| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) |
೪. ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Mahāsudassanasuttavaṇṇanā
ಕುಸಾವತೀರಾಜಧಾನೀವಣ್ಣನಾ
Kusāvatīrājadhānīvaṇṇanā
೨೪೨. ಸೋವಣ್ಣಮಯಾತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಾ। ಅಯಂ ಪಾಕಾರೋತಿ ಸಬ್ಬರತನಮಯೋ ಪಾಕಾರೋ। ತಯೋ ತಯೋತಿ ಅನ್ತೋ ಚ ತಯೋ, ಬಹಿ ಚ ತಯೋತಿ ತಯೋ ತಯೋ।
242.Sovaṇṇamayāti suvaṇṇamayā. Ayaṃ pākāroti sabbaratanamayo pākāro. Tayo tayoti anto ca tayo, bahi ca tayoti tayo tayo.
ಏಸಿಕತ್ಥಮ್ಭೋ ಇನ್ದಖೀಲೋ ನಗರಸೋಭನೋ ಅಲಙ್ಕಾರತ್ಥಮ್ಭೋ। ಅಙ್ಗೀಯತಿ ಞಾಯತಿ ಪುಥುಲಭಾವೋ ಏತೇನಾತಿ ಅಙ್ಗಂ, ಪರಿಕ್ಖೇಪೋ। ತಿಪೋರಿಸಂ ಅಙ್ಗಂ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ತಿಪೋರಿಸಙ್ಗಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ತೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ತೇನ ಪಞ್ಚಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣೇನ ತಿಪೋರಿಸೇನ। ಪಣ್ಣಫಲೇಸುಪೀತಿ ಸಬ್ಬರತನಮಯಾನಂ ತಾಲಾನಂ ಪಣ್ಣಫಲೇಸುಪಿ। ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ‘‘ಪಣ್ಣೇಸು ಏಕಂ ಪತ್ತಕಂ ಸೋವಣ್ಣಮಯಂ, ಏಕಂ ರೂಪಿಯಮಯಂ। ಫಲೇಸುಪಿ ಏಕೋ ಲೇಖಾಭಾವೋ ಸೋವಣ್ಣಮಯೋ, ಏಕೋ ರೂಪಿಯಮಯೋ’’ತಿಆದಿಕೋ ಅಯಮತ್ಥೋ ಅತಿದಿಟ್ಠೋ। ಪಾಕಾರನ್ತರೇತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಾಕಾರಾನಂ ಅನ್ತರೇ। ಏಕೇಕಾ ಹುತ್ವಾ ಠಿತಾ ತಾಲಪನ್ತಿ।
Esikatthambho indakhīlo nagarasobhano alaṅkāratthambho. Aṅgīyati ñāyati puthulabhāvo etenāti aṅgaṃ, parikkhepo. Tiporisaṃ aṅgaṃ etissāti tiporisaṅgā. Tenāha ‘‘tenā’’tiādi. Tena pañcahatthappamāṇena tiporisena. Paṇṇaphalesupīti sabbaratanamayānaṃ tālānaṃ paṇṇaphalesupi. Eseva nayoti ‘‘paṇṇesu ekaṃ pattakaṃ sovaṇṇamayaṃ, ekaṃ rūpiyamayaṃ. Phalesupi eko lekhābhāvo sovaṇṇamayo, eko rūpiyamayo’’tiādiko ayamattho atidiṭṭho. Pākārantareti dvinnaṃ dvinnaṃ pākārānaṃ antare. Ekekā hutvā ṭhitā tālapanti.
ಛೇಕೋತಿ ಪಟು ಸುವಿಸದೋ, ಸೋ ಚಸ್ಸ ಪಟುಭಾವೋ ಮನೋಸಾರೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸುನ್ದರೋ’’ತಿ। ರಞ್ಜೇತುನ್ತಿ ರಾಗಂ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ। ಖಮತೇವಾತಿ ರೋಚತೇವ। ನ ಬೀಭಚ್ಛೇತೀತಿ ನ ತಜ್ಜೇತಿ, ಸೋತಸುಖಭಾವತೋ ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬೋ ಚ ಹೋತಿ। ಕುಮ್ಭಥುಣದದ್ದರಿಕಾದಿ ಏಕತಲಂ ತೂರಿಯಂ। ಉಭಯತಲಂ ಪಾಕಟಮೇವ। ಸಬ್ಬತೋ ಪರಿಯೋನದ್ಧಂ ಚತುರಸ್ಸಅಮ್ಬಣಕಂ, ಪಣವಾದಿ ಚ। ವಂಸಾದೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಖಾದಿಕಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸುಮುಚ್ಛಿತಸ್ಸಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಪರಿಯತ್ತಸ್ಸ। ಪಮಾಣೇತಿ ನಾತಿದಳ್ಹನಾತಿಸಿಥಿಲತಾಸಙ್ಖಾತೇ ಮಜ್ಝಿಮೇ ಮುಚ್ಛನಪ್ಪಮಾಣೇ । ಹತ್ಥಂ ವಾ ಪಾದಂ ವಾ ಚಾಲೇತ್ವಾತಿ ಹತ್ಥಲಯಪಾದಲಯೇ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ। ನಚ್ಚನ್ತಾತಿ ಸಾಖಾನಚ್ಚಂ ನಚ್ಚನ್ತಾ।
Chekoti paṭu suvisado, so cassa paṭubhāvo manosāroti āha ‘‘sundaro’’ti. Rañjetunti rāgaṃ uppādetuṃ. Khamatevāti rocateva. Na bībhacchetīti na tajjeti, sotasukhabhāvato piyāyitabbo ca hoti. Kumbhathuṇadaddarikādi ekatalaṃ tūriyaṃ. Ubhayatalaṃ pākaṭameva. Sabbato pariyonaddhaṃ caturassaambaṇakaṃ, paṇavādi ca. Vaṃsādīti ādi-saddena saṅkhādikaṃ saṅgaṇhāti. Sumucchitassāti suṭṭhu pariyattassa. Pamāṇeti nātidaḷhanātisithilatāsaṅkhāte majjhime mucchanappamāṇe . Hatthaṃ vā pādaṃ vā cāletvāti hatthalayapādalaye sajjetvā. Naccantāti sākhānaccaṃ naccantā.
ಚಕ್ಕರತನವಣ್ಣನಾ
Cakkaratanavaṇṇanā
೨೪೩. ಉಪೋಸಥಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸಬ್ಬದಿವಸೇಸು ಗಹಟ್ಠೇಹಿ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಸೀಲಂ, ಸಮಾದಾನವಸೇನ ತಂ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಉಪೋಸಥಿಕೋ, ತಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಿಕಸ್ಸ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಮಾದಿನ್ನಉಪೋಸಥಙ್ಗಸ್ಸಾ’’ತಿ। ತದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ಕಸ್ಮಿಂ ಪನ ಕಾಲೇತಿ? ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಭಾವಸಂವತ್ತನಿಯದಾನಸೀಲಾದಿಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಸಮುದಾಗಮಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪೂರಿತಚಕ್ಕವತ್ತಿವತ್ತೋ ಕಾಲದೀಪದೇಸವಿಸೇಸಪಚ್ಚಾಜಾತಿಯಾ ಚೇವ ಕುಲರೂಪಭೋಗಾಧಿಪತೇಯ್ಯಾದಿಗುಣವಿಸೇಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ತದನುರೂಪೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ತಾದಿಸೇ ಹಿ ಕಾಲೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಭಾವೀ ಪುರಿಸವಿಸೇಸೋ ಯಥಾವುತ್ತಗುಣಸಮನ್ನಾಗತೋ ರಾಜಾ ಖತ್ತಿಯೋ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೋ ವಿಸುದ್ಧಸೀಲೋ ಅನುಪೋಸಥಂ ಸತಸಹಸ್ಸವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾದಿನಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ಯದಾ ಚಕ್ಕರತನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತದಾ ಏವ। ಇಮೇ ಚ ವಿಸೇಸಾ ಸಬ್ಬಚಕ್ಕವತ್ತೀನಂ ಸಾಧಾರಣವಸೇನ ವುತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಾತೋವ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮತಾ’’ತಿ। ಬೋಧಿಸತ್ತಾನಂ ಪನ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಭಾವಾವಹಗುಣಾಪಿ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಗುಣಾಪಿ ಸಾತಿಸಯಾವ ಹೋನ್ತಿ।
243.Uposathaṃ vuccati aṭṭhaṅgasamannāgataṃ sabbadivasesu gahaṭṭhehi rakkhitabbasīlaṃ, samādānavasena taṃ tassa atthīti uposathiko, tassa uposathikassa. Tenāha ‘‘samādinnauposathaṅgassā’’ti. Tadāti tasmiṃ kāle. Kasmiṃ pana kāleti? Yasmiṃ kāle cakkavattibhāvasaṃvattaniyadānasīlādipuññasambhārasamudāgamasampanno pūritacakkavattivatto kāladīpadesavisesapaccājātiyā ceva kularūpabhogādhipateyyādiguṇavisesasampattiyā ca tadanurūpe attabhāve ṭhito hoti, tasmiṃ kāle. Tādise hi kāle cakkavattibhāvī purisaviseso yathāvuttaguṇasamannāgato rājā khattiyo muddhāvasitto visuddhasīlo anuposathaṃ satasahassavissajjanādinā sammāpaṭipattiṃ paṭipajjati, na yadā cakkaratanaṃ uppajjati, tadā eva. Ime ca visesā sabbacakkavattīnaṃ sādhāraṇavasena vuttā. Tenāha ‘‘pātova…pe… dhammatā’’ti. Bodhisattānaṃ pana cakkavattibhāvāvahaguṇāpi cakkavattiguṇāpi sātisayāva honti.
ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯನ್ತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಭಾವಾವಹದಾನದಮಸಂಯಮಾದಿಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಹೇತುಕಂ। ನೀಲಮಣಿಸಙ್ಘಾತಸದಿಸನ್ತಿ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿಸಞ್ಚಯಸಮಾನಂ। ದಿಬ್ಬಾನುಭಾವಯುತ್ತತ್ತಾತಿ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯತಾ, ಮನುಞ್ಞಘೋಸತಾ, ಆಕಾಸಗಾಮಿತಾ, ಓಭಾಸವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ, ಅಪ್ಪಟಿಘಾತತಾ, ರಞ್ಞೋ ಇಚ್ಛಿತತ್ಥನಿಪ್ಫತ್ತಿಕಾರಣತಾತಿ ಏವಮಾದೀಹಿ ದಿಬ್ಬಸದಿಸೇಹಿ ಆನುಭಾವೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ, ಏತೇನ ದಿಬ್ಬಂ ವಿಯಾತಿ ದಿಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನ ಹಿ ತಂ ದೇವಲೋಕಪರಿಯಾಪನ್ನಂ। ಸಹಸ್ಸಂ ಅರಾ ಏತಸ್ಸಾತಿ ವಾ ಸಹಸ್ಸಾರಂ। ಸಬ್ಬೇಹಿ ಆಕಾರೇಹೀತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಸುನ್ದರೇಹಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾವಯವೇ ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನೇ ಚಕ್ಕೇ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೇಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ। ಪರಿಪೂರನ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ, ಸಾ ಚಸ್ಸಾ ಪಾರಿಪೂರಿಂ ಇದಾನೇವ ವಿತ್ಥಾರೇಸ್ಸತಿ।
Vuttappakārapuññakammapaccayanti cakkavattibhāvāvahadānadamasaṃyamādipuññakammahetukaṃ. Nīlamaṇisaṅghātasadisanti indanīlamaṇisañcayasamānaṃ. Dibbānubhāvayuttattāti dassaneyyatā, manuññaghosatā, ākāsagāmitā, obhāsavissajjanā, appaṭighātatā, rañño icchitatthanipphattikāraṇatāti evamādīhi dibbasadisehi ānubhāvehi samannāgatattā, etena dibbaṃ viyāti dibbanti dasseti. Na hi taṃ devalokapariyāpannaṃ. Sahassaṃ arā etassāti vā sahassāraṃ. Sabbehi ākārehīti sabbehi sundarehi paripuṇṇāvayave lakkhaṇasampanne cakke icchitabbehi ākārehi. Paripūranti paripuṇṇaṃ, sā cassā pāripūriṃ idāneva vitthāressati.
ಪನಾಳೀತಿ ಛಿದ್ದಂ। ಸುದ್ಧಸಿನಿದ್ಧದನ್ತಪನ್ತಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿವರಾಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಸ್ಸಾ ಪನ ಪನಾಳಿಯಾ ಸಮನ್ತತೋ ಪಸ್ಸಸ್ಸ ರಜತಮಯತ್ತಾ ಸಾರರಜತಮಯಾ ವುತ್ತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಚಸ್ಸ ಚಕ್ಕಸ್ಸ ರಥಚಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಯ ಅನ್ತೋಭಾವೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಉಭೋಸುಪಿ ಬಾಹಿರನ್ತೇಸೂ’’ತಿ। ಕತಪರಿಕ್ಖೇಪಾ ಹೋತಿ ಪನಾಳೀತಿ ಯೋಜನಾ। ನಾಭಿಪನಾಳಿಪರಿಕ್ಖೇಪಪಟ್ಟೇಸೂತಿ ನಾಭಿಪರಿಕ್ಖೇಪಪಟ್ಟೇ ಚೇವ ನಾಭಿಯಾ ಪನಾಳಿಪರಿಕ್ಖೇಪಪಟ್ಟೇ ಚ।
Panāḷīti chiddaṃ. Suddhasiniddhadantapantiyā nibbivarāyāti adhippāyo. Tassā pana panāḷiyā samantato passassa rajatamayattā sārarajatamayā vuttā. Yasmā cassa cakkassa rathacakkassa viya antobhāvo nāma natthi, tasmā vuttaṃ ‘‘ubhosupi bāhirantesū’’ti. Kataparikkhepā hoti panāḷīti yojanā. Nābhipanāḷiparikkhepapaṭṭesūti nābhiparikkhepapaṭṭe ceva nābhiyā panāḷiparikkhepapaṭṭe ca.
ತೇಸನ್ತಿ ಅರಾನಂ। ಘಟಕಾ ನಾಮ ಅಲಙ್ಕಾರಭೂತಾ ಖುದ್ದಕಪುಣ್ಣಘಟಾ। ತಥಾ ಮಣಿಕಾ ನಾಮ ಮುತ್ತಾವಳಿಕಾ। ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನವಸೇನ ಠಿತಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಲೇಖಾ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸುವಿಭತ್ತಾನೇವಾತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಸಂಕಿಣ್ಣತ್ತಾ ಸುಟ್ಠು ವಿಭತ್ತಾನಿ।
Tesanti arānaṃ. Ghaṭakā nāma alaṅkārabhūtā khuddakapuṇṇaghaṭā. Tathā maṇikā nāma muttāvaḷikā. Paricchedalekhā tassa tassa paricchedadassanavasena ṭhitā paricchinnalekhā. Ādi-saddena mālākammādiṃ saṅgaṇhāti. Suvibhattānevāti aññamaññaṃ asaṃkiṇṇattā suṭṭhu vibhattāni.
‘‘ಸುರತ್ತಾ’’ತಿಆದೀಸು ಸುರತ್ತಗ್ಗಹಣೇನ ಮಹಾನಾಮವಣ್ಣತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಸುದ್ಧಗ್ಗಹಣೇನ ಸಂಙ್ಕಿಲಿಟ್ಠತಂ, ಸಿನಿದ್ಧಗ್ಗಹಣೇನ ಲೂಖತಂ। ಕಾಮಂ ತಸ್ಸ ಚಕ್ಕರತನಸ್ಸ ನೇಮಿಮಣ್ಡಲಂ ಅಸನ್ಧಿಕಮೇವ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥಕಮೇವ ಪನ ಕೇವಲಂ ಪವಾಳವಣ್ಣೇನ ಚ ಸೋಭತೀತಿ ಪಕತಿಚಕ್ಕಸ್ಸ ಸನ್ಧಿಯುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸುರತ್ತಸುವಣ್ಣಪಟ್ಟಾದಿಮಯಾಹಿ ವಟ್ಟಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾಹಿ ಪಞ್ಞಾಯಮಾನಾಹಿ ಸಸನ್ಧಿಕಾ ವಿಯ ದಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸನ್ಧೀಸು ಪನಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ।
‘‘Surattā’’tiādīsu surattaggahaṇena mahānāmavaṇṇataṃ paṭikkhipati, suddhaggahaṇena saṃṅkiliṭṭhataṃ, siniddhaggahaṇena lūkhataṃ. Kāmaṃ tassa cakkaratanassa nemimaṇḍalaṃ asandhikameva nibbattaṃ, sabbatthakameva pana kevalaṃ pavāḷavaṇṇena ca sobhatīti pakaticakkassa sandhiyuttaṭṭhāne surattasuvaṇṇapaṭṭādimayāhi vaṭṭaparicchedalekhāhi paññāyamānāhi sasandhikā viya dissantīti āha ‘‘sandhīsu panassā’’tiādi.
ನೇಮಿಮಣ್ಡಲಪಿಟ್ಠಿಯನ್ತಿ ನೇಮಿಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಪದೇಸೇ। ಆಕಾಸಚಾರಿಭಾವತೋ ಹಿಸ್ಸ ತತ್ಥ ವಾತಗ್ಗಾಹೀ ಪವಾಳದಣ್ಡೋ ಹೋತಿ। ದಸನ್ನಂ ದಸನ್ನಂ ಅರಾನಂ ಅನ್ತರೇತಿ ದಸನ್ನಂ ದಸನ್ನಂ ಅರಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಸಮೀಪೇ ಪದೇಸೇ। ಛಿದ್ದಮಣ್ಡಲಖಚಿತೋತಿ ಮಣ್ಡಲಸಣ್ಠಾನಛಿದ್ದವಿಚಿತ್ತೋ। ಸುಕುಸಲಸಮನ್ನಾಹತಸ್ಸಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಕುಸಲೇನ ಸಿಪ್ಪಿನಾ ಪಹತಸ್ಸ, ವಾದಿತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಗ್ಗೂತಿ ಮನೋರಮೋ। ರಜನೀಯೋತಿ ಸುಣನ್ತಾನಂ ರಾಗುಪ್ಪಾದಕೋ। ಕಮನೀಯೋತಿ ಕನ್ತೋ। ಸಮೋಸರಿತಕುಸುಮದಾಮಾತಿ ಓಲಮ್ಬಿತಸುಗನ್ಧಕುಸುಮದಾಮಾ। ನೇಮಿಪರಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸಾತಿ ನೇಮಿಪರಿಯನ್ತಪರಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ। ನಾಭಿಪನಾಳಿಯಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಸ್ಸಾನಂ ವಸೇನ ‘‘ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ನಾಭಿಪನಾಳೀನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಕಾ ಏವ ಹಿ ಸಾ ಪನಾಳಿ। ಯೇಹೀತಿ ಯೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಮುಖೇಹಿ। ಪುನ ಯೇಹೀತಿ ಯೇಹಿ ಮುತ್ತಕಲಾಪೇಹಿ।
Nemimaṇḍalapiṭṭhiyanti nemimaṇḍalassa piṭṭhipadese. Ākāsacāribhāvato hissa tattha vātaggāhī pavāḷadaṇḍo hoti. Dasannaṃ dasannaṃ arānaṃ antareti dasannaṃ dasannaṃ arānaṃ antare samīpe padese. Chiddamaṇḍalakhacitoti maṇḍalasaṇṭhānachiddavicitto. Sukusalasamannāhatassāti suṭṭhu kusalena sippinā pahatassa, vāditassāti attho. Vaggūti manoramo. Rajanīyoti suṇantānaṃ rāguppādako. Kamanīyoti kanto. Samosaritakusumadāmāti olambitasugandhakusumadāmā. Nemiparikkhepassāti nemipariyantaparikkhepassa. Nābhipanāḷiyā dvinnaṃ passānaṃ vasena ‘‘dvinnampi nābhipanāḷīna’’nti vuttaṃ. Ekā eva hi sā panāḷi. Yehīti yehi dvīhi mukhehi. Puna yehīti yehi muttakalāpehi.
