| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya |
៨. មហាសីហនាទសុត្តំ
8. Mahāsīhanādasuttaṃ
អចេលកស្សបវត្ថុ
Acelakassapavatthu
៣៨១. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា ឧរុញ្ញាយំ 1 វិហរតិ កណ្ណកត្ថលេ មិគទាយេ។ អថ ខោ អចេលោ កស្សបោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតោ ខោ អចេលោ កស្សបោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សុតំ មេតំ, ភោ គោតម – ‘សមណោ គោតមោ សព្ពំ តបំ គរហតិ, សព្ពំ តបស្សិំ លូខាជីវិំ ឯកំសេន ឧបក្កោសតិ ឧបវទតី’តិ។ យេ តេ, ភោ គោតម, ឯវមាហំសុ – ‘សមណោ គោតមោ សព្ពំ តបំ គរហតិ, សព្ពំ តបស្សិំ លូខាជីវិំ ឯកំសេន ឧបក្កោសតិ ឧបវទតី’តិ, កច្ចិ តេ ភោតោ គោតមស្ស វុត្តវាទិនោ, ន ច ភវន្តំ គោតមំ អភូតេន អព្ភាចិក្ខន្តិ, ធម្មស្ស ចានុធម្មំ ព្យាករោន្តិ, ន ច កោចិ សហធម្មិកោ វាទានុវាទោ គារយ្ហំ ឋានំ អាគច្ឆតិ? អនព្ភក្ខាតុកាមា ហិ មយំ ភវន្តំ គោតម’’ន្តិ។
381. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā uruññāyaṃ 2 viharati kaṇṇakatthale migadāye. Atha kho acelo kassapo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama – ‘samaṇo gotamo sabbaṃ tapaṃ garahati, sabbaṃ tapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosati upavadatī’ti. Ye te, bho gotama, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo sabbaṃ tapaṃ garahati, sabbaṃ tapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosati upavadatī’ti, kacci te bhoto gotamassa vuttavādino, na ca bhavantaṃ gotamaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati? Anabbhakkhātukāmā hi mayaṃ bhavantaṃ gotama’’nti.
៣៨២. ‘‘យេ តេ, កស្សប, ឯវមាហំសុ – ‘សមណោ គោតមោ សព្ពំ តបំ គរហតិ, សព្ពំ តបស្សិំ លូខាជីវិំ ឯកំសេន ឧបក្កោសតិ ឧបវទតី’តិ, ន មេ តេ វុត្តវាទិនោ, អព្ភាចិក្ខន្តិ ច បន មំ តេ អសតា អភូតេន។ ឥធាហំ, កស្សប, ឯកច្ចំ តបស្សិំ លូខាជីវិំ បស្សាមិ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបន្នំ។ ឥធ បនាហំ, កស្សប, ឯកច្ចំ តបស្សិំ លូខាជីវិំ បស្សាមិ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបន្នំ។
382. ‘‘Ye te, kassapa, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo sabbaṃ tapaṃ garahati, sabbaṃ tapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosati upavadatī’ti, na me te vuttavādino, abbhācikkhanti ca pana maṃ te asatā abhūtena. Idhāhaṃ, kassapa, ekaccaṃ tapassiṃ lūkhājīviṃ passāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ. Idha panāhaṃ, kassapa, ekaccaṃ tapassiṃ lūkhājīviṃ passāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ.
៣៨៣. ‘‘ឥធាហំ, កស្សប, ឯកច្ចំ តបស្សិំ អប្បទុក្ខវិហារិំ បស្សាមិ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបន្នំ។ ឥធ បនាហំ, កស្សប, ឯកច្ចំ តបស្សិំ អប្បទុក្ខវិហារិំ បស្សាមិ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបន្នំ។ យោហំ, កស្សប, ឥមេសំ តបស្សីនំ ឯវំ អាគតិញ្ច គតិញ្ច ចុតិញ្ច ឧបបត្តិញ្ច យថាភូតំ បជានាមិ , សោហំ កិំ សព្ពំ តបំ គរហិស្សាមិ, សព្ពំ វា តបស្សិំ លូខាជីវិំ ឯកំសេន ឧបក្កោសិស្សាមិ ឧបវទិស្សាមិ?
383. ‘‘Idhāhaṃ, kassapa, ekaccaṃ tapassiṃ appadukkhavihāriṃ passāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ. Idha panāhaṃ, kassapa, ekaccaṃ tapassiṃ appadukkhavihāriṃ passāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ. Yohaṃ, kassapa, imesaṃ tapassīnaṃ evaṃ āgatiñca gatiñca cutiñca upapattiñca yathābhūtaṃ pajānāmi , sohaṃ kiṃ sabbaṃ tapaṃ garahissāmi, sabbaṃ vā tapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosissāmi upavadissāmi?
៣៨៤. ‘‘សន្តិ, កស្សប, ឯកេ សមណព្រាហ្មណា បណ្ឌិតា និបុណា កតបរប្បវាទា វាលវេធិរូបា។ តេ ភិន្ទន្តា មញ្ញេ ចរន្តិ បញ្ញាគតេន ទិដ្ឋិគតានិ។ តេហិបិ មេ សទ្ធិំ ឯកច្ចេសុ ឋានេសុ សមេតិ, ឯកច្ចេសុ ឋានេសុ ន សមេតិ។ យំ តេ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘សាធូ’តិ, មយម្បិ តំ ឯកច្ចំ វទេម ‘សាធូ’តិ។ យំ តេ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘ន សាធូ’តិ, មយម្បិ តំ ឯកច្ចំ វទេម ‘ន សាធូ’តិ។ យំ តេ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘សាធូ’តិ, មយំ តំ ឯកច្ចំ វទេម ‘ន សាធូ’តិ។ យំ តេ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘ន សាធូ’តិ, មយំ តំ ឯកច្ចំ វទេម ‘សាធូ’តិ។
384. ‘‘Santi, kassapa, eke samaṇabrāhmaṇā paṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā. Te bhindantā maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni. Tehipi me saddhiṃ ekaccesu ṭhānesu sameti, ekaccesu ṭhānesu na sameti. Yaṃ te ekaccaṃ vadanti ‘sādhū’ti, mayampi taṃ ekaccaṃ vadema ‘sādhū’ti. Yaṃ te ekaccaṃ vadanti ‘na sādhū’ti, mayampi taṃ ekaccaṃ vadema ‘na sādhū’ti. Yaṃ te ekaccaṃ vadanti ‘sādhū’ti, mayaṃ taṃ ekaccaṃ vadema ‘na sādhū’ti. Yaṃ te ekaccaṃ vadanti ‘na sādhū’ti, mayaṃ taṃ ekaccaṃ vadema ‘sādhū’ti.
‘‘យំ មយំ ឯកច្ចំ វទេម ‘សាធូ’តិ, បរេបិ តំ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘សាធូ’តិ។ យំ មយំ ឯកច្ចំ វទេម ‘ន សាធូ’តិ, បរេបិ តំ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘ន សាធូ’តិ។ យំ មយំ ឯកច្ចំ វទេម ‘ន សាធូ’តិ, បរេ តំ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘សាធូ’តិ។ យំ មយំ ឯកច្ចំ វទេម ‘សាធូ’តិ, បរេ តំ ឯកច្ចំ វទន្តិ ‘ន សាធូ’តិ។
‘‘Yaṃ mayaṃ ekaccaṃ vadema ‘sādhū’ti, parepi taṃ ekaccaṃ vadanti ‘sādhū’ti. Yaṃ mayaṃ ekaccaṃ vadema ‘na sādhū’ti, parepi taṃ ekaccaṃ vadanti ‘na sādhū’ti. Yaṃ mayaṃ ekaccaṃ vadema ‘na sādhū’ti, pare taṃ ekaccaṃ vadanti ‘sādhū’ti. Yaṃ mayaṃ ekaccaṃ vadema ‘sādhū’ti, pare taṃ ekaccaṃ vadanti ‘na sādhū’ti.
សមនុយុញ្ជាបនកថា
Samanuyuñjāpanakathā
៣៨៥. ‘‘ត្យាហំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទាមិ – យេសុ នោ, អាវុសោ, ឋានេសុ ន សមេតិ, តិដ្ឋន្តុ តានិ ឋានានិ។ យេសុ ឋានេសុ សមេតិ, តត្ថ វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តំ សមនុគាហន្តំ សមនុភាសន្តំ សត្ថារា វា សត្ថារំ សង្ឃេន វា សង្ឃំ – ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា, សាវជ្ជា សាវជ្ជសង្ខាតា, អសេវិតព្ពា អសេវិតព្ពសង្ខាតា, ន អលមរិយា ន អលមរិយសង្ខាតា, កណ្ហា កណ្ហសង្ខាតា។ កោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ បហាយ វត្តតិ, សមណោ វា គោតមោ, បរេ វា បន ភោន្តោ គណាចរិយា’តិ?
385. ‘‘Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – yesu no, āvuso, ṭhānesu na sameti, tiṭṭhantu tāni ṭhānāni. Yesu ṭhānesu sameti, tattha viññū samanuyuñjantaṃ samanugāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṅghena vā saṅghaṃ – ‘ye imesaṃ bhavataṃ dhammā akusalā akusalasaṅkhātā, sāvajjā sāvajjasaṅkhātā, asevitabbā asevitabbasaṅkhātā, na alamariyā na alamariyasaṅkhātā, kaṇhā kaṇhasaṅkhātā. Ko ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati, samaṇo vā gotamo, pare vā pana bhonto gaṇācariyā’ti?
៣៨៦. ‘‘ឋានំ ខោ បនេតំ, កស្សប, វិជ្ជតិ, យំ វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា, សាវជ្ជា សាវជ្ជសង្ខាតា, អសេវិតព្ពា អសេវិតព្ពសង្ខាតា, ន អលមរិយា ន អលមរិយសង្ខាតា, កណ្ហា កណ្ហសង្ខាតា ។ សមណោ គោតមោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ បហាយ វត្តតិ, យំ វា បន ភោន្តោ បរេ គណាចរិយា’តិ។ ឥតិហ, កស្សប, វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា អម្ហេវ តត្ថ យេភុយ្យេន បសំសេយ្យុំ។
386. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, kassapa, vijjati, yaṃ viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ – ‘ye imesaṃ bhavataṃ dhammā akusalā akusalasaṅkhātā, sāvajjā sāvajjasaṅkhātā, asevitabbā asevitabbasaṅkhātā, na alamariyā na alamariyasaṅkhātā, kaṇhā kaṇhasaṅkhātā . Samaṇo gotamo ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati, yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyā’ti. Itiha, kassapa, viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā amheva tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ.
៣៨៧. ‘‘អបរម្បិ នោ, កស្សប, វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តំ សមនុគាហន្តំ សមនុភាសន្តំ សត្ថារា វា សត្ថារំ សង្ឃេន វា សង្ឃំ – ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា, អនវជ្ជា អនវជ្ជសង្ខាតា, សេវិតព្ពា សេវិតព្ពសង្ខាតា, អលមរិយា អលមរិយសង្ខាតា, សុក្កា សុក្កសង្ខាតា។ កោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ សមាទាយ វត្តតិ, សមណោ វា គោតមោ, បរេ វា បន ភោន្តោ គណាចរិយា’ តិ?
387. ‘‘Aparampi no, kassapa, viññū samanuyuñjantaṃ samanugāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṅghena vā saṅghaṃ – ‘ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṅkhātā, anavajjā anavajjasaṅkhātā, sevitabbā sevitabbasaṅkhātā, alamariyā alamariyasaṅkhātā, sukkā sukkasaṅkhātā. Ko ime dhamme anavasesaṃ samādāya vattati, samaṇo vā gotamo, pare vā pana bhonto gaṇācariyā’ ti?
៣៨៨. ‘‘ឋានំ ខោ បនេតំ, កស្សប, វិជ្ជតិ, យំ វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា, អនវជ្ជា អនវជ្ជសង្ខាតា, សេវិតព្ពា សេវិតព្ពសង្ខាតា, អលមរិយា អលមរិយសង្ខាតា, សុក្កា សុក្កសង្ខាតា។ សមណោ គោតមោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ សមាទាយ វត្តតិ, យំ វា បន ភោន្តោ បរេ គណាចរិយា’តិ។ ឥតិហ, កស្សប, វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា អម្ហេវ តត្ថ យេភុយ្យេន បសំសេយ្យុំ។
388. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, kassapa, vijjati, yaṃ viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ – ‘ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṅkhātā, anavajjā anavajjasaṅkhātā, sevitabbā sevitabbasaṅkhātā, alamariyā alamariyasaṅkhātā, sukkā sukkasaṅkhātā. Samaṇo gotamo ime dhamme anavasesaṃ samādāya vattati, yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyā’ti. Itiha, kassapa, viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā amheva tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ.
៣៨៩. ‘‘អបរម្បិ នោ, កស្សប, វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តំ សមនុគាហន្តំ សមនុភាសន្តំ សត្ថារា វា សត្ថារំ សង្ឃេន វា សង្ឃំ – ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា, សាវជ្ជា សាវជ្ជសង្ខាតា, អសេវិតព្ពា អសេវិតព្ពសង្ខាតា , ន អលមរិយា ន អលមរិយសង្ខាតា, កណ្ហា កណ្ហសង្ខាតា។ កោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ បហាយ វត្តតិ, គោតមសាវកសង្ឃោ វា, បរេ វា បន ភោន្តោ គណាចរិយសាវកសង្ឃា’តិ?
389. ‘‘Aparampi no, kassapa, viññū samanuyuñjantaṃ samanugāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṅghena vā saṅghaṃ – ‘ye imesaṃ bhavataṃ dhammā akusalā akusalasaṅkhātā, sāvajjā sāvajjasaṅkhātā, asevitabbā asevitabbasaṅkhātā , na alamariyā na alamariyasaṅkhātā, kaṇhā kaṇhasaṅkhātā. Ko ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati, gotamasāvakasaṅgho vā, pare vā pana bhonto gaṇācariyasāvakasaṅghā’ti?
៣៩០. ‘‘ឋានំ ខោ បនេតំ, កស្សប, វិជ្ជតិ, យំ វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា, សាវជ្ជា សាវជ្ជសង្ខាតា, អសេវិតព្ពា អសេវិតព្ពសង្ខាតា, ន អលមរិយា ន អលមរិយសង្ខាតា, កណ្ហា កណ្ហសង្ខាតា។ គោតមសាវកសង្ឃោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ បហាយ វត្តតិ, យំ វា បន ភោន្តោ បរេ គណាចរិយសាវកសង្ឃា’តិ។ ឥតិហ, កស្សប, វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា អម្ហេវ តត្ថ យេភុយ្យេន បសំសេយ្យុំ។
390. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, kassapa, vijjati, yaṃ viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ – ‘ye imesaṃ bhavataṃ dhammā akusalā akusalasaṅkhātā, sāvajjā sāvajjasaṅkhātā, asevitabbā asevitabbasaṅkhātā, na alamariyā na alamariyasaṅkhātā, kaṇhā kaṇhasaṅkhātā. Gotamasāvakasaṅgho ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati, yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyasāvakasaṅghā’ti. Itiha, kassapa, viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā amheva tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ.
៣៩១. ‘‘អបរម្បិ នោ, កស្សប, វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តំ សមនុគាហន្តំ សមនុភាសន្តំ សត្ថារា វា សត្ថារំ សង្ឃេន វា សង្ឃំ។ ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា, អនវជ្ជា អនវជ្ជសង្ខាតា, សេវិតព្ពា សេវិតព្ពសង្ខាតា, អលមរិយា អលមរិយសង្ខាតា, សុក្កា សុក្កសង្ខាតា។ កោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ សមាទាយ វត្តតិ, គោតមសាវកសង្ឃោ វា, បរេ វា បន ភោន្តោ គណាចរិយសាវកសង្ឃា’តិ?
391. ‘‘Aparampi no, kassapa, viññū samanuyuñjantaṃ samanugāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṅghena vā saṅghaṃ. ‘Ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṅkhātā, anavajjā anavajjasaṅkhātā, sevitabbā sevitabbasaṅkhātā, alamariyā alamariyasaṅkhātā, sukkā sukkasaṅkhātā. Ko ime dhamme anavasesaṃ samādāya vattati, gotamasāvakasaṅgho vā, pare vā pana bhonto gaṇācariyasāvakasaṅghā’ti?
៣៩២. ‘‘ឋានំ ខោ បនេតំ, កស្សប, វិជ្ជតិ, យំ វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘យេ ឥមេសំ ភវតំ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា, អនវជ្ជា អនវជ្ជសង្ខាតា, សេវិតព្ពា សេវិតព្ពសង្ខាតា, អលមរិយា អលមរិយសង្ខាតា, សុក្កា សុក្កសង្ខាតា។ គោតមសាវកសង្ឃោ ឥមេ ធម្មេ អនវសេសំ សមាទាយ វត្តតិ, យំ វា បន ភោន្តោ បរេ គណាចរិយសាវកសង្ឃា’តិ។ ឥតិហ, កស្សប, វិញ្ញូ សមនុយុញ្ជន្តា សមនុគាហន្តា សមនុភាសន្តា អម្ហេវ តត្ថ យេភុយ្យេន បសំសេយ្យុំ។
392. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, kassapa, vijjati, yaṃ viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ – ‘ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṅkhātā, anavajjā anavajjasaṅkhātā, sevitabbā sevitabbasaṅkhātā, alamariyā alamariyasaṅkhātā, sukkā sukkasaṅkhātā. Gotamasāvakasaṅgho ime dhamme anavasesaṃ samādāya vattati, yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyasāvakasaṅghā’ti. Itiha, kassapa, viññū samanuyuñjantā samanugāhantā samanubhāsantā amheva tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ.
អរិយោ អដ្ឋង្គិកោ មគ្គោ
Ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
៣៩៣. ‘‘អត្ថិ, កស្សប, មគ្គោ អត្ថិ បដិបទា, យថាបដិបន្នោ សាមំយេវ ញស្សតិ សាមំ ទក្ខតិ 3 – ‘សមណោវ គោតមោ កាលវាទី ភូតវាទី អត្ថវាទី ធម្មវាទី វិនយវាទី’តិ។ កតមោ ច, កស្សប, មគ្គោ, កតមា ច បដិបទា, យថាបដិបន្នោ សាមំយេវ ញស្សតិ សាមំ ទក្ខតិ – ‘សមណោវ គោតមោ កាលវាទី ភូតវាទី អត្ថវាទី ធម្មវាទី វិនយវាទី’តិ? អយមេវ អរិយោ អដ្ឋង្គិកោ មគ្គោ។ សេយ្យថិទំ – សម្មាទិដ្ឋិ សម្មាសង្កប្បោ សម្មាវាចា សម្មាកម្មន្តោ សម្មាអាជីវោ សម្មាវាយាមោ សម្មាសតិ សម្មាសមាធិ។ អយំ ខោ, កស្សប, មគ្គោ, អយំ បដិបទា, យថាបដិបន្នោ សាមំយេវ ញស្សតិ សាមំ ទក្ខតិ ‘សមណោវ គោតមោ កាលវាទី ភូតវាទី អត្ថវាទី ធម្មវាទី វិនយវាទី’’’តិ។
393. ‘‘Atthi, kassapa, maggo atthi paṭipadā, yathāpaṭipanno sāmaṃyeva ñassati sāmaṃ dakkhati 4 – ‘samaṇova gotamo kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī’ti. Katamo ca, kassapa, maggo, katamā ca paṭipadā, yathāpaṭipanno sāmaṃyeva ñassati sāmaṃ dakkhati – ‘samaṇova gotamo kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī’ti? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Ayaṃ kho, kassapa, maggo, ayaṃ paṭipadā, yathāpaṭipanno sāmaṃyeva ñassati sāmaṃ dakkhati ‘samaṇova gotamo kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī’’’ti.
តបោបក្កមកថា
Tapopakkamakathā
៣៩៤. ឯវំ វុត្តេ, អចេលោ កស្សបោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ឥមេបិ ខោ, អាវុសោ គោតម, តបោបក្កមា ឯតេសំ សមណព្រាហ្មណានំ សាមញ្ញសង្ខាតា ច ព្រហ្មញ្ញសង្ខាតា ច។ អចេលកោ ហោតិ, មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ, ន ឯហិភទ្ទន្តិកោ, ន តិដ្ឋភទ្ទន្តិកោ, នាភិហដំ, ន ឧទ្ទិស្សកតំ, ន និមន្តនំ សាទិយតិ។ សោ ន កុម្ភិមុខា បដិគ្គណ្ហាតិ, ន កឡោបិមុខា បដិគ្គណ្ហាតិ, ន ឯឡកមន្តរំ, ន ទណ្ឌមន្តរំ, ន មុសលមន្តរំ, ន ទ្វិន្នំ ភុញ្ជមានានំ, ន គព្ភិនិយា, ន បាយមានាយ, ន បុរិសន្តរគតាយ, ន សង្កិត្តីសុ, ន យត្ថ សា ឧបដ្ឋិតោ ហោតិ, ន យត្ថ មក្ខិកា សណ្ឌសណ្ឌចារិនី, ន មច្ឆំ, ន មំសំ, ន សុរំ, ន មេរយំ, ន ថុសោទកំ បិវតិ។ សោ ឯកាគារិកោ វា ហោតិ ឯកាលោបិកោ, ទ្វាគារិកោ វា ហោតិ ទ្វាលោបិកោ…បេ.… សត្តាគារិកោ វា ហោតិ សត្តាលោបិកោ ; ឯកិស្សាបិ ទត្តិយា យាបេតិ, ទ្វីហិបិ ទត្តីហិ យាបេតិ… សត្តហិបិ ទត្តីហិ យាបេតិ; ឯកាហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ, ទ្វីហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ… សត្តាហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ។ ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។
394. Evaṃ vutte, acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imepi kho, āvuso gotama, tapopakkamā etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sāmaññasaṅkhātā ca brahmaññasaṅkhātā ca. Acelako hoti, muttācāro, hatthāpalekhano, na ehibhaddantiko, na tiṭṭhabhaddantiko, nābhihaṭaṃ, na uddissakataṃ, na nimantanaṃ sādiyati. So na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya, na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ, na maṃsaṃ, na suraṃ, na merayaṃ, na thusodakaṃ pivati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko…pe… sattāgāriko vā hoti sattālopiko ; ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti… sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi āhāraṃ āhāreti… sattāhikampi āhāraṃ āhāreti. Iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati.
៣៩៥. ‘‘ឥមេបិ ខោ, អាវុសោ គោតម, តបោបក្កមា ឯតេសំ សមណព្រាហ្មណានំ សាមញ្ញសង្ខាតា ច ព្រហ្មញ្ញសង្ខាតា ច។ សាកភក្ខោ វា ហោតិ, សាមាកភក្ខោ វា ហោតិ, នីវារភក្ខោ វា ហោតិ, ទទ្ទុលភក្ខោ វា ហោតិ, ហដភក្ខោ វា ហោតិ, កណភក្ខោ វា ហោតិ, អាចាមភក្ខោ វា ហោតិ, បិញ្ញាកភក្ខោ វា ហោតិ, តិណភក្ខោ វា ហោតិ, គោមយភក្ខោ វា ហោតិ, វនមូលផលាហារោ យាបេតិ បវត្តផលភោជី។
395. ‘‘Imepi kho, āvuso gotama, tapopakkamā etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sāmaññasaṅkhātā ca brahmaññasaṅkhātā ca. Sākabhakkho vā hoti, sāmākabhakkho vā hoti, nīvārabhakkho vā hoti, daddulabhakkho vā hoti, haṭabhakkho vā hoti, kaṇabhakkho vā hoti, ācāmabhakkho vā hoti, piññākabhakkho vā hoti, tiṇabhakkho vā hoti, gomayabhakkho vā hoti, vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī.
៣៩៦. ‘‘ឥមេបិ ខោ, អាវុសោ គោតម, តបោបក្កមា ឯតេសំ សមណព្រាហ្មណានំ សាមញ្ញសង្ខាតា ច ព្រហ្មញ្ញសង្ខាតា ច។ សាណានិបិ ធារេតិ, មសាណានិបិ ធារេតិ, ឆវទុស្សានិបិ ធារេតិ, បំសុកូលានិបិ ធារេតិ, តិរីដានិបិ ធារេតិ, អជិនម្បិ ធារេតិ, អជិនក្ខិបម្បិ ធារេតិ, កុសចីរម្បិ ធារេតិ, វាកចីរម្បិ ធារេតិ, ផលកចីរម្បិ ធារេតិ, កេសកម្ពលម្បិ ធារេតិ, វាឡកម្ពលម្បិ ធារេតិ, ឧលូកបក្ខិកម្បិ ធារេតិ, កេសមស្សុលោចកោបិ ហោតិ កេសមស្សុលោចនានុយោគមនុយុត្តោ, ឧព្ភដ្ឋកោបិ 5 ហោតិ អាសនបដិក្ខិត្តោ, ឧក្កុដិកោបិ ហោតិ ឧក្កុដិកប្បធានមនុយុត្តោ, កណ្ដកាបស្សយិកោបិ ហោតិ កណ្ដកាបស្សយេ សេយ្យំ កប្បេតិ, ផលកសេយ្យម្បិ កប្បេតិ, ថណ្ឌិលសេយ្យម្បិ កប្បេតិ, ឯកបស្សយិកោបិ ហោតិ រជោជល្លធរោ, អព្ភោកាសិកោបិ ហោតិ យថាសន្ថតិកោ , វេកដិកោបិ ហោតិ វិកដភោជនានុយោគមនុយុត្តោ, អបានកោបិ ហោតិ អបានកត្តមនុយុត្តោ, សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតី’’តិ។
396. ‘‘Imepi kho, āvuso gotama, tapopakkamā etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sāmaññasaṅkhātā ca brahmaññasaṅkhātā ca. Sāṇānipi dhāreti, masāṇānipi dhāreti, chavadussānipi dhāreti, paṃsukūlānipi dhāreti, tirīṭānipi dhāreti, ajinampi dhāreti, ajinakkhipampi dhāreti, kusacīrampi dhāreti, vākacīrampi dhāreti, phalakacīrampi dhāreti, kesakambalampi dhāreti, vāḷakambalampi dhāreti, ulūkapakkhikampi dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto, ubbhaṭṭhakopi 6 hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, phalakaseyyampi kappeti, thaṇḍilaseyyampi kappeti, ekapassayikopi hoti rajojalladharo, abbhokāsikopi hoti yathāsanthatiko , vekaṭikopi hoti vikaṭabhojanānuyogamanuyutto, apānakopi hoti apānakattamanuyutto, sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharatī’’ti.
តបោបក្កមនិរត្ថកថា
Tapopakkamaniratthakathā
៣៩៧. ‘‘អចេលកោ ចេបិ, កស្សប, ហោតិ, មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ…បេ.… ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ តស្ស ចាយំ សីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា បញ្ញាសម្បទា អភាវិតា ហោតិ អសច្ឆិកតា។ អថ ខោ សោ អារកាវ សាមញ្ញា អារកាវ ព្រហ្មញ្ញា។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបិ។
397. ‘‘Acelako cepi, kassapa, hoti, muttācāro, hatthāpalekhano…pe… iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. Tassa cāyaṃ sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā abhāvitā hoti asacchikatā. Atha kho so ārakāva sāmaññā ārakāva brahmaññā. Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi.
‘‘សាកភក្ខោ ចេបិ, កស្សប, ហោតិ, សាមាកភក្ខោ…បេ.… វនមូលផលាហារោ យាបេតិ បវត្តផលភោជី។ តស្ស ចាយំ សីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា បញ្ញាសម្បទា អភាវិតា ហោតិ អសច្ឆិកតា។ អថ ខោ សោ អារកាវ សាមញ្ញា អារកាវ ព្រហ្មញ្ញា។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបិ។
‘‘Sākabhakkho cepi, kassapa, hoti, sāmākabhakkho…pe… vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. Tassa cāyaṃ sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā abhāvitā hoti asacchikatā. Atha kho so ārakāva sāmaññā ārakāva brahmaññā. Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi.
‘‘សាណានិ ចេបិ, កស្សប, ធារេតិ, មសាណានិបិ ធារេតិ…បេ.… សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ តស្ស ចាយំ សីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា បញ្ញាសម្បទា អភាវិតា ហោតិ អសច្ឆិកតា។ អថ ខោ សោ អារកាវ សាមញ្ញា អារកាវ ព្រហ្មញ្ញា ។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបី’’តិ។
‘‘Sāṇāni cepi, kassapa, dhāreti, masāṇānipi dhāreti…pe… sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Tassa cāyaṃ sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā abhāvitā hoti asacchikatā. Atha kho so ārakāva sāmaññā ārakāva brahmaññā . Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipī’’ti.
៣៩៨. ឯវំ វុត្តេ, អចេលោ កស្សបោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ទុក្ករំ, ភោ គោតម, សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’’ន្តិ។ ‘‘បកតិ ខោ ឯសា, កស្សប, លោកស្មិំ ‘ទុក្ករំ សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’ន្តិ។ អចេលកោ ចេបិ, កស្សប, ហោតិ, មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ…បេ.… ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ ឥមាយ ច, កស្សប, មត្តាយ ឥមិនា តបោបក្កមេន សាមញ្ញំ វា អភវិស្ស ព្រហ្មញ្ញំ វា ទុក្ករំ សុទុក្ករំ, នេតំ អភវិស្ស កល្លំ វចនាយ – ‘ទុក្ករំ សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’ន្តិ។
398. Evaṃ vutte, acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dukkaraṃ, bho gotama, sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’’nti. ‘‘Pakati kho esā, kassapa, lokasmiṃ ‘dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’nti. Acelako cepi, kassapa, hoti, muttācāro, hatthāpalekhano…pe… iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. Imāya ca, kassapa, mattāya iminā tapopakkamena sāmaññaṃ vā abhavissa brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ, netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya – ‘dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’nti.
‘‘សក្កា ច បនេតំ អភវិស្ស កាតុំ គហបតិនា វា គហបតិបុត្តេន វា អន្តមសោ កុម្ភទាសិយាបិ – ‘ហន្ទាហំ អចេលកោ ហោមិ, មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ…បេ.… ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរាមី’តិ។
‘‘Sakkā ca panetaṃ abhavissa kātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi – ‘handāhaṃ acelako homi, muttācāro, hatthāpalekhano…pe… iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharāmī’ti.
‘‘យស្មា ច ខោ, កស្សប, អញ្ញត្រេវ ឥមាយ មត្តាយ អញ្ញត្រ ឥមិនា តបោបក្កមេន សាមញ្ញំ វា ហោតិ ព្រហ្មញ្ញំ វា ទុក្ករំ សុទុក្ករំ, តស្មា ឯតំ កល្លំ វចនាយ – ‘ទុក្ករំ សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’ន្តិ។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបិ ។
‘‘Yasmā ca kho, kassapa, aññatreva imāya mattāya aññatra iminā tapopakkamena sāmaññaṃ vā hoti brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ, tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya – ‘dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’nti. Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi .
‘‘សាកភក្ខោ ចេបិ, កស្សប, ហោតិ, សាមាកភក្ខោ…បេ.… វនមូលផលាហារោ យាបេតិ បវត្តផលភោជី។ ឥមាយ ច, កស្សប, មត្តាយ ឥមិនា តបោបក្កមេន សាមញ្ញំ វា អភវិស្ស ព្រហ្មញ្ញំ វា ទុក្ករំ សុទុក្ករំ, នេតំ អភវិស្ស កល្លំ វចនាយ – ‘ទុក្ករំ សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’ន្តិ។
‘‘Sākabhakkho cepi, kassapa, hoti, sāmākabhakkho…pe… vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. Imāya ca, kassapa, mattāya iminā tapopakkamena sāmaññaṃ vā abhavissa brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ, netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya – ‘dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’nti.
‘‘សក្កា ច បនេតំ អភវិស្ស កាតុំ គហបតិនា វា គហបតិបុត្តេន វា អន្តមសោ កុម្ភទាសិយាបិ – ‘ហន្ទាហំ សាកភក្ខោ វា ហោមិ, សាមាកភក្ខោ វា…បេ.… វនមូលផលាហារោ យាបេមិ បវត្តផលភោជី’តិ។
‘‘Sakkā ca panetaṃ abhavissa kātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi – ‘handāhaṃ sākabhakkho vā homi, sāmākabhakkho vā…pe… vanamūlaphalāhāro yāpemi pavattaphalabhojī’ti.
‘‘យស្មា ច ខោ, កស្សប, អញ្ញត្រេវ ឥមាយ មត្តាយ អញ្ញត្រ ឥមិនា តបោបក្កមេន សាមញ្ញំ វា ហោតិ ព្រហ្មញ្ញំ វា ទុក្ករំ សុទុក្ករំ, តស្មា ឯតំ កល្លំ វចនាយ – ‘ទុក្ករំ សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’ន្តិ។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបិ។
‘‘Yasmā ca kho, kassapa, aññatreva imāya mattāya aññatra iminā tapopakkamena sāmaññaṃ vā hoti brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ, tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya – ‘dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’nti. Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi.
‘‘សាណានិ ចេបិ, កស្សប, ធារេតិ, មសាណានិបិ ធារេតិ…បេ.… សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ ឥមាយ ច, កស្សប, មត្តាយ ឥមិនា តបោបក្កមេន សាមញ្ញំ វា អភវិស្ស ព្រហ្មញ្ញំ វា ទុក្ករំ សុទុក្ករំ, នេតំ អភវិស្ស កល្លំ វចនាយ – ‘ទុក្ករំ សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’ន្តិ។
‘‘Sāṇāni cepi, kassapa, dhāreti, masāṇānipi dhāreti…pe… sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Imāya ca, kassapa, mattāya iminā tapopakkamena sāmaññaṃ vā abhavissa brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ, netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya – ‘dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’nti.
‘‘សក្កា ច បនេតំ អភវិស្ស កាតុំ គហបតិនា វា គហបតិបុត្តេន វា អន្តមសោ កុម្ភទាសិយាបិ – ‘ហន្ទាហំ សាណានិបិ ធារេមិ, មសាណានិបិ ធារេមិ…បេ.… សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរាមី’តិ។
‘‘Sakkā ca panetaṃ abhavissa kātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi – ‘handāhaṃ sāṇānipi dhāremi, masāṇānipi dhāremi…pe… sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharāmī’ti.
‘‘យស្មា ច ខោ, កស្សប, អញ្ញត្រេវ ឥមាយ មត្តាយ អញ្ញត្រ ឥមិនា តបោបក្កមេន សាមញ្ញំ វា ហោតិ ព្រហ្មញ្ញំ វា ទុក្ករំ សុទុក្ករំ, តស្មា ឯតំ កល្លំ វចនាយ – ‘ទុក្ករំ សាមញ្ញំ ទុក្ករំ ព្រហ្មញ្ញ’ន្តិ។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបី’’តិ។
‘‘Yasmā ca kho, kassapa, aññatreva imāya mattāya aññatra iminā tapopakkamena sāmaññaṃ vā hoti brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ, tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya – ‘dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmañña’nti. Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipī’’ti.
៣៩៩. ឯវំ វុត្តេ, អចេលោ កស្សបោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ទុជ្ជានោ, ភោ គោតម, សមណោ, ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’’តិ។ ‘‘បកតិ ខោ ឯសា, កស្សប, លោកស្មិំ ‘ទុជ្ជានោ សមណោ ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’តិ។ អចេលកោ ចេបិ, កស្សប, ហោតិ, មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ…បេ.… ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ ឥមាយ ច, កស្សប, មត្តាយ ឥមិនា តបោបក្កមេន សមណោ វា អភវិស្ស ព្រាហ្មណោ វា ទុជ្ជានោ សុទុជ្ជានោ, នេតំ អភវិស្ស កល្លំ វចនាយ – ‘ទុជ្ជានោ សមណោ ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’តិ។
399. Evaṃ vutte, acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dujjāno, bho gotama, samaṇo, dujjāno brāhmaṇo’’ti. ‘‘Pakati kho esā, kassapa, lokasmiṃ ‘dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇo’ti. Acelako cepi, kassapa, hoti, muttācāro, hatthāpalekhano…pe… iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. Imāya ca, kassapa, mattāya iminā tapopakkamena samaṇo vā abhavissa brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno, netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya – ‘dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇo’ti.
‘‘សក្កា ច បនេសោ អភវិស្ស ញាតុំ គហបតិនា វា គហបតិបុត្តេន វា អន្តមសោ កុម្ភទាសិយាបិ – ‘អយំ អចេលកោ ហោតិ, មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ…បេ.… ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតី’តិ។
‘‘Sakkā ca paneso abhavissa ñātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi – ‘ayaṃ acelako hoti, muttācāro, hatthāpalekhano…pe… iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharatī’ti.
‘‘យស្មា ច ខោ, កស្សប, អញ្ញត្រេវ ឥមាយ មត្តាយ អញ្ញត្រ ឥមិនា តបោបក្កមេន សមណោ វា ហោតិ ព្រាហ្មណោ វា ទុជ្ជានោ សុទុជ្ជានោ, តស្មា ឯតំ កល្លំ វចនាយ – ‘ទុជ្ជានោ សមណោ ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’តិ។ យតោ ខោ 7, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបិ។
‘‘Yasmā ca kho, kassapa, aññatreva imāya mattāya aññatra iminā tapopakkamena samaṇo vā hoti brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno, tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya – ‘dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇo’ti. Yato kho 8, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi.
‘‘សាកភក្ខោ ចេបិ, កស្សប, ហោតិ សាមាកភក្ខោ…បេ.… វនមូលផលាហារោ យាបេតិ បវត្តផលភោជី។ ឥមាយ ច, កស្សប, មត្តាយ ឥមិនា តបោបក្កមេន សមណោ វា អភវិស្ស ព្រាហ្មណោ វា ទុជ្ជានោ សុទុជ្ជានោ, នេតំ អភវិស្ស កល្លំ វចនាយ – ‘ទុជ្ជានោ សមណោ ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’តិ។
‘‘Sākabhakkho cepi, kassapa, hoti sāmākabhakkho…pe… vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. Imāya ca, kassapa, mattāya iminā tapopakkamena samaṇo vā abhavissa brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno, netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya – ‘dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇo’ti.
‘‘សក្កា ច បនេសោ អភវិស្ស ញាតុំ គហបតិនា វា គហបតិបុត្តេន វា អន្តមសោ កុម្ភទាសិយាបិ – ‘អយំ សាកភក្ខោ វា ហោតិ សាមាកភក្ខោ…បេ.… វនមូលផលាហារោ យាបេតិ បវត្តផលភោជី’តិ។
‘‘Sakkā ca paneso abhavissa ñātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi – ‘ayaṃ sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho…pe… vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī’ti.
‘‘យស្មា ច ខោ, កស្សប, អញ្ញត្រេវ ឥមាយ មត្តាយ អញ្ញត្រ ឥមិនា តបោបក្កមេន សមណោ វា ហោតិ ព្រាហ្មណោ វា ទុជ្ជានោ សុទុជ្ជានោ, តស្មា ឯតំ កល្លំ វចនាយ – ‘ទុជ្ជានោ សមណោ ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’តិ។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ , អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប, ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបិ។
‘‘Yasmā ca kho, kassapa, aññatreva imāya mattāya aññatra iminā tapopakkamena samaṇo vā hoti brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno, tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya – ‘dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇo’ti. Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti , āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa, bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi.
‘‘សាណានិ ចេបិ, កស្សប, ធារេតិ, មសាណានិបិ ធារេតិ…បេ.… សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ ឥមាយ ច, កស្សប, មត្តាយ ឥមិនា តបោបក្កមេន សមណោ វា អភវិស្ស ព្រាហ្មណោ វា ទុជ្ជានោ សុទុជ្ជានោ, នេតំ អភវិស្ស កល្លំ វចនាយ – ‘ទុជ្ជានោ សមណោ ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’តិ។
‘‘Sāṇāni cepi, kassapa, dhāreti, masāṇānipi dhāreti…pe… sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Imāya ca, kassapa, mattāya iminā tapopakkamena samaṇo vā abhavissa brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno, netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya – ‘dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇo’ti.
‘‘សក្កា ច បនេសោ អភវិស្ស ញាតុំ គហបតិនា វា គហបតិបុត្តេន វា អន្តមសោ កុម្ភទាសិយាបិ – ‘អយំ សាណានិបិ ធារេតិ, មសាណានិបិ ធារេតិ…បេ.… សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតី’តិ។
‘‘Sakkā ca paneso abhavissa ñātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi – ‘ayaṃ sāṇānipi dhāreti, masāṇānipi dhāreti…pe… sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharatī’ti.
‘‘យស្មា ច ខោ, កស្សប, អញ្ញត្រេវ ឥមាយ មត្តាយ អញ្ញត្រ ឥមិនា តបោបក្កមេន សមណោ វា ហោតិ ព្រាហ្មណោ វា ទុជ្ជានោ សុទុជ្ជានោ, តស្មា ឯតំ កល្លំ វចនាយ – ‘ទុជ្ជានោ សមណោ ទុជ្ជានោ ព្រាហ្មណោ’តិ។ យតោ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ អវេរំ អព្យាបជ្ជំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតិ, អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, កស្សប , ភិក្ខុ សមណោ ឥតិបិ ព្រាហ្មណោ ឥតិបី’’តិ។
‘‘Yasmā ca kho, kassapa, aññatreva imāya mattāya aññatra iminā tapopakkamena samaṇo vā hoti brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno, tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya – ‘dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇo’ti. Yato kho, kassapa, bhikkhu averaṃ abyāpajjaṃ mettacittaṃ bhāveti, āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, kassapa , bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipī’’ti.
សីលសមាធិបញ្ញាសម្បទា
Sīlasamādhipaññāsampadā
៤០០. ឯវំ វុត្តេ, អចេលោ កស្សបោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កតមា បន សា, ភោ គោតម, សីលសម្បទា, កតមា ចិត្តសម្បទា, កតមា បញ្ញាសម្បទា’’តិ? ‘‘ឥធ, កស្សប, តថាគតោ លោកេ ឧប្បជ្ជតិ អរហំ, សម្មាសម្ពុទ្ធោ…បេ.… (យថា ១៩០-១៩៣ អនុច្ឆេទេសុ, ឯវំ វិត្ថារេតព្ពំ) ភយទស្សាវី សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ, កាយកម្មវចីកម្មេន សមន្នាគតោ កុសលេន បរិសុទ្ធាជីវោ សីលសម្បន្នោ ឥន្ទ្រិយេសុ គុត្តទ្វារោ សតិសម្បជញ្ញេន សមន្នាគតោ សន្តុដ្ឋោ។
400. Evaṃ vutte, acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘katamā pana sā, bho gotama, sīlasampadā, katamā cittasampadā, katamā paññāsampadā’’ti? ‘‘Idha, kassapa, tathāgato loke uppajjati arahaṃ, sammāsambuddho…pe… (yathā 190-193 anucchedesu, evaṃ vitthāretabbaṃ) bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, kāyakammavacīkammena samannāgato kusalena parisuddhājīvo sīlasampanno indriyesu guttadvāro satisampajaññena samannāgato santuṭṭho.
៤០១. ‘‘កថញ្ច, កស្សប, ភិក្ខុ សីលសម្បន្នោ ហោតិ? ឥធ, កស្សប, ភិក្ខុ បាណាតិបាតំ បហាយ បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ និហិតទណ្ឌោ និហិតសត្ថោ លជ្ជី ទយាបន្នោ, សព្ពបាណភូតហិតានុកម្បី វិហរតិ។ ឥទម្បិស្ស ហោតិ សីលសម្បទាយ …បេ.… (យថា ១៩៤ យាវ ២១០ អនុច្ឆេទេសុ)
401. ‘‘Kathañca, kassapa, bhikkhu sīlasampanno hoti? Idha, kassapa, bhikkhu pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati. Idampissa hoti sīlasampadāya …pe… (yathā 194 yāva 210 anucchedesu)
‘‘យថា វា បនេកេ ភោន្តោ សមណព្រាហ្មណា សទ្ធាទេយ្យានិ ភោជនានិ ភុញ្ជិត្វា តេ ឯវរូបាយ តិរច្ឆានវិជ្ជាយ មិច្ឆាជីវេន ជីវិតំ កប្បេន្តិ ។ សេយ្យថិទំ – សន្តិកម្មំ បណិធិកម្មំ…បេ.… (យថា ២១១ អនុច្ឆេទេ) ឱសធីនំ បតិមោក្ខោ ឥតិ វា ឥតិ, ឯវរូបាយ តិរច្ឆានវិជ្ជាយ មិច្ឆាជីវា បដិវិរតោ ហោតិ។ ឥទម្បិស្ស ហោតិ សីលសម្បទាយ។
‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti . Seyyathidaṃ – santikammaṃ paṇidhikammaṃ…pe… (yathā 211 anucchede) osadhīnaṃ patimokkho iti vā iti, evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasampadāya.
‘‘ស ខោ សោ 9, កស្សប, ភិក្ខុ ឯវំ សីលសម្បន្នោ ន កុតោចិ ភយំ សមនុបស្សតិ, យទិទំ សីលសំវរតោ។ សេយ្យថាបិ, កស្សប, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាវសិត្តោ និហតបច្ចាមិត្តោ ន កុតោចិ ភយំ សមនុបស្សតិ, យទិទំ បច្ចត្ថិកតោ។ ឯវមេវ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ ឯវំ សីលសម្បន្នោ ន កុតោចិ ភយំ សមនុបស្សតិ, យទិទំ សីលសំវរតោ។ សោ ឥមិនា អរិយេន សីលក្ខន្ធេន សមន្នាគតោ អជ្ឈត្តំ អនវជ្ជសុខំ បដិសំវេទេតិ។ ឯវំ ខោ, កស្សប, ភិក្ខុ សីលសម្បន្នោ ហោតិ។ អយំ ខោ, កស្សប, សីលសម្បទា…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ ឥទម្បិស្ស ហោតិ ចិត្តសម្បទាយ…បេ.… ទុតិយំ ឈានំ…បេ.… តតិយំ ឈានំ…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ ឥទម្បិស្ស ហោតិ ចិត្តសម្បទាយ។ អយំ ខោ, កស្សប, ចិត្តសម្បទា។
‘‘Sa kho so 10, kassapa, bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ sīlasaṃvarato. Seyyathāpi, kassapa, rājā khattiyo muddhāvasitto nihatapaccāmitto na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ paccatthikato. Evameva kho, kassapa, bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ sīlasaṃvarato. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho, kassapa, bhikkhu sīlasampanno hoti. Ayaṃ kho, kassapa, sīlasampadā…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idampissa hoti cittasampadāya…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idampissa hoti cittasampadāya. Ayaṃ kho, kassapa, cittasampadā.
‘‘សោ ឯវំ សមាហិតេ ចិត្តេ…បេ.… ញាណទស្សនាយ ចិត្តំ អភិនីហរតិ អភិនិន្នាមេតិ…បេ.… ឥទម្បិស្ស ហោតិ បញ្ញាសម្បទាយ…បេ.… នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាតិ…បេ.… ឥទម្បិស្ស ហោតិ បញ្ញាសម្បទាយ។ អយំ ខោ, កស្សប, បញ្ញាសម្បទា។
‘‘So evaṃ samāhite citte…pe… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe… idampissa hoti paññāsampadāya…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti…pe… idampissa hoti paññāsampadāya. Ayaṃ kho, kassapa, paññāsampadā.
‘‘ឥមាយ ច, កស្សប, សីលសម្បទាយ ចិត្តសម្បទាយ បញ្ញាសម្បទាយ អញ្ញា សីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា បញ្ញាសម្បទា ឧត្តរិតរា វា បណីតតរា វា នត្ថិ។
‘‘Imāya ca, kassapa, sīlasampadāya cittasampadāya paññāsampadāya aññā sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā uttaritarā vā paṇītatarā vā natthi.
សីហនាទកថា
Sīhanādakathā
៤០២. ‘‘សន្តិ, កស្សប, ឯកេ សមណព្រាហ្មណា សីលវាទា។ តេ អនេកបរិយាយេន សីលស្ស វណ្ណំ ភាសន្តិ។ យាវតា, កស្សប, អរិយំ បរមំ សីលំ, នាហំ តត្ថ អត្តនោ សមសមំ សមនុបស្សាមិ, កុតោ ភិយ្យោ! អថ ខោ អហមេវ តត្ថ ភិយ្យោ, យទិទំ អធិសីលំ។
402. ‘‘Santi, kassapa, eke samaṇabrāhmaṇā sīlavādā. Te anekapariyāyena sīlassa vaṇṇaṃ bhāsanti. Yāvatā, kassapa, ariyaṃ paramaṃ sīlaṃ, nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi, kuto bhiyyo! Atha kho ahameva tattha bhiyyo, yadidaṃ adhisīlaṃ.
‘‘សន្តិ, កស្សប, ឯកេ សមណព្រាហ្មណា តបោជិគុច្ឆាវាទា។ តេ អនេកបរិយាយេន តបោជិគុច្ឆាយ វណ្ណំ ភាសន្តិ។ យាវតា, កស្សប, អរិយា បរមា តបោជិគុច្ឆា, នាហំ តត្ថ អត្តនោ សមសមំ សមនុបស្សាមិ, កុតោ ភិយ្យោ! អថ ខោ អហមេវ តត្ថ ភិយ្យោ, យទិទំ អធិជេគុច្ឆំ។
‘‘Santi, kassapa, eke samaṇabrāhmaṇā tapojigucchāvādā. Te anekapariyāyena tapojigucchāya vaṇṇaṃ bhāsanti. Yāvatā, kassapa, ariyā paramā tapojigucchā, nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi, kuto bhiyyo! Atha kho ahameva tattha bhiyyo, yadidaṃ adhijegucchaṃ.
‘‘សន្តិ, កស្សប, ឯកេ សមណព្រាហ្មណា បញ្ញាវាទា។ តេ អនេកបរិយាយេន បញ្ញាយ វណ្ណំ ភាសន្តិ។ យាវតា, កស្សប, អរិយា បរមា បញ្ញា, នាហំ តត្ថ អត្តនោ សមសមំ សមនុបស្សាមិ, កុតោ ភិយ្យោ! អថ ខោ អហមេវ តត្ថ ភិយ្យោ, យទិទំ អធិបញ្ញំ។
‘‘Santi, kassapa, eke samaṇabrāhmaṇā paññāvādā. Te anekapariyāyena paññāya vaṇṇaṃ bhāsanti. Yāvatā, kassapa, ariyā paramā paññā, nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi, kuto bhiyyo! Atha kho ahameva tattha bhiyyo, yadidaṃ adhipaññaṃ.
‘‘សន្តិ, កស្សប, ឯកេ សមណព្រាហ្មណា វិមុត្តិវាទា។ តេ អនេកបរិយាយេន វិមុត្តិយា វណ្ណំ ភាសន្តិ។ យាវតា, កស្សប, អរិយា បរមា វិមុត្តិ, នាហំ តត្ថ អត្តនោ សមសមំ សមនុបស្សាមិ, កុតោ ភិយ្យោ! អថ ខោ អហមេវ តត្ថ ភិយ្យោ, យទិទំ អធិវិមុត្តិ។
‘‘Santi, kassapa, eke samaṇabrāhmaṇā vimuttivādā. Te anekapariyāyena vimuttiyā vaṇṇaṃ bhāsanti. Yāvatā, kassapa, ariyā paramā vimutti, nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi, kuto bhiyyo! Atha kho ahameva tattha bhiyyo, yadidaṃ adhivimutti.
៤០៣. ‘‘ឋានំ ខោ បនេតំ, កស្សប, វិជ្ជតិ, យំ អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘សីហនាទំ ខោ សមណោ គោតមោ នទតិ, តញ្ច ខោ សុញ្ញាគារេ នទតិ, នោ បរិសាសូ’តិ។ តេ – ‘មា ហេវ’ន្តិស្សុ វចនីយា។ ‘សីហនាទញ្ច សមណោ គោតមោ នទតិ, បរិសាសុ ច នទតី’តិ ឯវមស្សុ, កស្សប, វចនីយា។
403. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, kassapa, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘sīhanādaṃ kho samaṇo gotamo nadati, tañca kho suññāgāre nadati, no parisāsū’ti. Te – ‘mā heva’ntissu vacanīyā. ‘Sīhanādañca samaṇo gotamo nadati, parisāsu ca nadatī’ti evamassu, kassapa, vacanīyā.
‘‘ឋានំ ខោ បនេតំ, កស្សប, វិជ្ជតិ, យំ អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘សីហនាទញ្ច សមណោ គោតមោ នទតិ, បរិសាសុ ច នទតិ, នោ ច ខោ វិសារទោ នទតី’តិ ។ តេ – ‘មា ហេវ’ន្តិស្សុ វចនីយា។ ‘សីហនាទញ្ច សមណោ គោតមោ នទតិ, បរិសាសុ ច នទតិ, វិសារទោ ច នទតី’’តិ ឯវមស្សុ, កស្សប, វចនីយា។
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, kassapa, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘sīhanādañca samaṇo gotamo nadati, parisāsu ca nadati, no ca kho visārado nadatī’ti . Te – ‘mā heva’ntissu vacanīyā. ‘Sīhanādañca samaṇo gotamo nadati, parisāsu ca nadati, visārado ca nadatī’’ti evamassu, kassapa, vacanīyā.
‘‘ឋានំ ខោ បនេតំ, កស្សប, វិជ្ជតិ, យំ អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា ឯវំ វទេយ្យុំ – ‘សីហនាទញ្ច សមណោ គោតមោ នទតិ, បរិសាសុ ច នទតិ, វិសារទោ ច នទតិ, នោ ច ខោ នំ បញ្ហំ បុច្ឆន្តិ…បេ.… បញ្ហញ្ច នំ បុច្ឆន្តិ; នោ ច ខោ នេសំ បញ្ហំ បុដ្ឋោ ព្យាករោតិ…បេ.… បញ្ហញ្ច នេសំ បុដ្ឋោ ព្យាករោតិ; នោ ច ខោ បញ្ហស្ស វេយ្យាករណេន ចិត្តំ អារាធេតិ…បេ.… បញ្ហស្ស ច វេយ្យាករណេន ចិត្តំ អារាធេតិ; នោ ច ខោ សោតព្ពំ មញ្ញន្តិ…បេ.… សោតព្ពញ្ចស្ស មញ្ញន្តិ; នោ ច ខោ សុត្វា បសីទន្តិ…បេ.… សុត្វា ចស្ស បសីទន្តិ ; នោ ច ខោ បសន្នាការំ ករោន្តិ…បេ.… បសន្នាការញ្ច ករោន្តិ; នោ ច ខោ តថត្តាយ បដិបជ្ជន្តិ…បេ.… តថត្តាយ ច បដិបជ្ជន្តិ; នោ ច ខោ បដិបន្នា អារាធេន្តី’តិ។ តេ – ‘មា ហេវ’ន្តិស្សុ វចនីយា។ ‘សីហនាទញ្ច សមណោ គោតមោ នទតិ, បរិសាសុ ច នទតិ, វិសារទោ ច នទតិ, បញ្ហញ្ច នំ បុច្ឆន្តិ, បញ្ហញ្ច នេសំ បុដ្ឋោ ព្យាករោតិ, បញ្ហស្ស ច វេយ្យាករណេន ចិត្តំ អារាធេតិ, សោតព្ពញ្ចស្ស មញ្ញន្តិ, សុត្វា ចស្ស បសីទន្តិ, បសន្នាការញ្ច ករោន្តិ, តថត្តាយ ច បដិបជ្ជន្តិ, បដិបន្នា ច អារាធេន្តី’តិ ឯវមស្សុ, កស្សប, វចនីយា។
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, kassapa, vijjati, yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘sīhanādañca samaṇo gotamo nadati, parisāsu ca nadati, visārado ca nadati, no ca kho naṃ pañhaṃ pucchanti…pe… pañhañca naṃ pucchanti; no ca kho nesaṃ pañhaṃ puṭṭho byākaroti…pe… pañhañca nesaṃ puṭṭho byākaroti; no ca kho pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādheti…pe… pañhassa ca veyyākaraṇena cittaṃ ārādheti; no ca kho sotabbaṃ maññanti…pe… sotabbañcassa maññanti; no ca kho sutvā pasīdanti…pe… sutvā cassa pasīdanti ; no ca kho pasannākāraṃ karonti…pe… pasannākārañca karonti; no ca kho tathattāya paṭipajjanti…pe… tathattāya ca paṭipajjanti; no ca kho paṭipannā ārādhentī’ti. Te – ‘mā heva’ntissu vacanīyā. ‘Sīhanādañca samaṇo gotamo nadati, parisāsu ca nadati, visārado ca nadati, pañhañca naṃ pucchanti, pañhañca nesaṃ puṭṭho byākaroti, pañhassa ca veyyākaraṇena cittaṃ ārādheti, sotabbañcassa maññanti, sutvā cassa pasīdanti, pasannākārañca karonti, tathattāya ca paṭipajjanti, paṭipannā ca ārādhentī’ti evamassu, kassapa, vacanīyā.
តិត្ថិយបរិវាសកថា
Titthiyaparivāsakathā
៤០៤. ‘‘ឯកមិទាហំ, កស្សប, សមយំ រាជគហេ វិហរាមិ គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ។ តត្រ មំ អញ្ញតរោ តបព្រហ្មចារី និគ្រោធោ នាម អធិជេគុច្ឆេ បញ្ហំ អបុច្ឆិ។ តស្សាហំ អធិជេគុច្ឆេ បញ្ហំ បុដ្ឋោ ព្យាកាសិំ។ ព្យាកតេ ច បន មេ អត្តមនោ អហោសិ បរំ វិយ មត្តាយា’’តិ។ ‘‘កោ ហិ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មំ សុត្វា ន អត្តមនោ អស្ស បរំ វិយ មត្តាយ? អហម្បិ ហិ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មំ សុត្វា អត្តមនោ បរំ វិយ មត្តាយ។ អភិក្កន្តំ, ភន្តេ, អភិក្កន្តំ, ភន្តេ។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, និក្កុជ្ជិតំ វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ, អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ – ‘ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តី’តិ; ឯវមេវំ ភគវតា អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ, ភន្តេ, ភគវន្តំ សរណំ គច្ឆាមិ, ធម្មញ្ច ភិក្ខុសង្ឃញ្ច។ លភេយ្យាហំ, ភន្តេ, ភគវតោ សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ, លភេយ្យំ ឧបសម្បទ’’ន្តិ។
404. ‘‘Ekamidāhaṃ, kassapa, samayaṃ rājagahe viharāmi gijjhakūṭe pabbate. Tatra maṃ aññataro tapabrahmacārī nigrodho nāma adhijegucche pañhaṃ apucchi. Tassāhaṃ adhijegucche pañhaṃ puṭṭho byākāsiṃ. Byākate ca pana me attamano ahosi paraṃ viya mattāyā’’ti. ‘‘Ko hi, bhante, bhagavato dhammaṃ sutvā na attamano assa paraṃ viya mattāya? Ahampi hi, bhante, bhagavato dhammaṃ sutvā attamano paraṃ viya mattāya. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti.
៤០៥. ‘‘យោ ខោ, កស្សប, អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពោ ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ អាកង្ខតិ បព្ពជ្ជំ, អាកង្ខតិ ឧបសម្បទំ, សោ ចត្តារោ មាសេ បរិវសតិ, ចតុន្នំ មាសានំ អច្ចយេន អារទ្ធចិត្តា ភិក្ខូ បព្ពាជេន្តិ, ឧបសម្បាទេន្តិ ភិក្ខុភាវាយ។ អបិ ច មេត្ថ បុគ្គលវេមត្តតា វិទិតា’’តិ។ ‘‘សចេ, ភន្តេ, អញ្ញតិត្ថិយបុព្ពា ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ អាកង្ខន្តិ បព្ពជ្ជំ, អាកង្ខន្តិ ឧបសម្បទំ, ចត្តារោ មាសេ បរិវសន្តិ, ចតុន្នំ មាសានំ អច្ចយេន អារទ្ធចិត្តា ភិក្ខូ បព្ពាជេន្តិ, ឧបសម្បាទេន្តិ ភិក្ខុភាវាយ។ អហំ ចត្តារិ វស្សានិ បរិវសិស្សាមិ, ចតុន្នំ វស្សានំ អច្ចយេន អារទ្ធចិត្តា ភិក្ខូ បព្ពាជេន្តុ, ឧបសម្បាទេន្តុ ភិក្ខុភាវាយា’’តិ។
405. ‘‘Yo kho, kassapa, aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ, so cattāro māse parivasati, catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti, upasampādenti bhikkhubhāvāya. Api ca mettha puggalavemattatā viditā’’ti. ‘‘Sace, bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhanti pabbajjaṃ, ākaṅkhanti upasampadaṃ, cattāro māse parivasanti, catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti, upasampādenti bhikkhubhāvāya. Ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi, catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājentu, upasampādentu bhikkhubhāvāyā’’ti.
អលត្ថ ខោ អចេលោ កស្សបោ ភគវតោ សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ , អលត្ថ ឧបសម្បទំ។ អចិរូបសម្បន្នោ ខោ បនាយស្មា កស្សបោ ឯកោ វូបកដ្ឋោ អប្បមត្តោ អាតាបី បហិតត្តោ វិហរន្តោ ន ចិរស្សេវ – យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ – ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហាសិ។ ‘ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយា’តិ – អព្ភញ្ញាសិ។ អញ្ញតរោ ខោ បនាយស្មា កស្សបោ អរហតំ អហោសីតិ។
Alattha kho acelo kassapo bhagavato santike pabbajjaṃ , alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno kho panāyasmā kassapo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti – abbhaññāsi. Aññataro kho panāyasmā kassapo arahataṃ ahosīti.
មហាសីហនាទសុត្តំ និដ្ឋិតំ អដ្ឋមំ។
Mahāsīhanādasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ៨. មហាសីហនាទសុត្តវណ្ណនា • 8. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ៨. មហាសីហនាទសុត្តវណ្ណនា • 8. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā
