| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៤២៩] ៣. មហាសុវជាតកវណ្ណនា
[429] 3. Mahāsuvajātakavaṇṇanā
ទុមោ យទា ហោតីតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។ សោ កិរ សត្ថុ សន្តិកេ កម្មដ្ឋានំ គហេត្វា កោសលជនបទេ អញ្ញតរំ បច្ចន្តគាមំ ឧបនិស្សាយ អរញ្ញេ វិហាសិ។ មនុស្សា តស្ស រត្តិដ្ឋានទិវាដ្ឋានានិ សម្បាទេត្វា គមនាគមនសម្បន្នេ ឋានេ សេនាសនំ កត្វា សក្កច្ចំ ឧបដ្ឋហិំសុ។ តស្ស វស្សូបគតស្ស បឋមមាសេយេវ សោ គាមោ ឈាយិ, មនុស្សានំ ពីជមត្តម្បិ អវសិដ្ឋំ នាហោសិ។ តេ តស្ស បណីតំ បិណ្ឌបាតំ ទាតុំ នាសក្ខិំសុ។ សោ សប្បាយសេនាសនេបិ បិណ្ឌបាតេន កិលមន្តោ មគ្គំ វា ផលំ វា និព្ពត្តេតុំ នាសក្ខិ។ អថ នំ តេមាសច្ចយេន សត្ថារំ វន្ទិតុំ អាគតំ សត្ថា បដិសន្ថារំ កត្វា ‘‘កច្ចិ ភិក្ខុ បិណ្ឌបាតេន ន កិលមន្តោសិ, សេនាសនសប្បាយញ្ច អហោសី’’តិ បុច្ឆិ។ សោ តមត្ថំ អារោចេសិ។ សត្ថា ‘‘តស្ស សេនាសនំ សប្បាយ’’ន្តិ ញត្វា ‘‘ភិក្ខុ សមណេន នាម សេនាសនសប្បាយេ សតិ លោលុប្បចារំ បហាយ កិញ្ចិទេវ យថាលទ្ធំ បរិភុញ្ជិត្វា សន្តុដ្ឋេន សមណធម្មំ កាតុំ វដ្ដតិ។ បោរាណកបណ្ឌិតា តិរច្ឆានយោនិយំ និព្ពត្តិត្វា អត្តនោ និវាសសុក្ខរុក្ខេ ចុណ្ណំ ខាទន្តាបិ លោលុប្បចារំ បហាយ សន្តុដ្ឋា មិត្តធម្មំ អភិន្ទិត្វា អញ្ញត្ថ ន គមិំសុ, ត្វំ បន កស្មា ‘បិណ្ឌបាតោ បរិត្តោ លូខោ’តិ សប្បាយសេនាសនំ បរិច្ចជី’’តិ វត្វា តេន យាចិតោ អតីតំ អាហរិ។
Dumoyadā hotīti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. So kira satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā kosalajanapade aññataraṃ paccantagāmaṃ upanissāya araññe vihāsi. Manussā tassa rattiṭṭhānadivāṭṭhānāni sampādetvā gamanāgamanasampanne ṭhāne senāsanaṃ katvā sakkaccaṃ upaṭṭhahiṃsu. Tassa vassūpagatassa paṭhamamāseyeva so gāmo jhāyi, manussānaṃ bījamattampi avasiṭṭhaṃ nāhosi. Te tassa paṇītaṃ piṇḍapātaṃ dātuṃ nāsakkhiṃsu. So sappāyasenāsanepi piṇḍapātena kilamanto maggaṃ vā phalaṃ vā nibbattetuṃ nāsakkhi. Atha naṃ temāsaccayena satthāraṃ vandituṃ āgataṃ satthā paṭisanthāraṃ katvā ‘‘kacci bhikkhu piṇḍapātena na kilamantosi, senāsanasappāyañca ahosī’’ti pucchi. So tamatthaṃ ārocesi. Satthā ‘‘tassa senāsanaṃ sappāya’’nti ñatvā ‘‘bhikkhu samaṇena nāma senāsanasappāye sati loluppacāraṃ pahāya kiñcideva yathāladdhaṃ paribhuñjitvā santuṭṭhena samaṇadhammaṃ kātuṃ vaṭṭati. Porāṇakapaṇḍitā tiracchānayoniyaṃ nibbattitvā attano nivāsasukkharukkhe cuṇṇaṃ khādantāpi loluppacāraṃ pahāya santuṭṭhā mittadhammaṃ abhinditvā aññattha na gamiṃsu, tvaṃ pana kasmā ‘piṇḍapāto paritto lūkho’ti sappāyasenāsanaṃ pariccajī’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