ಓಧಾಪಯಮಾನನ್ತಿ ಸೋತುಂ ಅವಹಿತಾನಿ ಕುರುಮಾನಂ।
Odhāpayamānanti sotuṃ avahitāni kurumānaṃ.
ಚನ್ದೋ ಪುರತೋ ಚಕ್ಕರತನಂ ಪಚ್ಛಾತಿ ಏವಂ ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯೇನ ಪುಬ್ಬಾಪರಭಾವೇನ।
Cando purato cakkaratanaṃ pacchāti evaṃ pubbāpariyena pubbāparabhāvena.
ಅನ್ತೇಪುರಸ್ಸಾತಿ ಅನುರಾಧಪುರೇ ರಞ್ಞೋ ಅನ್ತೇಪುರಸ್ಸ। ಉತ್ತರಸೀಹಪಞ್ಜರಸದಿಸೇತಿ ತದಾ ರಞ್ಞೋ ಪಾಸಾದೇ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಉತ್ತರದಿಸಾಯ ಸೀಹಪಞ್ಜರಸ್ಸ ಲಬ್ಭಮಾನತ್ತಾ ವುತ್ತಂ। ಸುಖೇನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನಾರುಹಿತ್ವಾ, ಸರೀರಞ್ಚ ಅನುಲ್ಲಙ್ಘಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಿತೇನೇವ ಹತ್ಥೇನ ಪುಪ್ಫಮುಟ್ಠಿಯೋ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸುಖೇನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಪೂಜೇತುಂ।
Antepurassāti anurādhapure rañño antepurassa. Uttarasīhapañjarasadiseti tadā rañño pāsāde tādisassa uttaradisāya sīhapañjarassa labbhamānattā vuttaṃ. Sukhena sakkāti kiñci anāruhitvā, sarīrañca anullaṅghitvā yathāṭhiteneva hatthena pupphamuṭṭhiyo khipitvā sukhena sakkā hoti pūjetuṃ.
ನಾನಾವಿರಾಗರತನಪ್ಪಭಾಸಮುಜ್ಜಲನ್ತಿ ನಾನಾವಿಧವಿಚಿತ್ತವಣ್ಣರತನೋಭಾಸಪಭಸ್ಸರಂ। ಆಕಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪವತ್ತೇತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಉಪರಿ ಆಕಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪವತ್ತೇ।
Nānāvirāgaratanappabhāsamujjalanti nānāvidhavicittavaṇṇaratanobhāsapabhassaraṃ. Ākāsaṃ abbhuggantvā pavatteti āgantvā ṭhitaṭṭhānato upari ākāsaṃ abbhuggantvā pavatte.
೨೪೪. ರಾಜಾಯುತ್ತಾತಿ ರಞ್ಞೋ ಕಿಚ್ಚೇ ಆಯುತ್ತಕಪುರಿಸಾ।
244.Rājāyuttāti rañño kicce āyuttakapurisā.
ಸಿನೇರುಂ ವಾಮಪಸ್ಸೇನ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಧುರತರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ವಾಮಪಸ್ಸೇನ ಸಿನೇರುಂ ಪಹಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
Sineruṃ vāmapassena katvā tassa dhurataraṃ gacchanto ‘‘vāmapassena sineruṃ pahāyā’’ti vuttaṃ.
ವಿನಿಬ್ಬೇಧೇನಾತಿ ತಿರಿಯಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝನವಸೇನ। ಸನ್ನಿವೇಸಕ್ಖಮೋತಿ ಖನ್ಧಾವಾರಸನ್ನಿವೇಸಯೋಗ್ಯೋ। ಸುಲಭಾಹಾರುಪಕರಣೋತಿ ಸುಖೇನೇವ ಲದ್ಧಬ್ಬಧಞ್ಞಗೋರಸದಾರುತಿಣಾದಿಭೋಜನಸಾಧನೋ।
Vinibbedhenāti tiriyaṃ vinivijjhanavasena. Sannivesakkhamoti khandhāvārasannivesayogyo. Sulabhāhārupakaraṇoti sukheneva laddhabbadhaññagorasadārutiṇādibhojanasādhano.
ಪರಚಕ್ಕನ್ತಿ ಪರಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಸೇನಾ, ಆಣಾ ವಾ।
Paracakkanti parassa rañño senā, āṇā vā.
ಆಗಮನನನ್ದನೋತಿ ಆಗಮನೇನ ನನ್ದಿಜನನೋ। ಗಮನೇನ ಸೋಚೇತೀತಿ ಗಮನಸೋಚನೋ। ಉಪಕಪ್ಪೇಥಾತಿ ಉಪರೂಪರಿ ಕಪ್ಪೇಥ, ಸಂವಿದಹಥ ಉಪನೇಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾತಿ ಹೇತುತೋಪಿ ಸಭಾವತೋಪಿ ಫಲತೋಪಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಾದಿಆದೀನವತೋಪಿ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ। ವಿಭಾವೇನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ವಿಭೂತಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ವಿಭಾವಿನೋ, ಪಞ್ಞವನ್ತೋ। ಅನುಯನ್ತಾತಿ ಅನುವತ್ತಕಾ, ಅನುವತ್ತಕಭಾವೇನೇವ, ಪನ ರಞ್ಞೋ ಚ ಮಹಾನುಭಾವೇನ ತೇ ಜಿಗುಚ್ಛನವಸೇನ ಪಾಪತೋ ಅನೋರಮನ್ತಾಪಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಓತ್ತಪ್ಪವಸೇನ ಓರಮನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Āgamananandanoti āgamanena nandijanano. Gamanena socetīti gamanasocano. Upakappethāti uparūpari kappetha, saṃvidahatha upanethāti attho. Upaparikkhitvāti hetutopi sabhāvatopi phalatopi diṭṭhadhammikasamparāyikādiādīnavatopi vīmaṃsitvā. Vibhāventi paññāya atthaṃ vibhūtaṃ karontīti vibhāvino, paññavanto. Anuyantāti anuvattakā, anuvattakabhāveneva, pana rañño ca mahānubhāvena te jigucchanavasena pāpato anoramantāpi ekacce ottappavasena oramantīti veditabbaṃ.
ಓಗಚ್ಛಮಾನನ್ತಿ ಓಸೀದನ್ತಂ। ಯೋಜನಮತ್ತನ್ತಿ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಯೋಜನಮತ್ತಂ ಪದೇಸಂ। ಗಮ್ಭೀರಭಾವೇನ ಪನ ಯಥಾ ಭೂಮಿ ದಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಓಗಚ್ಛತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮಹಾಸಮುದ್ದತಲ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಅನ್ತೇ ಚಕ್ಕರತನಂ ಉದಕೇನ ಸೇನಾಯ ಅನಜ್ಝೋತ್ಥರಣತ್ಥಂ। ಪುರತ್ಥಿಮೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ ಪರಿಯನ್ತೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಪುರತ್ಥಿಮಮಹಾಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತೋ, ತಂ ಪುರತ್ಥಿಮಮಹಾಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ, ಪುರತ್ಥಿಮಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಪರಿಯನ್ತಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Ogacchamānanti osīdantaṃ. Yojanamattanti vitthārato yojanamattaṃ padesaṃ. Gambhīrabhāvena pana yathā bhūmi dissati, evaṃ ogacchati. Tenāha ‘‘mahāsamuddatala’’ntiādi. Ante cakkaratanaṃ udakena senāya anajjhottharaṇatthaṃ. Puratthimo mahāsamuddo pariyanto etassāti puratthimamahāsamuddapariyanto, taṃ puratthimamahāsamuddapariyantaṃ, puratthimamahāsamuddaṃ pariyantaṃ katvāti attho.
ಚಾತುರನ್ತಾಯಾತಿ ಚತುಸಮುದ್ದನ್ತಾಯ, ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾದಿಚತುಕೋಟ್ಠಾಸನ್ತಾಯ ವಾ। ಸೋಭಯಮಾನಂ ವಿಯಾತಿ ವಿಯ-ಸದ್ದೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಅತ್ತನೋ ಅಚ್ಛರಿಯಗುಣೇಹಿ ಸೋಭನ್ತಮೇವ ಹಿ ತಂ ತಿಟ್ಠತಿ। ಪಾಳಿಯಮ್ಪಿ ಹಿ ‘‘ಉಪಸೋಭಯಮಾನಂ’’ ತ್ವೇವ ವುತ್ತಂ।
Cāturantāyāti catusamuddantāya, puratthimadisādicatukoṭṭhāsantāya vā. Sobhayamānaṃ viyāti viya-saddo nipātamattaṃ. Attano acchariyaguṇehi sobhantameva hi taṃ tiṭṭhati. Pāḷiyampi hi ‘‘upasobhayamānaṃ’’ tveva vuttaṃ.
