| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 38
The Middle-Length Suttas Collection 38
මහාතණ්හාසඞ්ඛයසුත්ත
The Longer Discourse on the Ending of Craving
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
තේන ඛෝ පන සමයේන සාතිස්ස නාම භික්ඛුනෝ කේවට්ටපුත්තස්ස ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං හෝති: “තථාහං භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති අනඤ්ඤන්”ති.
Now at that time a bhikkhu called Sāti, the fisherman’s son, had the following harmful misconception: “As I understand the Buddha’s teachings, it is this very same consciousness that roams and transmigrates, not another.”
අස්සෝසුං ඛෝ සම්බහුලා භික්ඛූ: “සාතිස්ස කිර නාම භික්ඛුනෝ කේවට්ටපුත්තස්ස ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්(අ)”ති. අථ ඛෝ තේ භික්ඛූ යේන සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතදවෝචුං: “සච්චං කිර තේ, ආවුසෝ සාති, ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්(අ)”ති?
Several bhikkhus heard about this. They went up to Sāti and said to him, “Is it really true, Friend Sāti, that you have such a harmful misconception: ‘As I understand the Buddha’s teachings, it is this very same consciousness that roams and transmigrates, not another’?”
“ඒවං බ්‍යා ඛෝ අහං, ආවුසෝ, භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්”ති.
“Absolutely, friends. As I understand the Buddha’s teachings, it is this very same consciousness that roams and transmigrates, not another.”
අථ ඛෝ තේ භික්ඛූ සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවේචේතුකාමා සමනුයුඤ්ජන්ති සමනුගාහන්ති සමනුභාසන්ති: “මා ඒවං, ආවුසෝ සාති, අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතෝ අබ්භක්ඛානං, න හි භගවා ඒවං වදේය්‍ය. අනේකපරියායේනාවුසෝ සාති, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං භගවතා, අඤ්ඤත්‍ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවෝ”ති.
Then, wishing to dissuade Sāti from his view, the bhikkhus pursued, pressed, and grilled him, “Don’t say that, Sāti! Don’t misrepresent the Buddha, for misrepresentation of the Buddha is not good. And the Buddha would not say that. In many ways the Buddha has said that consciousness is dependently originated, since without a cause, consciousness does not come to be.”
ඒවම්පි ඛෝ සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ තේහි භික්ඛූහි සමනුයුඤ්ජියමානෝ සමනුගාහියමානෝ සමනුභාසියමානෝ තදේව පාපකං දිට්ඨිගතං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්ස වෝහරති: “ඒවං බ්‍යා ඛෝ අහං, ආවුසෝ, භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති අනඤ්ඤන්”ති.
But even though the bhikkhus pressed him in this way, Sāti obstinately stuck to his misconception and insisted on stating it.
යතෝ ඛෝ තේ භික්ඛූ නාසක්ඛිංසු සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවේචේතුං, අථ ඛෝ තේ භික්ඛූ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නා ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “සාතිස්ස නාම, භන්තේ, භික්ඛුනෝ කේවට්ටපුත්තස්ස ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්(අ)ති. අස්සුම්හ ඛෝ මයං, භන්තේ, සාතිස්ස කිර නාම භික්ඛුනෝ කේවට්ටපුත්තස්ස ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්(අ)ති. අථ ඛෝ මයං, භන්තේ, යේන සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිම්හ; උපසඞ්කමිත්වා සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතදවෝචුම්හ: ‘සච්චං කිර තේ, ආවුසෝ සාති, ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: “තථාහං භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්”(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, භන්තේ, සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ අම්හේ ඒතදවෝච: ‘ඒවං බ්‍යා ඛෝ අහං, ආවුසෝ, භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්(අ)ති. අථ ඛෝ මයං, භන්තේ, සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවේචේතුකාමා සමනුයුඤ්ජිම්හ සමනුගාහිම්හ සමනුභාසිම්හ: ‘මා ඒවං, ආවුසෝ සාති, අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතෝ අබ්භක්ඛානං, න හි භගවා ඒවං වදේය්‍ය. අනේකපරියායේනාවුසෝ සාති, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං භගවතා, අඤ්ඤත්‍ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවෝ(අ)ති. ඒවම්පි ඛෝ, භන්තේ, සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ අම්හේහි සමනුයුඤ්ජියමානෝ සමනුගාහියමානෝ සමනුභාසියමානෝ තදේව පාපකං දිට්ඨිගතං ථාමසා පරාමසා අභිනිවිස්ස වෝහරති: ‘ඒවං බ්‍යා ඛෝ අහං, ආවුසෝ, භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්(අ)ති. යතෝ ඛෝ මයං, භන්තේ, නාසක්ඛිම්හ සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවේචේතුං, අථ මයං ඒතමත්ථං භගවතෝ ආරෝචේමා”ති.
When they weren’t able to dissuade Sāti from his view, the bhikkhus went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened.
අථ ඛෝ භගවා අඤ්ඤතරං භික්ඛුං ආමන්තේසි: “ඒහි ත්වං භික්ඛු, මම වචනේන සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ආමන්තේහි: ‘සත්ථා තං, ආවුසෝ සාති, ආමන්තේතී(අ)”ති.
So the Buddha addressed a certain monk, “Please, monk, in my name tell the bhikkhu Sāti that the teacher summons him.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ සෝ භික්ඛු භගවතෝ පටිස්සුත්වා යේන සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතදවෝච: “සත්ථා තං, ආවුසෝ සාති, ආමන්තේතී”ති.
“Yes, sir,” that monk replied. He went to Sāti and said to him, “Friend Sāti, the teacher summons you.”
“ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ තස්ස භික්ඛුනෝ පටිස්සුත්වා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං භගවා ඒතදවෝච: “සච්චං කිර තේ, සාති, ඒවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං: ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්(අ)”ති?
“Yes, friend,” Sāti replied. He went to the Buddha, bowed, and sat down to one side. The Buddha said to him, “Is it really true, Sāti, that you have such a harmful misconception: ‘As I understand the Buddha’s teachings, it is this very same consciousness that roams and transmigrates, not another’?”
“ඒවං බ්‍යා ඛෝ අහං, භන්තේ, භගවතා ධම්මං දේසිතං ආජානාමි යථා තදේවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤන්”ති.
“Absolutely, sir. As I understand the Buddha’s teachings, it is this very same consciousness that roams and transmigrates, not another.”
“කතමං තං, සාති, විඤ්ඤාණන්”ති?
“Sāti, what is that consciousness?”
“ය්වායං, භන්තේ, වදෝ වේදේය්‍යෝ තත්‍ර තත්‍ර කල්‍යාණපාපකානං කම්මානං විපාකං පටිසංවේදේතී”ති.
“Sir, he is the speaker, the knower who experiences the results of good and bad deeds in all the different realms.”
“කස්ස නු ඛෝ නාම ත්වං, මෝඝපුරිස, මයා ඒවං ධම්මං දේසිතං ආජානාසි? නනු මයා, මෝඝපුරිස, අනේකපරියායේන පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං, අඤ්ඤත්‍ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවෝති? අථ ච පන ත්වං, මෝඝපුරිස, අත්තනා දුග්ගහිතේන අම්හේ චේව අබ්භාචික්ඛසි, අත්තානඤ්ච ඛණසි, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවසි. තඤ්හි තේ, මෝඝපුරිස, භවිස්සති දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛායා”ති.
“Silly man, who on earth have you ever known me to teach in that way? Haven’t I said in many ways that consciousness is dependently originated, since consciousness does not arise without a cause? But still you misrepresent me by your wrong grasp, harm yourself, and make much bad karma. This will be for your lasting harm and suffering.”
අථ ඛෝ භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි: “තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවේ, අපි නායං සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ උස්මීකතෝපි ඉමස්මිං ධම්මවිනයේ”ති?
Then the Buddha said to the bhikkhus, “What do you think, bhikkhus? Has this bhikkhu Sāti kindled even a spark of wisdom in this teaching and training?”
“කිඤ්හි සියා, භන්තේ? නෝ හේතං, භන්තේ”ති. ඒවං වුත්තේ, සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ තුණ්හීභූතෝ මඞ්කුභූතෝ පත්තක්ඛන්ධෝ අධෝමුඛෝ පජ්ඣායන්තෝ අප්පටිභානෝ නිසීදි.
“How could that be, sir? No, sir.” When this was said, Sāti sat silent, dismayed, shoulders drooping, downcast, depressed, with nothing to say.
අථ ඛෝ භගවා සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං තුණ්හීභූතං මඞ්කුභූතං පත්තක්ඛන්ධං අධෝමුඛං පජ්ඣායන්තං අප්පටිභානං විදිත්වා සාතිං භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං ඒතදවෝච: “පඤ්ඤායිස්සසි ඛෝ ත්වං, මෝඝපුරිස, ඒතේන සකේන පාපකේන දිට්ඨිගතේන. ඉධාහං භික්ඛූ පටිපුච්ඡිස්සාමී”ති.
Knowing this, the Buddha said, “Silly man, you will be known by your own harmful misconception. I’ll question the bhikkhus about this.”
අථ ඛෝ භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි: “තුම්හේපි මේ, භික්ඛවේ, ඒවං ධම්මං දේසිතං ආජානාථ යථායං සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ අත්තනා දුග්ගහිතේන අම්හේ චේව අබ්භාචික්ඛති, අත්තානඤ්ච ඛණති, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවතී”ති?
Then the Buddha said to the bhikkhus, “Bhikkhus, do you understand my teachings as Sāti does, when he misrepresents me by his wrong grasp, harms himself, and makes much bad karma?”
“නෝ හේතං, භන්තේ. අනේකපරියායේන හි නෝ, භන්තේ, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං භගවතා, අඤ්ඤත්‍ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවෝ”ති.
“No, sir. For in many ways the Buddha has told us that consciousness is dependently originated, since without a cause, consciousness does not come to be.”
“සාධු සාධු, භික්ඛවේ. සාධු ඛෝ මේ තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ධම්මං දේසිතං ආජානාථ. අනේකපරියායේන හි වෝ, භික්ඛවේ, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං මයා, අඤ්ඤත්‍ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවෝ”ති. අථ ච පනායං සාති භික්ඛු කේවට්ටපුත්තෝ අත්තනා දුග්ගහිතේන අම්හේ චේව අබ්භාචික්ඛති, අත්තානඤ්ච ඛණති, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවති. තඤ්හි තස්ස මෝඝපුරිසස්ස භවිස්සති දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛාය.
“Good, good, bhikkhus! It’s good that you understand my teaching like this. For in many ways I have told you that consciousness is dependently originated, since without a cause, consciousness does not come to be. But still this Sāti misrepresents me by his wrong grasp, harms himself, and makes much bad karma. This will be for his lasting harm and suffering.
“යං යදේව, භික්ඛවේ, පච්චයං පටිච්ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, තේන තේනේව විඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති. චක්ඛුඤ්ච පටිච්ච රූපේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, චක්ඛුවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; සෝතඤ්ච පටිච්ච සද්දේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, සෝතවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; ඝානඤ්ච පටිච්ච ගන්ධේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, ඝානවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; ජිව්හඤ්ච පටිච්ච රසේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, ජිව්හාවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; කායඤ්ච පටිච්ච ඵෝට්ඨබ්බේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, කායවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; මනඤ්ච පටිච්ච ධම්මේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, මනෝවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති.
Consciousness is reckoned according to the specific conditions dependent upon which it arises. Consciousness that arises dependent on the eye and sights is reckoned as eye consciousness. Consciousness that arises dependent on the ear and sounds is reckoned as ear consciousness. Consciousness that arises dependent on the nose and smells is reckoned as nose consciousness. Consciousness that arises dependent on the tongue and tastes is reckoned as tongue consciousness. Consciousness that arises dependent on the body and touches is reckoned as body consciousness. Consciousness that arises dependent on the mind and thoughts is reckoned as mind consciousness.
සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, යං යදේව පච්චයං පටිච්ච අග්ගි ජලති තේන තේනේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති. කට්ඨඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, කට්ඨග්ගිත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; සකලිකඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, සකලිකග්ගිත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; තිණඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, තිණග්ගිත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; ගෝමයඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, ගෝමයග්ගිත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; ථුසඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, ථුසග්ගිත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; සඞ්කාරඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, සඞ්කාරග්ගිත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති.
It’s like fire, which is reckoned according to the specific conditions dependent upon which it burns. A fire that burns dependent on logs is reckoned as a log fire. A fire that burns dependent on twigs is reckoned as a twig fire. A fire that burns dependent on grass is reckoned as a grass fire. A fire that burns dependent on cow-dung is reckoned as a cow-dung fire. A fire that burns dependent on husks is reckoned as a husk fire. A fire that burns dependent on rubbish is reckoned as a rubbish fire.
ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, යං යදේව පච්චයං පටිච්ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, තේන තේනේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති. චක්ඛුඤ්ච පටිච්ච රූපේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, චක්ඛුවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති; සෝතඤ්ච පටිච්ච සද්දේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, සෝතවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති, ඝානඤ්ච පටිච්ච ගන්ධේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, ඝානවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති, ජිව්හඤ්ච පටිච්ච රසේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, ජිව්හාවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති. කායඤ්ච පටිච්ච ඵෝට්ඨබ්බේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, කායවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති. මනඤ්ච පටිච්ච ධම්මේ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, මනෝවිඤ්ඤාණන්ත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡති.
In the same way, consciousness is reckoned according to the specific conditions dependent upon which it arises. …
භූතමිදන්ති, භික්ඛවේ, පස්සථා”ති?
Bhikkhus, do you see that this has come to be?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවේ, පස්සථා”ති?
“Do you see that it originated with that as fuel?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරනිරෝධා යං භූතං, තං නිරෝධධම්මන්ති, භික්ඛවේ, පස්සථා”ති?
“Do you see that when that fuel ceases, what has come to be is liable to cease?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“භූතමිදං නෝස්සූති, භික්ඛවේ, කඞ්ඛතෝ උප්පජ්ජති විචිකිච්ඡා”ති?
“Does doubt arise when you’re uncertain whether or not this has come to be?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරසම්භවං නෝස්සූති, භික්ඛවේ, කඞ්ඛතෝ උප්පජ්ජති විචිකිච්ඡා”ති?
“Does doubt arise when you’re uncertain whether or not this has originated with that as fuel?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරනිරෝධා යං භූතං, තං නිරෝධධම්මං නෝස්සූති, භික්ඛවේ, කඞ්ඛතෝ උප්පජ්ජති විචිකිච්ඡා”ති?
“Does doubt arise when you’re uncertain whether or not when that fuel ceases, what has come to be is liable to cease?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“භූතමිදන්ති, භික්ඛවේ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සතෝ යා විචිකිච්ඡා සා පහීයතී”ති?
“Is doubt given up in someone who truly sees with right understanding that this has come to be?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවේ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සතෝ යා විචිකිච්ඡා සා පහීයතී”ති?
“Is doubt given up in someone who truly sees with right understanding that this has originated with that as fuel?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරනිරෝධා යං භූතං, තං නිරෝධධම්මන්ති, භික්ඛවේ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සතෝ යා විචිකිච්ඡා සා පහීයතී”ති?
“Is doubt given up in someone who truly sees with right understanding that when that fuel ceases, what has come to be is liable to cease?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“භූතමිදන්ති, භික්ඛවේ, ඉතිපි වෝ ඒත්ථ නිබ්බිචිකිච්ඡා”ති?
“Are you free of doubt as to whether this has come to be?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවේ, ඉතිපි වෝ ඒත්ථ නිබ්බිචිකිච්ඡා”ති?
“Are you free of doubt as to whether this has originated with that as fuel?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරනිරෝධා යං භූතං තං නිරෝධධම්මන්ති, භික්ඛවේ, ඉතිපි වෝ ඒත්ථ නිබ්බිචිකිච්ඡා”ති?
“Are you free of doubt as to whether when that fuel ceases, what has come to be is liable to cease?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“භූතමිදන්ති, භික්ඛවේ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය සුදිට්ඨන්”ති?
“Have you truly seen clearly with right understanding that this has come to be?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවේ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය සුදිට්ඨන්”ති?
“Have you truly seen clearly with right understanding that this has originated with that as fuel?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“තදාහාරනිරෝධා යං භූතං තං නිරෝධධම්මන්ති, භික්ඛවේ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය සුදිට්ඨන්”ති?
“Have you truly seen clearly with right understanding that when that fuel ceases, what has come to be is liable to cease?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“ඉමඤ්චේ තුම්හේ, භික්ඛවේ, දිට්ඨිං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං අල්ලීයේථ කේලායේථ ධනායේථ මමායේථ, අපි නු මේ තුම්හේ, භික්ඛවේ, කුල්ලූපමං ධම්මං දේසිතං ආජානේය්‍යාථ නිත්ථරණත්ථාය නෝ ගහණත්ථායා”ති?
“Pure and bright as this view is, bhikkhus, if you cherish it, fancy it, treasure it, and treat it as your own, would you be understanding how the Dhamma is similar to a raft: for crossing over, not for holding on?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“ඉමඤ්චේ තුම්හේ, භික්ඛවේ, දිට්ඨිං ඒවං පරිසුද්ධං ඒවං පරියෝදාතං න අල්ලීයේථ න කේලායේථ න ධනායේථ න මමායේථ, අපි නු මේ තුම්හේ, භික්ඛවේ, කුල්ලූපමං ධම්මං දේසිතං ආජානේය්‍යාථ නිත්ථරණත්ථාය නෝ ගහණත්ථායා”ති?
“Pure and bright as this view is, bhikkhus, if you don’t cherish it, fancy it, treasure it, and treat it as your own, would you be understanding how the Dhamma is similar to a raft: for crossing over, not for holding on?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“චත්තාරෝමේ, භික්ඛවේ, ආහාරා භූතානං වා සත්තානං ඨිතියා, සම්භවේසීනං වා අනුග්ගහාය. කතමේ චත්තාරෝ? කබළීකාරෝ ආහාරෝ ඕළාරිකෝ වා සුඛුමෝ වා, ඵස්සෝ දුතියෝ, මනෝසඤ්චේතනා තතියා, විඤ්ඤාණං චතුත්ථං.
“Bhikkhus, there are these four fuels. They maintain sentient beings that have been born and help those that are about to be born. What four? Solid food, whether coarse or fine; contact is the second, mental intention the third, and consciousness the fourth.
ඉමේ ච, භික්ඛවේ, චත්තාරෝ ආහාරා කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා? ඉමේ චත්තාරෝ ආහාරා තණ්හානිදානා තණ්හාසමුදයා තණ්හාජාතිකා තණ්හාපභවා.
What is the source, origin, birthplace, and inception of these four fuels? Craving.
තණ්හා චායං, භික්ඛවේ, කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා? තණ්හා වේදනානිදානා වේදනාසමුදයා වේදනාජාතිකා වේදනාපභවා.
And what is the source of craving? Feeling.
වේදනා චායං, භික්ඛවේ, කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා? වේදනා ඵස්සනිදානා ඵස්සසමුදයා ඵස්සජාතිකා ඵස්සපභවා.
And what is the source of feeling? Contact.
ඵස්සෝ චායං, භික්ඛවේ, කිංනිදානෝ කිංසමුදයෝ කිංජාතිකෝ කිංපභවෝ? ඵස්සෝ සළායතනනිදානෝ සළායතනසමුදයෝ සළායතනජාතිකෝ සළායතනපභවෝ.
And what is the source of contact? The six sense fields.
සළායතනඤ්චිදං, භික්ඛවේ, කිංනිදානං කිංසමුදයං කිංජාතිකං කිංපභවං? සළායතනං නාමරූපනිදානං නාමරූපසමුදයං නාමරූපජාතිකං නාමරූපපභවං.
And what is the source of the six sense fields? Name and form.
නාමරූපඤ්චිදං, භික්ඛවේ, කිංනිදානං කිංසමුදයං කිංජාතිකං කිංපභවං? නාමරූපං විඤ්ඤාණනිදානං විඤ්ඤාණසමුදයං විඤ්ඤාණජාතිකං විඤ්ඤාණපභවං.
And what is the source of name and form? Consciousness.
විඤ්ඤාණඤ්චිදං, භික්ඛවේ, කිංනිදානං කිංසමුදයං කිංජාතිකං කිංපභවං? විඤ්ඤාණං සඞ්ඛාරනිදානං සඞ්ඛාරසමුදයං සඞ්ඛාරජාතිකං සඞ්ඛාරපභවං.
And what is the source of consciousness? Choices.
සඞ්ඛාරා චිමේ, භික්ඛවේ, කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා? සඞ්ඛාරා අවිජ්ජානිදානා අවිජ්ජාසමුදයා අවිජ්ජාජාතිකා අවිජ්ජාපභවා.
And what is the source of choices? Ignorance.
ඉති ඛෝ, භික්ඛවේ, අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරා, සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණං, විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්චයා සළායතනං, සළායතනපච්චයා ඵස්සෝ, ඵස්සපච්චයා වේදනා, වේදනාපච්චයා තණ්හා, තණ්හාපච්චයා උපාදානං, උපාදානපච්චයා භවෝ, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයෝ හෝති.
So, ignorance is a condition for choices. Choices are a condition for consciousness. Consciousness is a condition for name and form. Name and form are conditions for the six sense fields. The six sense fields are conditions for contact. Contact is a condition for feeling. Feeling is a condition for craving. Craving is a condition for grasping. Grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be. That is how this entire mass of suffering originates.
ජාතිපච්චයා ජරාමරණන්ති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; ජාතිපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, ජරාමරණං, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති?
‘Rebirth is a condition for old age and death.’ That’s what I said. Is that how you see this or not?”
“ජාතිපච්චයා, භන්තේ, ජරාමරණං; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—ජාතිපච්චයා ජරාමරණන්”ති.
“That’s how we see it.”
“භවපච්චයා ජාතීති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; භවපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, ජාති, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “භවපච්චයා, භන්තේ, ජාති; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—භවපච්චයා ජාතී”ති.
“‘Continued existence is a condition for rebirth.’ …
“උපාදානපච්චයා භවෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; උපාදානපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, භවෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “උපාදානපච්චයා, භන්තේ, භවෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—උපාදානපච්චයා භවෝ”ති.
“තණ්හාපච්චයා උපාදානන්ති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං, තණ්හාපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, උපාදානං, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “තණ්හාපච්චයා, භන්තේ, උපාදානං; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—තණ්හාපච්චයා උපාදානන්”ති.
“වේදනාපච්චයා තණ්හාති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; වේදනාපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, තණ්හා, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “වේදනාපච්චයා, භන්තේ, තණ්හා; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—වේදනාපච්චයා තණ්හා”ති.
“ඵස්සපච්චයා වේදනාති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; ඵස්සපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, වේදනා, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “ඵස්සපච්චයා, භන්තේ, වේදනා; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—ඵස්සපච්චයා වේදනා”ති.
“සළායතනපච්චයා ඵස්සෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; සළායතනපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, ඵස්සෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “සළායතනපච්චයා, භන්තේ, ඵස්සෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—සළායතනපච්චයා ඵස්සෝ”ති.
“නාමරූපපච්චයා සළායතනන්ති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; නාමරූපපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, සළායතනං, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “නාමරූපපච්චයා, භන්තේ, සළායතනං; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—නාමරූපපච්චයා සළායතනන්”ති.
“විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූපන්ති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; විඤ්ඤාණපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, නාමරූපං, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “විඤ්ඤාණපච්චයා, භන්තේ, නාමරූපං; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූපන්”ති.
“සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණන්ති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; සඞ්ඛාරපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, විඤ්ඤාණං, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “සඞ්ඛාරපච්චයා, භන්තේ, විඤ්ඤාණං; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණන්”ති.
“අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරාති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; අවිජ්ජාපච්චයා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, සඞ්ඛාරා, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති?
‘Ignorance is a condition for choices.’ That’s what I said. Is that how you see this or not?”
“අවිජ්ජාපච්චයා, භන්තේ, සඞ්ඛාරා; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරා”ති.
“That’s how we see it.”
“සාධු, භික්ඛවේ. ඉති ඛෝ, භික්ඛවේ, තුම්හේපි ඒවං වදේථ, අහම්පි ඒවං වදාමි—ඉමස්මිං සති ඉදං හෝති, ඉමස්සුප්පාදා ඉදං උප්පජ්ජති, යදිදං—අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරා, සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණං, විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්චයා සළායතනං, සළායතනපච්චයා ඵස්සෝ, ඵස්සපච්චයා වේදනා, වේදනාපච්චයා තණ්හා, තණ්හාපච්චයා උපාදානං, උපාදානපච්චයා භවෝ, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයෝ හෝති.
“Good, bhikkhus! So both you and I say this. When this exists, that is; due to the arising of this, that arises. That is: Ignorance is a condition for choices. Choices are a condition for consciousness. Consciousness is a condition for name and form. Name and form are conditions for the six sense fields. The six sense fields are conditions for contact. Contact is a condition for feeling. Feeling is a condition for craving. Craving is a condition for grasping. Grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be. That is how this entire mass of suffering originates.
අවිජ්ජාය ත්වේව අසේසවිරාගනිරෝධා සඞ්ඛාරනිරෝධෝ, සඞ්ඛාරනිරෝධා විඤ්ඤාණනිරෝධෝ, විඤ්ඤාණනිරෝධා නාමරූපනිරෝධෝ, නාමරූපනිරෝධා සළායතනනිරෝධෝ, සළායතනනිරෝධා ඵස්සනිරෝධෝ, ඵස්සනිරෝධා වේදනානිරෝධෝ, වේදනානිරෝධා තණ්හානිරෝධෝ, තණ්හානිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ, උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ, භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ, ජාතිනිරෝධා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරෝධෝ හෝති.
When ignorance fades away and ceases with nothing left over, choices cease. When choices cease, consciousness ceases. When consciousness ceases, name and form cease. When name and form cease, the six sense fields cease. When the six sense fields cease, contact ceases. When contact ceases, feeling ceases. When feeling ceases, craving ceases. When craving ceases, grasping ceases. When grasping ceases, continued existence ceases. When continued existence ceases, rebirth ceases. When rebirth ceases, old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress cease. That is how this entire mass of suffering ceases.
ජාතිනිරෝධා ජරාමරණනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; ජාතිනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, ජරාමරණනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති?
‘When rebirth ceases, old age and death cease.’ That’s what I said. Is that how you see this or not?”
“ජාතිනිරෝධා, භන්තේ, ජරාමරණනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—ජාතිනිරෝධා ජරාමරණනිරෝධෝ”ති.
“That’s how we see it.”
“භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; භවනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, ජාතිනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “භවනිරෝධා, භන්තේ, ජාතිනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ”ති.
‘When continued existence ceases, rebirth ceases.’ …
“උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; උපාදානනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, භවනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “උපාදානනිරෝධා, භන්තේ, භවනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ”ති.
“තණ්හානිරෝධා උපාදානනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; තණ්හානිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, උපාදානනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “තණ්හානිරෝධා, භන්තේ, උපාදානනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—තණ්හානිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ”ති.
“වේදනානිරෝධා තණ්හානිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; වේදනානිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, තණ්හානිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “වේදනානිරෝධා, භන්තේ, තණ්හානිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—වේදනානිරෝධා තණ්හානිරෝධෝ”ති.
“ඵස්සනිරෝධා වේදනානිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; ඵස්සනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, වේදනානිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “ඵස්සනිරෝධා, භන්තේ, වේදනානිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—ඵස්සනිරෝධා වේදනානිරෝධෝ”ති.
“සළායතනනිරෝධා ඵස්සනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; සළායතනනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, ඵස්සනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතීති? සළායතනනිරෝධා, භන්තේ, ඵස්සනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—සළායතනනිරෝධා ඵස්සනිරෝධෝ”ති.
“නාමරූපනිරෝධා සළායතනනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; නාමරූපනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, සළායතනනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “නාමරූපනිරෝධා, භන්තේ, සළායතනනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—නාමරූපනිරෝධා සළායතනනිරෝධෝ”ති. “විඤ්ඤාණනිරෝධා නාමරූපනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; විඤ්ඤාණනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, නාමරූපනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති?
“විඤ්ඤාණනිරෝධා, භන්තේ, නාමරූපනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—විඤ්ඤාණනිරෝධා නාමරූපනිරෝධෝ”ති. “සඞ්ඛාරනිරෝධා විඤ්ඤාණනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; සඞ්ඛාරනිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, විඤ්ඤාණනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති? “සඞ්ඛාරනිරෝධා, භන්තේ, විඤ්ඤාණනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—සඞ්ඛාරනිරෝධා විඤ්ඤාණනිරෝධෝ”ති.
“අවිජ්ජානිරෝධා සඞ්ඛාරනිරෝධෝති ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං; අවිජ්ජානිරෝධා නු ඛෝ, භික්ඛවේ, සඞ්ඛාරනිරෝධෝ, නෝ වා, කථං වා ඒත්ථ හෝතී”ති?
‘When ignorance ceases, choices cease.’ That’s what I said. Is that how you see this or not?”
“අවිජ්ජානිරෝධා, භන්තේ, සඞ්ඛාරනිරෝධෝ; ඒවං නෝ ඒත්ථ හෝති—අවිජ්ජානිරෝධා සඞ්ඛාරනිරෝධෝ”ති.
“That’s how we see it.”
“සාධු, භික්ඛවේ. ඉති ඛෝ, භික්ඛවේ, තුම්හේපි ඒවං වදේථ, අහම්පි ඒවං වදාමි—ඉමස්මිං අසති ඉදං න හෝති, ඉමස්ස නිරෝධා ඉදං නිරුජ්ඣති, යදිදං—අවිජ්ජානිරෝධා සඞ්ඛාරනිරෝධෝ, සඞ්ඛාරනිරෝධා විඤ්ඤාණනිරෝධෝ, විඤ්ඤාණනිරෝධා නාමරූපනිරෝධෝ, නාමරූපනිරෝධා සළායතනනිරෝධෝ, සළායතනනිරෝධා ඵස්සනිරෝධෝ, ඵස්සනිරෝධා වේදනානිරෝධෝ, වේදනානිරෝධා තණ්හානිරෝධෝ, තණ්හානිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ, උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ, භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ, ජාතිනිරෝධා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරෝධෝ හෝති.
“Good, bhikkhus! So both you and I say this. When this doesn’t exist, that is not; due to the cessation of this, that ceases. That is: When ignorance ceases, choices cease. When choices cease, consciousness ceases. When consciousness ceases, name and form cease. When name and form cease, the six sense fields cease. When the six sense fields cease, contact ceases. When contact ceases, feeling ceases. When feeling ceases, craving ceases. When craving ceases, grasping ceases. When grasping ceases, continued existence ceases. When continued existence ceases, rebirth ceases. When rebirth ceases, old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress cease. That is how this entire mass of suffering ceases.
අපි නු තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ජානන්තා ඒවං පස්සන්තා පුබ්බන්තං වා පටිධාවේය්‍යාථ: ‘අහේසුම්හ නු ඛෝ මයං අතීතමද්ධානං, නනු ඛෝ අහේසුම්හ අතීතමද්ධානං, කිං නු ඛෝ අහේසුම්හ අතීතමද්ධානං, කථං නු ඛෝ අහේසුම්හ අතීතමද්ධානං, කිං හුත්වා කිං අහේසුම්හ නු ඛෝ මයං අතීතමද්ධානන්(අ)”ති?
Knowing and seeing in this way, bhikkhus, would you turn back to the past, thinking, ‘Did we exist in the past? Did we not exist in the past? What were we in the past? How were we in the past? After being what, what did we become in the past?’?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“අපි නු තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ජානන්තා ඒවං පස්සන්තා අපරන්තං වා පටිධාවේය්‍යාථ—භවිස්සාම නු ඛෝ මයං අනාගතමද්ධානං, නනු ඛෝ භවිස්සාම අනාගතමද්ධානං, කිං නු ඛෝ භවිස්සාම අනාගතමද්ධානං, කථං නු ඛෝ භවිස්සාම අනාගතමද්ධානං, කිං හුත්වා කිං භවිස්සාම නු ඛෝ මයං අනාගතමද්ධානන්”ති?
“Knowing and seeing in this way, bhikkhus, would you turn forward to the future, thinking, ‘Will we exist in the future? Will we not exist in the future? What will we be in the future? How will we be in the future? After being what, what will we become in the future?’?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“අපි නු තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ජානන්තා ඒවං පස්සන්තා ඒතරහි වා පච්චුප්පන්නමද්ධානං අජ්ඣත්තං කථඞ්කථී අස්සථ—අහං නු ඛෝස්මි, නෝ නු ඛෝස්මි, කිං නු ඛෝස්මි, කථං නු ඛෝස්මි, අයං නු ඛෝ සත්තෝ කුතෝ ආගතෝ, සෝ කුහිං ගාමී භවිස්සතී”ති?
“Knowing and seeing in this way, bhikkhus, would you be undecided about the present, thinking, ‘Am I? Am I not? What am I? How am I? This sentient being—where did it come from? And where will it go?’?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“අපි නු තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ජානන්තා ඒවං පස්සන්තා ඒවං වදේය්‍යාථ—සත්ථා නෝ ගරු, සත්ථුගාරවේන ච මයං ඒවං වදේමා”ති?
“Knowing and seeing in this way, would you say, ‘Our teacher is respected. We speak like this out of respect for our teacher.’?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“අපි නු තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ජානන්තා ඒවං පස්සන්තා ඒවං වදේය්‍යාථ—සමණෝ ඒවමාහ, සමණා ච නාම මයං ඒවං වදේමා”ති?
“Knowing and seeing in this way, would you say, ‘Our ascetic says this. It’s only because of him that we say this’?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“අපි නු තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ජානන්තා ඒවං පස්සන්තා අඤ්ඤං සත්ථාරං උද්දිසේය්‍යාථා”ති?
“Knowing and seeing in this way, would you dedicate yourself to another teacher?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“අපි නු තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඒවං ජානන්තා ඒවං පස්සන්තා යානි තානි පුථුසමණබ්‍රාහ්මණානං වත කෝතූහලමඞ්ගලානි තානි සාරතෝ පච්චාගච්ඡේය්‍යාථා”ති?
“Knowing and seeing in this way, would you believe that the observances and noisy, superstitious rites of the various ascetics and brahmins are the most important things?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“නනු, භික්ඛවේ, යදේව තුම්හාකං සාමං ඤාතං සාමං දිට්ඨං සාමං විදිතං, තදේව තුම්හේ වදේථා”ති.
“Aren’t you speaking only of what you have known and seen and realized for yourselves?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“සාධු, භික්ඛවේ, උපනීතා ඛෝ මේ තුම්හේ, භික්ඛවේ, ඉමිනා සන්දිට්ඨිකේන ධම්මේන අකාලිකේන ඒහිපස්සිකේන ඕපනේය්‍යිකේන පච්චත්තං වේදිතබ්බේන විඤ්ඤූහි. සන්දිට්ඨිකෝ අයං, භික්ඛවේ, ධම්මෝ අකාලිකෝ ඒහිපස්සිකෝ ඕපනේය්‍යිකෝ පච්චත්තං වේදිතබ්බෝ විඤ්ඤූහි—ඉති යන්තං වුත්තං, ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තන්ති.
“Good, bhikkhus! You have been guided by me with this teaching that’s apparent in the present life, immediately effective, inviting inspection, relevant, so that sensible people can know it for themselves. For when I said that this teaching is apparent in the present life, immediately effective, inviting inspection, relevant, so that sensible people can know it for themselves, this is what I was referring to.
තිණ්ණං ඛෝ පන, භික්ඛවේ, සන්නිපාතා ගබ්භස්සාවක්කන්ති හෝති. ඉධ මාතාපිතරෝ ච සන්නිපතිතා හෝන්ති, මාතා ච න උතුනී හෝති, ගන්ධබ්බෝ ච න පච්චුපට්ඨිතෝ හෝති, නේව තාව ගබ්භස්සාවක්කන්ති හෝති. ඉධ මාතාපිතරෝ ච සන්නිපතිතා හෝන්ති, මාතා ච උතුනී හෝති, ගන්ධබ්බෝ ච න පච්චුපට්ඨිතෝ හෝති, නේව තාව ගබ්භස්සාවක්කන්ති හෝති. යතෝ ච ඛෝ, භික්ඛවේ, මාතාපිතරෝ ච සන්නිපතිතා හෝන්ති, මාතා ච උතුනී හෝති, ගන්ධබ්බෝ ච පච්චුපට්ඨිතෝ හෝති—ඒවං තිණ්ණං සන්නිපාතා ගබ්භස්සාවක්කන්ති හෝති.
Bhikkhus, when three things come together an embryo is conceived. In a case where the mother and father come together, but the mother is not in the fertile phase of her menstrual cycle, and the virile spirit is not potent, the embryo is not conceived. In a case where the mother and father come together, the mother is in the fertile phase of her menstrual cycle, but the virile spirit is not potent, the embryo is not conceived. But when these three things come together—the mother and father come together, the mother is in the fertile phase of her menstrual cycle, and the virile spirit is potent—an embryo is conceived.
තමේනං, භික්ඛවේ, මාතා නව වා දස වා මාසේ ගබ්භං කුච්ඡිනා පරිහරති මහතා සංසයේන ගරුභාරං. තමේනං, භික්ඛවේ, මාතා නවන්නං වා දසන්නං වා මාසානං අච්චයේන විජායති මහතා සංසයේන ගරුභාරං. තමේනං ජාතං සමානං සකේන ලෝහිතේන පෝසේති. ලෝහිතඤ්හේතං, භික්ඛවේ, අරියස්ස විනයේ යදිදං මාතුථඤ්ඤං.
The mother nurtures the embryo in her womb for nine or ten months at great risk to her heavy burden. When nine or ten months have passed, the mother gives birth at great risk to her heavy burden. When the infant is born she nourishes it with her own blood. For mother’s milk is regarded as blood in the training of the Noble One.
ස ඛෝ සෝ, භික්ඛවේ, කුමාරෝ වුද්ධිමන්වාය ඉන්ද්‍රියානං පරිපාකමන්වාය යානි තානි කුමාරකානං කීළාපනකානි තේහි කීළති, සේය්‍යථිදං—වඞ්කකං ඝටිකං මෝක්ඛචිකං චිඞ්ගුලකං පත්තාළ්හකං රථකං ධනුකං.
That boy grows up and his faculties mature. He accordingly plays childish games such as toy plows, tipcat, somersaults, pinwheels, toy measures, toy carts, and toy bows.
ස ඛෝ සෝ, භික්ඛවේ, කුමාරෝ වුද්ධිමන්වාය ඉන්ද්‍රියානං පරිපාකමන්වාය පඤ්චහි කාමගුණේහි සමප්පිතෝ සමඞ්ගීභූතෝ පරිචාරේති—චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යේහි රූපේහි ඉට්ඨේහි කන්තේහි මනාපේහි පියරූපේහි කාමූපසංහිතේහි රජනීයේහි,
That boy grows up and his faculties mature further. He accordingly amuses himself, supplied and provided with the five kinds of sensual stimulation. Sights known by the eye that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing.
සෝතවිඤ්ඤේය්‍යේහි සද්දේහි …
Sounds known by the ear …
ඝානවිඤ්ඤේය්‍යේහි ගන්ධේහි …
Smells known by the nose …
ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යේහි රසේහි …
Tastes known by the tongue …
කායවිඤ්ඤේය්‍යේහි ඵෝට්ඨබ්බේහි ඉට්ඨේහි කන්තේහි මනාපේහි පියරූපේහි කාමූපසංහිතේහි රජනීයේහි.
Touches known by the body that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing.
සෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා පියරූපේ රූපේ සාරජ්ජති, අප්පියරූපේ රූපේ බ්‍යාපජ්ජති, අනුපට්ඨිතකායසති ච විහරති පරිත්තචේතසෝ. තඤ්ච චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං නප්පජානාති යත්ථස්ස තේ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
When they see a sight with their eyes, if it’s pleasant they desire it, but if it’s unpleasant they dislike it. They live with mindfulness of the body unestablished and their heart restricted. And they don’t truly understand the freedom of heart and freedom by wisdom where those arisen bad, unskillful qualities cease without anything left over.
සෝ ඒවං අනුරෝධවිරෝධං සමාපන්නෝ යං කිඤ්චි වේදනං වේදේති සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සෝ තං වේදනං අභිනන්දති අභිවදති අජ්ඣෝසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වේදනං අභිනන්දතෝ අභිවදතෝ අජ්ඣෝසාය තිට්ඨතෝ උප්පජ්ජති නන්දී. යා වේදනාසු නන්දී තදුපාදානං, තස්සුපාදානපච්චයා භවෝ, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයෝ හෝති.
Being so full of favoring and opposing, when they experience any kind of feeling—pleasant, unpleasant, or neutral—they approve, welcome, and keep clinging to it. This gives rise to relishing. Relishing feelings is grasping. Their grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be. That is how this entire mass of suffering originates.
සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ…
When they hear a sound with their ears …
ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා …පේ…
When they smell an odor with their nose …
ජිව්හාය රසං සායිත්වා …පේ…
When they taste a flavor with their tongue …
කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා …පේ…
When they feel a touch with their body …
මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය පියරූපේ ධම්මේ සාරජ්ජති, අප්පියරූපේ ධම්මේ බ්‍යාපජ්ජති, අනුපට්ඨිතකායසති ච විහරති පරිත්තචේතසෝ. තඤ්ච චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං නප්පජානාති යත්ථස්ස තේ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
When they know a thought with their mind, if it’s pleasant they desire it, but if it’s unpleasant they dislike it. They live with mindfulness of the body unestablished and their heart restricted. And they don’t truly understand the freedom of heart and freedom by wisdom where those arisen bad, unskillful qualities cease without anything left over.
සෝ ඒවං අනුරෝධවිරෝධං සමාපන්නෝ යං කිඤ්චි වේදනං වේදේති සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සෝ තං වේදනං අභිනන්දති අභිවදති අජ්ඣෝසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වේදනං අභිනන්දතෝ අභිවදතෝ අජ්ඣෝසාය තිට්ඨතෝ උප්පජ්ජති නන්දී. යා වේදනාසු නන්දී තදුපාදානං, තස්සුපාදානපච්චයා භවෝ, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයෝ හෝති.
Being so full of favoring and opposing, when they experience any kind of feeling—pleasant, unpleasant, or neutral—they approve, welcome, and keep clinging to it. This gives rise to relishing. Relishing feelings is grasping. Their grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be. That is how this entire mass of suffering originates.
ඉධ, භික්ඛවේ, තථාගතෝ ලෝකේ උප්පජ්ජති අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා. සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්‍රහ්මකං සස්සමණබ්‍රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්‍යාණං මජ්ඣේකල්‍යාණං පරියෝසානකල්‍යාණං සාත්ථං සබ්‍යඤ්ජනං; කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්‍රහ්මචරියං පකාසේති.
But consider when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed. He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He proclaims a teaching that is good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with the right meaning and phrasing. He reveals an entirely full and pure spiritual life.
තං ධම්මං සුණාති ගහපති වා ගහපතිපුත්තෝ වා අඤ්ඤතරස්මිං වා කුලේ පච්චාජාතෝ. සෝ තං ධම්මං සුත්වා තථාගතේ සද්ධං පටිලභති. සෝ තේන සද්ධාපටිලාභේන සමන්නාගතෝ ඉති පටිසඤ්චික්ඛති: ‘සම්බාධෝ ඝරාවාසෝ රජාපථෝ, අබ්භෝකාසෝ පබ්බජ්ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්ඣාවසතා ඒකන්තපරිපුණ්ණං ඒකන්තපරිසුද්ධං සඞ්ඛලිඛිතං බ්‍රහ්මචරියං චරිතුං. යන්නූනාහං කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා, කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා, අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජේය්‍යන්(අ)”ති. සෝ අපරේන සමයේන අප්පං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය, මහන්තං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය, අප්පං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය, මහන්තං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය, කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා, කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා, අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති.
A householder hears that teaching, or a householder’s child, or someone reborn in a good family. They gain faith in the Realized One and reflect, ‘Living in a house is cramped and dirty, but the life of one gone forth is wide open. It’s not easy for someone living at home to lead the spiritual life utterly full and pure, like a polished shell. Why don’t I shave off my hair and beard, dress in ocher robes, and go forth from lay life to homelessness?’ After some time they give up a large or small fortune, and a large or small family circle. They shave off hair and beard, dress in ocher robes, and go forth from the lay life to homelessness.
සෝ ඒවං පබ්බජිතෝ සමානෝ භික්ඛූනං සික්ඛාසාජීවසමාපන්නෝ පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති, නිහිතදණ්ඩෝ නිහිතසත්ථෝ ලජ්ජී දයාපන්නෝ සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති.
Once they’ve gone forth, they take up the training and livelihood of the bhikkhus. They give up killing living creatures, renouncing the rod and the sword. They’re scrupulous and kind, living full of compassion for all living beings.
අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතෝ හෝති, දින්නාදායී දින්නපාටිකඞ්ඛී අථේනේන සුචිභූතේන අත්තනා විහරති.
They give up stealing. They take only what’s given, and expect only what’s given. They keep themselves clean by not thieving.
අබ්‍රහ්මචරියං පහාය බ්‍රහ්මචාරී හෝති, ආරාචාරී විරතෝ මේථුනා ගාමධම්මා.
They give up unchastity. They are celibate, set apart, avoiding the vulgar act of sex.
මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතෝ හෝති, සච්චවාදී සච්චසන්ධෝ ථේතෝ පච්චයිකෝ අවිසංවාදකෝ ලෝකස්ස.
They give up lying. They speak the truth and stick to the truth. They’re honest and trustworthy, and don’t trick the world with their words.
පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති—ඉතෝ සුත්වා න අමුත්‍ර අක්ඛාතා ඉමේසං භේදාය, අමුත්‍ර වා සුත්වා න ඉමේසං අක්ඛාතා අමූසං භේදාය. ඉති භින්නානං වා සන්ධාතා, සහිතානං වා අනුප්පදාතා සමග්ගාරාමෝ සමග්ගරතෝ සමග්ගනන්දී, සමග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හෝති.
They give up divisive speech. They don’t repeat in one place what they heard in another so as to divide people against each other. Instead, they reconcile those who are divided, supporting unity, delighting in harmony, loving harmony, speaking words that promote harmony.
ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති—යා සා වාචා නේලා කණ්ණසුඛා පේමනීයා හදයඞ්ගමා පෝරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හෝති.
They give up harsh speech. They speak in a way that’s mellow, pleasing to the ear, lovely, going to the heart, polite, likable and agreeable to the people.
සම්ඵප්පලාපං පහාය සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතෝ හෝති, කාලවාදී භූතවාදී අත්ථවාදී ධම්මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලේන, සාපදේසං පරියන්තවතිං අත්ථසංහිතං.
They give up talking nonsense. Their words are timely, true, and meaningful, in line with the teaching and training. They say things at the right time which are valuable, reasonable, succinct, and beneficial.
සෝ බීජගාමභූතගාමසමාරම්භා පටිවිරතෝ හෝති, ඒකභත්තිකෝ හෝති රත්තූපරතෝ, විරතෝ විකාලභෝජනා. නච්චගීතවාදිතවිසූකදස්සනා පටිවිරතෝ හෝති, මාලාගන්ධවිලේපනධාරණමණ්ඩනවිභූසනට්ඨානා පටිවිරතෝ හෝති, උච්චාසයනමහාසයනා පටිවිරතෝ හෝති, ජාතරූපරජතපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, ආමකධඤ්ඤපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, ආමකමංසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, ඉත්ථිකුමාරිකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, දාසිදාසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, අජේළකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, කුක්කුටසූකරපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, හත්ථිගවාස්සවළවපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, ඛේත්තවත්ථුපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති, දූතේය්‍යපහිණගමනානුයෝගා පටිවිරතෝ හෝති, කයවික්කයා පටිවිරතෝ හෝති, තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතෝ හෝති, උක්කෝටනවඤ්චනනිකතිසාචියෝගා පටිවිරතෝ හෝති, ඡේදනවධබන්ධනවිපරාමෝසආලෝපසහසාකාරා පටිවිරතෝ හෝති.
They avoid injuring plants and seeds. They eat in one part of the day, abstaining from eating at night and food at the wrong time. They avoid seeing shows of dancing, singing, and music . They avoid beautifying and adorning themselves with garlands, perfumes, and makeup. They avoid high and luxurious beds. They avoid receiving gold and money, raw grains, raw meat, women and girls, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, elephants, cows, horses, and mares, and fields and land. They avoid running errands and messages; buying and selling; falsifying weights, metals, or measures; bribery, fraud, cheating, and duplicity; mutilation, murder, abduction, banditry, plunder, and violence.
සෝ සන්තුට්ඨෝ හෝති කායපරිහාරිකේන චීවරේන කුච්ඡිපරිහාරිකේන පිණ්ඩපාතේන. සෝ යේන යේනේව පක්කමති සමාදායේව පක්කමති. සේය්‍යථාපි නාම පක්ඛී සකුණෝ යේන යේනේව ඩේති සපත්තභාරෝව ඩේති; ඒවමේව භික්ඛු සන්තුට්ඨෝ හෝති කායපරිහාරිකේන චීවරේන, කුච්ඡිපරිහාරිකේන පිණ්ඩපාතේන. සෝ යේන යේනේව පක්කමති සමාදායේව පක්කමති. සෝ ඉමිනා අරියේන සීලක්ඛන්ධේන සමන්නාගතෝ අජ්ඣත්තං අනවජ්ජසුඛං පටිසංවේදේති.
They’re content with robes to look after the body and almsfood to look after the belly. Wherever they go, they set out taking only these things. They’re like a bird: wherever it flies, wings are its only burden. In the same way, a bhikkhu is content with robes to look after the body and almsfood to look after the belly. Wherever they go, they set out taking only these things. When they have this entire spectrum of noble ethics, they experience a blameless happiness inside themselves.
සෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්‍යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං චක්ඛුන්ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්‍යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති චක්ඛුන්ද්‍රියං, චක්ඛුන්ද්‍රියේ සංවරං ආපජ්ජති.
When they see a sight with their eyes, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of sight were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of sight, and achieving its restraint.
සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ…
When they hear a sound with their ears …
ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා …පේ…
When they smell an odor with their nose …
ජිව්හාය රසං සායිත්වා …පේ…
When they taste a flavor with their tongue …
කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා …පේ…
When they feel a touch with their body …
මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්‍යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං මනින්ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්‍යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති මනින්ද්‍රියං මනින්ද්‍රියේ සංවරං ආපජ්ජති. සෝ ඉමිනා අරියේන ඉන්ද්‍රියසංවරේන සමන්නාගතෝ අජ්ඣත්තං අබ්‍යාසේකසුඛං පටිසංවේදේති.
When they know a thought with their mind, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of mind were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of mind, and achieving its restraint. When they have this noble sense restraint, they experience an unsullied bliss inside themselves.
සෝ අභික්කන්තේ පටික්කන්තේ සම්පජානකාරී හෝති, ආලෝකිතේ විලෝකිතේ සම්පජානකාරී හෝති, සමිඤ්ජිතේ පසාරිතේ සම්පජානකාරී හෝති, සඞ්ඝාටිපත්තචීවරධාරණේ සම්පජානකාරී හෝති, අසිතේ පීතේ ඛායිතේ සායිතේ සම්පජානකාරී හෝති, උච්චාරපස්සාවකම්මේ සම්පජානකාරී හෝති, ගතේ ඨිතේ නිසින්නේ සුත්තේ ජාගරිතේ භාසිතේ තුණ්හීභාවේ සම්පජානකාරී හෝති.
They act with situational awareness when going out and coming back; when looking ahead and aside; when bending and extending the limbs; when bearing the outer robe, bowl and robes; when eating, drinking, chewing, and tasting; when urinating and defecating; when walking, standing, sitting, sleeping, waking, speaking, and keeping silent.
සෝ ඉමිනා ච අරියේන සීලක්ඛන්ධේන සමන්නාගතෝ, ඉමාය ච අරියාය සන්තුට්ඨියා සමන්නාගතෝ, ඉමිනා ච අරියේන ඉන්ද්‍රියසංවරේන සමන්නාගතෝ, ඉමිනා ච අරියේන සතිසම්පජඤ්ඤේන සමන්නාගතෝ, විවිත්තං සේනාසනං භජති—අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජං.
When they have this entire spectrum of noble ethics, this noble sense restraint, and this noble mindfulness and situational awareness, they frequent a secluded lodging—a wilderness, the root of a tree, a hill, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest, the open air, a heap of straw.
සෝ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා, උජුං කායං පණිධාය, පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා. සෝ අභිජ්ඣං ලෝකේ පහාය විගතාභිජ්ඣේන චේතසා විහරති, අභිජ්ඣාය චිත්තං පරිසෝධේති; බ්‍යාපාදපදෝසං පහාය අබ්‍යාපන්නචිත්තෝ විහරති, සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී, බ්‍යාපාදපදෝසා චිත්තං පරිසෝධේති; ථිනමිද්ධං පහාය විගතථිනමිද්ධෝ විහරති ආලෝකසඤ්ඤී, සතෝ සම්පජානෝ, ථිනමිද්ධා චිත්තං පරිසෝධේති; උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහාය අනුද්ධතෝ විහරති අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තෝ, උද්ධච්චකුක්කුච්චා චිත්තං පරිසෝධේති; විචිකිච්ඡං පහාය තිණ්ණවිචිකිච්ඡෝ විහරති අකථඞ්කථී කුසලේසු ධම්මේසු, විචිකිච්ඡාය චිත්තං පරිසෝධේති.
After the meal, they return from almsround, sit down cross-legged, set their body straight, and establish mindfulness in front of them. Giving up covetousness for the world, they meditate with a heart rid of covetousness, cleansing the mind of covetousness. Giving up ill will and malevolence, they meditate with a mind rid of ill will, full of compassion for all living beings, cleansing the mind of ill will. Giving up dullness and drowsiness, they meditate with a mind rid of dullness and drowsiness, perceiving light, mindful and aware, cleansing the mind of dullness and drowsiness. Giving up restlessness and remorse, they meditate without restlessness, their mind peaceful inside, cleansing the mind of restlessness and remorse. Giving up doubt, they meditate having gone beyond doubt, not undecided about skillful qualities, cleansing the mind of doubt.
සෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ, විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චේතසෝ ඒකෝදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං …පේ… තතියං ඣානං …පේ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, they enter and remain in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. Furthermore, as the placing of the mind and keeping it connected are stilled, a bhikkhu enters and remains in the second jhāna … third jhāna … fourth jhāna.
සෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා පියරූපේ රූපේ න සාරජ්ජති, අප්පියරූපේ රූපේ න බ්‍යාපජ්ජති, උපට්ඨිතකායසති ච විහරති අප්පමාණචේතසෝ. තඤ්ච චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං පජානාති යත්ථස්ස තේ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
When they see a sight with their eyes, if it’s pleasant they don’t desire it, and if it’s unpleasant they don’t dislike it. They live with mindfulness of the body established and a limitless heart. And they truly understand the freedom of heart and freedom by wisdom where those arisen bad, unskillful qualities cease without anything left over.
සෝ ඒවං අනුරෝධවිරෝධවිප්පහීනෝ යං කිඤ්චි වේදනං වේදේති, සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සෝ තං වේදනං නාභිනන්දති නාභිවදති නාජ්ඣෝසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වේදනං අනභිනන්දතෝ අනභිවදතෝ අනජ්ඣෝසාය තිට්ඨතෝ යා වේදනාසු නන්දී සා නිරුජ්ඣති. තස්ස නන්දීනිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ, උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ, භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ, ජාතිනිරෝධා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරෝධෝ හෝති.
Having given up favoring and opposing, when they experience any kind of feeling—pleasant, unpleasant, or neutral—they don’t approve, welcome, or keep clinging to it. As a result, relishing of feelings ceases. When their relishing ceases, grasping ceases. When grasping ceases, continued existence ceases. When continued existence ceases, rebirth ceases. When rebirth ceases, old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress cease. That is how this entire mass of suffering ceases.
සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ…
When they hear a sound with their ears …
ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා …පේ…
When they smell an odor with their nose …
ජිව්හාය රසං සායිත්වා …පේ…
When they taste a flavor with their tongue …
කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා …පේ…
When they feel a touch with their body …
මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය පියරූපේ ධම්මේ න සාරජ්ජති, අප්පියරූපේ ධම්මේ න බ්‍යාපජ්ජති, උපට්ඨිතකායසති ච විහරති අප්පමාණචේතසෝ, තඤ්ච චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං පජානාති යත්ථස්ස තේ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
When they know a thought with their mind, if it’s pleasant they don’t desire it, and if it’s unpleasant they don’t dislike it. They live with mindfulness of the body established and a limitless heart. And they truly understand the freedom of heart and freedom by wisdom where those arisen bad, unskillful qualities cease without anything left over.
සෝ ඒවං අනුරෝධවිරෝධවිප්පහීනෝ යං කිඤ්චි වේදනං වේදේති, සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සෝ තං වේදනං නාභිනන්දති නාභිවදති නාජ්ඣෝසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වේදනං අනභිනන්දතෝ අනභිවදතෝ අනජ්ඣෝසාය තිට්ඨතෝ යා වේදනාසු නන්දී සා නිරුජ්ඣති. තස්ස නන්දීනිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ, උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ, භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ, ජාතිනිරෝධා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. ඒවමේතස්ස කේවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරෝධෝ හෝති.
Having given up favoring and opposing, when they experience any kind of feeling—pleasant, unpleasant, or neutral—they don’t approve, welcome, or keep clinging to it. As a result, relishing of feelings ceases. When their relishing ceases, grasping ceases. When grasping ceases, continued existence ceases. When continued existence ceases, rebirth ceases. When rebirth ceases, old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress cease. That is how this entire mass of suffering ceases.
ඉමං ඛෝ මේ තුම්හේ, භික්ඛවේ, සඞ්ඛිත්තේන තණ්හාසඞ්ඛයවිමුත්තිං ධාරේථ, සාතිං පන භික්ඛුං කේවට්ටපුත්තං මහාතණ්හාජාලතණ්හාසඞ්ඝාටප්පටිමුක්කන්”ති.
Bhikkhus, you should memorize that brief statement on freedom through the ending of craving. But the bhikkhu Sāti, the fisherman’s son, is caught in a vast net of craving, a tangle of craving.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
මහාතණ්හාසඞ්ඛයසුත්තං නිට්ඨිතං අට්ඨමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