អតីតេ ហិមវន្តេ គង្គាតីរេ ឯកស្មិំ ឧទុម្ពរវនេ អនេកសតសហស្សា សុកា វសិំសុ។ តត្រ ឯកោ សុវរាជា អត្តនោ និវាសរុក្ខស្ស ផលេសុ ខីណេសុ យទេវ អវសិដ្ឋំ ហោតិ អង្កុរោ វា បត្តំ វា តចោ វា បបដិកា វា, តំ ខាទិត្វា គង្គាយ បានីយំ បិវិត្វា បរមប្បិច្ឆសន្តុដ្ឋោ ហុត្វា អញ្ញត្ថ ន គច្ឆតិ។ តស្ស អប្បិច្ឆសន្តុដ្ឋភាវគុណេន សក្កស្ស ភវនំ កម្បិ។ សក្កោ អាវជ្ជមានោ តំ ទិស្វា តស្ស វីមំសនត្ថំ អត្តនោ អានុភាវេន តំ រុក្ខំ សុក្ខាបេសិ។ រុក្ខោ ខាណុកមត្តោ ហុត្វា ឆិទ្ទាវឆិទ្ទោ វាតេ បហរន្តេ អាកោដិយមានោ វិយ អដ្ឋាសិ។ តស្ស ឆិទ្ទេហិ ចុណ្ណានិ និក្ខមន្តិ។ សុវរាជា តានិ ចុណ្ណានិ ខាទិត្វា គង្គាយ បានីយំ បិវិត្វា អញ្ញត្ថ អគន្ត្វា វាតាតបំ អគណេត្វា ឧទុម្ពរខាណុកេ និសីទិ។ សក្កោ តស្ស បរមប្បិច្ឆភាវំ ញត្វា ‘‘មិត្តធម្មគុណំ កថាបេត្វា វរមស្ស ទត្វា ឧទុម្ពរំ អមតផលំ ករិត្វា អាគមិស្សាមី’’តិ ឯកោ ហំសរាជា ហុត្វា សុជំ អសុរកញ្ញំ បុរតោ កត្វា តំ ឧទុម្ពរវនំ គន្ត្វា អវិទូរេ ឯករុក្ខស្ស សាខាយ និសីទិត្វា តេន សទ្ធិំ កថំ សមុដ្ឋាបេន្តោ បឋមំ គាថមាហ –
Atīte himavante gaṅgātīre ekasmiṃ udumbaravane anekasatasahassā sukā vasiṃsu. Tatra eko suvarājā attano nivāsarukkhassa phalesu khīṇesu yadeva avasiṭṭhaṃ hoti aṅkuro vā pattaṃ vā taco vā papaṭikā vā, taṃ khāditvā gaṅgāya pānīyaṃ pivitvā paramappicchasantuṭṭho hutvā aññattha na gacchati. Tassa appicchasantuṭṭhabhāvaguṇena sakkassa bhavanaṃ kampi. Sakko āvajjamāno taṃ disvā tassa vīmaṃsanatthaṃ attano ānubhāvena taṃ rukkhaṃ sukkhāpesi. Rukkho khāṇukamatto hutvā chiddāvachiddo vāte paharante ākoṭiyamāno viya aṭṭhāsi. Tassa chiddehi cuṇṇāni nikkhamanti. Suvarājā tāni cuṇṇāni khāditvā gaṅgāya pānīyaṃ pivitvā aññattha agantvā vātātapaṃ agaṇetvā udumbarakhāṇuke nisīdi. Sakko tassa paramappicchabhāvaṃ ñatvā ‘‘mittadhammaguṇaṃ kathāpetvā varamassa datvā udumbaraṃ amataphalaṃ karitvā āgamissāmī’’ti eko haṃsarājā hutvā sujaṃ asurakaññaṃ purato katvā taṃ udumbaravanaṃ gantvā avidūre ekarukkhassa sākhāya nisīditvā tena saddhiṃ kathaṃ samuṭṭhāpento paṭhamaṃ gāthamāha –
២០.