ಹತ್ಥಿರತನವಣ್ಣನಾ
Hatthiratanavaṇṇanā
೨೪೬. ಹರಿಚನ್ದನಾದೀಹೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಚತುಜ್ಜಾತಿಯಗನ್ಧಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಆಗಮನಂ ಚಿನ್ತೇಥಾತಿ ವದನ್ತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತಿವತ್ತಸ್ಸ ಪೂರಿತತಾಯ ಪರಿಚಿತತ್ತಾ। ಕಾಳತಿಲಕಾದೀನಂ ಅಭಾವೇನ ವಿಸುದ್ಧಸೇತಸರೀರೋ। ಸತ್ತಪತಿಟ್ಠೋತಿ ಭೂಮಿಫುಸನಕೇಹಿ ವಾಲಧಿ, ವರಙ್ಗಂ, ಹತ್ಥೋತಿ ಇಮೇಹಿ ಚ ತೀಹಿ, ಚತೂಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಚಾತಿ ಸತ್ತಹಿ ಅವಯವೇಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ಸತ್ತಪತಿಟ್ಠೋ। ಸಬ್ಬಕನಿಟ್ಠೋತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಛದ್ದನ್ತಕುಲಹತ್ಥೀಹಿ ಹೀನೋ। ಉಪೋಸಥಕುಲಾ ಸಬ್ಬಜೇಟ್ಠೋತಿ ಉಪೋಸಥಕುಲತೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಪ್ಪಧಾನೋ ಆಗಚ್ಛತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ವುತ್ತನಯೇನಾತಿ ‘‘ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತೇನ ನಯೇನ। ಚಕ್ಕವತ್ತೀನಂ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಪುತ್ತಾನಞ್ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಚಿನ್ತಯನ್ತಾನಂ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಅಪನೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಅಪನೇತ್ವಾ। ಗನ್ಧಮೇವ ಹಿ ತಸ್ಸ ಇತರೇ ಹತ್ಥೀ ನ ಸಹನ್ತಿ।
246.Haricandanādīhīti ādi-saddena catujjātiyagandhādiṃ saṅgaṇhāti. Āgamanaṃ cintethātivadanti cakkavattivattassa pūritatāya paricitattā. Kāḷatilakādīnaṃ abhāvena visuddhasetasarīro. Sattapatiṭṭhoti bhūmiphusanakehi vāladhi, varaṅgaṃ, hatthoti imehi ca tīhi, catūhi pādehi cāti sattahi avayavehi patiṭṭhitattā sattapatiṭṭho. Sabbakaniṭṭhoti sabbehi chaddantakulahatthīhi hīno. Uposathakulā sabbajeṭṭhoti uposathakulato āgacchanto tattha sabbappadhāno āgacchatīti yojanā. Vuttanayenāti ‘‘mahādānaṃ datvā’’tiādinā vuttena nayena. Cakkavattīnaṃ, cakkavattiputtānañca cakkavattiṃ uddissa cintayantānaṃ āgacchati. Apanetvāti attano ānubhāvena apanetvā. Gandhameva hi tassa itare hatthī na sahanti.
ಘರಧೇನುವಚ್ಛಕೋ ವಿಯಾತಿ ಘರೇ ಪರಿಚಿತಧೇನುಯಾ ತತ್ಥೇವ ಜಾತಸಂವದ್ಧವಚ್ಛಕೋ ವಿಯ। ಸಕಲಪಥವಿನ್ತಿ ಸಕಲಂ ಜಮ್ಬುದೀಪಸಞ್ಞಿತಂ ಪಥವಿಂ।
Gharadhenuvacchako viyāti ghare paricitadhenuyā tattheva jātasaṃvaddhavacchako viya. Sakalapathavinti sakalaṃ jambudīpasaññitaṃ pathaviṃ.
ಅಸ್ಸರತನವಣ್ಣನಾ
Assaratanavaṇṇanā
೨೪೭. ಸಿನ್ಧವಕುಲತೋತಿ ಸಿನ್ಧವಸ್ಸಾಜಾನೀಯಕುಲತೋ।
247.Sindhavakulatoti sindhavassājānīyakulato.
ಮಣಿರತನವಣ್ಣನಾ
Maṇiratanavaṇṇanā
೨೪೮. ಸಕಟನಾಭಿಸಮಪರಿಣಾಹನ್ತಿ ಪರಿಣಾಹತೋ ಮಹಾಸಕಟಸ್ಸ ನಾಭಿಯಾ ಸಮಪ್ಪಮಾಣಂ। ಉಭೋಸು ಅನ್ತೇಸೂತಿ ಹೇಟ್ಠಾ, ಉಪರಿ ಚಾತಿ ದ್ವೀಸು ಅನ್ತೇಸು। ಕಣ್ಣಿಕಪರಿಯನ್ತತೋತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಞ್ಚನಪದುಮಾನಂ ಕಣ್ಣಿಕಾಯ ಪರಿಯನ್ತತೋ। ಮುತ್ತಾಜಾಲಕೇ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಸುವಿಸುದ್ಧೇ ಮುತ್ತಮಯೇ ಜಾಲಕೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ। ಅರುಣುಗ್ಗಮನವೇಲಾ ವಿಯಾತಿ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಸೀಸೇನ ಸೂರಿಯಉದಯಕ್ಖಣಂ ಉಪಲಕ್ಖೇತಿ।
248.Sakaṭanābhisamapariṇāhanti pariṇāhato mahāsakaṭassa nābhiyā samappamāṇaṃ. Ubhosu antesūti heṭṭhā, upari cāti dvīsu antesu. Kaṇṇikapariyantatoti dvinnaṃ kañcanapadumānaṃ kaṇṇikāya pariyantato. Muttājālake ṭhapetvāti suvisuddhe muttamaye jālake patiṭṭhāpetvā. Aruṇuggamanavelā viyāti aruṇuggamanasīsena sūriyaudayakkhaṇaṃ upalakkheti.
ಇತ್ಥಿರತನವಣ್ಣನಾ
Itthiratanavaṇṇanā
೨೪೯. ‘‘ಇತ್ಥಿರತನಂ ಪಾತುಭವತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಕುತಸ್ಸಾ ಪಾತುಭಾವೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಮದ್ದರಾಜಕುಲತೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಮದ್ದರಟ್ಠಂ ಕಿರ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅಭಿರೂಪಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಂ। ತಥಾ ಹಿ ‘‘ಸಿಞ್ಚಯಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ದೇವೀ, ವೇಸ್ಸನ್ತರಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ದೇವೀ, ಭದ್ದಕಾಪಿಲಾನೀ’’ತಿ ಏವಮಾದಿ ಇತ್ಥಿರತನಂ ಮದ್ದರಟ್ಠೇ ಏವ ಉಪ್ಪನ್ನಂ। ಪುಞ್ಞಾನುಭಾವೇನಾತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಞ್ಞೋ ಪುಞ್ಞತೇಜೇನ।
249. ‘‘Itthiratanaṃ pātubhavatī’’ti vatvā kutassā pātubhāvoti dassetuṃ ‘‘maddarājakulato’’tiādi vuttaṃ. Maddaraṭṭhaṃ kira jambudīpe abhirūpānaṃ itthīnaṃ uppattiṭṭhānaṃ. Tathā hi ‘‘siñcayamahārājassa devī, vessantaramahārājassa devī, bhaddakāpilānī’’ti evamādi itthiratanaṃ maddaraṭṭhe eva uppannaṃ. Puññānubhāvenāti cakkavattirañño puññatejena.
ಸಣ್ಠಾನಪಾರಿಪೂರಿಯಾತಿ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಸರೀರಾವಯವಾನಂ ಸುಸಣ್ಠಿತಾಯ। ಅವಯವಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಹಿ ಸಮುದಾಯಪಾರಿಪೂರಿಸಿದ್ಧಿ । ರೂಪನ್ತಿ ಸರೀರಂ ‘‘ರೂಪಂ ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೩೦೬) ವಿಯ। ದಸ್ಸನೀಯಾತಿ ಸುರೂಪಭಾವೇನ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಯುತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ದಿಸ್ಸಮಾನಾವಾ’’ತಿಆದಿ। ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತಿ ಯೋನಿಸೋ ಚಿನ್ತೇನ್ತಾನಂ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ಧಾಯ ವಸೇನ। ಪಸಾದಾವಹತ್ತಾತಿ ಕಾರಣವಚನೇನ ಯಥಾ ಪಾಸಾದಿಕತಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಸಿದ್ಧಿ ವುತ್ತಾ, ಏವಂ ದಸ್ಸನೀಯತಾಯ ಪಾಸಾದಿಕತಾಸಿದ್ಧಿ, ಅಭಿರೂಪತಾಯ ಚ ದಸ್ಸನೀಯತಾಸಿದ್ಧಿ ವತ್ತಬ್ಬಾತಿ ನಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಟಿಲೋಮತೋ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಪಾಸಾದಿಕತಾಸಿದ್ಧಿ, ಪಾಸಾದಿಕತಾಯ ದಸ್ಸನೀಯತಾಸಿದ್ಧಿ, ದಸ್ಸನೀಯತಾಯ ಅಭಿರೂಪತಾಸಿದ್ಧಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ। ಏವಂ ಸರೀರಸಮ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ಅಭಿರೂಪತಾದಿಕೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಸರೀರೇ ದೋಸಾಭಾವವಸೇನಪಿ ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಭಿರೂಪಾ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪಮಾಣಯುತ್ತಾ, ಏವಂ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹಯೋಗತೋ ಚ ಪಾಸಾದಿಕಾ ನಾತಿದೀಘತಾದಯೋ, ಏವಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ದಿಬ್ಬರೂಪತಾಸಮ್ಪತ್ತಿಪೀತಿ ‘‘ಅಪ್ಪತ್ತಾ ದಿಬ್ಬವಣ್ಣ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
Saṇṭhānapāripūriyāti hatthapādādisarīrāvayavānaṃ susaṇṭhitāya. Avayavapāripūriyā hi samudāyapāripūrisiddhi . Rūpanti sarīraṃ ‘‘rūpaṃ tveva saṅkhaṃ gacchatī’’tiādīsu (ma. ni. 1.306) viya. Dassanīyāti surūpabhāvena passitabbayuttā. Tenāha ‘‘dissamānāvā’’tiādi. Somanassavasena cittaṃ pasādeti yoniso cintentānaṃ kammaphalasaddhāya vasena. Pasādāvahattāti kāraṇavacanena yathā pāsādikatāya vaṇṇapokkharatāsiddhi vuttā, evaṃ dassanīyatāya pāsādikatāsiddhi, abhirūpatāya ca dassanīyatāsiddhi vattabbāti nayaṃ dasseti. Paṭilomato vā vaṇṇapokkharatāya pāsādikatāsiddhi, pāsādikatāya dassanīyatāsiddhi, dassanīyatāya abhirūpatāsiddhi yojetabbā. Evaṃ sarīrasampattivasena abhirūpatādike dassetvā idāni sarīre dosābhāvavasenapi te dassetuṃ ‘‘abhirūpā vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha yathā pamāṇayuttā, evaṃ ārohapariṇāhayogato ca pāsādikā nātidīghatādayo, evaṃ manussānaṃ dibbarūpatāsampattipīti ‘‘appattā dibbavaṇṇa’’nti vuttaṃ.
ಆರೋಹಸಮ್ಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ ಉಬ್ಬೇಧೇನ ಪಾಸಾದಿಕಭಾವತೋ। ಪರಿಣಾಹಸಮ್ಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ ಕಿಸಥೂಲದೋಸಾಭಾವತೋ। ವಣ್ಣಸಮ್ಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ ವಿವಣ್ಣತಾಭಾವತೋ। ಕಾಯವಿಪತ್ತಿಯಾತಿ ಸರೀರದೋಸಸ್ಸ। ಸತವಾರವಿಹತಸ್ಸಾತಿ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿಹತಸ್ಸ, ‘‘ಸತವಾರವಿಹತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ಇದಂ ಕಪ್ಪಾಸಪಿಚುವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ತೂಲಪಿಚುನೋ ಪನ ವಿಹನನಮೇವ ನತ್ಥಿ। ಕುಙ್ಕುಮತಗರತುರುಕ್ಖಯವನಪುಪ್ಫಾನಿ ಚತುಜ್ಜಾತಿ। ‘‘ತಮಾಲತಗರತುರುಕ್ಖಯವನಪುಪ್ಫಾನೀ’’ತಿ ಅಪರೇ।
Ārohasampatti vuttā ubbedhena pāsādikabhāvato. Pariṇāhasampatti vuttā kisathūladosābhāvato. Vaṇṇasampatti vuttā vivaṇṇatābhāvato. Kāyavipattiyāti sarīradosassa. Satavāravihatassāti sattakkhattuṃ vihatassa, ‘‘satavāravihatassā’’ti ca idaṃ kappāsapicuvasena vuttaṃ, tūlapicuno pana vihananameva natthi. Kuṅkumatagaraturukkhayavanapupphāni catujjāti. ‘‘Tamālatagaraturukkhayavanapupphānī’’ti apare.
ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಾ ವಿಯಾತಿ ಆಸನಗತೇನ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ ವಿಯ। ಪಠಮಮೇವಾತಿ ರಾಜಾನಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಕಿಚ್ಚನ್ತರಪ್ಪಸುತಾ ಅಹುತ್ವಾ ಕಿಚ್ಚನ್ತರತೋ ಪಠಮಮೇವ, ದಸ್ಸನಸಮಕಾಲಂ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ರಞ್ಞೋ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ಪಚ್ಛಾ ನಿಪಾತನಂ ನಿಸೀದನಂ ಸೀಲಂ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತಿನೀ। ತಂ ತಂ ಅತ್ತನಾ ರಞ್ಞೋ ಕಾತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ‘‘ಕಿಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬತಾಯ ಕಿಂ ಕರಣಂ ಪಟಿಸಾವೇತೀತಿ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವಿನೀ।
Aggidaḍḍhā viyāti āsanagatena agginā daḍḍhā viya. Paṭhamamevāti rājānaṃ disvāpi kiccantarappasutā ahutvā kiccantarato paṭhamameva, dassanasamakālaṃ evāti attho. Rañño nisajjāya pacchā nipātanaṃ nisīdanaṃ sīlaṃ etissāti pacchānipātinī. Taṃ taṃ attanā rañño kātabbakiccaṃ ‘‘kiṃ karomī’’ti pucchitabbatāya kiṃ karaṇaṃ paṭisāvetīti kiṃkārapaṭissāvinī.
ಮಾತುಗಾಮೋ ನಾಮ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಸಠಜಾತಿಕೋ, ಇತ್ಥಿರತನಸ್ಸ ಪನ ತಂ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸ್ವಾಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Mātugāmo nāma yebhuyyena saṭhajātiko, itthiratanassa pana taṃ natthīti dassetuṃ ‘‘svāssā’’tiādi vuttaṃ.
ಗುಣಾತಿ ರೂಪಗುಣಾ ಚೇವ ಆಚಾರಗುಣಾ ಚ। ಪುರಿಮಕಮ್ಮಾನುಭಾವೇನಾತಿ ಕತಸ್ಸ ಪುರಿಮಕಮ್ಮಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ಇತ್ಥಿರತನಸ್ಸ ತಬ್ಭಾವಸಂವತ್ತನಿಯಸ್ಸ ಪುರಿಮಕಮ್ಮಸ್ಸ ಆನುಭಾವೇನ। ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋಪಿ ಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಫಲವಿಸೇಸಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ಹೋತಿಯೇವ। ತೇನಾಹ ‘‘ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯಾ’’ತಿ, ಏತೇನ ಸೇಸೇಸುಪಿ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕರತನೇಸು ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮವಸೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸುಪಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ವಿಸೇಸಾನಂ ತದುಪನಿಸ್ಸಯತಾ ವಿಭಾವಿತಾ ಏವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಪುಬ್ಬೇ ಏಕದೇಸವಸೇನ ಲಬ್ಭಮಾನಾ ಪಾರಿಪೂರೀ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಭಾವೂಪಗಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರಾ ಜಾತಾ।
Guṇāti rūpaguṇā ceva ācāraguṇā ca. Purimakammānubhāvenāti katassa purimakammassānubhāvena itthiratanassa tabbhāvasaṃvattaniyassa purimakammassa ānubhāvena. Cakkavattinopi parivārasampattisaṃvattaniyaṃ puññakammaṃ tādisassa phalavisesassa upanissayo hotiyeva. Tenāha ‘‘cakkavattinopuññaṃ upanissāyā’’ti, etena sesesupi saviññāṇakaratanesu attano kammavasena nibbattesupi tesaṃ tesaṃ visesānaṃ tadupanissayatā vibhāvitā evāti daṭṭhabbā. Pubbe ekadesavasena labbhamānā pāripūrī rañño cakkavattibhāvūpagamanato paṭṭhāya sabbākāraparipūrā jātā.
ಗಹಪತಿರತನವಣ್ಣನಾ
Gahapatiratanavaṇṇanā
೨೫೦. ಪಕತಿಯಾ ವಾತಿ ಸಭಾವೇನೇವ ಚಕ್ಕರತನಪಾತುಭಾವತೋ ಪುಬ್ಬೇಪಿ। ಯಾದಿಸಂ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಬಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಯಥಾವುತ್ತಾ ಚಕ್ಕರತನಾನುಭಾವನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಾದಿಸಂ ಏತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಬಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಗಹಪತಿರತನಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಜಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಚಕ್ಕರತನಾನುಭಾವಸಹಿತ’’ನ್ತಿ। ಕಾರಣಸ್ಸ ಹಿ ಏಕಸನ್ತತಿಪತಿತತಾಯ, ಫಲಸ್ಸ ಚ ಸಮಾನಕಾಲಿಕತಾಯ ತಥಾವಚನಂ।
250.Pakatiyā vāti sabhāveneva cakkaratanapātubhāvato pubbepi. Yādisaṃ rañño cakkavattissa puññabalaṃ nissāya yathāvuttā cakkaratanānubhāvanibbatti, tādisaṃ etassa puññabalaṃ nissāya gahapatiratanassa kammavipākajaṃ dibbacakkhuṃ nibbattetīti āha ‘‘cakkaratanānubhāvasahita’’nti. Kāraṇassa hi ekasantatipatitatāya, phalassa ca samānakālikatāya tathāvacanaṃ.
ಪರಿಣಾಯಕರತನವಣ್ಣನಾ
Pariṇāyakaratanavaṇṇanā
೨೫೧. ‘‘ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ಅಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಾವಬೋಧನಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಪಣ್ಡಿತಭಾವಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಪಣ್ಡಿತೋ। ಬಾಹುಸಚ್ಚಬ್ಯತ್ತಿಯಾ ಬ್ಯತ್ತೋ। ಸಭಾವಸಿದ್ಧಾಯ ಮೇಧಾಸಙ್ಖಾತಾಯ ಪಕತಿಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಮೇಧಾವೀ। ಅತ್ತನೋ ಯಾಥಾವಬುದ್ಧಮತ್ಥಂ ಪರೇಸಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ಪಕಾಸೇತುಂ ಸಮತ್ಥತಾಯ ವಿಭಾವೀ। ವವತ್ಥಪೇತುನ್ತಿ ನಿಚ್ಛಿತುಂ।
251. ‘‘Ayaṃ dhammo, ayaṃ adhammo’’tiādinā kammassakatāvabodhanasaṅkhātassa paṇḍitabhāvassa atthitāya paṇḍito. Bāhusaccabyattiyā byatto. Sabhāvasiddhāya medhāsaṅkhātāya pakatipaññāya atthitāya medhāvī. Attano yāthāvabuddhamatthaṃ paresaṃ vibhāvetuṃ pakāsetuṃ samatthatāya vibhāvī. Vavatthapetunti nicchituṃ.
ಚತುಇದ್ಧಿಸಮನ್ನಾಗತವಣ್ಣನಾ
Catuiddhisamannāgatavaṇṇanā
೨೫೨. ವಿಪಚ್ಚನಂ ವಿಪಾಕೋ, ವಿಪಾಕೋ ಏವ ವೇಪಾಕೋ ಯಥಾ ‘‘ವಿಕತಮೇವ ವೇಕತ’’ನ್ತಿ। ಸಮಂ ನಾತಿಸೀತನಾಚ್ಚುಣ್ಹತಾಯ ಅವಿಸಮಂ ಭುತ್ತಸ್ಸ ವೇಪಾಕೋ ಏತಿಸ್ಸಾ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಮವೇಪಾಕಿನೀ, ತಾಯ ಸಮವೇಪಾಕಿನಿಯಾ।
252. Vipaccanaṃ vipāko, vipāko eva vepāko yathā ‘‘vikatameva vekata’’nti. Samaṃ nātisītanāccuṇhatāya avisamaṃ bhuttassa vepāko etissā atthīti samavepākinī, tāya samavepākiniyā.
ಧಮ್ಮಪಾಸಾದಪೋಕ್ಖರಣಿವಣ್ಣನಾ
Dhammapāsādapokkharaṇivaṇṇanā
೨೫೩. ಜನರಾಸಿಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತೇನ ಜನರಾಸಿನಾ ಖಣಿತ್ವಾ ನ ಮಾಪೇಸಿ। ಕಿಞ್ಚರಹೀತಿ ಆಹ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಕಾರಣಂ ಪರತೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ। ಏಕಾಯ ವೇದಿಕಾಯ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ । ಪರಿವೇಣಪರಿಚ್ಛೇದಪರಿಯನ್ತೇತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿವೇಣಂ ನಾಮ ಸಮನ್ತತೋ ವಿವಟಙ್ಗಣಭೂತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರಂ, ತಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಛೇದಭೂತೇ ಪರಿಯನ್ತೇ ಏಕಾಯ ವೇದಿಕಾಯ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ। ಏತದಹೋಸೀತಿ ಏತಂ ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಾಸು ಪೋಕ್ಖರಣೀಸೂ’’ತಿಆದಿಕಂ ಅಹೋಸೀತಿ। ಸಬ್ಬೋತುಕನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಉತೂಸು ಪುಪ್ಫನಕಂ। ನಾನಾವಣ್ಣಉಪ್ಪಲಬೀಜಾದೀನೀತಿ ರತ್ತನೀಲಾದಿನಾನಾವಣ್ಣಪುಪ್ಫೇನ ಪುಪ್ಫನಕಉಪ್ಪಲಬೀಜಾದೀನಿ। ಜಲಜಥಲಜಮಾಲನ್ತಿ ಜಲಜಥಲಜಪುಪ್ಫಮಾಲಂ।
253.Janarāsiṃ kāretvā tena janarāsinā khaṇitvā na māpesi. Kiñcarahīti āha ‘‘rañño panā’’tiādi. Tattha kāraṇaṃ parato āgamissati. Ekāya vedikāya parikkhittā pokkharaṇiyo . Pariveṇaparicchedapariyanteti ettha pariveṇaṃ nāma samantato vivaṭaṅgaṇabhūtaṃ pokkharaṇiyā tīraṃ, tassa paricchedabhūte pariyante ekāya vedikāya parikkhittā pokkharaṇiyo. Etadahosīti etaṃ ‘‘yaṃnūnāhaṃ imāsu pokkharaṇīsū’’tiādikaṃ ahosīti. Sabbotukanti sabbesu utūsu pupphanakaṃ. Nānāvaṇṇauppalabījādīnīti rattanīlādinānāvaṇṇapupphena pupphanakauppalabījādīni. Jalajathalajamālanti jalajathalajapupphamālaṃ.
೨೫೪. ಪರಿಚಾರವಸೇನಾತಿ ತಙ್ಖಣಿಕಪರಿಚಾರವಸೇನ, ಇದಞ್ಚ ಪಠಮಂ ಪಟ್ಠಪಿತನಿಯಾಮೇನೇವ ವುತ್ತಂ, ಪಚ್ಛಾ ಪನ ಯಾನಸಯನಾದೀನಿ ವಿಯ ಇತ್ಥಿಯೋಪಿ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾ ಏವ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇತ್ಥೀಹಿಪೀ’’ತಿಆದಿ। ಪರಿಚ್ಚಾಗವಸೇನಾತಿ ನಿರಪೇಕ್ಖಪರಿಚ್ಚಾಗವಸೇನ। ದೀಯತೀತಿ ದಾನಂ, ದೇಯ್ಯವತ್ಥು। ತಂ ಅಗ್ಗೀಯತಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜೀಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ದಾನಗ್ಗಂ, ಪರಿವೇಸನಟ್ಠಾನಂ। ತಾದಿಸಾನಿ ಅತ್ಥೀತಿ ಯಾದಿಸಾನಿ ರಞ್ಞೋ ದಾನಗ್ಗೇ ಖೋಮಸುಖುಮಾದೀನಿ ವತ್ಥಾನಿ, ತಾದಿಸಾನಿ ಯೇಸಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಾನಿ ಸನ್ತಿ। ಓಹಾಯಾತಿ ಪಹಾಯ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತ್ವಾ। ಅತ್ಥೋ ಅತ್ಥಿ ಯೇಸಂ ತೇತಿ ಅತ್ಥಿಕಾ। ಏವಂ ಅನತ್ಥಿಕಾಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
254.Paricāravasenāti taṅkhaṇikaparicāravasena, idañca paṭhamaṃ paṭṭhapitaniyāmeneva vuttaṃ, pacchā pana yānasayanādīni viya itthiyopi atthikānaṃ pariccattā eva. Tenāha ‘‘itthīhipī’’tiādi. Pariccāgavasenāti nirapekkhapariccāgavasena. Dīyatīti dānaṃ, deyyavatthu. Taṃ aggīyati nissajjīyati etthāti dānaggaṃ, parivesanaṭṭhānaṃ. Tādisāni atthīti yādisāni rañño dānagge khomasukhumādīni vatthāni, tādisāni yesaṃ attano santakāni santi. Ohāyāti pahāya tattheva ṭhapetvā. Attho atthi yesaṃ teti atthikā. Evaṃ anatthikāpi daṭṭhabbā.
೨೫೫. ಕಲಹಸದ್ದೋಪೀತಿ ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ದಾನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಗೇಹತೋ ನೀಹತಂ ಪುನ ಗೇಹಂ ಪವೇಸೇತುಂ ನ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಸಮುಚ್ಚೇತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ನ ಖೋ ಏತಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪತಿರೂಪ’’ನ್ತಿಆದಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೫೫)।
255.Kalahasaddopīti pi-saddena dānādhippāyena gehato nīhataṃ puna gehaṃ pavesetuṃ na yuttanti imamatthaṃ samucceti. Tenāha ‘‘na kho etaṃ amhākaṃ patirūpa’’ntiādi (dī. ni. 2.255).
೨೫೭. ಉಣ್ಹೀಸಮತ್ಥಕೇತಿ ಸಿಖಾಪರಿಯನ್ತಮತ್ಥಕೇ। ಪರಿಚ್ಛೇದಮತ್ಥಕೇತಿ ಪಾಸಾದಙ್ಗಣಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇ।
257.Uṇhīsamatthaketi sikhāpariyantamatthake. Paricchedamatthaketi pāsādaṅgaṇaparicchedassa matthake.
೨೫೮. ಹರತೀತಿ ಅತಿವಿಯ ಪಭಸ್ಸರಭಾವೇನ ಚಕ್ಖೂನಿ ಪಟಿಹರನ್ತಂ ದುದ್ದಿಕ್ಖತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯೋ ಹರತಿ ಅಪನೇನ್ತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ। ತಂ ಪನ ಹರಣಂ ನೇಸಂ ಪರಿಪ್ಫನ್ದನೇನಾತಿ ಆಹ ‘‘ಫನ್ದಾಪೇತೀ’’ತಿ।
258.Haratīti ativiya pabhassarabhāvena cakkhūni paṭiharantaṃ duddikkhatāya diṭṭhiyo harati apanentaṃ viya hoti. Taṃ pana haraṇaṃ nesaṃ paripphandanenāti āha ‘‘phandāpetī’’ti.
ಪಠಮಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamabhāṇavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
ಝಾನಸಮ್ಪತ್ತಿವಣ್ಣನಾ
Jhānasampattivaṇṇanā
೨೬೦. ಮಹತಿಯಾ ಇದ್ಧಿಯಾತಿ ಮಹನ್ತೇನ ಇಚ್ಛಿತತ್ಥಸಮಿಜ್ಝನೇನ। ತೇಸಂಯೇವ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತತ್ಥಾನಂ। ‘‘ಅನುಭವಿತಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಆನುಭಾವ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸಾಧನತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪುಬ್ಬೇ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಕತ್ವಾ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪರಿಚ್ಚಾಗಸ್ಸ ಕತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತಿಪರಿಚ್ಚಾಗಸ್ಸಾ’’ತಿ ಆಹ। ಅತ್ತಾನಂ ದಮೇತಿ ಏತೇನಾತಿ ದಮೋ।
260.Mahatiyā iddhiyāti mahantena icchitatthasamijjhanena. Tesaṃyeva icchiticchitatthānaṃ. ‘‘Anubhavitabbāna’’nti iminā ānubhāva-saddassa kammasādhanataṃ dasseti. Pubbe sampannaṃ katvā deyyadhammapariccāgassa katabhāvaṃ dassento ‘‘sampattipariccāgassā’’ti āha. Attānaṃ dameti etenāti damo.
ಬೋಧಿಸತ್ತಪುಬ್ಬಯೋಗವಣ್ಣನಾ
Bodhisattapubbayogavaṇṇanā
ಅಸ್ಸಾತಿ ಮಹಾಸುದಸ್ಸನರಞ್ಞೋ। ಏಕೋ ಥೇರೋತಿ ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತೋ ನಾಮಗೋತ್ತತೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಥೇರೋ। ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ। ಕಟ್ಠತ್ಥರಣನ್ತಿ ಕಟ್ಠಮಯಂ ಅತ್ಥರಣಂ, ದಾರುಫಲಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Assāti mahāsudassanarañño. Eko theroti appaññāto nāmagottato aññataro puthujjano thero. Theraṃ disvāti aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ disvā. Kaṭṭhattharaṇanti kaṭṭhamayaṃ attharaṇaṃ, dāruphalakanti attho.
ಪರಿಭೋಗಭಾಜನನ್ತಿ ಪಾನೀಯಪರಿಭೋಜನೀಯಾದಿಪರಿಭೋಗಯೋಗ್ಯಂ ಭಾಜನಂ। ಆರಕಣ್ಟಕನ್ತಿ ಸೂಚಿವಿಜ್ಝನಕಕಣ್ಟಕಂ। ಪಿಪ್ಫಲಿಕನ್ತಿ ಖುದ್ದಕಸತ್ಥಕಂ। ಉದಕತುಮ್ಬಕನ್ತಿ ಕುಣ್ಡಿಕಂ।
Paribhogabhājananti pānīyaparibhojanīyādiparibhogayogyaṃ bhājanaṃ. Ārakaṇṭakanti sūcivijjhanakakaṇṭakaṃ. Pipphalikanti khuddakasatthakaṃ. Udakatumbakanti kuṇḍikaṃ.
ಕೂಟಾಗಾರದ್ವಾರೇಯೇವ ನಿವತ್ತೇಸೀತಿ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಪವಿಟ್ಠಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇಸಂ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಾನಂ ಪವತ್ತಿಯಾ ಓಕಾಸಂ ನಾದಾಸಿ।
Kūṭāgāradvāreyeva nivattesīti kūṭāgāraṃ paviṭṭhakālato paṭṭhāya tesaṃ micchāvitakkānaṃ pavattiyā okāsaṃ nādāsi.
೨೬೧. ಕಸಿಣಮೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಕತಾಧಿಕಾರತ್ತಾ, ತೇಸಞ್ಚ ಪದೇಸಾನಂ ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತಕಸಿಣಸದಿಸತ್ತಾ।
261.Kasiṇameva paññāyati mahāpurisassa tattha tattha katādhikārattā, tesañca padesānaṃ suparikammakatakasiṇasadisattā.
೨೬೨. ಚತ್ತಾರಿ ಝಾನಾನೀತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಕಸಿಣಜ್ಝಾನಾನಿ। ಕಸಿಣಜ್ಝಾನಪ್ಪಮಞ್ಞಾನಂಯೇವ ವಚನಂ ತಾಸಂ ತದಾ ಆದರಗಾರವವಸೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತತ್ತಾ। ಮಹಾಬೋಧಿಸತ್ತಾನಞ್ಹಿ ಅರೂಪಜ್ಝಾನೇಸು ಆದರೋ ನತ್ಥಿ, ಅಭಿಞ್ಞಾಪದಟ್ಠಾನತಂ ಪನ ಸನ್ಧಾಯ ತಾನಿಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಾಪಸಪರಿಬ್ಬಾಜಕಕಾಲೇ ಯತ್ತಕೇ ಲೋಕಿಯಗುಣೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತದಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿಯೇವ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ।
262.Cattāri jhānānīti cattāri kasiṇajjhānāni. Kasiṇajjhānappamaññānaṃyeva vacanaṃ tāsaṃ tadā ādaragāravavasena nibbattitattā. Mahābodhisattānañhi arūpajjhānesu ādaro natthi, abhiññāpadaṭṭhānataṃ pana sandhāya tānipi nibbattenti, tasmā mahāsatto tāpasaparibbājakakāle yattake lokiyaguṇe nibbatteti, te sabbepi tadā nibbattesiyeva. Tenāha ‘‘mahāpuriso panā’’tiādi.
ಚತುರಾಸೀತಿನಗರಸಹಸ್ಸಾದಿವಣ್ಣನಾ
Caturāsītinagarasahassādivaṇṇanā
೨೬೩. ಅಭಿಹರಿತಬ್ಬಭತ್ತನ್ತಿ ಉಪನೇತಬ್ಬಭತ್ತಂ।
263.Abhiharitabbabhattanti upanetabbabhattaṃ.
೨೬೪. ನಿಬದ್ಧವತ್ತನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಉಪನಿಬದ್ಧಂ ಪಾಕವತ್ತಂ।
264.Nibaddhavattanti pubbe upanibaddhaṃ pākavattaṃ.
ಸುಭದ್ದಾದೇವಿಉಪಸಙ್ಕಮನವಣ್ಣನಾ
Subhaddādeviupasaṅkamanavaṇṇanā
೨೬೫. ಆವಟ್ಟೇತ್ವಾತಿ ಅತಿವಿಸಿತ್ವಾ। ಯಂ ಯಂ ರಞ್ಞೋ ಇಚ್ಛಿತಂ ದಾನೂಪಕರಣಞ್ಚೇವ ಭೋಗೂಪಕರಣಞ್ಚ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಥೇವ ಸಮಿದ್ಧಭಾವಂ ವಿತ್ಥವತಿ।
265.Āvaṭṭetvāti ativisitvā. Yaṃ yaṃ rañño icchitaṃ dānūpakaraṇañceva bhogūpakaraṇañca, tassa tassa tatheva samiddhabhāvaṃ vitthavati.
೨೬೬. ಸಚೇ ಪನ ರಾಜಾ ಜೀವಿತೇ ಛನ್ದಂ ಜನೇಯ್ಯ, ಇತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಚಿರಂ ಕಾಲಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋತಿ ಏವಂ ಮಹಜ್ಝಾಸಯಾ ದೇವೀ ಭೋಗೇಸು, ಜೀವಿತೇ ಚ ರಾಜಾನಂ ಸಾಪೇಕ್ಖಂ ಕಾತುಂ ವಾಯಮಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಮಾ ಹೇವ ಖೋ ರಾಜಾ’’ತಿಆದಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ತಸ್ಸ ಕಾಲಙ್ಕಿರಿಯಂ ಅನಿಚ್ಛಮಾನಾ’’ತಿಆದಿ। ಛನ್ದಂ ಜನೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಛನ್ದ-ಸದ್ದೋ ತಣ್ಹಾಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪೇಮಂ ಉಪ್ಪಾದೇಹೀ’’ತಿ। ಅಪೇಕ್ಖತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಏತಾಯ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೀತಿ ಅಪೇಕ್ಖಾ, ತಣ್ಹಾ।
266. Sace pana rājā jīvite chandaṃ janeyya, ito parampi ciraṃ kālaṃ tiṭṭheyya mahiddhiko mahānubhāvoti evaṃ mahajjhāsayā devī bhogesu, jīvite ca rājānaṃ sāpekkhaṃ kātuṃ vāyami. Tena vuttaṃ ‘‘mā heva kho rājā’’tiādi. Tenevāha ‘‘tassa kālaṅkiriyaṃ anicchamānā’’tiādi. Chandaṃ janehīti ettha chanda-saddo taṇhāpariyāyoti āha ‘‘pemaṃ uppādehī’’ti. Apekkhati ārammaṇaṃ etāya na vissajjetīti apekkhā, taṇhā.
೨೬೭. ಗರಹಿತಾತಿ ಏತ್ಥ ಕೇಹಿ ಗರಹಿತಾ, ಕಸ್ಮಾ ಚ ಗರಹಿತಾತಿ ಅನ್ತೋಲೀನಂ ಚೋದನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ‘‘ಬುದ್ಧೇಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ, ತೇನ ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತತ್ತಾ, ದುಗ್ಗತಿಸಂವತ್ತನಿಯತೋ ಚ ಸಾಪೇಕ್ಖಕಾಲಕಿರಿಯಾ ಪರಿವಜ್ಜೇತಬ್ಬಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
267.Garahitāti ettha kehi garahitā, kasmā ca garahitāti antolīnaṃ codanaṃ vissajjento ‘‘buddhehī’’tiādimāha, tena viññugarahitattā, duggatisaṃvattaniyato ca sāpekkhakālakiriyā parivajjetabbāti dasseti.
೨೬೮. ಏಕಮನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಖುಪಥಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ।
268.Ekamantaṃ gantvāti rañño cakkhupathaṃ vijahitvā.
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗಮನವಣ್ಣನಾ
Brahmalokūpagamanavaṇṇanā
೨೬೯. ಸೋಣಸ್ಸಾತಿ ಕೋಳಿವೀಸಸ್ಸ ಸೋಣಸ್ಸ। ಏಕಾ ಭತ್ತಪಾತೀತಿ ಏಕಂ ಭತ್ತವಡ್ಢಿತಕಂ। ತಾದಿಸಂ ಭತ್ತನ್ತಿ ತಥಾರೂಪಂ ಗರುಂ ಮಧುರಂ ಸಿನಿದ್ಧಂ ಭತ್ತಂ। ಭುತ್ತಾನನ್ತಿ ಭುತ್ತವನ್ತಾನಂ।
269.Soṇassāti koḷivīsassa soṇassa. Ekā bhattapātīti ekaṃ bhattavaḍḍhitakaṃ. Tādisaṃ bhattanti tathārūpaṃ garuṃ madhuraṃ siniddhaṃ bhattaṃ. Bhuttānanti bhuttavantānaṃ.
೨೭೧. ದಾಸಮನುಸ್ಸಾತಿ ದಾಸಾ ಚೇವ ಆಯುತ್ತಕಮನುಸ್ಸಾ ಚ।
271.Dāsamanussāti dāsā ceva āyuttakamanussā ca.
ಇದಾನಿ ಯಥಾವುತ್ತಾಯ ರಞ್ಞೋ ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸ್ಸ ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಕಮ್ಮಸರಿಕ್ಖತಂ ಉದ್ಧರನ್ತೋ ‘‘ಏತಾನಿ ಪನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ, ತಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Idāni yathāvuttāya rañño mahāsudassanassa bhogasampattiyā kammasarikkhataṃ uddharanto ‘‘etāni panā’’tiādimāha, taṃ suviññeyyameva.
೨೭೨. ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಸಮುದಾಗಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಯತ್ಥ ತಂ ಪುಞ್ಞಂ ಆಯೂಹಿತಂ, ಯತೋ ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ, ತತೋ ತತಿಯತ್ತಭಾವತೋ ಪಭುತಿ। ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸ್ಸ ಜಾತಕದೇಸನಾ ಹಿ ತದಾ ಸಮುದಾಗಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಾತಿ। ಪಂಸ್ವಾಗಾರಕೀಳಂ ವಿಯಾತಿ ಯಥಾ ನಾಮ ದಾರಕಾ ಪಂಸೂಹಿ ವಾಪಿಗೇಹಭೋಜನಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಾ ಯಥಾರುಚಿ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ವಿಧಂಸೇನ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ಭಗವಾ ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಕಾಲೇ ಅತ್ತನಾ ಅನುಭೂತಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸದಿಸಂ ಅಚಿನ್ತೇಯ್ಯಾನುಭಾವಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಅತ್ತನೋ ದೇಸನಂ ಆದೀನವನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸನವಸೇನ ವಿವಟ್ಟಾಭಿಮುಖಂ ವಿಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ ‘‘ಸಬ್ಬಾ ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚತಾಯ ವಿಪರಿಣತಾ ವಿಧಂಸಿತಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಸ್ಸಾನನ್ದಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ವಿಪರಿಣತಾತಿ ವಿಪರಿಣಾಮಂ ಸಭಾವವಿಗಮಂ ಗತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಕತಿವಿಜಹನೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ಪಕತೀತಿ ಸಭಾವಧಮ್ಮಾನಂ ಉದಯವಯಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ ಕಕ್ಖಳಫುಸನಾದಿಸಭಾವೋ, ಸೋ ಭಙ್ಗಕ್ಖಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಜಹಿತೋ, ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತೋ ಸಬ್ಬಸೋ ನತ್ಥೇವ। ತೇನಾಹ ‘‘ನಿಬ್ಬುತಪದೀಪೋ ವಿಯ ಅಪಞ್ಞತ್ತಿಕಭಾವಂ ಗತಾ’’ತಿ।
272.Āditopaṭṭhāyāti samudāgamanato paṭṭhāya. Yattha taṃ puññaṃ āyūhitaṃ, yato sā sampatti nibbattā, tato tatiyattabhāvato pabhuti. Mahāsudassanassa jātakadesanā hi tadā samudāgamanato paṭṭhāya bhagavatā desitāti. Paṃsvāgārakīḷaṃ viyāti yathā nāma dārakā paṃsūhi vāpigehabhojanādīni dassentā yathāruci kīḷitvā gamanakāle sabbaṃ taṃ vidhaṃsentā gacchanti, evameva bhagavā mahāsudassanakāle attanā anubhūtaṃ dibbasampattisadisaṃ acinteyyānubhāvasampattiṃ vitthārato dassetvā puna attano desanaṃ ādīnavanissaraṇadassanavasena vivaṭṭābhimukhaṃ viparivattento ‘‘sabbā sā sampatti aniccatāya vipariṇatā vidhaṃsitā’’ti dassento ‘‘passānandā’’tiādimāha. Vipariṇatāti vipariṇāmaṃ sabhāvavigamaṃ gatā. Tenāha ‘‘pakativijahanenā’’tiādi. Pakatīti sabhāvadhammānaṃ udayavayaparicchinno kakkhaḷaphusanādisabhāvo, so bhaṅgakkhaṇato paṭṭhāya jahito, pariccajanto sabbaso nattheva. Tenāha ‘‘nibbutapadīpo viya apaññattikabhāvaṃ gatā’’ti.
ಏತ್ತಾವತಾತಿ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪವತ್ತೇನ ಏತ್ತಕೇನ ದೇಸನಾಮಗ್ಗೇನ। ಅನೇಕಾನಿ ವಸ್ಸಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಿಯೇವ ಉಬ್ಬೇಧೋ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಅನೇಕವಸ್ಸಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸುಬ್ಬೇಧಾ। ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಂ ಆದಾಯಾತಿ ತಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಗತಂ ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಂ ದೇಸನಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಭಾವೇತ್ವಾ। ಯಥಾ ನಿಸ್ಸೇಣಿಮುಚ್ಚನೇ ತಾದಿಸಂ ಸತಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧಂ ರುಕ್ಖಂ ಪಕತಿಪುರಿಸೇನ ಆರೋಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಏವಂ ಅನಿಚ್ಚತಾವಿಭಾವನೇನ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅಪೇಕ್ಖಾನಿಸ್ಸೇಣಿಮುಚ್ಚನೇ ಕೇನಚಿ ಆರೋಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಂ ಆದಾಯ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಮುಞ್ಚನ್ತೋ ವಿಯಾ’’ತಿ। ತೇನೇವಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಕಾರಣೇನೇವ, ಆದಿತೋ ಸಾತಿಸಯಂ ಕಾಮೇಸು ಅಸ್ಸಾದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾಪಿ ಉಪರಿ ನೇಸಂ ‘‘ಪಸ್ಸಾನನ್ದಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಆದೀನವಂ, ಓಕಾರಂ, ಸಂಕಿಲೇಸಂ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಆನಿಸಂಸಞ್ಚ ವಿಭಾವೇತ್ವಾ ದೇಸನಾಯ ನಿಟ್ಠಾಪಿತತ್ತಾ। ಪುಬ್ಬೇತಿ ಅತೀತಕಾಲೇ। ವಸಭರಾಜಾತಿ ವಸಭನಾಮಕೋ ಸೀಹಳಮಹಾರಾಜಾ।
Ettāvatāti ādito paṭṭhāya pavattena ettakena desanāmaggena. Anekāni vassakoṭisatasahassāniyeva ubbedho etissāti anekavassakoṭisatasahassubbedhā. Aniccalakkhaṇaṃ ādāyāti taṃ sampattigataṃ aniccalakkhaṇaṃ desanāya gahetvā vibhāvetvā. Yathā nisseṇimuccane tādisaṃ satahatthubbedhaṃ rukkhaṃ pakatipurisena ārohituṃ na sakkā, evaṃ aniccatāvibhāvanena tassā sampattiyā apekkhānisseṇimuccane kenaci ārohituṃ na sakkāti āha ‘‘aniccalakkhaṇaṃ ādāya nisseṇiṃ muñcanto viyā’’ti. Tenevāti yathāvuttakāraṇeneva, ādito sātisayaṃ kāmesu assādaṃ dassetvāpi upari nesaṃ ‘‘passānandā’’tiādinā ādīnavaṃ, okāraṃ, saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsañca vibhāvetvā desanāya niṭṭhāpitattā. Pubbeti atītakāle. Vasabharājāti vasabhanāmako sīhaḷamahārājā.
ಉದಕಪುಪ್ಫುಳಾದಯೋತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ತಿಣಗ್ಗೇ ಉಸ್ಸಾವಬಿನ್ದುಆದಿಕೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
Udakapupphuḷādayoti ādi-saddena tiṇagge ussāvabinduādike saṅgaṇhāti.
ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸ್ಸ ಪನಾತಿ ಪನ-ಸದ್ದೋ ವಿಸೇಸತ್ಥಜೋತನೋ, ತೇನ ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಮಹಾರಾಜಾ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ, ತದಗ್ಗೇನ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಚ ಸಮಣಭಾವೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ, ಯತೋ ವಿಧುಯ ಏವ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿಸಮಣಭಾವಸಂಕಿಲೇಸಂ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಂ ಪಾವಿಸಿ, ಏವಂಭೂತಸ್ಸಾಪಿ ತಸ್ಸ ಕಾಲಂ ಕಿರಿಯತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಸಬ್ಬಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ನ ತತೋ ಪರಂ, ಅಹೋ ಅಚ್ಛರಿಯಮನುಸ್ಸೋ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣಗುಣವಿಸೇಸೋತಿ ಇಮಂ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Mahāsudassanassa panāti pana-saddo visesatthajotano, tena mahāsudassanamahārājā jhānābhiññāsamāpattiyo nibbattesi, tadaggena parisuddhe ca samaṇabhāve patiṭṭhito, yato vidhuya eva kāmavitakkādisamaṇabhāvasaṃkilesaṃ suññāgāraṃ pāvisi, evaṃbhūtassāpi tassa kālaṃ kiriyato sattame divase sabbā cakkavattisampatti antarahitā, na tato paraṃ, aho acchariyamanusso anaññasādhāraṇaguṇavisesoti imaṃ visesaṃ dasseti.
ಅನಾರುಳ್ಹನ್ತಿ ‘‘ರಾಜಾ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ, (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨೬೦) ‘‘ಪುನ ಥೇರಂ ಆಮನ್ತೇಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨೭೨) ಚ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಸೋ ಹಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಸಙ್ಗೀತಿಂ ಅನಾರುಳ್ಹೋ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪನ ಆಗತೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ದೇಸನಾಯ ಪಿಟ್ಠಿವತ್ತಕಭಾವೇನ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥತೋ ನ ವಿಭತ್ತಂ, ತಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಏವಾತಿ।
Anāruḷhanti ‘‘rājā kira pubbe gahapatikule nibbattī’’tiādinā, (dī. ni. aṭṭha. 2.260) ‘‘puna theraṃ āmantesī’’tiādinā (dī. ni. aṭṭha. 2.272) ca vuttamatthaṃ sandhāyāha. So hi imasmiṃ sutte saṅgītiṃ anāruḷho, aññattha pana āgato imissā desanāya piṭṭhivattakabhāvena. Yaṃ panettha atthato na vibhattaṃ, taṃ suviññeyyaṃ evāti.
ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ।
Mahāsudassanasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ • Dīghanikāya / ೪. ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸುತ್ತಂ • 4. Mahāsudassanasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ದೀಘ ನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Mahāsudassanasuttavaṇṇanā
