసమాదానా, తే కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నా’తి. ఇతి దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి. ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘పున చపరం, సారిపుత్త, తథాగతో ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. యమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతో ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, ఇదమ్పి, సారిపుత్త, తథాగతస్స తథాగతబలం హోతి యం బలం ఆగమ్మ తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampi, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘ఇమాని ఖో, సారిపుత్త, దస తథాగతస్స తథాగతబలాని యేహి బలేహి సమన్నాగతో తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Imāni kho, sāriputta, dasa tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ౧౪౯. ‘‘యో ఖో మం, సారిపుత్త, ఏవం జానన్తం ఏవం పస్సన్తం ఏవం వదేయ్య – ‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో; తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభాన’న్తి, తం, సారిపుత్త, వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, భిక్ఖు సీలసమ్పన్నో సమాధిసమ్పన్నో పఞ్ఞాసమ్పన్నో దిట్ఠేవ ధమ్మే అఞ్ఞం ఆరాధేయ్య, ఏవం సమ్పదమిదం, సారిపుత్త, వదామి. తం వాచం అప్పహాయ, తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే.

    149. ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya, taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

    ౧౫౦. ‘‘చత్తారిమాని, సారిపుత్త, తథాగతస్స వేసారజ్జాని యేహి వేసారజ్జేహి సమన్నాగతో తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి. కతమాని చత్తారి?

    150. ‘‘Cattārimāni, sāriputta, tathāgatassa vesārajjāni yehi vesārajjehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Katamāni cattāri?

    ‘‘‘సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తే పటిజానతో ఇమే ధమ్మా అనభిసమ్బుద్ధా’తి. తత్ర వత మం సమణో వా బ్రాహ్మణో వా దేవో వా మారో వా బ్రహ్మా వా కోచి వా లోకస్మిం సహధమ్మేన పటిచోదేస్సతీతి నిమిత్తమేతం, సారిపుత్త, న సమనుపస్సామి. ఏతమహం 7, సారిపుత్త, నిమిత్తం అసమనుపస్సన్తో ఖేమప్పత్తో అభయప్పత్తో వేసారజ్జప్పత్తో విహరామి.

    ‘‘‘Sammāsambuddhassa te paṭijānato ime dhammā anabhisambuddhā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ 8, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.

    ‘‘‘ఖీణాసవస్స తే పటిజానతో ఇమే ఆసవా అపరిక్ఖీణా’తి. తత్ర వత మం సమణో వా బ్రాహ్మణో వా దేవో వా మారో వా బ్రహ్మా వా కోచి వా లోకస్మిం సహధమ్మేన పటిచోదేస్సతీతి నిమిత్తమేతం, సారిపుత్త, న సమనుపస్సామి. ఏతమహం, సారిపుత్త, నిమిత్తం అసమనుపస్సన్తో ఖేమప్పత్తో అభయప్పత్తో వేసారజ్జప్పత్తో విహరామి.

    ‘‘‘Khīṇāsavassa te paṭijānato ime āsavā aparikkhīṇā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.

    ‘‘‘యే ఖో పన తే అన్తరాయికా ధమ్మా వుత్తా, తే పటిసేవతో నాలం అన్తరాయాయా’తి. తత్ర వత మం సమణో వా బ్రాహ్మణో వా దేవో వా మారో వా బ్రహ్మా వా కోచి వా లోకస్మిం సహధమ్మేన పటిచోదేస్సతీతి నిమిత్తమేతం, సారిపుత్త, న సమనుపస్సామి. ఏతమహం, సారిపుత్త, నిమిత్తం అసమనుపస్సన్తో ఖేమప్పత్తో అభయప్పత్తో వేసారజ్జప్పత్తో విహరామి.

    ‘‘‘Ye kho pana te antarāyikā dhammā vuttā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.

    ‘‘‘యస్స ఖో పన తే అత్థాయ ధమ్మో దేసితో, సో న నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయా’తి . తత్ర వత మం సమణో వా బ్రాహ్మణో వా దేవో వా మారో వా బ్రహ్మా వా కోచి వా లోకస్మిం సహధమ్మేన పటిచోదేస్సతీ’తి నిమిత్తమేతం, సారిపుత్త, న సమనుపస్సామి. ఏతమహం, సారిపుత్త, నిమిత్తం అసమనుపస్సన్తో ఖేమప్పత్తో అభయప్పత్తో వేసారజ్జప్పత్తో విహరామి.

    ‘‘‘Yassa kho pana te atthāya dhammo desito, so na niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti . Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatī’ti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.

    ‘‘ఇమాని ఖో, సారిపుత్త, చత్తారి తథాగతస్స వేసారజ్జాని యేహి వేసారజ్జేహి సమన్నాగతో తథాగతో ఆసభం ఠానం పటిజానాతి, పరిసాసు సీహనాదం నదతి, బ్రహ్మచక్కం పవత్తేతి.

    ‘‘Imāni kho, sāriputta, cattāri tathāgatassa vesārajjāni yehi vesārajjehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.

    ‘‘యో ఖో మం, సారిపుత్త, ఏవం జానన్తం ఏవం పస్సన్తం ఏవం వదేయ్య – ‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో, తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభాన’న్తి, తం, సారిపుత్త, వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, భిక్ఖు సీలసమ్పన్నో సమాధిసమ్పన్నో పఞ్ఞాసమ్పన్నో దిట్ఠేవ ధమ్మే అఞ్ఞం ఆరాధేయ్య, ఏవం సమ్పదమిదం, సారిపుత్త, వదామి. తం వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే.

    ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

    ౧౫౧. ‘‘అట్ఠ ఖో ఇమా, సారిపుత్త, పరిసా. కతమా అట్ఠ? ఖత్తియపరిసా, బ్రాహ్మణపరిసా, గహపతిపరిసా, సమణపరిసా, చాతుమహారాజికపరిసా 9, తావతింసపరిసా, మారపరిసా, బ్రహ్మపరిసా – ఇమా ఖో, సారిపుత్త, అట్ఠ పరిసా. ఇమేహి ఖో, సారిపుత్త, చతూహి వేసారజ్జేహి సమన్నాగతో తథాగతో ఇమా అట్ఠ పరిసా ఉపసఙ్కమతి అజ్ఝోగాహతి. అభిజానామి ఖో పనాహం, సారిపుత్త, అనేకసతం ఖత్తియపరిసం ఉపసఙ్కమితా. తత్రపి మయా సన్నిసిన్నపుబ్బఞ్చేవ, సల్లపితపుబ్బఞ్చ, సాకచ్ఛా చ సమాపజ్జితపుబ్బా. తత్ర వత మం భయం వా సారజ్జం వా ఓక్కమిస్సతీతి నిమిత్తమేతం, సారిపుత్త, న సమనుపస్సామి. ఏతమహం, సారిపుత్త, నిమిత్తం అసమనుపస్సన్తో ఖేమప్పత్తో అభయప్పత్తో వేసారజ్జప్పత్తో విహరామి.

    151. ‘‘Aṭṭha kho imā, sāriputta, parisā. Katamā aṭṭha? Khattiyaparisā, brāhmaṇaparisā, gahapatiparisā, samaṇaparisā, cātumahārājikaparisā 10, tāvatiṃsaparisā, māraparisā, brahmaparisā – imā kho, sāriputta, aṭṭha parisā. Imehi kho, sāriputta, catūhi vesārajjehi samannāgato tathāgato imā aṭṭha parisā upasaṅkamati ajjhogāhati. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ khattiyaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.