20.
‘‘ទុមោ យទា ហោតិ ផលូបបន្នោ, ភុញ្ជន្តិ នំ វិហង្គមា សម្បតន្តា;
‘‘Dumo yadā hoti phalūpapanno, bhuñjanti naṃ vihaṅgamā sampatantā;
ខីណន្តិ ញត្វាន ទុមំ ផលច្ចយេ, ទិសោទិសំ យន្តិ តតោ វិហង្គមា’’តិ។
Khīṇanti ñatvāna dumaṃ phalaccaye, disodisaṃ yanti tato vihaṅgamā’’ti.
តស្សត្ថោ – សុវរាជ, រុក្ខោ នាម យទា ផលសម្បន្នោ ហោតិ, តទា តំ សាខតោ សាខំ សម្បតន្តាវ វិហង្គមា ភុញ្ជន្តិ, តំ បន ខីណំ ញត្វា ផលានំ អច្ចយេន តតោ រុក្ខតោ ទិសោទិសំ វិហង្គមា គច្ឆន្តីតិ។
Tassattho – suvarāja, rukkho nāma yadā phalasampanno hoti, tadā taṃ sākhato sākhaṃ sampatantāva vihaṅgamā bhuñjanti, taṃ pana khīṇaṃ ñatvā phalānaṃ accayena tato rukkhato disodisaṃ vihaṅgamā gacchantīti.
ឯវញ្ច បន វត្វា តតោ នំ ឧយ្យោជេតុំ ទុតិយំ គាថមាហ –
Evañca pana vatvā tato naṃ uyyojetuṃ dutiyaṃ gāthamāha –
២១.
21.
‘‘ចរ ចារិកំ លោហិតតុណ្ឌ មា មរិ, កិំ ត្វំ សុវ សុក្ខទុមម្ហិ ឈាយសិ;
‘‘Cara cārikaṃ lohitatuṇḍa mā mari, kiṃ tvaṃ suva sukkhadumamhi jhāyasi;
តទិង្ឃ មំ ព្រូហិ វសន្តសន្និភ, កស្មា សុវ សុក្ខទុមំ ន រិញ្ចសី’’តិ។
Tadiṅgha maṃ brūhi vasantasannibha, kasmā suva sukkhadumaṃ na riñcasī’’ti.
តត្ថ ឈាយសីតិ កិំការណា សុក្ខខាណុមត្ថកេ ឈាយន្តោ បជ្ឈាយន្តោ តិដ្ឋសិ។ ឥង្ឃាតិ ចោទនត្ថេ និបាតោ។ វសន្តសន្និភាតិ វសន្តកាលេ វនសណ្ឌោ សុវគណសមោកិណ្ណោ វិយ នីលោភាសោ ហោតិ, តេន តំ ‘‘វសន្តសន្និភា’’តិ អាលបតិ។ ន រិញ្ចសីតិ ន ឆឌ្ឌេសិ។
Tattha jhāyasīti kiṃkāraṇā sukkhakhāṇumatthake jhāyanto pajjhāyanto tiṭṭhasi. Iṅghāti codanatthe nipāto. Vasantasannibhāti vasantakāle vanasaṇḍo suvagaṇasamokiṇṇo viya nīlobhāso hoti, tena taṃ ‘‘vasantasannibhā’’ti ālapati. Na riñcasīti na chaḍḍesi.
អថ នំ សុវរាជា ‘‘អហំ ហំស អត្តនោ កតញ្ញុកតវេទិតាយ ឥមំ រុក្ខំ ន ជហាមី’’តិ វត្វា ទ្វេ គាថា អភាសិ –
Atha naṃ suvarājā ‘‘ahaṃ haṃsa attano kataññukataveditāya imaṃ rukkhaṃ na jahāmī’’ti vatvā dve gāthā abhāsi –
២២.
22.
‘‘យេ វេ សខីនំ សខារោ ភវន្តិ, បាណច្ចយេ ទុក្ខសុខេសុ ហំស;
‘‘Ye ve sakhīnaṃ sakhāro bhavanti, pāṇaccaye dukkhasukhesu haṃsa;
ខីណំ អខីណម្បិ ន តំ ជហន្តិ, សន្តោ សតំ ធម្មមនុស្សរន្តា។
Khīṇaṃ akhīṇampi na taṃ jahanti, santo sataṃ dhammamanussarantā.
២៣.
23.
‘‘សោហំ សតំ អញ្ញតរោស្មិ ហំស, ញាតី ច មេ ហោតិ សខា ច រុក្ខោ;
‘‘Sohaṃ sataṃ aññatarosmi haṃsa, ñātī ca me hoti sakhā ca rukkho;
តំ នុស្សហេ ជីវិកត្ថោ បហាតុំ, ខីណន្តិ ញត្វាន ន ហេស ធម្មោ’’តិ។
Taṃ nussahe jīvikattho pahātuṃ, khīṇanti ñatvāna na hesa dhammo’’ti.
តត្ថ យេ វេ សខីនំ សខារោ ភវន្តីតិ យេ សហាយានំ សហាយា ហោន្តិ។ ខីណំ អខីណម្បីតិ បណ្ឌិតា នាម អត្តនោ សហាយំ ភោគបរិក្ខយេន ខីណម្បិ អខីណម្បិ ន ជហន្តិ។ សតំ ធម្មមនុស្សរន្តាតិ បណ្ឌិតានំ បវេណិំ អនុស្សរមានា។ ញាតី ច មេតិ ហំសរាជ, អយំ រុក្ខោ សម្បិយាយនត្ថេន មយ្ហំ ញាតិ ច សមាចិណ្ណចរណតាយ សខា ច។ ជីវិកត្ថោតិ តមហំ ជីវិកាយ អត្ថិកោ ហុត្វា បហាតុំ ន សក្កោមិ។
Tattha ye ve sakhīnaṃ sakhāro bhavantīti ye sahāyānaṃ sahāyā honti. Khīṇaṃ akhīṇampīti paṇḍitā nāma attano sahāyaṃ bhogaparikkhayena khīṇampi akhīṇampi na jahanti. Sataṃ dhammamanussarantāti paṇḍitānaṃ paveṇiṃ anussaramānā. Ñātī ca meti haṃsarāja, ayaṃ rukkho sampiyāyanatthena mayhaṃ ñāti ca samāciṇṇacaraṇatāya sakhā ca. Jīvikatthoti tamahaṃ jīvikāya atthiko hutvā pahātuṃ na sakkomi.
សក្កោ តស្ស វចនំ សុត្វា តុដ្ឋោ បសំសិត្វា វរំ ទាតុកាមោ ទ្វេ គាថា អភាសិ –
Sakko tassa vacanaṃ sutvā tuṭṭho pasaṃsitvā varaṃ dātukāmo dve gāthā abhāsi –
២៤.
24.
‘‘សាធុ សក្ខិ កតំ ហោតិ, មេត្តិ សំសតិ សន្ថវោ;
‘‘Sādhu sakkhi kataṃ hoti, metti saṃsati santhavo;
សចេតំ ធម្មំ រោចេសិ, បាសំសោសិ វិជានតំ។
Sacetaṃ dhammaṃ rocesi, pāsaṃsosi vijānataṃ.
២៥.
25.
‘‘សោ តេ សុវ វរំ ទម្មិ, បត្តយាន វិហង្គម;
‘‘So te suva varaṃ dammi, pattayāna vihaṅgama;
វរំ វរស្សុ វក្កង្គ, យំ កិញ្ចិ មនសិច្ឆសី’’តិ។
Varaṃ varassu vakkaṅga, yaṃ kiñci manasicchasī’’ti.
តត្ថ សាធូតិ សម្បហំសនំ។ សក្ខិ កតំ ហោតិ, មេត្តិ សំសតិ សន្ថវោតិ សខិភាវោ ច មេត្តិ ច បរិសមជ្ឈេ សន្ថវោ ចាតិ តយា មិត្តំ កតំ សាធុ ហោតិ លទ្ធកំ ភទ្ទកមេវ។ សចេតំ ធម្មន្តិ សចេ ឯតំ មិត្តធម្មំ។ វិជានតន្តិ ឯវំ សន្តេ វិញ្ញូនំ បសំសិតព្ពយុត្តកោសីតិ អត្ថោ។ សោ តេតិ សោ អហំ តុយ្ហំ។ វរស្សូតិ ឥច្ឆស្សុ។ យំ កិញ្ចិ មនសិច្ឆសីតិ យំ កិញ្ចិ មនសា ឥច្ឆសិ, សព្ពំ តំ វរំ ទទាមិ តេតិ។
Tattha sādhūti sampahaṃsanaṃ. Sakkhi kataṃ hoti, metti saṃsati santhavoti sakhibhāvo ca metti ca parisamajjhe santhavo cāti tayā mittaṃ kataṃ sādhu hoti laddhakaṃ bhaddakameva. Sacetaṃ dhammanti sace etaṃ mittadhammaṃ. Vijānatanti evaṃ sante viññūnaṃ pasaṃsitabbayuttakosīti attho. So teti so ahaṃ tuyhaṃ. Varassūti icchassu. Yaṃ kiñci manasicchasīti yaṃ kiñci manasā icchasi, sabbaṃ taṃ varaṃ dadāmi teti.
តំ សុត្វា សុវរាជា វរំ គណ្ហន្តោ សត្តមំ គាថមាហ –
Taṃ sutvā suvarājā varaṃ gaṇhanto sattamaṃ gāthamāha –
២៦.
26.
‘‘វរញ្ច មេ ហំស ភវំ ទទេយ្យ, អយញ្ច រុក្ខោ បុនរាយុំ លភេថ;
‘‘Varañca me haṃsa bhavaṃ dadeyya, ayañca rukkho punarāyuṃ labhetha;
សោ សាខវា ផលិមា សំវិរូឡ្ហោ, មធុត្ថិកោ តិដ្ឋតុ សោភមានោ’’តិ។
So sākhavā phalimā saṃvirūḷho, madhutthiko tiṭṭhatu sobhamāno’’ti.
តត្ថ សាខវាតិ សាខសម្បន្នោ។ ផលិមាតិ ផលេន ឧបេតោ។ សំវិរូឡ្ហោតិ សមន្តតោ វិរូឡ្ហបត្តោ តរុណបត្តសម្បន្នោ ហុត្វា។ មធុត្ថិកោតិ សំវិជ្ជមានមធុរផលេសុ បក្ខិត្តមធុ វិយ មធុរផលោ ហុត្វាតិ អត្ថោ។
Tattha sākhavāti sākhasampanno. Phalimāti phalena upeto. Saṃvirūḷhoti samantato virūḷhapatto taruṇapattasampanno hutvā. Madhutthikoti saṃvijjamānamadhuraphalesu pakkhittamadhu viya madhuraphalo hutvāti attho.
អថស្ស សក្កោ វរំ ទទមានោ អដ្ឋមំ គាថមាហ –
Athassa sakko varaṃ dadamāno aṭṭhamaṃ gāthamāha –
២៧.
27.
‘‘តំ បស្ស សម្ម ផលិមំ ឧឡារំ, សហាវ តេ ហោតុ ឧទុម្ពរេន;
‘‘Taṃ passa samma phalimaṃ uḷāraṃ, sahāva te hotu udumbarena;
សោ សាខវា ផលិមា សំវិរូឡ្ហោ, មធុត្ថិកោ តិដ្ឋតុ សោភមានោ’’តិ។
So sākhavā phalimā saṃvirūḷho, madhutthiko tiṭṭhatu sobhamāno’’ti.
តត្ថ សហាវ តេ ហោតុ ឧទុម្ពរេនាតិ តវ ឧទុម្ពរេន សទ្ធិំ សហ ឯកតោវ វាសោ ហោតុ។
Tattha sahāva te hotu udumbarenāti tava udumbarena saddhiṃ saha ekatova vāso hotu.
ឯវញ្ច បន វត្វា សក្កោ តំ អត្តភាវំ វិជហិត្វា អត្តនោ ច សុជាយ ច អានុភាវំ ទស្សេត្វា គង្គាតោ ហត្ថេន ឧទកំ គហេត្វា ឧទុម្ពរខាណុកំ បហរិ។ តាវទេវ សាខាវិដបសច្ឆន្នោ មធុរផលោ រុក្ខោ ឧដ្ឋហិត្វា មុណ្ឌមណិបព្ពតោ វិយ វិលាសសម្បន្នោ អដ្ឋាសិ។ សុវរាជា តំ ទិស្វា សោមនស្សប្បត្តោ សក្កស្ស ថុតិំ ករោន្តោ នវមំ គាថមាហ –
Evañca pana vatvā sakko taṃ attabhāvaṃ vijahitvā attano ca sujāya ca ānubhāvaṃ dassetvā gaṅgāto hatthena udakaṃ gahetvā udumbarakhāṇukaṃ pahari. Tāvadeva sākhāviṭapasacchanno madhuraphalo rukkho uṭṭhahitvā muṇḍamaṇipabbato viya vilāsasampanno aṭṭhāsi. Suvarājā taṃ disvā somanassappatto sakkassa thutiṃ karonto navamaṃ gāthamāha –
២៨.
28.
‘‘ឯវំ សក្ក សុខី ហោហិ, សហ សព្ពេហិ ញាតិភិ;
‘‘Evaṃ sakka sukhī hohi, saha sabbehi ñātibhi;
យថាហមជ្ជ សុខិតោ, ទិស្វាន សផលំ ទុម’’ន្តិ។
Yathāhamajja sukhito, disvāna saphalaṃ duma’’nti.
សក្កោបិ តស្ស វរំ ទត្វា ឧទុម្ពរំ អមតផលំ កត្វា សទ្ធិំ សុជាយ អត្តនោ ឋានមេវ គតោ។ តមត្ថំ ទីបយមានា ឱសានេ អភិសម្ពុទ្ធគាថា ឋបិតា –
Sakkopi tassa varaṃ datvā udumbaraṃ amataphalaṃ katvā saddhiṃ sujāya attano ṭhānameva gato. Tamatthaṃ dīpayamānā osāne abhisambuddhagāthā ṭhapitā –
២៩.
29.
‘‘សុវស្ស ច វរំ ទត្វា, កត្វាន សផលំ ទុមំ;
‘‘Suvassa ca varaṃ datvā, katvāna saphalaṃ dumaṃ;
បក្កាមិ សហ ភរិយាយ, ទេវានំ នន្ទនំ វន’’ន្តិ។
Pakkāmi saha bhariyāya, devānaṃ nandanaṃ vana’’nti.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ‘‘ឯវំ ភិក្ខុ បោរាណកបណ្ឌិតា តិរច្ឆានយោនិយំ និព្ពត្តាបិ អលោលុប្បចារា អហេសុំ។ ត្វំ បន កស្មា ឯវរូបេ សាសនេ បព្ពជិត្វា លោលុប្បចារំ ចរសិ, គច្ឆ តត្ថេវ វសាហី’’តិ កម្មដ្ឋានមស្ស កថេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ។ សោ ភិក្ខុ តត្ថ គន្ត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេន្តោ អរហត្តំ បាបុណិ។ តទា សក្កោ អនុរុទ្ធោ អហោសិ, សុវរាជា បន អហមេវ អហោសិន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ bhikkhu porāṇakapaṇḍitā tiracchānayoniyaṃ nibbattāpi aloluppacārā ahesuṃ. Tvaṃ pana kasmā evarūpe sāsane pabbajitvā loluppacāraṃ carasi, gaccha tattheva vasāhī’’ti kammaṭṭhānamassa kathetvā jātakaṃ samodhānesi. So bhikkhu tattha gantvā vipassanaṃ vaḍḍhento arahattaṃ pāpuṇi. Tadā sakko anuruddho ahosi, suvarājā pana ahameva ahosinti.
មហាសុវជាតកវណ្ណនា តតិយា។
Mahāsuvajātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៤២៩. មហាសុវជាតកំ • 429. Mahāsuvajātakaṃ
