Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation

ဒီဃ နိကာယ ၁၇

Long Discourses 17

မဟာသုဒဿနသုတ္တ

King Mahāsudassana

ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကုသိနာရာယံ ဝိဟရတိ ဥပဝတ္တနေ မလ္လာနံ သာလဝနေ အန္တရေန ယမကသာလာနံ ပရိနိဗ္ဗာနသမယေ၊

So I have heard. At one time the Buddha was staying between a pair of sal trees in the sal forest of the Mallas at Upavattana near Kusinārā at the time of his final Nibbana.

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “မာ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမသ္မိံ ခုဒ္ဒကနဂရကေ ဥဇ္ဇင်္ဂလနဂရကေ သာခါနဂရကေ ပရိနိဗ္ဗာယိ၊ သန္တိ, ဘန္တေ, အညာနိ မဟာနဂရာနိ၊ သေယျထိဒံ—စမ္ပာ, ရာဇဂဟံ, သာဝတ္ထိ, သာကေတံ, ကောသမ္ဗီ, ဗာရာဏသီ; ဧတ္ထ ဘဂဝါ ပရိနိဗ္ဗာယတု၊ ဧတ္ထ ဗဟူ ခတ္တိယမဟာသာလာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိမဟာသာလာ တထာဂတေ အဘိပ္ပသန္နာ, တေ တထာဂတဿ သရီရပူဇံ ကရိဿန္တီ”တိ၊

Then Venerable Ānanda went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “Sir, please don’t become fully extinguished in this little hamlet, this jungle hamlet, this branch hamlet. There are other great cities such as Campā, Rājagaha, Sāvatthī, Sāketa, Kosambī, and Varanasi. Let the Buddha become fully extinguished there. There are many well-to-do aristocrats, brahmins, and householders there who are devoted to the Buddha. They will perform the rites of venerating the Realized One’s corpse.”

“မာ ဟေဝံ, အာနန္ဒ, အဝစ; မာ ဟေဝံ, အာနန္ဒ, အဝစ: ‘ခုဒ္ဒကနဂရကံ ဥဇ္ဇင်္ဂလနဂရကံ သာခါနဂရကန်'တိ၊

“Don’t say that, Ānanda! Don’t say that this is a little hamlet, a jungle hamlet, a branch hamlet.

၁၊ ကုသာဝတီရာဇဓာနီ

1. The Capital City of Kusāvatī

ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော နာမ အဟောသိ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော၊ ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ အယံ ကုသိနာရာ ကုသာဝတီ နာမ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊ ပုရတ္ထိမေန စ ပစ္ဆိမေန စ ဒွါဒသယောဇနာနိ အာယာမေန, ဥတ္တရေန စ ဒက္ခိဏေန စ သတ္တယောဇနာနိ ဝိတ္ထာရေန၊ ကုသာဝတီ, အာနန္ဒ, ရာဇဓာနီ ဣဒ္ဓါ စေဝ အဟောသိ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ စ အာကိဏ္ဏမနုဿာ စ သုဘိက္ခာ စ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဒေဝါနံ အာဠကမန္ဒာ နာမ ရာဇဓာနီ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဟောတိ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ စ အာကိဏ္ဏယက္ခာ စ သုဘိက္ခာ စ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ကုသာဝတီ ရာဇဓာနီ ဣဒ္ဓါ စေဝ အဟောသိ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ စ အာကိဏ္ဏမနုဿာ စ သုဘိက္ခာ စ၊

Once upon a time there was a king named Mahāsudassana whose dominion extended to all four sides, and who achieved stability in the country. His capital was this Kusinārā, which at the time was named Kusāvatī. It stretched for twelve leagues from east to west, and seven leagues from north to south. The royal capital of Kusāvatī was successful, prosperous, populous, full of people, with plenty of food. It was just like Āḷakamandā, the royal capital of the gods, which is successful, prosperous, populous, full of spirits, with plenty of food.

ကုသာဝတီ, အာနန္ဒ, ရာဇဓာနီ ဒသဟိ သဒ္ဒေဟိ အဝိဝိတ္တာ အဟောသိ ဒိဝါ စေဝ ရတ္တိဉ္စ, သေယျထိဒံ—ဟတ္ထိသဒ္ဒေန အဿသဒ္ဒေန ရထသဒ္ဒေန ဘေရိသဒ္ဒေန မုဒိင်္ဂသဒ္ဒေန ဝီဏာသဒ္ဒေန ဂီတသဒ္ဒေန သင်္ခသဒ္ဒေန သမ္မသဒ္ဒေန ပါဏိတာဠသဒ္ဒေန ‘အသ္နာထ ပိဝထ ခါဒထာ'တိ ဒသမေန သဒ္ဒေန၊

Kusāvatī was never free of ten sounds by day or night, namely: the sound of elephants, horses, chariots, drums, clay drums, arched harps, singing, horns, gongs, and handbells; and the cry, ‘Eat, drink, be merry!’ as the tenth.

ကုသာဝတီ, အာနန္ဒ, ရာဇဓာနီ သတ္တဟိ ပါကာရေဟိ ပရိက္ခိတ္တာ အဟောသိ၊ ဧကော ပါကာရော သောဝဏ္ဏမယော, ဧကော ရူပိယမယော, ဧကော ဝေဠုရိယမယော, ဧကော ဖလိကမယော, ဧကော လောဟိတင်္ကမယော, ဧကော မသာရဂလ္လမယော, ဧကော သဗ္ဗရတနမယော၊

Kusāvatī was encircled by seven ramparts: one made of gold, one made of silver, one made of beryl, one made of crystal, one made of ruby, one made of emerald, and one made of all precious things.

ကုသာဝတိယာ, အာနန္ဒ, ရာဇဓာနိယာ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ဒွါရာနိ အဟေသုံ၊ ဧကံ ဒွါရံ သောဝဏ္ဏမယံ, ဧကံ ရူပိယမယံ, ဧကံ ဝေဠုရိယမယံ, ဧကံ ဖလိကမယံ၊ ဧကေကသ္မိံ ဒွါရေ သတ္တ သတ္တ ဧသိကာ နိခါတာ အဟေသုံ တိပေါရိသင်္ဂါ တိပေါရိသနိခါတာ ဒွါဒသပေါရိသာ ဥဗ္ဗေဓေန၊ ဧကာ ဧသိကာ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ, ဧကာ ဝေဠုရိယမယာ, ဧကာ ဖလိကမယာ, ဧကာ လောဟိတင်္ကမယာ, ဧကာ မသာရဂလ္လမယာ, ဧကာ သဗ္ဗရတနမယာ၊

It had four gates, made of gold, silver, beryl, and crystal. At each gate there were seven pillars, three fathoms deep and four fathoms high, made of gold, silver, beryl, crystal, ruby, emerald, and all precious things.

ကုသာဝတီ, အာနန္ဒ, ရာဇဓာနီ သတ္တဟိ တာလပန္တီဟိ ပရိက္ခိတ္တာ အဟောသိ၊ ဧကာ တာလပန္တိ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ, ဧကာ ဝေဠုရိယမယာ, ဧကာ ဖလိကမယာ, ဧကာ လောဟိတင်္ကမယာ, ဧကာ မသာရဂလ္လမယာ, ဧကာ သဗ္ဗရတနမယာ၊ သောဝဏ္ဏမယဿ တာလဿ သောဝဏ္ဏမယော ခန္ဓော အဟောသိ, ရူပိယမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ရူပိယမယဿ တာလဿ ရူပိယမယော ခန္ဓော အဟောသိ, သောဝဏ္ဏမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ဝေဠုရိယမယဿ တာလဿ ဝေဠုရိယမယော ခန္ဓော အဟောသိ, ဖလိကမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ဖလိကမယဿ တာလဿ ဖလိကမယော ခန္ဓော အဟောသိ, ဝေဠုရိယမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ လောဟိတင်္ကမယဿ တာလဿ လောဟိတင်္ကမယော ခန္ဓော အဟောသိ, မသာရဂလ္လမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ မသာရဂလ္လမယဿ တာလဿ မသာရဂလ္လမယော ခန္ဓော အဟောသိ, လောဟိတင်္ကမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ သဗ္ဗရတနမယဿ တာလဿ သဗ္ဗရတနမယော ခန္ဓော အဟောသိ, သဗ္ဗရတနမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ တာသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, တာလပန္တီနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေါ အဟောသိ ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ပဉ္စင်္ဂိကဿ တူရိယဿ သုဝိနီတဿ သုပ္ပဋိတာဠိတဿ သုကုသလေဟိ သမန္နာဟတဿ သဒ္ဒေါ ဟောတိ ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, တာသံ တာလပန္တီနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေါ အဟောသိ ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ၊ ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, တေန သမယေန ကုသာဝတိယာ ရာဇဓာနိယာ ဓုတ္တာ အဟေသုံ သောဏ္ဍာ ပိပါသာ, တေ တာသံ တာလပန္တီနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေန ပရိစာရေသုံ၊

It was surrounded by seven rows of palm trees, made of gold, silver, beryl, crystal, ruby, emerald, and all precious things. The golden palms had trunks of gold, and leaves and fruits of silver. The silver palms had trunks of silver, and leaves and fruits of gold. The beryl palms had trunks of beryl, and leaves and fruits of crystal. The crystal palms had trunks of crystal, and leaves and fruits of beryl. The ruby palms had trunks of ruby, and leaves and fruits of emerald. The emerald palms had trunks of emerald, and leaves and fruits of ruby. The palms of all precious things had trunks of all precious things, and leaves and fruits of all precious things. When those rows of palm trees were blown by the wind they sounded graceful, tantalizing, sensuous, lovely, and intoxicating, like a quintet made up of skilled musicians who had practiced well and kept excellent rhythm. And any addicts, carousers, or drunkards in Kusāvatī at that time were entertained by that sound.

၂၊ သတ္တရတနသမန္နာဂတ

2. The Seven Treasures

၂၊၁၊ စက္ကရတန

2.1. The Wheel-Treasure

ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော သတ္တဟိ ရတနေဟိ သမန္နာဂတော အဟောသိ စတူဟိ စ ဣဒ္ဓီဟိ၊ ကတမေဟိ သတ္တဟိ?

King Mahāsudassana possessed seven treasures and four blessings. What seven?

ဣဓာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုရဟောသိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ၊ ဒိသွာ ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘သုတံ ခေါ ပန မေတံ: “ယဿ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုဘဝတိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ, သော ဟောတိ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ”တိ၊ အဿံ နု ခေါ အဟံ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ'တိ၊

On a fifteenth day Uposatha, King Mahāsudassana had bathed his head and gone upstairs in the royal longhouse to observe the Uposatha day. And the heavenly wheel-treasure appeared to him, with a thousand spokes, with rim and hub, complete in every detail. Seeing this, the king thought, ‘I have heard that when the heavenly wheel-treasure appears to a king in this way, he becomes a wheel-turning monarch. Am I then a wheel-turning monarch?’

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဝါမေန ဟတ္ထေန သုဝဏ္ဏဘိင်္ကာရံ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန စက္ကရတနံ အဗ္ဘုက္ကိရိ: ‘ပဝတ္တတု ဘဝံ စက္ကရတနံ, အဘိဝိဇိနာတု ဘဝံ စက္ကရတနန်'တိ၊

Then King Mahāsudassana, rising from his seat and arranging his robe over one shoulder, took a ceremonial vase in his left hand and besprinkled the wheel-treasure with his right hand, saying: ‘Roll forth, O wheel-treasure! Triumph, O wheel-treasure!’

အထ ခေါ တံ, အာနန္ဒ, စက္ကရတနံ ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အနွဒေဝ ရာဇာ မဟာသုဒဿနော သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ, ယသ္မိံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ၊

Then the wheel-treasure rolled towards the east. And the king followed it together with his army of four divisions. In whatever place the wheel-treasure stood still, there the king came to stay together with his army.

ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ, မဟာရာဇ, သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ'တိ၊

And any opposing rulers of the eastern quarter came to him and said, ‘Come, great king! Welcome, great king! We are yours, great king, instruct us.’

ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဧဝမာဟ: ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ န အာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသု မိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘဏိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ'တိ၊ ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော မဟာသုဒဿနဿ အနုယန္တာ အဟေသုံ၊

The king said, ‘Do not kill living creatures. Do not steal. Do not commit sexual misconduct. Do not lie. Do not drink alcohol. Maintain the current level of taxation.’ And so the opposing rulers of the eastern quarter became his vassals.

အထ ခေါ တံ, အာနန္ဒ, စက္ကရတနံ ပုရတ္ထိမံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ပဝတ္တိ …ပေ…

Then the wheel-treasure, having plunged into the eastern ocean and emerged again, rolled towards the south. …

ဒက္ခိဏံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ပဝတ္တိ …ပေ…

Having plunged into the southern ocean and emerged again, it rolled towards the west. …

ပစ္ဆိမံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဥတ္တရံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အနွဒေဝ ရာဇာ မဟာသုဒဿနော သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ၊ ယသ္မိံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ၊

Having plunged into the western ocean and emerged again, it rolled towards the north, followed by the king together with his army of four divisions. In whatever place the wheel-treasure stood still, there the king came to stay together with his army.

ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ, မဟာရာဇ, သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ'တိ၊

And any opposing rulers of the northern quarter came to him and said, ‘Come, great king! Welcome, great king! We are yours, great king, instruct us.’

ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဧဝမာဟ: ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ န အာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသု မိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘဏိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ'တိ၊ ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော မဟာသုဒဿနဿ အနုယန္တာ အဟေသုံ၊

အထ ခေါ တံ, အာနန္ဒ, စက္ကရတနံ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ အဘိဝိဇိနိတွာ ကုသာဝတိံ ရာဇဓာနိံ ပစ္စာဂန္တွာ ရညော မဟာသုဒဿနဿ အန္တေပုရဒွါရေ အတ္ထကရဏပမုခေ အက္ခာဟတံ မညေ အဋ္ဌာသိ ရညော မဟာသုဒဿနဿ အန္တေပုရံ ဥပသောဘယမာနံ၊ ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဧဝရူပံ စက္ကရတနံ ပါတုရဟောသိ၊

And then the wheel-treasure, having triumphed over this land surrounded by ocean, returned to the royal capital. There it stood still by the gate to the royal compound at the High Court as if fixed to an axle, illuminating the royal compound. Such is the wheel-treasure that appeared to King Mahāsudassana.

၂၊၂၊ ဟတ္ထိရတန

2.2. The Elephant-Treasure

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဟတ္ထိရတနံ ပါတုရဟောသိ သဗ္ဗသေတော သတ္တပ္ပတိဋ္ဌော ဣဒ္ဓိမာ ဝေဟာသင်္ဂမော ဥပေါသထော နာမ နာဂရာဇာ၊ တံ ဒိသွာ ရညော မဟာသုဒဿနဿ စိတ္တံ ပသီဒိ: ‘ဘဒ္ဒကံ ဝတ ဘော ဟတ္ထိယာနံ, သစေ ဒမထံ ဥပေယျာ'တိ၊ အထ ခေါ တံ, အာနန္ဒ, ဟတ္ထိရတနံ—သေယျထာပိ နာမ ဂန္ဓဟတ္ထာဇာနိယော ဒီဃရတ္တံ သုပရိဒန္တော; ဧဝမေဝ ဒမထံ ဥပဂစ္ဆိ၊

Next, the elephant-treasure appeared to King Mahāsudassana. It was an all-white sky-walker with psychic power, touching the ground in seven places, a king of elephants named Uposatha. Seeing him, the king was impressed, ‘This would truly be a fine elephant vehicle, if he would submit to taming.’ Then the elephant-treasure submitted to taming, as if he was a fine thoroughbred elephant that had been tamed for a long time.

ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တမေဝ ဟတ္ထိရတနံ ဝီမံသမာနော ပုဗ္ဗဏှသမယံ အဘိရုဟိတွာ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ အနုယာယိတွာ ကုသာဝတိံ ရာဇဓာနိံ ပစ္စာဂန္တွာ ပါတရာသမကာသိ၊ ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဧဝရူပံ ဟတ္ထိရတနံ ပါတုရဟောသိ၊

Once it so happened that King Mahāsudassana, testing that same elephant-treasure, mounted him in the morning and traversed the land surrounded by ocean before returning to the royal capital in time for breakfast. Such is the elephant-treasure that appeared to King Mahāsudassana.

၂၊၃၊ အဿရတန

2.3. The Horse-Treasure

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ အဿရတနံ ပါတုရဟောသိ သဗ္ဗသေတော ကာဠသီသော မုဉ္ဇကေသော ဣဒ္ဓိမာ ဝေဟာသင်္ဂမော ဝလာဟကော နာမ အဿရာဇာ၊ တံ ဒိသွာ ရညော မဟာသုဒဿနဿ စိတ္တံ ပသီဒိ: ‘ဘဒ္ဒကံ ဝတ ဘော အဿယာနံ သစေ ဒမထံ ဥပေယျာ'တိ၊ အထ ခေါ တံ, အာနန္ဒ, အဿရတနံ သေယျထာပိ နာမ ဘဒ္ဒေါ အဿာဇာနိယော ဒီဃရတ္တံ သုပရိဒန္တော; ဧဝမေဝ ဒမထံ ဥပဂစ္ဆိ၊

Next, the horse-treasure appeared to King Mahāsudassana. It was an all-white sky-walker with psychic power, with head of black and mane like woven reeds, a royal steed named Thundercloud. Seeing him, the king was impressed, ‘This would truly be a fine horse vehicle, if he would submit to taming.’ Then the horse-treasure submitted to taming, as if he was a fine thoroughbred horse that had been tamed for a long time.

ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တမေဝ အဿရတနံ ဝီမံသမာနော ပုဗ္ဗဏှသမယံ အဘိရုဟိတွာ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ အနုယာယိတွာ ကုသာဝတိံ ရာဇဓာနိံ ပစ္စာဂန္တွာ ပါတရာသမကာသိ၊ ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဧဝရူပံ အဿရတနံ ပါတုရဟောသိ၊

Once it so happened that King Mahāsudassana, testing that same horse-treasure, mounted him in the morning and traversed the land surrounded by ocean before returning to the royal capital in time for breakfast. Such is the horse-treasure that appeared to King Mahāsudassana.

၂၊၄၊ မဏိရတန

2.4. The Jewel-Treasure

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ မဏိရတနံ ပါတုရဟောသိ၊ သော အဟောသိ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော၊ တဿ ခေါ ပနာနန္ဒ, မဏိရတနဿ အာဘာ သမန္တာ ယောဇနံ ဖုဋာ အဟောသိ၊

Next, the jewel-treasure appeared to King Mahāsudassana. It was a beryl gem that was naturally beautiful, eight-faceted, well-worked, transparent, clear, and unclouded, endowed with all good qualities. And the radiance of that jewel spread all-round for a league.

ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တမေဝ မဏိရတနံ ဝီမံသမာနော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ မဏိံ ဓဇဂ္ဂံ အာရောပေတွာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ပါယာသိ၊ ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, သမန္တာ ဂါမာ အဟေသုံ, တေ တေနောဘာသေန ကမ္မန္တေ ပယောဇေသုံ ဒိဝါတိ မညမာနာ၊ ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဧဝရူပံ မဏိရတနံ ပါတုရဟောသိ၊

Once it so happened that King Mahāsudassana, testing that same jewel-treasure, mobilized his army of four divisions and, with the jewel hoisted on his banner, set out in the dark of the night. Then the villagers around them set off to work, thinking that it was day. Such is the jewel-treasure that appeared to King Mahāsudassana.

၂၊၅၊ ဣတ္ထိရတန

2.5. The Woman-Treasure

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဣတ္ထိရတနံ ပါတုရဟောသိ အဘိရူပါ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတာ နာတိဒီဃာ နာတိရဿာ နာတိကိသာ နာတိထူလာ နာတိကာဠိကာ နာစ္စောဒါတာ အတိက္ကန္တာ မာနုသိဝဏ္ဏံ အပ္ပတ္တာ ဒိဗ္ဗဝဏ္ဏံ၊ တဿ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဣတ္ထိရတနဿ ဧဝရူပေါ ကာယသမ္ဖဿော ဟောတိ, သေယျထာပိ နာမ တူလပိစုနော ဝါ ကပ္ပါသပိစုနော ဝါ၊ တဿ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဣတ္ထိရတနဿ သီတေ ဥဏှာနိ ဂတ္တာနိ ဟောန္တိ, ဥဏှေ သီတာနိ၊ တဿ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဣတ္ထိရတနဿ ကာယတော စန္ဒနဂန္ဓော ဝါယတိ, မုခတော ဥပ္ပလဂန္ဓော၊ တံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဣတ္ထိရတနံ ရညော မဟာသုဒဿနဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယိနီ အဟောသိ ပစ္ဆာနိပါတိနီ ကိင်္ကာရပဋိဿာဝိနီ မနာပစာရိနီ ပိယဝါဒိနီ၊ တံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဣတ္ထိရတနံ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ မနသာပိ နော အတိစရိ, ကုတော ပန ကာယေန၊ ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဧဝရူပံ ဣတ္ထိရတနံ ပါတုရဟောသိ၊

Next, the woman-treasure appeared to King Mahāsudassana. She was attractive, good-looking, lovely, of surpassing beauty. She was neither too tall nor too short; neither too thin nor too fat; neither too dark nor too light. She outdid human beauty without reaching divine beauty. And her touch was like a tuft of cotton-wool or kapok. When it was cool her limbs were warm, and when it was warm her limbs were cool. The fragrance of sandal floated from her body, and lotus from her mouth. She got up before the king and went to bed after him, and was obliging, behaving nicely and speaking politely. The woman-treasure did not betray the wheel-turning monarch even in thought, still less in deed. Such is the woman-treasure that appeared to King Mahāsudassana.

၂၊၆၊ ဂဟပတိရတန

2.6. The Householder-Treasure

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဂဟပတိရတနံ ပါတုရဟောသိ၊ တဿ ကမ္မဝိပါကဇံ ဒိဗ္ဗစက္ခု ပါတုရဟောသိ ယေန နိဓိံ ပဿတိ သဿာမိကမ္ပိ အဿာမိကမ္ပိ၊

Next, the householder-treasure appeared to King Mahāsudassana. The power of clairvoyance manifested in him as a result of past deeds, by which he sees hidden treasure, both owned and ownerless.

သော ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟ: ‘အပ္ပေါဿုက္ကော တွံ, ဒေဝ, ဟောဟိ, အဟံ တေ ဓနေန ဓနကရဏီယံ ကရိဿာမီ'တိ၊

He approached the king and said, ‘Relax, sire. I will take care of the treasury.’

ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တမေဝ ဂဟပတိရတနံ ဝီမံသမာနော နာဝံ အဘိရုဟိတွာ မဇ္ဈေ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ သောတံ ဩဂါဟိတွာ ဂဟပတိရတနံ ဧတဒဝေါစ: ‘အတ္ထော မေ, ဂဟပတိ, ဟိရညသုဝဏ္ဏေနာ'တိ၊

Once it so happened that the wheel-turning monarch, testing that same householder-treasure, boarded a boat and sailed to the middle of the Ganges river. Then he said to the householder-treasure, ‘Householder, I need gold coins and bullion.’

‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, ဧကံ တီရံ နာဝါ ဥပေတူ'တိ၊

‘Well then, great king, draw the boat up to one shore.’

‘ဣဓေဝ မေ, ဂဟပတိ, အတ္ထော ဟိရညသုဝဏ္ဏေနာ'တိ၊

‘It’s right here, householder, that I need gold coins and bullion.’

အထ ခေါ တံ, အာနန္ဒ, ဂဟပတိရတနံ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဥဒကံ ဩမသိတွာ ပူရံ ဟိရညသုဝဏ္ဏဿ ကုမ္ဘိံ ဥဒ္ဓရိတွာ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဧတဒဝေါစ: ‘အလမေတ္တာဝတာ, မဟာရာဇ, ကတမေတ္တာဝတာ, မဟာရာဇ, ပူဇိတမေတ္တာဝတာ, မဟာရာဇာ'တိ?

Then that householder-treasure, immersing both hands in the water, pulled up a pot full of gold coin and bullion, and said to the king, ‘Is this sufficient, great king? Has enough been done, great king, enough offered?’

ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဧဝမာဟ: ‘အလမေတ္တာဝတာ, ဂဟပတိ, ကတမေတ္တာဝတာ, ဂဟပတိ, ပူဇိတမေတ္တာဝတာ, ဂဟပတီ'တိ၊

The king said, ‘That is sufficient, householder. Enough has been done, enough offered.’

ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဧဝရူပံ ဂဟပတိရတနံ ပါတုရဟောသိ၊

Such is the householder-treasure that appeared to King Mahāsudassana.

၂၊၇၊ ပရိဏာယကရတန

2.7. The Counselor-Treasure

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ပရိဏာယကရတနံ ပါတုရဟောသိ ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓာဝီ ပဋိဗလော ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပယာပေတဗ္ဗံ ဥပယာပေတုံ, အပယာပေတဗ္ဗံ အပယာပေတုံ, ဌပေတဗ္ဗံ ဌပေတုံ၊

Next, the counselor-treasure appeared to King Mahāsudassana. He was astute, competent, intelligent, and capable of getting the king to appoint who should be appointed, dismiss who should be dismissed, and retain who should be retained.

သော ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟ: ‘အပ္ပေါဿုက္ကော တွံ, ဒေဝ, ဟောဟိ, အဟမနုသာသိဿာမီ'တိ၊

He approached the king and said, ‘Relax, sire. I shall issue instructions.’

ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဧဝရူပံ ပရိဏာယကရတနံ ပါတုရဟောသိ၊

Such is the counselor-treasure that appeared to King Mahāsudassana.

ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော ဣမေဟိ သတ္တဟိ ရတနေဟိ သမန္နာဂတော အဟောသိ၊

These are the seven treasures possessed by King Mahāsudassana.

၃၊ စတုဣဒ္ဓိသမန္နာဂတ

3. The Four Blessings

ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော စတူဟိ ဣဒ္ဓီဟိ သမန္နာဂတော အဟောသိ၊ ကတမာဟိ စတူဟိ ဣဒ္ဓီဟိ?

King Mahāsudassana possessed four blessings. And what are the four blessings?

ဣဓာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော အဘိရူပေါ အဟောသိ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော အတိဝိယ အညေဟိ မနုဿေဟိ၊ ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော ဣမာယ ပဌမာယ ဣဒ္ဓိယာ သမန္နာဂတော အဟောသိ၊

He was attractive, good-looking, lovely, of surpassing beauty, more so than other people. This is the first blessing.

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဒီဃာယုကော အဟောသိ စိရဋ္ဌိတိကော အတိဝိယ အညေဟိ မနုဿေဟိ၊ ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော ဣမာယ ဒုတိယာယ ဣဒ္ဓိယာ သမန္နာဂတော အဟောသိ၊

Furthermore, he was long-lived, more so than other people. This is the second blessing.

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော အပ္ပါဗာဓော အဟောသိ အပ္ပါတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ အတိဝိယ အညေဟိ မနုဿေဟိ၊ ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော ဣမာယ တတိယာယ ဣဒ္ဓိယာ သမန္နာဂတော အဟောသိ၊

Furthermore, he was rarely ill or unwell, and his stomach digested well, being neither too hot nor too cold, more so than other people. This is the third blessing.

ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ ပိယော အဟောသိ မနာပေါ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ပိတာ ပုတ္တာနံ ပိယော ဟောတိ မနာပေါ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ ပိယော အဟောသိ မနာပေါ၊ ရညောပိ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ပိယာ အဟေသုံ မနာပါ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ပိတု ပုတ္တာ ပိယာ ဟောန္တိ မနာပါ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညောပိ မဟာသုဒဿနဿ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ပိယာ အဟေသုံ မနာပါ၊

Furthermore, he was as dear and beloved to the brahmins and householders as a father is to his children. And the brahmins and householders were as dear to the king as children are to their father.

ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ဥယျာနဘူမိံ နိယျာသိ၊ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု: ‘အတရမာနော, ဒေဝ, ယာဟိ, ယထာ တံ မယံ စိရတရံ ပဿေယျာမာ'တိ၊ ရာဇာပိ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘အတရမာနော, သာရထိ, ရထံ ပေသေဟိ, ယထာ အဟံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ စိရတရံ ပဿေယျန်'တိ၊ ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော ဣမာယ စတုတ္ထိယာ ဣဒ္ဓိယာ သမန္နာဂတော အဟောသိ၊

Once it so happened that King Mahāsudassana went with his army of four divisions to visit a park. Then the brahmins and householders went up to him and said, ‘Slow down, Your Majesty, so we may see you longer!’ And the king addressed his charioteer, ‘Drive slowly, charioteer, so I can see the brahmins and householders longer!’ This is the fourth blessing.

ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော ဣမာဟိ စတူဟိ ဣဒ္ဓီဟိ သမန္နာဂတော အဟောသိ၊

These are the four blessings possessed by King Mahāsudassana.

၄၊ ဓမ္မပါသာဒပေါက္ခရဏီ

4. Lotus Ponds in the Palace of Principle

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယန္နူနာဟံ ဣမာသု တာလန္တရိကာသု ဓနုသတေ ဓနုသတေ ပေါက္ခရဏိယော မာပေယျန်'တိ၊

Then King Mahāsudassana thought, ‘Why don’t I have lotus ponds built between the palms, at intervals of a hundred bow lengths?’

မာပေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တာသု တာလန္တရိကာသု ဓနုသတေ ဓနုသတေ ပေါက္ခရဏိယော၊ တာ ခေါ ပနာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏိယော စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ဣဋ္ဌကာဟိ စိတာ အဟေသုံ—ဧကာ ဣဋ္ဌကာ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ, ဧကာ ဝေဠုရိယမယာ, ဧကာ ဖလိကမယာ၊

So that’s what he did. The lotus ponds were lined with tiles of four colors, made of gold, silver, beryl, and crystal.

တာသု ခေါ ပနာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏီသု စတ္တာရိ စတ္တာရိ သောပါနာနိ အဟေသုံ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ, ဧကံ သောပါနံ သောဝဏ္ဏမယံ ဧကံ ရူပိယမယံ ဧကံ ဝေဠုရိယမယံ ဧကံ ဖလိကမယံ၊ သောဝဏ္ဏမယဿ သောပါနဿ သောဝဏ္ဏမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, ရူပိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ရူပိယမယဿ သောပါနဿ ရူပိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, သောဝဏ္ဏမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ဝေဠုရိယမယဿ သောပါနဿ ဝေဠုရိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, ဖလိကမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ဖလိကမယဿ သောပါနဿ ဖလိကမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, ဝေဠုရိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ တာ ခေါ ပနာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏိယော ဒွီဟိ ဝေဒိကာဟိ ပရိက္ခိတ္တာ အဟေသုံ ဧကာ ဝေဒိကာ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ၊ သောဝဏ္ဏမယာယ ဝေဒိကာယ သောဝဏ္ဏမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, ရူပိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ရူပိယမယာယ ဝေဒိကာယ ရူပိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, သောဝဏ္ဏမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊

And four flights of stairs of four colors descended into each lotus pond, made of gold, silver, beryl, and crystal. The golden stairs had posts of gold, and banisters and finials of silver. The silver stairs had posts of silver, and banisters and finials of gold. The beryl stairs had posts of beryl, and banisters and finials of crystal. The crystal stairs had posts of crystal, and banisters and finials of beryl. Those lotus ponds were surrounded by two balustrades, made of gold and silver. The golden balustrades had posts of gold, and banisters and finials of silver. The silver balustrades had posts of silver, and banisters and finials of gold.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယန္နူနာဟံ ဣမာသု ပေါက္ခရဏီသု ဧဝရူပံ မာလံ ရောပါပေယျံ ဥပ္ပလံ ပဒုမံ ကုမုဒံ ပုဏ္ဍရီကံ သဗ္ဗောတုကံ သဗ္ဗဇနဿ အနာဝဋန်'တိ၊ ရောပါပေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တာသု ပေါက္ခရဏီသု ဧဝရူပံ မာလံ ဥပ္ပလံ ပဒုမံ ကုမုဒံ ပုဏ္ဍရီကံ သဗ္ဗောတုကံ သဗ္ဗဇနဿ အနာဝဋံ၊

Then King Mahāsudassana thought, ‘Why don’t I plant flowers in the lotus ponds such as blue water lilies, and lotuses of pink, yellow, and white, blooming all year round, and accessible to the public?’ So that’s what he did.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယန္နူနာဟံ ဣမာသံ ပေါက္ခရဏီနံ တီရေ နှာပကေ ပုရိသေ ဌပေယျံ, ယေ အာဂတာဂတံ ဇနံ နှာပေဿန္တီ'တိ၊ ဌပေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တာသံ ပေါက္ခရဏီနံ တီရေ နှာပကေ ပုရိသေ, ယေ အာဂတာဂတံ ဇနံ နှာပေသုံ၊

Then King Mahāsudassana thought, ‘Why don’t I appoint bath attendants to help bathe the people who come to bathe in the lotus ponds?’ So that’s what he did.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယန္နူနာဟံ ဣမာသံ ပေါက္ခရဏီနံ တီရေ ဧဝရူပံ ဒါနံ ပဋ္ဌပေယျံ—အန္နံ အန္နဋ္ဌိကဿ, ပါနံ ပါနဋ္ဌိကဿ, ဝတ္ထံ ဝတ္ထဋ္ဌိကဿ, ယာနံ ယာနဋ္ဌိကဿ, သယနံ သယနဋ္ဌိကဿ, ဣတ္ထိံ ဣတ္ထိဋ္ဌိကဿ, ဟိရညံ ဟိရညဋ္ဌိကဿ, သုဝဏ္ဏံ သုဝဏ္ဏဋ္ဌိကဿာ'တိ၊ ပဋ္ဌပေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တာသံ ပေါက္ခရဏီနံ တီရေ ဧဝရူပံ ဒါနံ—အန္နံ အန္နဋ္ဌိကဿ, ပါနံ ပါနဋ္ဌိကဿ, ဝတ္ထံ ဝတ္ထဋ္ဌိကဿ, ယာနံ ယာနဋ္ဌိကဿ, သယနံ သယနဋ္ဌိကဿ, ဣတ္ထိံ ဣတ္ထိဋ္ဌိကဿ, ဟိရညံ ဟိရညဋ္ဌိကဿ, သုဝဏ္ဏံ သုဝဏ္ဏဋ္ဌိကဿ၊

Then King Mahāsudassana thought, ‘Why don’t I set up charities on the banks of the lotus ponds, so that those in need of food, drink, clothes, vehicles, beds, women, gold, or silver can get what they need?’ So that’s what he did.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ပဟူတံ သာပတေယျံ အာဒါယ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဣဒံ, ဒေဝ, ပဟူတံ သာပတေယျံ ဒေဝညေဝ ဥဒ္ဒိဿ အာဘတံ, တံ ဒေဝေါ ပဋိဂ္ဂဏှတူ'တိ၊

Then the brahmins and householders came to the king bringing abundant wealth and said, ‘Sire, this abundant wealth is specially for you alone; may Your Highness accept it!’

‘အလံ, ဘော, မမပိဒံ ပဟူတံ သာပတေယျံ ဓမ္မိကေန ဗလိနာ အဘိသင်္ခတံ, တဉ္စ ဝေါ ဟောတု, ဣတော စ ဘိယျော ဟရထာ'တိ၊

‘There’s enough raised for me through regular taxes. Let this be for you; and here, take even more!’

တေ ရညာ ပဋိက္ခိတ္တာ ဧကမန္တံ အပက္ကမ္မ ဧဝံ သမစိန္တေသုံ: ‘န ခေါ ဧတံ အမှာကံ ပတိရူပံ, ယံ မယံ ဣမာနိ သာပတေယျာနိ ပုနဒေဝ သကာနိ ဃရာနိ ပဋိဟရေယျာမ၊ ယန္နူန မယံ ရညော မဟာသုဒဿနဿ နိဝေသနံ မာပေယျာမာ'တိ၊

When the king turned them down, they withdrew to one side to think up a plan, ‘It wouldn’t be proper for us to take this abundant wealth back to our own homes. Why don’t we build a home for King Mahāsudassana?’

တေ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု: ‘နိဝေသနံ တေ, ဒေဝ, မာပေဿာမာ'တိ၊ အဓိဝါသေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တုဏှီဘာဝေန၊

They went up to the king and said, ‘We shall have a home built for you, sire!’ King Mahāsudassana consented with silence.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ရညော မဟာသုဒဿနဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဝိဿကမ္မံ ဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ: ‘ဧဟိ တွံ, သမ္မ ဝိဿကမ္မ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ နိဝေသနံ မာပေဟိ ဓမ္မံ နာမ ပါသာဒန်'တိ၊

And then Sakka, lord of gods, knowing what the king was thinking, addressed the god Vissakamma, ‘Come, dear Vissakamma, build a palace named Principle as a home for King Mahāsudassana.’

‘ဧဝံ, ဘဒ္ဒန္တဝါ'တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဝိဿကမ္မော ဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ—ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု အန္တရဟိတော ရညော မဟာသုဒဿနဿ ပုရတော ပါတုရဟောသိ၊

‘Yes, lord,’ replied Vissakamma. Then, as easily as a strong person would extend or contract their arm, he vanished from the gods of the Thirty-Three and appeared in front of King Mahāsudassana.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဝိဿကမ္မော ဒေဝပုတ္တော ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဧတဒဝေါစ: ‘နိဝေသနံ တေ, ဒေဝ, မာပေဿာမိ ဓမ္မံ နာမ ပါသာဒန်'တိ၊ အဓိဝါသေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော တုဏှီဘာဝေန၊

Vissakamma said to the king, ‘I shall build a palace named Principle as a home for you, sire.’ King Mahāsudassana consented with silence.

မာပေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဝိဿကမ္မော ဒေဝပုတ္တော ရညော မဟာသုဒဿနဿ နိဝေသနံ ဓမ္မံ နာမ ပါသာဒံ၊

And so that’s what Vissakamma did.

ဓမ္မော, အာနန္ဒ, ပါသာဒေါ ပုရတ္ထိမေန ပစ္ဆိမေန စ ယောဇနံ အာယာမေန အဟောသိ၊ ဥတ္တရေန ဒက္ခိဏေန စ အဍ္ဎယောဇနံ ဝိတ္ထာရေန၊ ဓမ္မဿ, အာနန္ဒ, ပါသာဒဿ တိပေါရိသံ ဥစ္စတရေန ဝတ္ထု စိတံ အဟောသိ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ဣဋ္ဌကာဟိ—ဧကာ ဣဋ္ဌကာ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ, ဧကာ ဝေဠုရိယမယာ, ဧကာ ဖလိကမယာ၊

The Palace of Principle stretched for a league from east to west, and half a league from north to south. It was lined with tiles of four colors, three fathoms high, made of gold, silver, beryl, and crystal.

ဓမ္မဿ, အာနန္ဒ, ပါသာဒဿ စတုရာသီတိထမ္ဘသဟဿာနိ အဟေသုံ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ—ဧကော ထမ္ဘော သောဝဏ္ဏမယော, ဧကော ရူပိယမယော, ဧကော ဝေဠုရိယမယော, ဧကော ဖလိကမယော၊ ဓမ္မော, အာနန္ဒ, ပါသာဒေါ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ဖလကေဟိ သန္ထတော အဟောသိ—ဧကံ ဖလကံ သောဝဏ္ဏမယံ, ဧကံ ရူပိယမယံ, ဧကံ ဝေဠုရိယမယံ, ဧကံ ဖလိကမယံ၊

It had 84,000 pillars of four colors, made of gold, silver, beryl, and crystal. It was covered with panels of four colors, made of gold, silver, beryl, and crystal.

ဓမ္မဿ, အာနန္ဒ, ပါသာဒဿ စတုဝီသတိ သောပါနာနိ အဟေသုံ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ—ဧကံ သောပါနံ သောဝဏ္ဏမယံ, ဧကံ ရူပိယမယံ, ဧကံ ဝေဠုရိယမယံ, ဧကံ ဖလိကမယံ၊ သောဝဏ္ဏမယဿ သောပါနဿ သောဝဏ္ဏမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ ရူပိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ရူပိယမယဿ သောပါနဿ ရူပိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ဝေဠုရိယမယဿ သောပါနဿ ဝေဠုရိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ ဖလိကမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ဖလိကမယဿ သောပါနဿ ဖလိကမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ ဝေဠုရိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊

It had twenty-four staircases of four colors, made of gold, silver, beryl, and crystal. The golden stairs had posts of gold, and banisters and finials of silver. The silver stairs had posts of silver, and banisters and finials of gold. The beryl stairs had posts of beryl, and banisters and finials of crystal. The crystal stairs had posts of crystal, and banisters and finials of beryl.

ဓမ္မေ, အာနန္ဒ, ပါသာဒေ စတုရာသီတိကူဋာဂါရသဟဿာနိ အဟေသုံ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ—ဧကံ ကူဋာဂါရံ သောဝဏ္ဏမယံ, ဧကံ ရူပိယမယံ, ဧကံ ဝေဠုရိယမယံ, ဧကံ ဖလိကမယံ၊ သောဝဏ္ဏမယေ ကူဋာဂါရေ ရူပိယမယော ပလ္လင်္ကော ပညတ္တော အဟောသိ, ရူပိယမယေ ကူဋာဂါရေ သောဝဏ္ဏမယော ပလ္လင်္ကော ပညတ္တော အဟောသိ, ဝေဠုရိယမယေ ကူဋာဂါရေ ဒန္တမယော ပလ္လင်္ကော ပညတ္တော အဟောသိ, ဖလိကမယေ ကူဋာဂါရေ သာရမယော ပလ္လင်္ကော ပညတ္တော အဟောသိ၊ သောဝဏ္ဏမယဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရေ ရူပိယမယော တာလော ဌိတော အဟောသိ, တဿ ရူပိယမယော ခန္ဓော သောဝဏ္ဏမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ရူပိယမယဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရေ သောဝဏ္ဏမယော တာလော ဌိတော အဟောသိ, တဿ သောဝဏ္ဏမယော ခန္ဓော, ရူပိယမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ဝေဠုရိယမယဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရေ ဖလိကမယော တာလော ဌိတော အဟောသိ, တဿ ဖလိကမယော ခန္ဓော, ဝေဠုရိယမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ဖလိကမယဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရေ ဝေဠုရိယမယော တာလော ဌိတော အဟောသိ, တဿ ဝေဠုရိယမယော ခန္ဓော, ဖလိကမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊

It had 84,000 chambers of four colors, made of gold, silver, beryl, and crystal. In each chamber a couch was spread: in the golden chamber a couch of silver; in the silver chamber a couch of gold; in the beryl chamber a couch of ivory; in the crystal chamber a couch of hardwood. At the door of the golden chamber stood a palm tree of silver, with trunk of silver, and leaves and fruits of gold. At the door of the silver chamber stood a palm tree of gold, with trunk of gold, and leaves and fruits of silver. At the door of the beryl chamber stood a palm tree of crystal, with trunk of crystal, and leaves and fruits of beryl. At the door of the crystal chamber stood a palm tree of beryl, with trunk of beryl, and leaves and fruits of crystal.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယန္နူနာဟံ မဟာဝိယူဟဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရေ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏမယံ တာလဝနံ မာပေယျံ, ယတ္ထ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိဿာမီ'တိ၊ မာပေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော မဟာဝိယူဟဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရေ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏမယံ တာလဝနံ, ယတ္ထ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ၊

Then King Mahāsudassana thought, ‘Why don’t I build a grove of golden palm trees at the door to the great foyer, where I can sit for the day?’ So that’s what he did.

ဓမ္မော, အာနန္ဒ, ပါသာဒေါ ဒွီဟိ ဝေဒိကာဟိ ပရိက္ခိတ္တော အဟောသိ, ဧကာ ဝေဒိကာ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ၊ သောဝဏ္ဏမယာယ ဝေဒိကာယ သောဝဏ္ဏမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, ရူပိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ရူပိယမယာယ ဝေဒိကာယ ရူပိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ, သောဝဏ္ဏမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊

The Palace of Principle was surrounded by two balustrades, made of gold and silver. The golden balustrades had posts of gold, and banisters and finials of silver. The silver balustrades had posts of silver, and banisters and finials of gold.

ဓမ္မော, အာနန္ဒ, ပါသာဒေါ ဒွီဟိ ကိင်္ကိဏိကဇာလေဟိ ပရိက္ခိတ္တော အဟောသိ—ဧကံ ဇာလံ သောဝဏ္ဏမယံ ဧကံ ရူပိယမယံ၊ သောဝဏ္ဏမယဿ ဇာလဿ ရူပိယမယာ ကိင်္ကိဏိကာ အဟေသုံ, ရူပိယမယဿ ဇာလဿ သောဝဏ္ဏမယာ ကိင်္ကိဏိကာ အဟေသုံ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ကိင်္ကိဏိကဇာလာနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေါ အဟောသိ ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ပဉ္စင်္ဂိကဿ တူရိယဿ သုဝိနီတဿ သုပ္ပဋိတာဠိတဿ သုကုသလေဟိ သမန္နာဟတဿ သဒ္ဒေါ ဟောတိ, ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, တေသံ ကိင်္ကိဏိကဇာလာနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေါ အဟောသိ ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ၊ ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, တေန သမယေန ကုသာဝတိယာ ရာဇဓာနိယာ ဓုတ္တာ အဟေသုံ သောဏ္ဍာ ပိပါသာ, တေ တေသံ ကိင်္ကိဏိကဇာလာနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေန ပရိစာရေသုံ၊ နိဋ္ဌိတော ခေါ ပနာနန္ဒ, ဓမ္မော ပါသာဒေါ ဒုဒ္ဒိက္ခော အဟောသိ မုသတိ စက္ခူနိ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အာဒိစ္စော နဘံ အဗ္ဘုဿက္ကမာနော ဒုဒ္ဒိက္ခော ဟောတိ မုသတိ စက္ခူနိ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ဓမ္မော ပါသာဒေါ ဒုဒ္ဒိက္ခော အဟောသိ မုသတိ စက္ခူနိ၊

The Palace of Principle was surrounded by two nets of bells, made of gold and silver. The golden net had bells of silver, and the silver net had bells of gold. When those nets of bells were blown by the wind they sounded graceful, tantalizing, sensuous, lovely, and intoxicating, like a quintet made up of skilled musicians who had practiced well and kept excellent rhythm. And any addicts, carousers, or drunkards in Kusāvatī at that time were entertained by that sound. When it was finished, the palace was hard to look at, dazzling to the eyes, like the sun rising in a clear and cloudless sky in the last month of the rainy season.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယန္နူနာဟံ ဓမ္မဿ ပါသာဒဿ ပုရတော ဓမ္မံ နာမ ပေါက္ခရဏိံ မာပေယျန်'တိ၊ မာပေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဓမ္မဿ ပါသာဒဿ ပုရတော ဓမ္မံ နာမ ပေါက္ခရဏိံ၊ ဓမ္မာ, အာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏီ ပုရတ္ထိမေန ပစ္ဆိမေန စ ယောဇနံ အာယာမေန အဟောသိ, ဥတ္တရေန ဒက္ခိဏေန စ အဍ္ဎယောဇနံ ဝိတ္ထာရေန၊ ဓမ္မာ, အာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏီ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ဣဋ္ဌကာဟိ စိတာ အဟောသိ—ဧကာ ဣဋ္ဌကာ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ, ဧကာ ဝေဠုရိယမယာ, ဧကာ ဖလိကမယာ၊

Then King Mahāsudassana thought, ‘Why don’t I build a lotus pond named Principle in front of the palace?’ So that’s what he did. The Lotus Pond of Principle stretched for a league from east to west, and half a league from north to south. It was lined with tiles of four colors, made of gold, silver, beryl, and crystal.

ဓမ္မာယ, အာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏိယာ စတုဝီသတိ သောပါနာနိ အဟေသုံ စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ—ဧကံ သောပါနံ သောဝဏ္ဏမယံ, ဧကံ ရူပိယမယံ, ဧကံ ဝေဠုရိယမယံ, ဧကံ ဖလိကမယံ၊ သောဝဏ္ဏမယဿ သောပါနဿ သောဝဏ္ဏမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ ရူပိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ရူပိယမယဿ သောပါနဿ ရူပိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ဝေဠုရိယမယဿ သောပါနဿ ဝေဠုရိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ ဖလိကမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ဖလိကမယဿ သောပါနဿ ဖလိကမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ ဝေဠုရိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊

ဓမ္မာ, အာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏီ ဒွီဟိ ဝေဒိကာဟိ ပရိက္ခိတ္တာ အဟောသိ—ဧကာ ဝေဒိကာ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ၊ သောဝဏ္ဏမယာယ ဝေဒိကာယ သောဝဏ္ဏမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ ရူပိယမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊ ရူပိယမယာယ ဝေဒိကာယ ရူပိယမယာ ထမ္ဘာ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏမယာ သူစိယော စ ဥဏှီသဉ္စ၊

It was surrounded by two balustrades, made of gold and silver. The golden balustrades had posts of gold, and banisters and finials of silver. The silver balustrades had posts of silver, and banisters and finials of gold.

ဓမ္မာ, အာနန္ဒ, ပေါက္ခရဏီ သတ္တဟိ တာလပန္တီဟိ ပရိက္ခိတ္တာ အဟောသိ—ဧကာ တာလပန္တိ သောဝဏ္ဏမယာ, ဧကာ ရူပိယမယာ, ဧကာ ဝေဠုရိယမယာ, ဧကာ ဖလိကမယာ, ဧကာ လောဟိတင်္ကမယာ, ဧကာ မသာရဂလ္လမယာ, ဧကာ သဗ္ဗရတနမယာ၊ သောဝဏ္ဏမယဿ တာလဿ သောဝဏ္ဏမယော ခန္ဓော အဟောသိ ရူပိယမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ရူပိယမယဿ တာလဿ ရူပိယမယော ခန္ဓော အဟောသိ သောဝဏ္ဏမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ဝေဠုရိယမယဿ တာလဿ ဝေဠုရိယမယော ခန္ဓော အဟောသိ ဖလိကမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ ဖလိကမယဿ တာလဿ ဖလိကမယော ခန္ဓော အဟောသိ ဝေဠုရိယမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ လောဟိတင်္ကမယဿ တာလဿ လောဟိတင်္ကမယော ခန္ဓော အဟောသိ မသာရဂလ္လမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ မသာရဂလ္လမယဿ တာလဿ မသာရဂလ္လမယော ခန္ဓော အဟောသိ လောဟိတင်္ကမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ သဗ္ဗရတနမယဿ တာလဿ သဗ္ဗရတနမယော ခန္ဓော အဟောသိ, သဗ္ဗရတနမယာနိ ပတ္တာနိ စ ဖလာနိ စ၊ တာသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, တာလပန္တီနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေါ အဟောသိ, ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ပဉ္စင်္ဂိကဿ တူရိယဿ သုဝိနီတဿ သုပ္ပဋိတာဠိတဿ သုကုသလေဟိ သမန္နာဟတဿ သဒ္ဒေါ ဟောတိ ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, တာသံ တာလပန္တီနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေါ အဟောသိ ဝဂ္ဂု စ ရဇနီယော စ ခမနီယော စ မဒနီယော စ၊ ယေ ခေါ ပနာနန္ဒ, တေန သမယေန ကုသာဝတိယာ ရာဇဓာနိယာ ဓုတ္တာ အဟေသုံ သောဏ္ဍာ ပိပါသာ, တေ တာသံ တာလပန္တီနံ ဝါတေရိတာနံ သဒ္ဒေန ပရိစာရေသုံ၊

နိဋ္ဌိတေ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဓမ္မေ ပါသာဒေ နိဋ္ဌိတာယ ဓမ္မာယ စ ပေါက္ခရဏိယာ ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ‘ယေ တေန သမယေန သမဏေသု ဝါ သမဏသမ္မတာ ဗြာဟ္မဏေသု ဝါ ဗြာဟ္မဏသမ္မတာ', တေ သဗ္ဗကာမေဟိ သန္တပ္ပေတွာ ဓမ္မံ ပါသာဒံ အဘိရုဟိ၊

When the palace and its lotus pond were finished, King Mahāsudassana served those who were deemed true ascetics and brahmins with all they desired. Then he ascended the Palace of Principle.

ပဌမဘာဏဝါရော၊

The first recitation section.

၅၊ ဈာနသမ္ပတ္တိ

5. Attaining Absorption

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိဿ နု ခေါ မေ ဣဒံ ကမ္မဿ ဖလံ ကိဿ ကမ္မဿ ဝိပါကော, ယေနာဟံ ဧတရဟိ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝေါ'တိ?

Then King Mahāsudassana thought, ‘Of what deed of mine is this the fruit and result, that I am now so mighty and powerful?’

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘တိဏ္ဏံ ခေါ မေ ဣဒံ ကမ္မာနံ ဖလံ တိဏ္ဏံ ကမ္မာနံ ဝိပါကော, ယေနာဟံ ဧတရဟိ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝေါ, သေယျထိဒံ—ဒါနဿ ဒမဿ သံယမဿာ'တိ၊

Then King Mahāsudassana thought, ‘It is the fruit and result of three kinds of deeds: giving, self-control, and restraint.’

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ယေန မဟာဝိယူဟံ ကူဋာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာဝိယူဟဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရေ ဌိတော ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ: ‘တိဋ္ဌ, ကာမဝိတက္က, တိဋ္ဌ, ဗျာပါဒဝိတက္က, တိဋ္ဌ, ဝိဟိံသာဝိတက္က၊ ဧတ္တာဝတာ, ကာမဝိတက္က, ဧတ္တာဝတာ, ဗျာပါဒဝိတက္က, ဧတ္တာဝတာ, ဝိဟိံသာဝိတက္ကာ'တိ၊

Then he went to the great foyer, stood at the door, and expressed this heartfelt sentiment: ‘Stop here, sensual, malicious, and cruel thoughts—no further!’

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော မဟာဝိယူဟံ ကူဋာဂါရံ ပဝိသိတွာ သောဝဏ္ဏမယေ ပလ္လင်္ကေ နိသိန္နော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟာသိ, သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေသိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ: ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ'တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ၊ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ၊

Then he entered the great foyer and sat on the golden couch. Quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, he entered and remained in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. As the placing of the mind and keeping it connected were stilled, he entered and remained in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. And with the fading away of rapture, he entered and remained in the third jhāna, where he meditated with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ With the giving up of pleasure and pain, and the ending of former happiness and sadness, he entered and remained in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော မဟာဝိယူဟာ ကူဋာဂါရာ နိက္ခမိတွာ သောဝဏ္ဏမယံ ကူဋာဂါရံ ပဝိသိတွာ ရူပိယမယေ ပလ္လင်္ကေ နိသိန္နော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ၊ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟာသိ၊ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ …ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ …ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ၊ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟာသိ၊

Then King Mahāsudassana left the great foyer and entered the golden chamber, where he sat on the golden couch. He meditated spreading a heart full of love to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way he spread a heart full of love above, below, across, everywhere, all around, to everyone in the world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. He meditated spreading a heart full of compassion … He meditated spreading a heart full of rejoicing … He meditated spreading a heart full of equanimity to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, he spread a heart full of equanimity to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will.

၆၊ စတုရာသီတိနဂရသဟဿာဒိ

6. Of All Cities

ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ စတုရာသီတိ နဂရသဟဿာနိ အဟေသုံ ကုသာဝတီရာဇဓာနိပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ပါသာဒသဟဿာနိ အဟေသုံ ဓမ္မပါသာဒပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ကူဋာဂါရသဟဿာနိ အဟေသုံ မဟာဝိယူဟကူဋာဂါရပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ပလ္လင်္ကသဟဿာနိ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏမယာနိ ရူပိယမယာနိ ဒန္တမယာနိ သာရမယာနိ ဂေါနကတ္ထတာနိ ပဋိကတ္ထတာနိ ပဋလိကတ္ထတာနိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ သော်တ္တရစ္ဆဒါနိ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနာနိ; စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဥပေါသထနာဂရာဇပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ အဿသဟဿာနိ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝလာဟကအဿရာဇပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ရထသဟဿာနိ အဟေသုံ သီဟစမ္မပရိဝါရာနိ ဗျဂ္ဃစမ္မပရိဝါရာနိ ဒီပိစမ္မပရိဝါရာနိ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပရိဝါရာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝေဇယန္တရထပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ မဏိသဟဿာနိ အဟေသုံ မဏိရတနပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ အဟေသုံ သုဘဒ္ဒါဒေဝိပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ဂဟပတိသဟဿာနိ အဟေသုံ ဂဟပတိရတနပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ခတ္တိယသဟဿာနိ အဟေသုံ အနုယန္တာနိ ပရိဏာယကရတနပ္ပမုခါနိ; စတုရာသီတိ ဓေနုသဟဿာနိ အဟေသုံ ဒုဟသန္ဒနာနိ ကံသူပဓာရဏာနိ; စတုရာသီတိ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနိ အဟေသုံ ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ; ရညော, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနဿ စတုရာသီတိ ထာလိပါကသဟဿာနိ အဟေသုံ သာယံ ပါတံ ဘတ္တာဘိဟာရော အဘိဟရိယိတ္ထ၊

King Mahāsudassana had 84,000 cities, with the royal capital of Kusāvatī foremost. He had 84,000 palaces, with the Palace of Principle foremost. He had 84,000 chambers, with the great foyer foremost. He had 84,000 couches made of gold, silver, ivory, and hardwood. They were spread with woollen covers—shag-piled, pure white, or embroidered with flowers—and spread with a fine deer hide, with a canopy above and red pillows at both ends. He had 84,000 bull elephants with gold adornments and banners, covered with gold netting, with the royal bull elephant named Uposatha foremost. He had 84,000 horses with gold adornments and banners, covered with gold netting, with the royal steed named Thundercloud foremost. He had 84,000 chariots upholstered with the hide of lions, tigers, and leopards, and cream rugs, with gold adornments and banners, covered with gold netting, with the chariot named Triumph foremost. He had 84,000 jewels, with the jewel-treasure foremost. He had 84,000 women, with Queen Subhaddā foremost. He had 84,000 householders, with the householder-treasure foremost. He had 84,000 aristocrat vassals, with the counselor-treasure foremost. He had 84,000 milk-cows with silken reins and bronze pails. He had 8,400,000,000 fine cloths of linen, cotton, silk, and wool. He had 84,000 servings of food, which were presented to him as offerings in the morning and evening.

တေန ခေါ ပနာနန္ဒ, သမယေန ရညော မဟာသုဒဿနဿ စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ သာယံ ပါတံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ၊ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ဣမာနိ ခေါ မေ စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ သာယံ ပါတံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ, ယန္နူန ဝဿသတဿ ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဒွေစတ္တာလီသံ ဒွေစတ္တာလီသံ နာဂသဟဿာနိ သကိံ သကိံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျုန်'တိ၊ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ပရိဏာယကရတနံ အာမန္တေသိ: ‘ဣမာနိ ခေါ မေ, သမ္မ ပရိဏာယကရတန, စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ သာယံ ပါတံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ, တေန ဟိ, သမ္မ ပရိဏာယကရတန, ဝဿသတဿ ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဒွေစတ္တာလီသံ ဒွေစတ္တာလီသံ နာဂသဟဿာနိ သကိံ သကိံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တူ'တိ၊ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ပရိဏာယကရတနံ ရညော မဟာသုဒဿနဿ ပစ္စဿောသိ၊ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ အပရေန သမယေန ဝဿသတဿ ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဒွေစတ္တာလီသံ ဒွေစတ္တာလီသံ နာဂသဟဿာနိ သကိံ သကိံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂမံသု၊

Now at that time his 84,000 royal elephants came to attend on him in the morning and evening. Then King Mahāsudassana thought, ‘What if instead half of the elephants took turns to attend on me at the end of each century?’ He instructed the counselor-treasure to do this, and so it was done.

၇၊ သုဘဒ္ဒါဒေဝိဥပသင်္ကမန

7. The Visit of Queen Subhaddā

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သုဘဒ္ဒါယ ဒေဝိယာ ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ဧတဒဟောသိ: ‘စိရံ ဒိဋ္ဌော ခေါ မေ ရာဇာ မဟာသုဒဿနော၊ ယန္နူနာဟံ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျန်'တိ၊

Then, after many years, many hundred years, many thousand years had passed, Queen Subhaddā thought, ‘It is long since I have seen the king. Why don’t I go to see him?’

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သုဘဒ္ဒါ ဒေဝီ ဣတ္ထာဂါရံ အာမန္တေသိ: ‘ဧထ တုမှေ သီသာနိ နှာယထ ပီတာနိ ဝတ္ထာနိ ပါရုပထ၊ စိရံ ဒိဋ္ဌော နော ရာဇာ မဟာသုဒဿနော, ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမာ'တိ၊

So the queen addressed the ladies of the harem, ‘Come, bathe your heads and dress in yellow. It is long since we saw the king, and we shall go to see him.’

‘ဧဝံ, အယျေ'တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဣတ္ထာဂါရံ သုဘဒ္ဒါယ ဒေဝိယာ ပဋိဿုတွာ သီသာနိ နှာယိတွာ ပီတာနိ ဝတ္ထာနိ ပါရုပိတွာ ယေန သုဘဒ္ဒါ ဒေဝီ တေနုပသင်္ကမိ၊

‘Yes, ma’am,’ replied the ladies of the harem. They did as she asked and returned to the queen.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သုဘဒ္ဒါ ဒေဝီ ပရိဏာယကရတနံ အာမန္တေသိ: ‘ကပ္ပေဟိ, သမ္မ ပရိဏာယကရတန, စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ, စိရံ ဒိဋ္ဌော နော ရာဇာ မဟာသုဒဿနော, ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမာ'တိ၊

Then the queen addressed the counselor-treasure, ‘Dear counselor-treasure, please ready the army of four divisions. It is long since we saw the king, and we shall go to see him.’

‘ဧဝံ, ဒေဝီ'တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ပရိဏာယကရတနံ သုဘဒ္ဒါယ ဒေဝိယာ ပဋိဿုတွာ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ ကပ္ပါပေတွာ သုဘဒ္ဒါယ ဒေဝိယာ ပဋိဝေဒေသိ: ‘ကပ္ပိတာ ခေါ, ဒေဝိ, စတုရင်္ဂိနီ သေနာ, ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ'တိ၊

‘Yes, my queen,’ he replied, and did as he was asked. He informed the queen, ‘My queen, the army of four divisions is ready, please go at your convenience.’

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သုဘဒ္ဒါ ဒေဝီ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ သဒ္ဓိံ ဣတ္ထာဂါရေန ယေန ဓမ္မော ပါသာဒေါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မံ ပါသာဒံ အဘိရုဟိတွာ ယေန မဟာဝိယူဟံ ကူဋာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာဝိယူဟဿ ကူဋာဂါရဿ ဒွါရဗာဟံ အာလမ္ဗိတွာ အဋ္ဌာသိ၊

Then Queen Subhaddā together with the ladies of the harem went with the army to the Palace of Principle. She ascended the palace and went to the great foyer, where she stood leaning against a door-post.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော သဒ္ဒံ သုတွာ: ‘ကိံ နု ခေါ မဟတော ဝိယ ဇနကာယဿ သဒ္ဒေါ'တိ မဟာဝိယူဟာ ကူဋာဂါရာ နိက္ခမန္တော အဒ္ဒသ သုဘဒ္ဒံ ဒေဝိံ ဒွါရဗာဟံ အာလမ္ဗိတွာ ဌိတံ, ဒိသွာန သုဘဒ္ဒံ ဒေဝိံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဧတ္ထေဝ, ဒေဝိ, တိဋ္ဌ မာ ပါဝိသီ'တိ၊

Hearing them, the king thought, ‘What’s that, it sounds like a big crowd!’ Coming out of the foyer he saw Queen Subhaddā leaning against a door-post and said to her, ‘Please stay there, my queen, don’t enter in here.’

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ: ‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, မဟာဝိယူဟာ ကူဋာဂါရာ သောဝဏ္ဏမယံ ပလ္လင်္ကံ နီဟရိတွာ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏမယေ တာလဝနေ ပညပေဟီ'တိ၊

Then he addressed a certain man, ‘Come, mister, bring the golden couch from the great foyer and set it up in the golden palm grove.’

‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, အာနန္ဒ, သော ပုရိသော ရညော မဟာသုဒဿနဿ ပဋိဿုတွာ မဟာဝိယူဟာ ကူဋာဂါရာ သောဝဏ္ဏမယံ ပလ္လင်္ကံ နီဟရိတွာ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏမယေ တာလဝနေ ပညပေသိ၊ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော၊

‘Yes, Your Majesty,’ that man replied, and did as he was asked. The king laid down in the lion’s posture—on the right side, placing one foot on top of the other—mindful and aware.

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သုဘဒ္ဒါယ ဒေဝိယာ ဧတဒဟောသိ: ‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ ရညော မဟာသုဒဿနဿ ဣန္ဒြိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော, မာ ဟေဝ ခေါ ရာဇာ မဟာသုဒဿနော ကာလမကာသီ'တိ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ နဂရသဟဿာနိ ကုသာဝတီရာဇဓာနိပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊

Then Queen Subhaddā thought, ‘The king’s faculties are so very clear, and the complexion of his skin is pure and bright. Let him not pass away!’ She said to him, ‘Sire, you have 84,000 cities, with the royal capital of Kusāvatī foremost. Arouse desire for these! Take an interest in life!’

ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ပါသာဒသဟဿာနိ ဓမ္မပါသာဒပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ကူဋာဂါရသဟဿာနိ မဟာဝိယူဟကူဋာဂါရပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ပလ္လင်္ကသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏမယာနိ ရူပိယမယာနိ ဒန္တမယာနိ သာရမယာနိ ဂေါနကတ္ထတာနိ ပဋိကတ္ထတာနိ ပဋလိကတ္ထတာနိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ သော်တ္တရစ္ဆဒါနိ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနာနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ, ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဥပေါသထနာဂရာဇပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ အဿသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝလာဟကအဿရာဇပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ရထသဟဿာနိ သီဟစမ္မပရိဝါရာနိ ဗျဂ္ဃစမ္မပရိဝါရာနိ ဒီပိစမ္မပရိဝါရာနိ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပရိဝါရာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝေဇယန္တရထပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ မဏိသဟဿာနိ မဏိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ ဣတ္ထိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဂဟပတိသဟဿာနိ ဂဟပတိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ခတ္တိယသဟဿာနိ အနုယန္တာနိ ပရိဏာယကရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဓေနုသဟဿာနိ ဒုဟသန္ဒနာနိ ကံသူပဓာရဏာနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနိ ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ, ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ထာလိပါကသဟဿာနိ သာယံ ပါတံ ဘတ္တာဘိဟာရော အဘိဟရိယတိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ဇနေဟိ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ ကရောဟီ'တိ၊

And she likewise urged the king to live on by taking an interest in all his possessions as described above.

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော သုဘဒ္ဒံ ဒေဝိံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ မံ တွံ, ဒေဝိ, ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ ပိယေဟိ မနာပေဟိ သမုဒါစရိတ္ထ; အထ စ ပန မံ တွံ ပစ္ဆိမေ ကာလေ အနိဋ္ဌေဟိ အကန္တေဟိ အပ္ပိယေဟိ အမနာပေဟိ သမုဒါစရသီ'တိ၊

When the queen had spoken, the king said to her, ‘For a long time, my queen, you have spoken to me with loving, desirable, pleasant, and agreeable words. And yet in my final hour, your words are undesirable, unpleasant, and disagreeable!’

‘ကထံ စရဟိ တံ, ဒေဝ, သမုဒါစရာမီ'တိ?

‘Then how exactly, Your Majesty, am I to speak to you?’

‘ဧဝံ ခေါ မံ တွံ, ဒေဝိ, သမုဒါစရ: “သဗ္ဗေဟေဝ, ဒေဝ, ပိယေဟိ မနာပေဟိ နာနာဘာဝေါ ဝိနာဘာဝေါ အညထာဘာဝေါ, မာ ခေါ တွံ, ဒေဝ, သာပေက္ခော ကာလမကာသိ, ဒုက္ခာ သာပေက္ခဿ ကာလင်္ကိရိယာ, ဂရဟိတာ စ သာပေက္ခဿ ကာလင်္ကိရိယာ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ နဂရသဟဿာနိ ကုသာဝတီရာဇဓာနိပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ပါသာဒသဟဿာနိ ဓမ္မပါသာဒပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ကူဋာဂါရသဟဿာနိ မဟာဝိယူဟကူဋာဂါရပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ပလ္လင်္ကသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏမယာနိ ရူပိယမယာနိ ဒန္တမယာနိ သာရမယာနိ ဂေါနကတ္ထတာနိ ပဋိကတ္ထတာနိ ပဋလိကတ္ထတာနိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ သော်တ္တရစ္ဆဒါနိ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနာနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဥပေါသထနာဂရာဇပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ အဿသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝလာဟကအဿရာဇပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ရထသဟဿာနိ သီဟစမ္မပရိဝါရာနိ ဗျဂ္ဃစမ္မပရိဝါရာနိ ဒီပိစမ္မပရိဝါရာနိ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပရိဝါရာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝေဇယန္တရထပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ မဏိသဟဿာနိ မဏိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ သုဘဒ္ဒါဒေဝိပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဂဟပတိသဟဿာနိ ဂဟပတိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ခတ္တိယသဟဿာနိ အနုယန္တာနိ ပရိဏာယကရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဓေနုသဟဿာနိ ဒုဟသန္ဒနာနိ ကံသူပဓာရဏာနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနိ ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ထာလိပါကသဟဿာနိ သာယံ ပါတံ ဘတ္တာဘိဟာရော အဘိဟရိယတိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသီ”'တိ၊

‘Like this, my queen: “Sire, we must be parted and separated from all we hold dear and beloved. Don’t pass away with concerns. Such concern is suffering, and it’s criticized. Sire, you have 84,000 cities, with the royal capital of Kusāvatī foremost. Give up desire for these! Take no interest in life!”’ And so on for all the king’s possessions.

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာနန္ဒ, သုဘဒ္ဒါ ဒေဝီ ပရောဒိ အဿူနိ ပဝတ္တေသိ၊ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သုဘဒ္ဒါ ဒေဝီ အဿူနိ ပုဉ္ဆိတွာ ရာဇာနံ မဟာသုဒဿနံ ဧတဒဝေါစ: ‘သဗ္ဗေဟေဝ, ဒေဝ, ပိယေဟိ မနာပေဟိ နာနာဘာဝေါ ဝိနာဘာဝေါ အညထာဘာဝေါ, မာ ခေါ တွံ, ဒေဝ, သာပေက္ခော ကာလမကာသိ, ဒုက္ခာ သာပေက္ခဿ ကာလင်္ကိရိယာ, ဂရဟိတာ စ သာပေက္ခဿ ကာလင်္ကိရိယာ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ နဂရသဟဿာနိ ကုသာဝတီရာဇဓာနိပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ပါသာဒသဟဿာနိ ဓမ္မပါသာဒပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ကူဋာဂါရသဟဿာနိ မဟာဝိယူဟကူဋာဂါရပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ပလ္လင်္ကသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏမယာနိ ရူပိယမယာနိ ဒန္တမယာနိ သာရမယာနိ ဂေါနကတ္ထတာနိ ပဋိကတ္ထတာနိ ပဋလိကတ္ထတာနိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ သော်တ္တရစ္ဆဒါနိ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနာနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဥပေါသထနာဂရာဇပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ အဿသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝလာဟကအဿရာဇပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ, ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ရထသဟဿာနိ သီဟစမ္မပရိဝါရာနိ ဗျဂ္ဃစမ္မပရိဝါရာနိ ဒီပိစမ္မပရိဝါရာနိ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပရိဝါရာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝေဇယန္တရထပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ မဏိသဟဿာနိ မဏိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ ဣတ္ထိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ, ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဂဟပတိသဟဿာနိ ဂဟပတိရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ခတ္တိယသဟဿာနိ အနုယန္တာနိ ပရိဏာယကရတနပ္ပမုခါနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဓေနုသဟဿာနိ ဒုဟသန္ဒနာနိ ကံသူပဓာရဏာနိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနိ ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသိ၊ ဣမာနိ တေ, ဒေဝ, စတုရာသီတိ ထာလိပါကသဟဿာနိ သာယံ ပါတံ ဘတ္တာဘိဟာရော အဘိဟရိယတိ၊ ဧတ္ထ, ဒေဝ, ဆန္ဒံ ပဇဟ ဇီဝိတေ အပေက္ခံ မာကာသီ'တိ၊

When the king had spoken, Queen Subhaddā cried and burst out in tears. Wiping away her tears, the queen said to the king: ‘Sire, we must be parted and separated from all we hold dear and beloved. Don’t pass away with concerns. Such concern is suffering, and it’s criticized. Sire, you have 84,000 cities, with the royal capital of Kusāvatī foremost. Give up desire for these! Take no interest in life!’ And she continued, listing all the king’s possessions.

၈၊ ဗြဟ္မလောကူပဂမ

8. Rebirth in the Brahmā Realm

အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော န စိရဿေဝ ကာလမကာသိ၊ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဂဟပတိဿ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တဿ ဝါ မနုညံ ဘောဇနံ ဘုတ္တာဝိဿ ဘတ္တသမ္မဒေါ ဟောတိ; ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဟာသုဒဿနဿ မာရဏန္တိကာ ဝေဒနာ အဟောသိ၊

Not long after that, King Mahāsudassana passed away. And the feeling he had close to death was like a householder or their child falling asleep after eating a delectable meal.

ကာလင်္ကတော စ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဟာသုဒဿနော သုဂတိံ ဗြဟ္မလောကံ ဥပပဇ္ဇိ၊ ရာဇာ, အာနန္ဒ, မဟာသုဒဿနော စတုရာသီတိ ဝဿသဟဿာနိ ကုမာရကီဠံ ကီဠိ၊ စတုရာသီတိ ဝဿသဟဿာနိ ဩပရဇ္ဇံ ကာရေသိ၊ စတုရာသီတိ ဝဿသဟဿာနိ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ၊ စတုရာသီတိ ဝဿသဟဿာနိ ဂိဟိဘူတော ဓမ္မေ ပါသာဒေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိ၊ သော စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ၊

When he passed away King Mahāsudassana was reborn in a good place, a Brahmā realm. Ānanda, King Mahāsudassana played children’s games for 84,000 years. He ruled as viceroy for 84,000 years. He ruled as king for 84,000 years. He led the spiritual life as a layman in the Palace of Principle for 84,000 years. And having developed the four Brahmā meditations, when his body broke up, after death, he was reborn in a good place, a Brahmā realm.

သိယာ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဧဝမဿ: ‘အညော နူန တေန သမယေန ရာဇာ မဟာသုဒဿနော အဟောသီ'တိ, န ခေါ ပနေတံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ အဟံ တေန သမယေန ရာဇာ မဟာသုဒဿနော အဟောသိံ၊

Now, Ānanda, you might think: ‘Surely King Mahāsudassana must have been someone else at that time?’ But you should not see it like that. I myself was King Mahāsudassana at that time.

မမ တာနိ စတုရာသီတိ နဂရသဟဿာနိ ကုသာဝတီရာဇဓာနိပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ပါသာဒသဟဿာနိ ဓမ္မပါသာဒပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ကူဋာဂါရသဟဿာနိ မဟာဝိယူဟကူဋာဂါရပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ပလ္လင်္ကသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏမယာနိ ရူပိယမယာနိ ဒန္တမယာနိ သာရမယာနိ ဂေါနကတ္ထတာနိ ပဋိကတ္ထတာနိ ပဋလိကတ္ထတာနိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ သော်တ္တရစ္ဆဒါနိ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနာနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဥပေါသထနာဂရာဇပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ အဿသဟဿာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝလာဟကအဿရာဇပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ရထသဟဿာနိ သီဟစမ္မပရိဝါရာနိ ဗျဂ္ဃစမ္မပရိဝါရာနိ ဒီပိစမ္မပရိဝါရာနိ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပရိဝါရာနိ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝေဇယန္တရထပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ မဏိသဟဿာနိ မဏိရတနပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ သုဘဒ္ဒါဒေဝိပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ဂဟပတိသဟဿာနိ ဂဟပတိရတနပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ခတ္တိယသဟဿာနိ အနုယန္တာနိ ပရိဏာယကရတနပ္ပမုခါနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ဓေနုသဟဿာနိ ဒုဟသန္ဒနာနိ ကံသူပဓာရဏာနိ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနိ ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ, မမ တာနိ စတုရာသီတိ ထာလိပါကသဟဿာနိ သာယံ ပါတံ ဘတ္တာဘိဟာရော အဘိဟရိယိတ္ထ၊

Mine were the 84,000 cities, with the royal capital of Kusāvatī foremost. And mine were all the other possessions.

တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိနဂရသဟဿာနံ ဧကညေဝ တံ နဂရံ ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန အဇ္ဈာဝသာမိ ယဒိဒံ ကုသာဝတီ ရာဇဓာနီ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ ပါသာဒသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ပါသာဒေါ ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန အဇ္ဈာဝသာမိ ယဒိဒံ ဓမ္မော ပါသာဒေါ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ ကူဋာဂါရသဟဿာနံ ဧကညေဝ တံ ကူဋာဂါရံ ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန အဇ္ဈာဝသာမိ ယဒိဒံ မဟာဝိယူဟံ ကူဋာဂါရံ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ ပလ္လင်္ကသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ပလ္လင်္ကော ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန ပရိဘုဉ္ဇာမိ ယဒိဒံ သောဝဏ္ဏမယော ဝါ ရူပိယမယော ဝါ ဒန္တမယော ဝါ သာရမယော ဝါ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ နာဂသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော နာဂေါ ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန အဘိရုဟာမိ ယဒိဒံ ဥပေါသထော နာဂရာဇာ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ အဿသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော အဿော ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန အဘိရုဟာမိ ယဒိဒံ ဝလာဟကော အဿရာဇာ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ ရထသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ရထော ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန အဘိရုဟာမိ ယဒိဒံ ဝေဇယန္တရထော၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ ဣတ္ထိသဟဿာနံ ဧကာယေဝ သာ ဣတ္ထီ ဟောတိ, ယာ တေန သမယေန ပစ္စုပဋ္ဌာတိ ခတ္တိယာနီ ဝါ ဝေဿိနီ ဝါ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနံ ဧကံယေဝ တံ ဒုဿယုဂံ ဟောတိ, ယံ တေန သမယေန ပရိဒဟာမိ ခေါမသုခုမံ ဝါ ကပ္ပါသိကသုခုမံ ဝါ ကောသေယျသုခုမံ ဝါ ကမ္ဗလသုခုမံ ဝါ၊ တေသံ ခေါ ပနာနန္ဒ, စတုရာသီတိ ထာလိပါကသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ထာလိပါကော ဟောတိ, ယတော နာဠိကောဒနပရမံ ဘုဉ္ဇာမိ တဒုပိယဉ္စ သူပေယျံ၊

Of those 84,000 cities, I only stayed in one, the capital Kusāvatī. Of those 84,000 mansions, I only dwelt in one, the Palace of Principle. Of those 84,000 chambers, I only dwelt in the great foyer. Of those 84,000 couches, I only used one, made of gold or silver or ivory or heartwood. Of those 84,000 bull elephants, I only rode one, the royal bull elephant named Uposatha. Of those 84,000 horses, I only rode one, the royal horse named Thundercloud. Of those 84,000 chariots, I only rode one, the chariot named Triumph. Of those 84,000 women, I was only served by one, a maiden of the aristocratic or peasant classes. Of those 8,400,000,000 cloths, I only wore one pair, made of fine linen, cotton, silk, or wool. Of those 84,000 servings of food, I only had one, eating at most a serving of rice and suitable sauce.

ပဿာနန္ဒ, သဗ္ဗေတေ သင်္ခါရာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ၊ ဧဝံ အနိစ္စာ ခေါ, အာနန္ဒ, သင်္ခါရာ; ဧဝံ အဒ္ဓုဝါ ခေါ, အာနန္ဒ, သင်္ခါရာ; ဧဝံ အနဿာသိကာ ခေါ, အာနန္ဒ, သင်္ခါရာ၊ ယာဝဉ္စိဒံ, အာနန္ဒ, အလမေဝ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု နိဗ္ဗိန္ဒိတုံ, အလံ ဝိရဇ္ဇိတုံ, အလံ ဝိမုစ္စိတုံ၊

See, Ānanda! All those conditioned phenomena have passed, ceased, and perished. So impermanent are conditions, so unstable are conditions, so unreliable are conditions. This is quite enough for you to become disillusioned, dispassionate, and freed regarding all conditions.

ဆက္ခတ္တုံ ခေါ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, အဘိဇာနာမိ ဣမသ္မိံ ပဒေသေ သရီရံ နိက္ခိပိတံ, တဉ္စ ခေါ ရာဇာဝ သမာနော စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော, အယံ သတ္တမော သရီရနိက္ခေပေါ၊ န ခေါ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, တံ ပဒေသံ သမနုပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ယတ္ထ တထာဂတော အဋ္ဌမံ သရီရံ နိက္ခိပေယျာ”တိ၊

Six times, Ānanda, I recall having laid down my body at this place. And the seventh time was as a wheel-turning monarch, a just and principled king, at which time my dominion extended to all four sides, I achieved stability in the country, and I possessed the seven treasures. But Ānanda, I do not see any place in this world with its gods, Māras, and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, its gods and humans where the Realized One would lay down his body for the eighth time.”

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ:

That is what the Buddha said. Then the Holy One, the Teacher, went on to say:

“အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ, ဥပ္ပါဒဝယဓမ္မိနော; ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ, တေသံ ဝူပသမော သုခေါ”တိ၊

“Oh! Conditions are impermanent, their nature is to rise and fall; having arisen, they cease; their stilling is true bliss.”

မဟာသုဒဿနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ၊

Next: ဇနဝသဘသုတ္တ • Janavasabhasutta • With Janavasabha

The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]