    ‘‘అభిజానామి ఖో పనాహం, సారిపుత్త, అనేకసతం బ్రాహ్మణపరిసం…పే॰… గహపతిపరిసం… సమణపరిసం… చాతుమహారాజికపరిసం… తావతింసపరిసం… మారపరిసం… బ్రహ్మపరిసం ఉపసఙ్కమితా. తత్రపి మయా సన్నిసిన్నపుబ్బఞ్చేవ, సల్లపితపుబ్బఞ్చ, సాకచ్ఛా చ సమాపజ్జితపుబ్బా. తత్ర వత మం భయం వా సారజ్జం వా ఓక్కమిస్సతీతి నిమిత్తమేతం, సారిపుత్త , న సమనుపస్సామి. ఏతమహం, సారిపుత్త, నిమిత్తం అసమనుపస్సన్తో ఖేమప్పత్తో అభయప్పత్తో వేసారజ్జప్పత్తో విహరామి.

    ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ brāhmaṇaparisaṃ…pe… gahapatiparisaṃ… samaṇaparisaṃ… cātumahārājikaparisaṃ… tāvatiṃsaparisaṃ… māraparisaṃ… brahmaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta , na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.

    ‘‘యో ఖో మం, సారిపుత్త, ఏవం జానన్తం ఏవం పస్సన్తం ఏవం వదేయ్య – ‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో, తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభాన’న్తి, తం, సారిపుత్త, వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, భిక్ఖు సీలసమ్పన్నో సమాధిసమ్పన్నో పఞ్ఞాసమ్పన్నో దిట్ఠేవ ధమ్మే అఞ్ఞం ఆరాధేయ్య, ఏవం సమ్పదమిదం, సారిపుత్త, వదామి. తం వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే.

    ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

    ౧౫౨. ‘‘చతస్సో ఖో ఇమా, సారిపుత్త, యోనియో. కతమా చతస్సో? అణ్డజా యోని, జలాబుజా యోని, సంసేదజా యోని, ఓపపాతికా యోని. కతమా చ, సారిపుత్త, అణ్డజా యోని? యే ఖో తే, సారిపుత్త, సత్తా అణ్డకోసం అభినిబ్భిజ్జ జాయన్తి – అయం వుచ్చతి, సారిపుత్త, అణ్డజా యోని. కతమా చ, సారిపుత్త, జలాబుజా యోని? యే ఖో తే, సారిపుత్త, సత్తా వత్థికోసం అభినిబ్భిజ్జ జాయన్తి – అయం వుచ్చతి, సారిపుత్త, జలాబుజా యోని. కతమా చ, సారిపుత్త, సంసేదజా యోని? యే ఖో తే, సారిపుత్త, సత్తా పూతిమచ్ఛే వా జాయన్తి పూతికుణపే వా పూతికుమ్మాసే వా చన్దనికాయే వా ఓళిగల్లే వా జాయన్తి – అయం వుచ్చతి, సారిపుత్త, సంసేదజా యోని. కతమా చ, సారిపుత్త, ఓపపాతికా యోని? దేవా, నేరయికా, ఏకచ్చే చ మనుస్సా, ఏకచ్చే చ వినిపాతికా – అయం వుచ్చతి, సారిపుత్త, ఓపపాతికా యోని. ఇమా ఖో, సారిపుత్త, చతస్సో యోనియో.

    152. ‘‘Catasso kho imā, sāriputta, yoniyo. Katamā catasso? Aṇḍajā yoni, jalābujā yoni, saṃsedajā yoni, opapātikā yoni. Katamā ca, sāriputta, aṇḍajā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā aṇḍakosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, aṇḍajā yoni. Katamā ca, sāriputta, jalābujā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā vatthikosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, jalābujā yoni. Katamā ca, sāriputta, saṃsedajā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā pūtimacche vā jāyanti pūtikuṇape vā pūtikummāse vā candanikāye vā oḷigalle vā jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, saṃsedajā yoni. Katamā ca, sāriputta, opapātikā yoni? Devā, nerayikā, ekacce ca manussā, ekacce ca vinipātikā – ayaṃ vuccati, sāriputta, opapātikā yoni. Imā kho, sāriputta, catasso yoniyo.

    ‘‘యో ఖో మం, సారిపుత్త, ఏవం జానన్తం ఏవం పస్సన్తం ఏవం వదేయ్య – ‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో, తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభాన’న్తి, తం, సారిపుత్త, వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, భిక్ఖు సీలసమ్పన్నో సమాధిసమ్పన్నో పఞ్ఞాసమ్పన్నో దిట్ఠేవ ధమ్మే అఞ్ఞం ఆరాధేయ్య, ఏవం సమ్పదమిదం, సారిపుత్త, వదామి. తం వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే.

    ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

    ౧౫౩. ‘‘పఞ్చ ఖో ఇమా, సారిపుత్త, గతియో. కతమా పఞ్చ? నిరయో, తిరచ్ఛానయోని, పేత్తివిసయో, మనుస్సా, దేవా. నిరయఞ్చాహం, సారిపుత్త, పజానామి, నిరయగామిఞ్చ మగ్గం, నిరయగామినిఞ్చ పటిపదం; యథా పటిపన్నో చ కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జతి తఞ్చ పజానామి. తిరచ్ఛానయోనిఞ్చాహం, సారిపుత్త, పజానామి, తిరచ్ఛానయోనిగామిఞ్చ మగ్గం, తిరచ్ఛానయోనిగామినిఞ్చ పటిపదం; యథా పటిపన్నో చ కాయస్స భేదా పరం మరణా తిరచ్ఛానయోనిం ఉపపజ్జతి తఞ్చ పజానామి. పేత్తివిసయం చాహం, సారిపుత్త, పజానామి, పేత్తివిసయగామిఞ్చ మగ్గం, పేత్తివిసయగామినిఞ్చ పటిపదం; యథా పటిపన్నో చ కాయస్స భేదా పరం మరణా పేత్తివిసయం ఉపపజ్జతి తఞ్చ పజానామి. మనుస్సే చాహం, సారిపుత్త, పజానామి, మనుస్సలోకగామిఞ్చ మగ్గం , మనుస్సలోకగామినిఞ్చ పటిపదం; యథా పటిపన్నో చ కాయస్స భేదా పరం మరణా మనుస్సేసు ఉపపజ్జతి తఞ్చ పజానామి. దేవే చాహం, సారిపుత్త, పజానామి, దేవలోకగామిఞ్చ మగ్గం, దేవలోకగామినిఞ్చ పటిపదం; యథా పటిపన్నో చ కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జతి తఞ్చ పజానామి. నిబ్బానఞ్చాహం, సారిపుత్త, పజానామి, నిబ్బానగామిఞ్చ మగ్గం, నిబ్బానగామినిఞ్చ పటిపదం; యథా పటిపన్నో చ ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరతి తఞ్చ పజానామి.

    153. ‘‘Pañca kho imā, sāriputta, gatiyo. Katamā pañca? Nirayo, tiracchānayoni, pettivisayo, manussā, devā. Nirayañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nirayagāmiñca maggaṃ, nirayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Tiracchānayoniñcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, tiracchānayonigāmiñca maggaṃ, tiracchānayonigāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjati tañca pajānāmi. Pettivisayaṃ cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, pettivisayagāmiñca maggaṃ, pettivisayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Manusse cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, manussalokagāmiñca maggaṃ , manussalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjati tañca pajānāmi. Deve cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, devalokagāmiñca maggaṃ, devalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Nibbānañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nibbānagāmiñca maggaṃ, nibbānagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati tañca pajānāmi.

    ౧౫౪. ‘‘ఇధాహం, సారిపుత్త, ఏకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నం, ఏకన్తదుక్ఖా తిబ్బా కటుకా వేదనా వేదయమానం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, అఙ్గారకాసు సాధికపోరిసా పూరా అఙ్గారానం వీతచ్చికానం వీతధూమానం. అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో ఏకాయనేన మగ్గేన తమేవ అఙ్గారకాసుం పణిధాయ. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో దిస్వా ఏవం వదేయ్య – ‘తథాయం భవం పురిసో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా ఇమంయేవ అఙ్గారకాసుం ఆగమిస్సతీ’తి . తమేనం పస్సేయ్య అపరేన సమయేన తస్సా అఙ్గారకాసుయా పతితం, ఏకన్తదుక్ఖా తిబ్బా కటుకా వేదనా వేదయమానం. ఏవమేవ ఖో అహం, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపన్నం, ఏకన్తదుక్ఖా తిబ్బా కటుకా వేదనా వేదయమానం.

    154. ‘‘Idhāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, aṅgārakāsu sādhikaporisā pūrā aṅgārānaṃ vītaccikānaṃ vītadhūmānaṃ. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva aṅgārakāsuṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva aṅgārakāsuṃ āgamissatī’ti . Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassā aṅgārakāsuyā patitaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.

    ‘‘ఇధ పనాహం, సారిపుత్త, ఏకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా తిరచ్ఛానయోనిం ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా తిరచ్ఛానయోనిం ఉపపన్నం, దుక్ఖా తిబ్బా కటుకా వేదనా వేదయమానం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, గూథకూపో సాధికపోరిసో, పూరో గూథస్స. అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో ఏకాయనేన మగ్గేన తమేవ గూథకూపం పణిధాయ. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో దిస్వా ఏవం వదేయ్య – ‘తథాయం భవం పురిసో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో యథా ఇమంయేవ గూథకూపం ఆగమిస్సతీ’తి. తమేనం పస్సేయ్య అపరేన సమయేన తస్మిం గూథకూపే పతితం, దుక్ఖా తిబ్బా కటుకా వేదనా వేదయమానం. ఏవమేవ ఖో అహం, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా తిరచ్ఛానయోనిం ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా తిరచ్ఛానయోనిం ఉపపన్నం, దుక్ఖా తిబ్బా కటుకా వేదనా వేదయమానం.

    ‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, gūthakūpo sādhikaporiso, pūro gūthassa. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva gūthakūpaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā imaṃyeva gūthakūpaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ gūthakūpe patitaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.

    ‘‘ఇధ పనాహం, సారిపుత్త, ఏకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా పేత్తివిసయం ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా పేత్తివిసయం ఉపపన్నం, దుక్ఖబహులా వేదనా వేదయమానం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, రుక్ఖో విసమే భూమిభాగే జాతో తనుపత్తపలాసో కబరచ్ఛాయో . అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో ఏకాయనేన మగ్గేన తమేవ రుక్ఖం పణిధాయ. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో దిస్వా ఏవం వదేయ్య – ‘తథాయం భవం పురిసో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా ఇమంయేవ రుక్ఖం ఆగమిస్సతీ’తి. తమేనం పస్సేయ్య, అపరేన సమయేన తస్స రుక్ఖస్స ఛాయాయ నిసిన్నం వా నిపన్నం వా దుక్ఖబహులా వేదనా వేదయమానం. ఏవమేవ ఖో అహం, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా పేత్తివిసయం ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా పేత్తివిసయం ఉపపన్నం, దుక్ఖబహులా వేదనా వేదయమానం.

    ‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, rukkho visame bhūmibhāge jāto tanupattapalāso kabaracchāyo . Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva rukkhaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya, aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ.

    ‘‘ఇధ పనాహం, సారిపుత్త, ఏకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా మనుస్సేసు ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా మనుస్సేసు ఉపపన్నం, సుఖబహులా వేదనా వేదయమానం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, రుక్ఖో సమే భూమిభాగే జాతో బహలపత్తపలాసో సన్దచ్ఛాయో 11. అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో ఏకాయనేన మగ్గేన తమేవ రుక్ఖం పణిధాయ. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో దిస్వా ఏవం వదేయ్య – ‘తథాయం భవం పురిసో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా ఇమమేవ రుక్ఖం ఆగమిస్సతీ’తి. తమేనం పస్సేయ్య అపరేన సమయేన తస్స రుక్ఖస్స ఛాయాయ నిసిన్నం వా నిపన్నం వా సుఖబహులా వేదనా వేదయమానం. ఏవమేవ ఖో అహం, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా మనుస్సేసు ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా మనుస్సేసు ఉపపన్నం, సుఖబహులా వేదనా వేదయమానం.

    ‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, rukkho same bhūmibhāge jāto bahalapattapalāso sandacchāyo 12. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imameva rukkhaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ.

    ‘‘ఇధ పనాహం, సారిపుత్త, ఏకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్సతీ’తి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నం, ఏకన్తసుఖా వేదనా వేదయమానం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, పాసాదో, తత్రాస్స కూటాగారం ఉల్లిత్తావలిత్తం నివాతం ఫుసితగ్గళం పిహితవాతపానం. తత్రాస్స పల్లఙ్కో గోనకత్థతో పటికత్థతో పటలికత్థతో కదలిమిగపవరపచ్చత్థరణో సఉత్తరచ్ఛదో ఉభతోలోహితకూపధానో. అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో ఏకాయనేన మగ్గేన తమేవ పాసాదం పణిధాయ. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో దిస్వా ఏవం వదేయ్య – ‘తథాయం భవం పురిసో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా ఇమంయేవ పాసాదం ఆగమిస్సతీ’తి. తమేనం పస్సేయ్య అపరేన సమయేన తస్మిం పాసాదే తస్మిం కూటాగారే తస్మిం పల్లఙ్కే నిసిన్నం వా నిపన్నం వా ఏకన్తసుఖా వేదనా వేదయమానం. ఏవమేవ ఖో అహం, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో యథా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపన్నం, ఏకన్తసుఖా వేదనా వేదయమానం.

    ‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatī’ti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, pāsādo, tatrāssa kūṭāgāraṃ ullittāvalittaṃ nivātaṃ phusitaggaḷaṃ pihitavātapānaṃ. Tatrāssa pallaṅko gonakatthato paṭikatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pāsādaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pāsādaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ pāsāde tasmiṃ kūṭāgāre tasmiṃ pallaṅke nisinnaṃ vā nipannaṃ vā ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.

    ‘‘ఇధ పనాహం, సారిపుత్త, ఏకచ్చం పుగ్గలం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా ఆసవానం ఖయా అనాసం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరిస్సతీతి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరన్తం, ఏకన్తసుఖా వేదనా వేదయమానం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, పోక్ఖరణీ అచ్ఛోదకా సాతోదకా సీతోదకా సేతకా సుపతిత్థా రమణీయా. అవిదూరే చస్సా తిబ్బో వనసణ్డో. అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో ఏకాయనేన మగ్గేన తమేవ పోక్ఖరణిం పణిధాయ. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో దిస్వా ఏవం వదేయ్య – ‘తథా భవం పురిసో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా ఇమంయేవ పోక్ఖరణిం ఆగమిస్సతీ’తి. తమేనం పస్సేయ్య అపరేన సమయేన తం పోక్ఖరణిం ఓగాహేత్వా న్హాయిత్వా చ పివిత్వా చ సబ్బదరథకిలమథపరిళాహం పటిప్పస్సమ్భేత్వా పచ్చుత్తరిత్వా తస్మిం వనసణ్డే నిసిన్నం వా నిపన్నం వా, ఏకన్తసుఖా వేదనా వేదయమానం. ఏవమేవ ఖో అహం, సారిపుత్త, ఇధేకచ్చం పుగ్గలం ఏవం చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – తథాయం పుగ్గలో పటిపన్నో తథా చ ఇరియతి తఞ్చ మగ్గం సమారూళ్హో, యథా ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరిస్సతీ’తి. తమేనం పస్సామి అపరేన సమయేన ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరన్తం, ఏకన్తసుఖా వేదనా వేదయమానం. ఇమా ఖో, సారిపుత్త, పఞ్చ గతియో.

    ‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā setakā supatitthā ramaṇīyā. Avidūre cassā tibbo vanasaṇḍo. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pokkharaṇiṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathā bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pokkharaṇiṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhāyitvā ca pivitvā ca sabbadarathakilamathapariḷāhaṃ paṭippassambhetvā paccuttaritvā tasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ vā nipannaṃ vā, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Imā kho, sāriputta, pañca gatiyo.

    ‘‘యో ఖో మం, సారిపుత్త, ఏవం జానన్తం ఏవం పస్సన్తం ఏవం వదేయ్య – ‘నత్థి సమణస్స గోతమస్స ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో; తక్కపరియాహతం సమణో గోతమో ధమ్మం దేసేతి వీమంసానుచరితం సయంపటిభాన’న్తి తం, సారిపుత్త, వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, భిక్ఖు సీలసమ్పన్నో సమాధిసమ్పన్నో పఞ్ఞాసమ్పన్నో దిట్ఠేవ ధమ్మే అఞ్ఞం ఆరాధేయ్య, ఏవం సమ్పదమిదం, సారిపుత్త, వదామి ‘తం వాచం అప్పహాయ తం చిత్తం అప్పహాయ తం దిట్ఠిం అప్పటినిస్సజ్జిత్వా యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే’.

    ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi ‘taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’.

    ౧౫౫. ‘‘అభిజానామి ఖో పనాహం, సారిపుత్త, చతురఙ్గసమన్నాగతం బ్రహ్మచరియం చరితా 13 – తపస్సీ సుదం హోమి పరమతపస్సీ, లూఖో సుదం 14 హోమి పరమలూఖో, జేగుచ్ఛీ సుదం హోమి పరమజేగుచ్ఛీ, పవివిత్తో సుదం 15 హోమి పరమపవివిత్తో . తత్రాస్సు మే ఇదం, సారిపుత్త, తపస్సితాయ హోతి – అచేలకో హోమి ముత్తాచారో హత్థాపలేఖనో 16, న ఏహిభద్దన్తికో న తిట్ఠభద్దన్తికో; నాభిహటం న ఉద్దిస్సకతం న నిమన్తనం సాదియామి. సో న కుమ్భిముఖా పటిగ్గణ్హామి, న కళోపిముఖా పటిగ్గణ్హామి, న ఏళకమన్తరం, న దణ్డమన్తరం, న ముసలమన్తరం, న ద్విన్నం భుఞ్జమానానం, న గబ్భినియా, న పాయమానాయ 17, న పురిసన్తరగతాయ, న సఙ్కిత్తీసు, న యత్థ సా ఉపట్ఠితో హోతి, న యత్థ మక్ఖికా సణ్డసణ్డచారినీ; న మచ్ఛం న మంసం న సురం న మేరయం న థుసోదకం పివామి; సో ఏకాగారికో వా హోమి ఏకాలోపికో, ద్వాగారికో వా హోమి ద్వాలోపికో…పే॰… సత్తాగారికో వా హోమి సత్తాలోపికో; ఏకిస్సాపి దత్తియా యాపేమి, ద్వీహిపి దత్తీహి యాపేమి…పే॰… సత్తహిపి దత్తీహి యాపేమి; ఏకాహికమ్పి ఆహారం ఆహారేమి, ద్వీహికమ్పి ఆహారం ఆహారేమి…పే॰… సత్తాహికమ్పి ఆహారం ఆహారేమి; ఇతి ఏవరూపం అద్ధమాసికమ్పి పరియాయభత్తభోజనానుయోగమనుయుత్తో విహరామి.

    155. ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā 18 – tapassī sudaṃ homi paramatapassī, lūkho sudaṃ 19 homi paramalūkho, jegucchī sudaṃ homi paramajegucchī, pavivitto sudaṃ 20 homi paramapavivitto . Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, tapassitāya hoti – acelako homi muttācāro hatthāpalekhano 21, na ehibhaddantiko na tiṭṭhabhaddantiko; nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyāmi. So na kumbhimukhā paṭiggaṇhāmi, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāmi, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya 22, na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī; na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivāmi; so ekāgāriko vā homi ekālopiko, dvāgāriko vā homi dvālopiko…pe… sattāgāriko vā homi sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpemi, dvīhipi dattīhi yāpemi…pe… sattahipi dattīhi yāpemi; ekāhikampi āhāraṃ āhāremi, dvīhikampi āhāraṃ āhāremi…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāremi; iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharāmi.

    ‘‘సో సాకభక్ఖో వా హోమి, సామాకభక్ఖో వా హోమి, నీవారభక్ఖో వా హోమి, దద్దులభక్ఖో వా హోమి, హటభక్ఖో వా హోమి, కణభక్ఖో వా హోమి, ఆచామభక్ఖో వా హోమి , పిఞ్ఞాకభక్ఖో వా హోమి, తిణభక్ఖో వా హోమి, గోమయభక్ఖో వా హోమి, వనమూలఫలాహారో యాపేమి పవత్తఫలభోజీ.

    ‘‘So sākabhakkho vā homi, sāmākabhakkho vā homi, nīvārabhakkho vā homi, daddulabhakkho vā homi, haṭabhakkho vā homi, kaṇabhakkho vā homi, ācāmabhakkho vā homi , piññākabhakkho vā homi, tiṇabhakkho vā homi, gomayabhakkho vā homi, vanamūlaphalāhāro yāpemi pavattaphalabhojī.

    ‘‘సో సాణానిపి ధారేమి, మసాణానిపి ధారేమి, ఛవదుస్సానిపి ధారేమి, పంసుకూలానిపి ధారేమి, తిరీటానిపి ధారేమి, అజినమ్పి ధారేమి, అజినక్ఖిపమ్పి ధారేమి, కుసచీరమ్పి ధారేమి, వాకచీరమ్పి ధారేమి, ఫలకచీరమ్పి ధారేమి, కేసకమ్బలమ్పి ధారేమి, వాళకమ్బలమ్పి ధారేమి, ఉలూకపక్ఖమ్పి ధారేమి; కేసమస్సులోచకోపి హోమి కేసమస్సులోచనానుయోగమనుయుత్తో; ఉబ్భట్ఠకోపి హోమి ఆసనపటిక్ఖిత్తో; ఉక్కుటికోపి హోమి ఉక్కుటికప్పధానమనుయుత్తో; కణ్టకాపస్సయికోపి హోమి కణ్టకాపస్సయే సేయ్యం కప్పేమి 23; సాయతతియకమ్పి ఉదకోరోహనానుయోగమనుయుత్తో విహరామి – ఇతి ఏవరూపం అనేకవిహితం కాయస్స ఆతాపనపరితాపనానుయోగమనుయుత్తో విహరామి. ఇదంసు మే, సారిపుత్త, తపస్సితాయ హోతి.

    ‘‘So sāṇānipi dhāremi, masāṇānipi dhāremi, chavadussānipi dhāremi, paṃsukūlānipi dhāremi, tirīṭānipi dhāremi, ajinampi dhāremi, ajinakkhipampi dhāremi, kusacīrampi dhāremi, vākacīrampi dhāremi, phalakacīrampi dhāremi, kesakambalampi dhāremi, vāḷakambalampi dhāremi, ulūkapakkhampi dhāremi; kesamassulocakopi homi kesamassulocanānuyogamanuyutto; ubbhaṭṭhakopi homi āsanapaṭikkhitto; ukkuṭikopi homi ukkuṭikappadhānamanuyutto; kaṇṭakāpassayikopi homi kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappemi 24; sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharāmi – iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharāmi. Idaṃsu me, sāriputta, tapassitāya hoti.

    ౧౫౬. ‘‘తత్రాస్సు మే ఇదం, సారిపుత్త, లూఖస్మిం హోతి – నేకవస్సగణికం రజోజల్లం కాయే సన్నిచితం హోతి పపటికజాతం. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, తిన్దుకఖాణు నేకవస్సగణికో సన్నిచితో హోతి పపటికజాతో, ఏవమేవాస్సు మే, సారిపుత్త, నేకవస్సగణికం రజోజల్లం కాయే సన్నిచితం హోతి పపటికజాతం. తస్స మయ్హం, సారిపుత్త, న ఏవం హోతి – ‘అహో వతాహం ఇమం రజోజల్లం పాణినా పరిమజ్జేయ్యం, అఞ్ఞే వా పన మే ఇమం రజోజల్లం పాణినా పరిమజ్జేయ్యు’న్తి. ఏవమ్పి మే, సారిపుత్త , న హోతి. ఇదంసు మే, సారిపుత్త, లూఖస్మిం హోతి.

    156. ‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti – nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, tindukakhāṇu nekavassagaṇiko sannicito hoti papaṭikajāto, evamevāssu me, sāriputta, nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ. Tassa mayhaṃ, sāriputta, na evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyaṃ, aññe vā pana me imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyu’nti. Evampi me, sāriputta , na hoti. Idaṃsu me, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti.

    ‘‘తత్రాస్సు మే ఇదం, సారిపుత్త, జేగుచ్ఛిస్మిం హోతి – సో ఖో అహం, సారిపుత్త, సతోవ అభిక్కమామి, సతోవ పటిక్కమామి, యావ ఉదకబిన్దుమ్హిపి మే దయా పచ్చుపట్ఠితా హోతి – ‘మాహం ఖుద్దకే పాణే విసమగతే సఙ్ఘాతం ఆపాదేసి’న్తి. ఇదంసు మే, సారిపుత్త, జేగుచ్ఛిస్మిం హోతి.

    ‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, jegucchismiṃ hoti – so kho ahaṃ, sāriputta, satova abhikkamāmi, satova paṭikkamāmi, yāva udakabindumhipi me dayā paccupaṭṭhitā hoti – ‘māhaṃ khuddake pāṇe visamagate saṅghātaṃ āpādesi’nti. Idaṃsu me, sāriputta, jegucchismiṃ hoti.

    ‘‘తత్రాస్సు మే ఇదం, సారిపుత్త, పవివిత్తస్మిం హోతి – సో ఖో అహం, సారిపుత్త, అఞ్ఞతరం అరఞ్ఞాయతనం అజ్ఝోగాహేత్వా విహరామి. యదా పస్సామి గోపాలకం వా పసుపాలకం వా తిణహారకం వా కట్ఠహారకం వా వనకమ్మికం వా, వనేన వనం గహనేన గహనం నిన్నేన నిన్నం థలేన థలం సంపతామి 25. తం కిస్స హేతు? మా మం తే అద్దసంసు అహఞ్చ మా తే అద్దసన్తి. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, ఆరఞ్ఞకో మగో మనుస్సే దిస్వా వనేన వనం గహనేన గహనం నిన్నేన నిన్నం థలేన థలం సంపతతి, ఏవమేవ ఖో అహం, సారిపుత్త, యదా పస్సామి గోపాలకం వా పసుపాలకం వా తిణహారకం వా కట్ఠహారకం వా వనకమ్మికం వా వనేన వనం గహనేన గహనం నిన్నేన నిన్నం థలేన థలం సంపతామి. తం కిస్స హేతు? మా మం తే అద్దసంసు అహఞ్చ మా తే అద్దసన్తి. ఇదంసు మే, సారిపుత్త, పవివిత్తస్మిం హోతి.

    ‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti – so kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ araññāyatanaṃ ajjhogāhetvā viharāmi. Yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā, vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi 26. Taṃ kissa hetu? Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti. Seyyathāpi, sāriputta, āraññako mago manusse disvā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatati, evameva kho ahaṃ, sāriputta, yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi. Taṃ kissa hetu? Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti. Idaṃsu me, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti.

    ‘‘సో ఖో అహం, సారిపుత్త, యే తే గోట్ఠా పట్ఠితగావో అపగతగోపాలకా, తత్థ చతుక్కుణ్డికో ఉపసఙ్కమిత్వా యాని తాని వచ్ఛకానం తరుణకానం ధేనుపకానం గోమయాని తాని సుదం ఆహారేమి. యావకీవఞ్చ మే , సారిపుత్త, సకం ముత్తకరీసం అపరియాదిన్నం హోతి, సకంయేవ సుదం ముత్తకరీసం ఆహారేమి. ఇదంసు మే, సారిపుత్త, మహావికటభోజనస్మిం హోతి.

    ‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, ye te goṭṭhā paṭṭhitagāvo apagatagopālakā, tattha catukkuṇḍiko upasaṅkamitvā yāni tāni vacchakānaṃ taruṇakānaṃ dhenupakānaṃ gomayāni tāni sudaṃ āhāremi. Yāvakīvañca me , sāriputta, sakaṃ muttakarīsaṃ apariyādinnaṃ hoti, sakaṃyeva sudaṃ muttakarīsaṃ āhāremi. Idaṃsu me, sāriputta, mahāvikaṭabhojanasmiṃ hoti.

    ౧౫౭. ‘‘సో ఖో అహం, సారిపుత్త, అఞ్ఞతరం భింసనకం వనసణ్డం అజ్ఝోగాహేత్వా విహరామి. తత్రాస్సుదం, సారిపుత్త, భింసనకస్స వనసణ్డస్స భింసనకతస్మిం హోతి – యో కోచి అవీతరాగో తం వనసణ్డం పవిసతి, యేభుయ్యేన లోమాని హంసన్తి. సో ఖో అహం, సారిపుత్త, యా తా రత్తియో సీతా హేమన్తికా అన్తరట్ఠకా హిమపాతసమయా 27 తథారూపాసు రత్తీసు రత్తిం అబ్భోకాసే విహరామి, దివా వనసణ్డే; గిమ్హానం పచ్ఛిమే మాసే దివా అబ్భోకాసే విహరామి, రత్తిం వనసణ్డే. అపిస్సు మం, సారిపుత్త, అయం అనచ్ఛరియగాథా పటిభాసి పుబ్బే అస్సుతపుబ్బా –

    157. ‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ bhiṃsanakaṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā viharāmi. Tatrāssudaṃ, sāriputta, bhiṃsanakassa vanasaṇḍassa bhiṃsanakatasmiṃ hoti – yo koci avītarāgo taṃ vanasaṇḍaṃ pavisati, yebhuyyena lomāni haṃsanti. So kho ahaṃ, sāriputta, yā tā rattiyo sītā hemantikā antaraṭṭhakā himapātasamayā 28 tathārūpāsu rattīsu rattiṃ abbhokāse viharāmi, divā vanasaṇḍe; gimhānaṃ pacchime māse divā abbhokāse viharāmi, rattiṃ vanasaṇḍe. Apissu maṃ, sāriputta, ayaṃ anacchariyagāthā paṭibhāsi pubbe assutapubbā –

    ‘‘సోతత్తో సోసిన్నో 29 చేవ, ఏకో భింసనకే వనే;

    ‘‘Sotatto sosinno 30 ceva, eko bhiṃsanake vane;

    నగ్గో న చగ్గిమాసీనో, ఏసనాపసుతో మునీ’’తి.

    Naggo na caggimāsīno, esanāpasuto munī’’ti.

    ‘‘సో ఖో అహం, సారిపుత్త, సుసానే సేయ్యం కప్పేమి ఛవట్ఠికాని ఉపధాయ. అపిస్సు మం, సారిపుత్త, గామణ్డలా 31 ఉపసఙ్కమిత్వా ఓట్ఠుభన్తిపి, ఓముత్తేన్తిపి, పంసుకేనపి ఓకిరన్తి, కణ్ణసోతేసుపి సలాకం పవేసేన్తి. న ఖో పనాహం, సారిపుత్త, అభిజానామి తేసు పాపకం చిత్తం ఉప్పాదేతా. ఇదంసు మే, సారిపుత్త, ఉపేక్ఖావిహారస్మిం హోతి.

    ‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, susāne seyyaṃ kappemi chavaṭṭhikāni upadhāya. Apissu maṃ, sāriputta, gāmaṇḍalā 32 upasaṅkamitvā oṭṭhubhantipi, omuttentipi, paṃsukenapi okiranti, kaṇṇasotesupi salākaṃ pavesenti. Na kho panāhaṃ, sāriputta, abhijānāmi tesu pāpakaṃ cittaṃ uppādetā. Idaṃsu me, sāriputta, upekkhāvihārasmiṃ hoti.

    ౧౫౮. ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘ఆహారేన సుద్ధీ’తి. తే ఏవమాహంసు – ‘కోలేహి యాపేమా’తి. తే కోలమ్పి ఖాదన్తి, కోలచుణ్ణమ్పి ఖాదన్తి, కోలోదకమ్పి పివన్తి – అనేకవిహితమ్పి కోలవికతిం పరిభుఞ్జన్తి. అభిజానామి ఖో పనాహం, సారిపుత్త, ఏకంయేవ కోలం ఆహారం ఆహారితా. సియా ఖో పన తే, సారిపుత్త, ఏవమస్స – ‘మహా నూన తేన సమయేన కోలో అహోసీ’తి. న ఖో పనేతం, సారిపుత్త, ఏవం దట్ఠబ్బం. తదాపి ఏతపరమోయేవ కోలో అహోసి సేయ్యథాపి ఏతరహి. తస్స మయ్హం, సారిపుత్త, ఏకంయేవ కోలం ఆహారం ఆహారయతో అధిమత్తకసిమానం పత్తో కాయో హోతి. సేయ్యథాపి నామ ఆసీతికపబ్బాని వా కాళపబ్బాని వా, ఏవమేవస్సు మే అఙ్గపచ్చఙ్గాని భవన్తి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ ఓట్ఠపదం, ఏవమేవస్సు మే ఆనిసదం హోతి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ వట్టనావళీ, ఏవమేవస్సు మే పిట్ఠికణ్టకో ఉన్నతావనతో హోతి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ జరసాలాయ గోపానసియో ఓలుగ్గవిలుగ్గా భవన్తి, ఏవమేవస్సు మే ఫాసుళియో ఓలుగ్గవిలుగ్గా భవన్తి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ గమ్భీరే ఉదపానే ఉదకతారకా గమ్భీరగతా ఓక్ఖాయికా దిస్సన్తి, ఏవమేవస్సు మే అక్ఖికూపేసు అక్ఖితారకా గమ్భీరగతా ఓక్ఖాయికా దిస్సన్తి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ తిత్తకాలాబుఆమకచ్ఛిన్నో వాతాతపేన సంఫుటితో 33 హోతి సమ్మిలాతో, ఏవమేవస్సు మే సీసచ్ఛవి సంఫుటితా హోతి సమ్మిలాతా తాయేవప్పాహారతాయ. సో ఖో అహం, సారిపుత్త, ‘ఉదరచ్ఛవిం పరిమసిస్సామీ’తి పిట్ఠికణ్టకంయేవ పరిగ్గణ్హామి, ‘పిట్ఠికణ్టకం పరిమసిస్సామీ’తి ఉదరచ్ఛవింయేవ పరిగ్గణ్హామి, యావస్సు మే, సారిపుత్త, ఉదరచ్ఛవి పిట్ఠికణ్టకం అల్లీనా హోతి తాయేవప్పాహారతాయ. సో ఖో అహం, సారిపుత్త, ‘వచ్చం వా ముత్తం వా కరిస్సామీ’తి తత్థేవ అవకుజ్జో పపతామి తాయేవప్పాహారతాయ. సో ఖో అహం, సారిపుత్త, తమేవ కాయం అస్సాసేన్తో పాణినా గత్తాని అనోమజ్జామి. తస్స మయ్హం, సారిపుత్త, పాణినా గత్తాని అనోమజ్జతో పూతిమూలాని లోమాని కాయస్మా పతన్తి తాయేవప్పాహారతాయ.

    158. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti. Te evamāhaṃsu – ‘kolehi yāpemā’ti. Te kolampi khādanti, kolacuṇṇampi khādanti, kolodakampi pivanti – anekavihitampi kolavikatiṃ paribhuñjanti. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhāritā. Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena kolo ahosī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadāpi etaparamoyeva kolo ahosi seyyathāpi etarahi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābuāmakacchinno vātātapena saṃphuṭito 34 hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi, yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.

    ౧౫౯. ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘ఆహారేన సుద్ధీ’తి. తే ఏవమాహంసు – ‘ముగ్గేహి యాపేమ…పే॰… తిలేహి యాపేమ…పే॰… తణ్డులేహి యాపేమా’తి. తే తణ్డులమ్పి ఖాదన్తి, తణ్డులచుణ్ణమ్పి ఖాదన్తి, తణ్డులోదకమ్పి పివన్తి – అనేకవిహితమ్పి తణ్డులవికతిం పరిభుఞ్జన్తి. అభిజానామి ఖో పనాహం, సారిపుత్త, ఏకంయేవ తణ్డులం ఆహారం ఆహారితా. సియా ఖో పన తే, సారిపుత్త, ఏవమస్స – ‘మహా నూన తేన సమయేన తణ్డులో అహోసీ’తి. న ఖో పనేతం, సారిపుత్త, ఏవం దట్ఠబ్బం. తదాపి ఏతపరమోయేవ తణ్డులో అహోసి , సేయ్యథాపి ఏతరహి. తస్స మయ్హం, సారిపుత్త, ఏకంయేవ తణ్డులం ఆహారం ఆహారయతో అధిమత్తకసిమానం పత్తో కాయో హోతి. సేయ్యథాపి నామ ఆసీతికపబ్బాని వా కాళపబ్బాని వా, ఏవమేవస్సు మే అఙ్గపచ్చఙ్గాని భవన్తి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ ఓట్ఠపదం, ఏవమేవస్సు మే ఆనిసదం హోతి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ వట్టనావళీ, ఏవమేవస్సు మే పిట్ఠికణ్టకో ఉన్నతావనతో హోతి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ జరసాలాయ గోపానసియో ఓలుగ్గవిలుగ్గా భవన్తి, ఏవమేవస్సు మే ఫాసుళియో ఓలుగ్గవిలుగ్గా భవన్తి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ గమ్భీరే ఉదపానే ఉదకతారకా గమ్భీరగతా ఓక్ఖాయికా దిస్సన్తి, ఏవమేవస్సు మే అక్ఖికూపేసు అక్ఖితారకా గమ్భీరగతా ఓక్ఖాయికా దిస్సన్తి తాయేవప్పాహారతాయ. సేయ్యథాపి నామ తిత్తకాలాబు ఆమకచ్ఛిన్నో వాతాతపేన సంఫుటితో హోతి సమ్మిలాతో, ఏవమేవస్సు మే సీసచ్ఛవి సంఫుటితా హోతి సమ్మిలాతా తాయేవప్పాహారతాయ. సో ఖో అహం, సారిపుత్త, ‘ఉదరచ్ఛవిం పరిమసిస్సామీ’తి పిట్ఠికణ్టకంయేవ పరిగ్గణ్హామి, ‘పిట్ఠికణ్టకం పరిమసిస్సామీ’తి ఉదరచ్ఛవింయేవ పరిగ్గణ్హామి. యావస్సు మే, సారిపుత్త, ఉదరచ్ఛవి పిట్ఠికణ్టకం అల్లీనా హోతి తాయేవప్పాహారతాయ. సో ఖో అహం, సారిపుత్త, ‘వచ్చం వా ముత్తం వా కరిస్సామీ’తి తత్థేవ అవకుజ్జో పపతామి తాయేవప్పాహారతాయ. సో ఖో అహం, సారిపుత్త, తమేవ కాయం అస్సాసేన్తో పాణినా గత్తాని అనోమజ్జామి. తస్స మయ్హం, సారిపుత్త, పాణినా గత్తాని అనోమజ్జతో పూతిమూలాని లోమాని కాయస్మా పతన్తి తాయేవప్పాహారతాయ.

    159. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti. Te evamāhaṃsu – ‘muggehi yāpema…pe… tilehi yāpema…pe… taṇḍulehi yāpemā’ti. Te taṇḍulampi khādanti, taṇḍulacuṇṇampi khādanti, taṇḍulodakampi pivanti – anekavihitampi taṇḍulavikatiṃ paribhuñjanti. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhāritā. Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena taṇḍulo ahosī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadāpi etaparamoyeva taṇḍulo ahosi , seyyathāpi etarahi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi. Yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.

    ‘‘తాయపి ఖో అహం, సారిపుత్త, ఇరియాయ తాయ పటిపదాయ తాయ దుక్కరకారికాయ నాజ్ఝగమం ఉత్తరిం మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం. తం కిస్స హేతు? ఇమిస్సాయేవ అరియాయ పఞ్ఞాయ అనధిగమా, యాయం అరియా పఞ్ఞా అధిగతా అరియా నియ్యానికా, నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయ.

    ‘‘Tāyapi kho ahaṃ, sāriputta, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamaṃ uttariṃ manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ. Taṃ kissa hetu? Imissāyeva ariyāya paññāya anadhigamā, yāyaṃ ariyā paññā adhigatā ariyā niyyānikā, niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya.

    ౧౬౦. ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘సంసారేన సుద్ధీ’తి. న ఖో పన సో 35, సారిపుత్త, సంసారో సులభరూపో యో మయా అసంసరితపుబ్బో ఇమినా దీఘేన అద్ధునా, అఞ్ఞత్ర సుద్ధావాసేహి దేవేహి. సుద్ధావాసే చాహం, సారిపుత్త, దేవే సంసరేయ్యం, నయిమం లోకం పునరాగచ్ఛేయ్యం.

    160. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘saṃsārena suddhī’ti. Na kho pana so 36, sāriputta, saṃsāro sulabharūpo yo mayā asaṃsaritapubbo iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve saṃsareyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.

    ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘ఉపపత్తియా సుద్ధీ’తి. న ఖో పన సా, సారిపుత్త , ఉపపత్తి సులభరూపా యా మయా అనుపపన్నపుబ్బా ఇమినా దీఘేన అద్ధునా, అఞ్ఞత్ర సుద్ధావాసేహి దేవేహి. సుద్ధావాసే చాహం, సారిపుత్త, దేవే ఉపపజ్జేయ్యం, నయిమం లోకం పునరాగచ్ఛేయ్యం.

    ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘upapattiyā suddhī’ti. Na kho pana sā, sāriputta , upapatti sulabharūpā yā mayā anupapannapubbā iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve upapajjeyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.

    ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘ఆవాసేన సుద్ధీ’తి. న ఖో పన సో, సారిపుత్త, ఆవాసో సులభరూపో యో మయా అనావుట్ఠపుబ్బో 37 ఇమినా దీఘేన అద్ధునా, అఞ్ఞత్ర సుద్ధావాసేహి దేవేహి. సుద్ధావాసే చాహం, సారిపుత్త, దేవే ఆవసేయ్యం, నయిమం లోకం పునరాగచ్ఛేయ్యం.

    ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āvāsena suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, āvāso sulabharūpo yo mayā anāvuṭṭhapubbo 38 iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve āvaseyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.

    ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘యఞ్ఞేన సుద్ధీ’తి. న ఖో పన సో, సారిపుత్త, యఞ్ఞో సులభరూపో యో మయా అయిట్ఠపుబ్బో ఇమినా దీఘేన అద్ధునా, తఞ్చ ఖో రఞ్ఞా వా సతా ఖత్తియేన ముద్ధావసిత్తేన బ్రాహ్మణేన వా మహాసాలేన.

    ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaññena suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, yañño sulabharūpo yo mayā ayiṭṭhapubbo iminā dīghena addhunā, tañca kho raññā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaṇena vā mahāsālena.

    ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘అగ్గిపరిచరియాయ సుద్ధీ’తి. న ఖో పన సో, సారిపుత్త, అగ్గి సులభరూపో యో మయా అపరిచిణ్ణపుబ్బో ఇమినా దీఘేన అద్ధునా, తఞ్చ ఖో రఞ్ఞా వా సతా ఖత్తియేన ముద్ధావసిత్తేన బ్రాహ్మణేన వా మహాసాలేన.

    ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘aggiparicariyāya suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, aggi sulabharūpo yo mayā apariciṇṇapubbo iminā dīghena addhunā, tañca kho raññā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaṇena vā mahāsālena.

    ౧౬౧. ‘‘సన్తి ఖో పన, సారిపుత్త, ఏకే సమణబ్రాహ్మణా ఏవంవాదినో ఏవందిట్ఠినో – ‘యావదేవాయం భవం పురిసో దహరో హోతి యువా సుసుకాళకేసో భద్రేన యోబ్బనేన సమన్నాగతో పఠమేన వయసా తావదేవ పరమేన పఞ్ఞావేయ్యత్తియేన సమన్నాగతో హోతి. యతో చ ఖో అయం భవం పురిసో జిణ్ణో హోతి వుద్ధో మహల్లకో అద్ధగతో వయోఅనుప్పత్తో, ఆసీతికో వా నావుతికో వా వస్ససతికో వా జాతియా, అథ తమ్హా పఞ్ఞావేయ్యత్తియా, పరిహాయతీ’తి. న ఖో పనేతం, సారిపుత్త , ఏవం దట్ఠబ్బం. అహం ఖో పన, సారిపుత్త, ఏతరహి జిణ్ణో వుద్ధో మహల్లకో అద్ధగతో వయోఅనుప్పత్తో, ఆసీతికో మే వయో వత్తతి. ఇధ మే అస్సు, సారిపుత్త, చత్తారో సావకా వస్ససతాయుకా వస్ససతజీవినో, పరమాయ సతియా చ గతియా చ ధితియా చ సమన్నాగతా పరమేన చ పఞ్ఞావేయ్యత్తియేన. సేయ్యథాపి, సారిపుత్త, దళ్హధమ్మా 39 ధనుగ్గహో సిక్ఖితో కతహత్థో కతూపాసనో లహుకేన అసనేన అప్పకసిరేనేవ తిరియం తాలచ్ఛాయం అతిపాతేయ్య, ఏవం అధిమత్తసతిమన్తో ఏవం అధిమత్తగతిమన్తో ఏవం అధిమత్తధితిమన్తో ఏవం పరమేన పఞ్ఞావేయ్యత్తియేన సమన్నాగతా. తే మం చతున్నం సతిపట్ఠానానం ఉపాదాయుపాదాయ పఞ్హం పుచ్ఛేయ్యుం, పుట్ఠో పుట్ఠో చాహం తేసం బ్యాకరేయ్యం, బ్యాకతఞ్చ మే బ్యాకతతో ధారేయ్యుం, న చ మం దుతియకం ఉత్తరి పటిపుచ్ఛేయ్యుం. అఞ్ఞత్ర అసితపీతఖాయితసాయితా అఞ్ఞత్ర ఉచ్చారపస్సావకమ్మా, అఞ్ఞత్ర నిద్దాకిలమథపటివినోదనా అపరియాదిన్నాయేవస్స, సారిపుత్త, తథాగతస్స ధమ్మదేసనా, అపరియాదిన్నంయేవస్స తథాగతస్స ధమ్మపదబ్యఞ్జనం, అపరియాదిన్నంయేవస్స తథాగతస్స పఞ్హపటిభానం . అథ మే తే చత్తారో సావకా వస్ససతాయుకా వస్ససతజీవినో వస్ససతస్స అచ్చయేన కాలం కరేయ్యుం. మఞ్చకేన చేపి మం, సారిపుత్త, పరిహరిస్సథ, నేవత్థి తథాగతస్స పఞ్ఞావేయ్యత్తియస్స అఞ్ఞథత్తం. యం ఖో తం 40, సారిపుత్త, సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘అసమ్మోహధమ్మో సత్తో లోకే ఉప్పన్నో బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’న్తి, మమేవ తం సమ్మా వదమానో వదేయ్య ‘అసమ్మోహధమ్మో సత్తో లోకే ఉప్పన్నో బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’’’న్తి.

    161. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yāvadevāyaṃ bhavaṃ puriso daharo hoti yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā tāvadeva paramena paññāveyyattiyena samannāgato hoti. Yato ca kho ayaṃ bhavaṃ puriso jiṇṇo hoti vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko vā nāvutiko vā vassasatiko vā jātiyā, atha tamhā paññāveyyattiyā, parihāyatī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta , evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ kho pana, sāriputta, etarahi jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko me vayo vattati. Idha me assu, sāriputta, cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino, paramāya satiyā ca gatiyā ca dhitiyā ca samannāgatā paramena ca paññāveyyattiyena. Seyyathāpi, sāriputta, daḷhadhammā 41 dhanuggaho sikkhito katahattho katūpāsano lahukena asanena appakasireneva tiriyaṃ tālacchāyaṃ atipāteyya, evaṃ adhimattasatimanto evaṃ adhimattagatimanto evaṃ adhimattadhitimanto evaṃ paramena paññāveyyattiyena samannāgatā. Te maṃ catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ upādāyupādāya pañhaṃ puccheyyuṃ, puṭṭho puṭṭho cāhaṃ tesaṃ byākareyyaṃ, byākatañca me byākatato dhāreyyuṃ, na ca maṃ dutiyakaṃ uttari paṭipuccheyyuṃ. Aññatra asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā, aññatra niddākilamathapaṭivinodanā apariyādinnāyevassa, sāriputta, tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa dhammapadabyañjanaṃ, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa pañhapaṭibhānaṃ . Atha me te cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino vassasatassa accayena kālaṃ kareyyuṃ. Mañcakena cepi maṃ, sāriputta, pariharissatha, nevatthi tathāgatassa paññāveyyattiyassa aññathattaṃ. Yaṃ kho taṃ 42, sāriputta, sammā vadamāno vadeyya – ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti, mameva taṃ sammā vadamāno vadeyya ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’’nti.

    ౧౬౨. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా నాగసమాలో భగవతో పిట్ఠితో ఠితో హోతి భగవన్తం బీజయమానో. అథ ఖో ఆయస్మా నాగసమాలో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛరియం, భన్తే, అబ్భుతం, భన్తే! అపి హి మే, భన్తే, ఇమం ధమ్మపరియాయం సుత్వా లోమాని హట్ఠాని. కోనామో అయం, భన్తే, ధమ్మపరియాయో’’తి? ‘‘తస్మాతిహ త్వం, నాగసమాల, ఇమం ధమ్మపరియాయం లోమహంసనపరియాయో త్వేవ నం ధారేహీ’’తి.

    162. Tena kho pana samayena āyasmā nāgasamālo bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno. Atha kho āyasmā nāgasamālo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Api hi me, bhante, imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā lomāni haṭṭhāni. Konāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, nāgasamāla, imaṃ dhammapariyāyaṃ lomahaṃsanapariyāyo tveva naṃ dhārehī’’ti.

    ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా నాగసమాలో భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.

    Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā nāgasamālo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    మహాసీహనాదసుత్తం నిట్ఠితం దుతియం.

    Mahāsīhanādasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.







    Footnotes:
    1. పరిసతిం (సీ॰ పీ॰)
    2. ఏతం (పీ॰ క॰)
    3. ఉత్తరిం (పీ॰)
    4. parisatiṃ (sī. pī.)
    5. etaṃ (pī. ka.)
    6. uttariṃ (pī.)
    7. ఏతమ్పహం (సీ॰ పీ॰)
    8. etampahaṃ (sī. pī.)
    9. చాతుమ్మహారాజికా (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    10. cātummahārājikā (sī. syā. pī.)
    11. సణ్డచ్ఛాయో (స్యా॰), సన్తచ్ఛాయో (క॰)
    12. saṇḍacchāyo (syā.), santacchāyo (ka.)
    13. చరిత్వా (క॰)
    14. లూఖస్సుదం (సీ॰ పీ॰)
    15. పవివిత్తస్సుదం (సీ॰ పీ॰)
    16. హత్థావలేఖనో (స్యా॰)
    17. పాయన్తియా (క॰)
    18. caritvā (ka.)
    19. lūkhassudaṃ (sī. pī.)
    20. pavivittassudaṃ (sī. pī.)
    21. hatthāvalekhano (syā.)
    22. pāyantiyā (ka.)
    23. ఇమస్సానన్తరే అఞ్ఞోపి కోచి పాఠపదేసో అఞ్ఞేసు ఆజీవకవతదీపకసుత్తేసు దిస్సతి
    24. imassānantare aññopi koci pāṭhapadeso aññesu ājīvakavatadīpakasuttesu dissati
    25. పపతామి (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    26. papatāmi (sī. syā. pī.)
    27. అన్తరట్ఠకే హిమపాతసమయే (సీ॰ పీ॰)
    28. antaraṭṭhake himapātasamaye (sī. pī.)
    29. సోసీనో (సీ॰ పీ॰ క॰), సోసినో (స్యా॰), సోసిన్దో (సద్దనీతి)
    30. sosīno (sī. pī. ka.), sosino (syā.), sosindo (saddanīti)
    31. గోమణ్డలా (బహూసు) చరియాపిటకఅట్ఠకథా ఓలోకేతబ్బా
    32. gomaṇḍalā (bahūsu) cariyāpiṭakaaṭṭhakathā oloketabbā
    33. సమ్ఫుసితో (స్యా॰), సంపుటితో (పీ॰ క॰) ఏత్థ సంఫుటితోతి సఙ్కుచితోతి అత్థో
    34. samphusito (syā.), saṃpuṭito (pī. ka.) ettha saṃphuṭitoti saṅkucitoti attho
    35. న ఖో పనేసో (సీ॰ స్యా॰)
    36. na kho paneso (sī. syā.)
    37. అనావుత్థపుబ్బో (సీ॰ పీ॰)
    38. anāvutthapubbo (sī. pī.)
    39. దళ్హధమ్మో (బహూసు) టీకా చ మోగ్గల్లానబ్యాకరణం చ ఓలోకేతబ్బం
    40. యం ఖో పనేతం (సీ॰)
    41. daḷhadhammo (bahūsu) ṭīkā ca moggallānabyākaraṇaṃ ca oloketabbaṃ
    42. yaṃ kho panetaṃ (sī.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౨. మహాసీహనాదసుత్తవణ్ణనా • 2. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౨. మహాసీహనాదసుత్తవణ్ణనా • 2. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact