Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய (டீகா) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
8. மஹாதண்ஹாஸங்க²யஸுத்தவண்ணனா
8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
396. லத்³தி⁴மத்தந்தி மிச்சா²கா³ஹமத்தங், ந தி³ட்டா²பி⁴னிவேஸோ. ஸஸ்ஸததி³ட்டீ²தி நிச்சாபி⁴னிவேஸோ. ஸோதி அரிட்டோ² பி⁴க்கு². கதெ²த்வா ஸமோதா⁴னெந்தந்தி யோஜனா. ஸமோதா⁴னெந்தந்தி ச நிக³மெந்தந்தி அத்தோ². தத்த² தத்தே²வாதி தேஸு தேஸு ஏவ ப⁴வேஸு நிருஜ்ஜ²ந்தி, ந ப⁴வந்தரங் ஸங்கமந்தி. விஞ்ஞாணங் பன அபி⁴ன்னஸபா⁴வங் அனஞ்ஞந்தி அதி⁴ப்பாயோ. இத⁴லோகதோதி இமஸ்மா அத்தபா⁴வா. பரலோகந்தி பரப⁴வஸஞ்ஞிதங் அத்தபா⁴வங். ஸந்தா⁴வதீதி நிச்சதாய கேனசி அஸம்ப³த்³த⁴ங் விய க³ச்ச²தி. தேன இத⁴லோகதோ பரலோகக³மனமாஹ. ஸங்ஸரதீதி இமினா பரலோகதோ இதா⁴க³மனங். ஸந்தா⁴வதீதி வா ப⁴வந்தரஸங்கமனமாஹ. ஸங்ஸரதீதி தத்த² தத்த² அபராபரஸஞ்சரணங்.
396.Laddhimattanti micchāgāhamattaṃ, na diṭṭhābhiniveso. Sassatadiṭṭhīti niccābhiniveso. Soti ariṭṭho bhikkhu. Kathetvā samodhānentanti yojanā. Samodhānentanti ca nigamentanti attho. Tattha tatthevāti tesu tesu eva bhavesu nirujjhanti, na bhavantaraṃ saṅkamanti. Viññāṇaṃ pana abhinnasabhāvaṃ anaññanti adhippāyo. Idhalokatoti imasmā attabhāvā. Paralokanti parabhavasaññitaṃ attabhāvaṃ. Sandhāvatīti niccatāya kenaci asambaddhaṃ viya gacchati. Tena idhalokato paralokagamanamāha. Saṃsaratīti iminā paralokato idhāgamanaṃ. Sandhāvatīti vā bhavantarasaṅkamanamāha. Saṃsaratīti tattha tattha aparāparasañcaraṇaṃ.
‘‘பச்சயே ஸதி ப⁴வதீ’’திஆதி³னா விஞ்ஞாணஸ்ஸ அன்வயதோ ப்³யதிரேகதோ ச படிச்சஸமுப்பன்னபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸஸ்ஸதபா⁴வங் படிக்கி²பதி. பு³த்³தே⁴ன அகதி²தங் கதே²ஸீதி இமினா ‘‘யங் அபா⁴ஸிதங் அலபிதங் ததா²க³தேன, தங் பா⁴ஸிதங் லபிதங் ததா²க³தேனாதி தீ³பேதீ’’தி (சூளவ॰ 352, 353) இமஸ்மிங் பே⁴த³கரவத்து²ஸ்மிங் ஸந்தி³ஸ்ஸதீதி த³ஸ்ஸேதி. ஜினசக்கே பஹாரங் தே³தீதி ‘‘ததே³வித³ங் விஞ்ஞாணங்…பே॰… அனஞ்ஞ’’ந்தி நிச்சதங் படிஜானந்தோ – ‘‘ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா அனிச்சா (த⁴॰ ப॰ 277), ரூபங், பி⁴க்க²வே, அனிச்ச’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 3.93-94) ச ஆதி³னயப்பவத்தே ஸத்து² த⁴ம்மசக்கே கீ²லங் உப்பாதெ³ந்தோ பஹாரங் தே³தி. ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணேன அனிச்சந்தி தி³ட்ட²ங் பவேதி³தஞ்ச விஞ்ஞாணங் நிச்சந்தி படிஜானந்தோ வேஸாரஜ்ஜஞாணங் படிபா³ஹதி. ஸோதுகாமங் ஜனந்தி அரியத⁴ம்மாதி⁴க³மஸ்ஸ ஏகந்தஉபாயபூ⁴தங் விபஸ்ஸனாமக்³க³ங் ஸோதுகாமங் ஜனங் நிச்சக்³கா³ஹபக்³க³ண்ஹனேன விஸங்வாதே³தி. ததோ ஏவ அரியபதே² அரியத⁴ம்மவீதி²யங் தஸ்ஸா படிக்கி²பனேன திரியங் நிபதித்வா.
‘‘Paccaye sati bhavatī’’tiādinā viññāṇassa anvayato byatirekato ca paṭiccasamuppannabhāvaṃ dassento sassatabhāvaṃ paṭikkhipati. Buddhena akathitaṃ kathesīti iminā ‘‘yaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena, taṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpetī’’ti (cūḷava. 352, 353) imasmiṃ bhedakaravatthusmiṃ sandissatīti dasseti. Jinacakke pahāraṃ detīti ‘‘tadevidaṃ viññāṇaṃ…pe… anañña’’nti niccataṃ paṭijānanto – ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā (dha. pa. 277), rūpaṃ, bhikkhave, anicca’’nti (saṃ. ni. 3.93-94) ca ādinayappavatte satthu dhammacakke khīlaṃ uppādento pahāraṃ deti. Sabbaññutaññāṇena aniccanti diṭṭhaṃ paveditañca viññāṇaṃ niccanti paṭijānanto vesārajjañāṇaṃ paṭibāhati. Sotukāmaṃ jananti ariyadhammādhigamassa ekantaupāyabhūtaṃ vipassanāmaggaṃ sotukāmaṃ janaṃ niccaggāhapaggaṇhanena visaṃvādeti. Tato eva ariyapathe ariyadhammavīthiyaṃ tassā paṭikkhipanena tiriyaṃ nipatitvā.
398. விஞ்ஞாணஸீஸேன அத்தனா க³ஹிதங் அத்தானங் விபா⁴வெந்தோ ‘‘ய்வாயங், ப⁴ந்தே’’திஆதி³மாஹ. தத்த² வதோ³ வேதெ³ய்யோதிஆத³யோ ஸஸ்ஸததி³ட்டி²யா ஏவ அபி⁴னிவேஸாகாரா. வத³தீதி வதோ³, வசீகம்மஸ்ஸ காரகோதி அத்தோ². இமினா ஹி காரகபா⁴வுபாயிகஸத்தானங் ஹிதஸுகா²வபோ³த⁴னஸமத்த²தங் அத்தனோ த³ஸ்ஸேதி. வேதி³யோவ வேதெ³ய்யோ, ஜானாதி அனுப⁴வதி சாதி அத்தோ². ஈதி³ஸானஞ்ஹி பதா³னங் ப³ஹுலா கத்துஸாத⁴னதங் ஸத்³த³விதூ³ மஞ்ஞந்தி. வேத³யதீதி தங் தங் அனுப⁴விதப்³ப³ங் அனுப⁴வதி. தஹிங் தஹிந்தி தேஸு தேஸு ப⁴வயோனிக³திடி²திஸத்தாவாஸஸத்தனிகாயேஸு.
398. Viññāṇasīsena attanā gahitaṃ attānaṃ vibhāvento ‘‘yvāyaṃ, bhante’’tiādimāha. Tattha vado vedeyyotiādayo sassatadiṭṭhiyā eva abhinivesākārā. Vadatīti vado, vacīkammassa kārakoti attho. Iminā hi kārakabhāvupāyikasattānaṃ hitasukhāvabodhanasamatthataṃ attano dasseti. Vediyova vedeyyo, jānāti anubhavati cāti attho. Īdisānañhi padānaṃ bahulā kattusādhanataṃ saddavidū maññanti. Vedayatīti taṃ taṃ anubhavitabbaṃ anubhavati. Tahiṃ tahinti tesu tesu bhavayonigatiṭhitisattāvāsasattanikāyesu.
399. தங் வாத³ங் பக்³க³ய்ஹ டி²தத்தா ஸாதிஸ்ஸ சி²ன்னபச்சயதா அவிருள்ஹத⁴ம்மதா ச வேதி³தப்³பா³. ஹெட்டா²தி அலக³த்³த³ஸுத்தஸங்வண்ணனங் (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.236-237) ஸந்தா⁴யாஹ. பரதோ ஹெட்டா²தி வுத்தட்டா²னேபி ஏஸேவ நயோ. பாடியேக்கோ அனுஸந்தீ⁴தி தீஹிபி அனுஸந்தீ⁴ஹி அவோமிஸ்ஸோ விஸுங்யேவேகோ அனுஸந்தி⁴. நனு சாயம்பி ஸாதிஸ்ஸ அஜ்ஜா²ஸயவஸேன பவத்திதத்தா அஜ்ஜா²ஸயானுஸந்தி⁴யேவாதி? ந, நிய்யானமுகே²ன அப்பவத்தத்தா. நிய்யானஞ்ஹி புரக்க²த்வா புச்சா²தி³வஸேன பவத்தா இதரா தே³ஸனாபுச்சா²னுஸந்தி⁴ஆத³யோ. இத⁴ தத³பா⁴வதோ வுத்தங் ‘‘பாடியேக்கோ அனுஸந்தீ⁴’’தி. பரிஸாய லத்³தி⁴ங் ஸோதெ⁴ந்தோதி யாதி³ஸீ ஸாதிஸ்ஸ லத்³தி⁴, தத³பா⁴வத³ஸ்ஸனவஸேன பரிஸாய லத்³தி⁴ங் ஸோதெ⁴ந்தோ, பரிஸாய லத்³தி⁴ஸோத⁴னேனேவ ஸாதி க³ணதோ நிஸ்ஸாரிதோ நாம ஜாதோ.
399. Taṃ vādaṃ paggayha ṭhitattā sātissa chinnapaccayatā aviruḷhadhammatā ca veditabbā. Heṭṭhāti alagaddasuttasaṃvaṇṇanaṃ (ma. ni. aṭṭha. 2.236-237) sandhāyāha. Parato heṭṭhāti vuttaṭṭhānepi eseva nayo. Pāṭiyekko anusandhīti tīhipi anusandhīhi avomisso visuṃyeveko anusandhi. Nanu cāyampi sātissa ajjhāsayavasena pavattitattā ajjhāsayānusandhiyevāti? Na, niyyānamukhena appavattattā. Niyyānañhi purakkhatvā pucchādivasena pavattā itarā desanāpucchānusandhiādayo. Idha tadabhāvato vuttaṃ ‘‘pāṭiyekko anusandhī’’ti. Parisāya laddhiṃ sodhentoti yādisī sātissa laddhi, tadabhāvadassanavasena parisāya laddhiṃ sodhento, parisāya laddhisodhaneneva sāti gaṇato nissārito nāma jāto.
400. யங் யதே³வாதி இத³ங் யதி³பி அவிஸேஸதோ பச்சயத⁴ம்மக்³க³ஹணங், ‘‘விஞ்ஞாணந்த்வேவ ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தீ’’தி பன வுத்தத்தா தங்தங்விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஸமஞ்ஞானிமித்தபச்சயஜாதங் க³ஹிதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தேன வுத்தங் பாளியங் – ‘‘சக்கு²விஞ்ஞாணந்த்வேவ ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தீ’’திஆதி³. அத² வா தங்தங்த்³வாரனியதங் இதரம்பி ஸப்³ப³ங் தஸ்ஸ தஸ்ஸ விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயஜாதங் இத⁴ ‘‘யங் யதே³வா’’தி க³ஹிதங், தத்த² பன யங் அஸாதா⁴ரணங், தேன ஸமஞ்ஞாதி ‘‘சக்கு²விஞ்ஞாணந்த்வேவா’’திஆதி³ வுத்தங். த்³வாரஸங்கந்தியா அபா⁴வந்தி விஞ்ஞாணஸ்ஸ த்³வாரந்தரஸங்கமனஸ்ஸ அபா⁴வங். ஸ்வாயங் ஓளாரிகனயேன மந்த³பு³த்³தீ⁴னங் ஸுகா²வபோ³த⁴னத்த²ங் நயத³ஸ்ஸனவஸேன வுத்தோ. ந ஹி கதா³சி பச்சுப்பன்னங் விஞ்ஞாணங் விக³ச்ச²ந்தங் அனந்தரவிஞ்ஞாணங் ஸங்கமதி அனந்தராதி³பச்சயாலாபே⁴ தஸ்ஸ அனுப்பஜ்ஜனதோ.
400.Yaṃ yadevāti idaṃ yadipi avisesato paccayadhammaggahaṇaṃ, ‘‘viññāṇantveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti pana vuttattā taṃtaṃviññāṇassa samaññānimittapaccayajātaṃ gahitanti daṭṭhabbaṃ. Tena vuttaṃ pāḷiyaṃ – ‘‘cakkhuviññāṇantveva saṅkhyaṃ gacchatī’’tiādi. Atha vā taṃtaṃdvāraniyataṃ itarampi sabbaṃ tassa tassa viññāṇassa paccayajātaṃ idha ‘‘yaṃ yadevā’’ti gahitaṃ, tattha pana yaṃ asādhāraṇaṃ, tena samaññāti ‘‘cakkhuviññāṇantvevā’’tiādi vuttaṃ. Dvārasaṅkantiyā abhāvanti viññāṇassa dvārantarasaṅkamanassa abhāvaṃ. Svāyaṃ oḷārikanayena mandabuddhīnaṃ sukhāvabodhanatthaṃ nayadassanavasena vutto. Na hi kadāci paccuppannaṃ viññāṇaṃ vigacchantaṃ anantaraviññāṇaṃ saṅkamati anantarādipaccayālābhe tassa anuppajjanato.
ஏவமேவாதி யதா² அக்³கி³ உபாதா³னங் படிச்ச ஜலந்தோ அனுபாதா³னோ தத்தே²வ நிப்³பா³யதி, ந கத்த²சி ஸங்கமதி, ஏவமேவ. ‘‘பச்சயவேகல்லேன தத்தே²வ நிருஜ்ஜ²தீ’’தி கஸ்மா வுத்தங், ந ஹெத்த² அனுப்பாத³னிரோதோ⁴ இச்சி²தோ தாதி³ஸஸ்ஸ நிரோத⁴ஸ்ஸ இத⁴ அனதி⁴ப்பேதத்தா, அத² கோ² க²ணனிரோதோ⁴, ஸோ ச ஸாபா⁴விகத்தா ந பச்சயவேகல்லஹேதுகோ? ஸச்சமேதங், தங்தங்த்³வாரிகஸ்ஸ பன விஞ்ஞாணஸ்ஸ த்³வாரந்தரங் அஸங்கமித்வா தத்த² தத்தே²வ நிருஜ்ஜ²னங் இதா⁴தி⁴ப்பேதங். யேஸஞ்ச பச்சயானங் வஸேன த்³வாரந்தரிகவிஞ்ஞாணேன ப⁴விதப்³ப³ங், தேஸங் தத³பா⁴வதோ பச்சயவேகல்லக்³க³ஹணங், தஸ்மா பச்சயவேகல்லேன ந ஸோதாதீ³னி ஸங்கமித்வா ஸோதவிஞ்ஞாணந்திஆதி³ ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தீதி யோஜனா. ஏதேன யங் விஞ்ஞாணங் சக்கு²ரூபாதி³பச்சயஸாமக்³கி³யா வஸேன சக்கு²விஞ்ஞாணஸங்க்²யங் க³ச்ச²தி, தத்த² தத்தே²வ நிருஜ்ஜ²தி தாவகாலிகபா⁴வதோ, தஸ்ஸ பன ஸோதஸத்³தா³தி³பச்சயாபா⁴வதோ குதோ ஸோதவிஞ்ஞாணாதி³ஸமஞ்ஞா, ஏவமப்பவத்திதோ தஸ்ஸ குதோ ஸங்கமோதி த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி. விஞ்ஞாணப்பவத்தேதி விஞ்ஞாணப்பவத்தியங். த்³வாரஸங்கந்திமத்தந்தி த்³வாரந்தரஸங்கமனமத்தம்பி ந வதா³மி தத்த² தத்தே²வ பி⁴ஜ்ஜனதோ பச்சயஸ்ஸ உப்பாத³வந்ததோ ஸதி ச உப்பாதே³ அவஸ்ஸங்பா⁴வீ நிரோதோ⁴தி ஹுத்வா அபா⁴வட்டே²ன அனிச்சதா தீ³பிதா ஹோதீதி.
Evamevāti yathā aggi upādānaṃ paṭicca jalanto anupādāno tattheva nibbāyati, na katthaci saṅkamati, evameva. ‘‘Paccayavekallena tattheva nirujjhatī’’ti kasmā vuttaṃ, na hettha anuppādanirodho icchito tādisassa nirodhassa idha anadhippetattā, atha kho khaṇanirodho, so ca sābhāvikattā na paccayavekallahetuko? Saccametaṃ, taṃtaṃdvārikassa pana viññāṇassa dvārantaraṃ asaṅkamitvā tattha tattheva nirujjhanaṃ idhādhippetaṃ. Yesañca paccayānaṃ vasena dvārantarikaviññāṇena bhavitabbaṃ, tesaṃ tadabhāvato paccayavekallaggahaṇaṃ, tasmā paccayavekallena na sotādīni saṅkamitvā sotaviññāṇantiādi saṅkhyaṃ gacchatīti yojanā. Etena yaṃ viññāṇaṃ cakkhurūpādipaccayasāmaggiyā vasena cakkhuviññāṇasaṅkhyaṃ gacchati, tattha tattheva nirujjhati tāvakālikabhāvato, tassa pana sotasaddādipaccayābhāvato kuto sotaviññāṇādisamaññā, evamappavattito tassa kuto saṅkamoti dassitaṃ hoti. Viññāṇappavatteti viññāṇappavattiyaṃ. Dvārasaṅkantimattanti dvārantarasaṅkamanamattampi na vadāmi tattha tattheva bhijjanato paccayassa uppādavantato sati ca uppāde avassaṃbhāvī nirodhoti hutvā abhāvaṭṭhena aniccatā dīpitā hotīti.
401. ‘‘படிச்சஸமுப்பன்னங் விஞ்ஞாணங் வுத்தங் மயா, அஞ்ஞத்ர பச்சயா நத்தி² விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஸம்ப⁴வோ’’தி பாளியா அன்வயதோ ச ப்³யதிரேகதோ ச விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஸங்க²ததாவ த³ஸ்ஸிதாதி ஆஹ ‘‘ஸப்பச்சயபா⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா’’தி. ஹேதுபச்சயேஹி ஜாதங் நிப்³ப³த்தங் ‘‘பூ⁴த’’ந்தி இதா⁴தி⁴ப்பேதங், தங் அத்த²தோ பஞ்சக்க²ந்தா⁴ தப்³பி³னிமுத்தஸ்ஸ ஸப்பச்சயஸ்ஸ அபா⁴வதோ, யஞ்ச க²ந்த⁴பஞ்சகங் அத்தனோ தேஸஞ்ச பி⁴க்கூ²னங், தங் ‘‘பூ⁴தமித³’’ந்தி ப⁴க³வா அவோசாதி ஆஹ ‘‘இத³ங் க²ந்த⁴பஞ்சக’’ந்தி. அத்தனோ ப²லங் ஆஹரதீதி ஆஹாரோ, பச்சயோ. ஸம்ப⁴வதி ஏதஸ்மாதி ஸம்ப⁴வோ, ஆஹாரோ ஸம்ப⁴வோ ஏதஸ்ஸாதி ஆஹாரஸம்ப⁴வங். தேனாஹ ‘‘பச்சயஸம்ப⁴வ’’ந்தி. தஸ்ஸ பச்சயஸ்ஸ நிரோதா⁴தி யேன அவிஜ்ஜாதி³னா பச்சயேன க²ந்த⁴பஞ்சகங் ஸம்ப⁴வதி, தஸ்ஸ பச்சயஸ்ஸ அனுப்பாத³னிரோதா⁴. க²ணனிரோதோ⁴ பன காரணனிரபெக்கோ².
401. ‘‘Paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ mayā, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavo’’ti pāḷiyā anvayato ca byatirekato ca viññāṇassa saṅkhatatāva dassitāti āha ‘‘sappaccayabhāvaṃ dassetvā’’ti. Hetupaccayehi jātaṃ nibbattaṃ ‘‘bhūta’’nti idhādhippetaṃ, taṃ atthato pañcakkhandhā tabbinimuttassa sappaccayassa abhāvato, yañca khandhapañcakaṃ attano tesañca bhikkhūnaṃ, taṃ ‘‘bhūtamida’’nti bhagavā avocāti āha ‘‘idaṃ khandhapañcaka’’nti. Attano phalaṃ āharatīti āhāro, paccayo. Sambhavati etasmāti sambhavo, āhāro sambhavo etassāti āhārasambhavaṃ. Tenāha ‘‘paccayasambhava’’nti. Tassa paccayassa nirodhāti yena avijjādinā paccayena khandhapañcakaṃ sambhavati, tassa paccayassa anuppādanirodhā. Khaṇanirodho pana kāraṇanirapekkho.
நொஸ்ஸூதி ஸங்ஸயஜோதனோ நிபாதோதி ஆஹ ‘‘பூ⁴தங் நு கோ² இத³ங், ந நு கோ² பூ⁴த’’ந்தி. பூ⁴தமித³ங் நொஸ்ஸூதி ச இமினா க²ந்த⁴பஞ்சகமேவ நு கோ² இத³ங், உதா³ஹு அத்தத்தனியந்தி ஏவங்ஜாதிகோ ஸங்ஸயனாகாரோ க³ஹிதோ. ததா³ஹாரஸம்ப⁴வங் நொஸ்ஸூதி பன இமினா ஸஹேதுகங் நு கோ² இத³ங் பூ⁴தங், உதா³ஹு அஹேதுகந்தி யதா² அஹேதுகபா⁴வாபன்னோ ஸங்ஸயனாகாரோ க³ஹிதோ, ஏவங் விஸமஹேதுகபா⁴வாபன்னோபி ஸங்ஸயனாகாரோ க³ஹிதோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். விஸமஹேதுனோபி பரமத்த²தோ பூ⁴தஸ்ஸ அஹேதுகபா⁴வதோ. விஸமஹேதுவாதோ³பி பரேஹி பரிகப்பிதமத்ததாய ஸபா⁴வனியதியதி³ச்சா²தி³வாதே³ஹி ஸமானயோக³க்க²மோதி. நிரோத⁴த⁴ம்மங் நொஸ்ஸூதி இமினா யதா² அனிச்சங் நு கோ² இத³ங் பூ⁴தங், உதா³ஹு நிச்சந்தி அனிச்சதங் படிச்ச ஸங்ஸயனாகாரோ க³ஹிதோ, ஏவங் து³க்க²ங் நு கோ², உதா³ஹு ந து³க்க²ங், அனத்தா நு கோ², உதா³ஹு ந அனத்தாதிபி ஸங்ஸயனாகாரோ க³ஹிதோயேவாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங் அனிச்சஸ்ஸ து³க்க²பா⁴வாதி³அவஸ்ஸங்பா⁴வதோ, நிச்சே ச தது³ப⁴யாபா⁴வதோ. யாதா²வஸரஸலக்க²ணதோதி அவிபரீதஸரஸதோ ஸலக்க²ணதோ ச, கிச்சதோ சேவ ஸபா⁴வதோ சாதி அத்தோ². விபஸ்ஸனாய அதி⁴ட்டா²னபூ⁴தாபி பஞ்ஞா விபஸ்ஸனா ஏவாதி வுத்தங் ‘‘விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாயா’’தி. ஸரஸதோதி ச ஸபா⁴வதோ. ஸலக்க²ணதோதி ஸாமஞ்ஞலக்க²ணதோ. தேனாஹ ‘‘விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாய ஸம்மா பஸ்ஸந்தஸ்ஸா’’தி. வுத்தனயேனேவாதி ‘‘யாதா²வஸரஸலக்க²ணதோ’’தி வுத்தனயேனேவ. யே யேதி தஸ்ஸங் பரிஸாயங் யே யே பி⁴க்கூ². ஸல்லக்கே²ஸுந்தி ஸம்மதே³வ உபதா⁴ரேஸுங்.
Nossūti saṃsayajotano nipātoti āha ‘‘bhūtaṃ nu kho idaṃ, na nu kho bhūta’’nti. Bhūtamidaṃ nossūti ca iminā khandhapañcakameva nu kho idaṃ, udāhu attattaniyanti evaṃjātiko saṃsayanākāro gahito. Tadāhārasambhavaṃ nossūti pana iminā sahetukaṃ nu kho idaṃ bhūtaṃ, udāhu ahetukanti yathā ahetukabhāvāpanno saṃsayanākāro gahito, evaṃ visamahetukabhāvāpannopi saṃsayanākāro gahitoti daṭṭhabbaṃ. Visamahetunopi paramatthato bhūtassa ahetukabhāvato. Visamahetuvādopi parehi parikappitamattatāya sabhāvaniyatiyadicchādivādehi samānayogakkhamoti. Nirodhadhammaṃ nossūti iminā yathā aniccaṃ nu kho idaṃ bhūtaṃ, udāhu niccanti aniccataṃ paṭicca saṃsayanākāro gahito, evaṃ dukkhaṃ nu kho, udāhu na dukkhaṃ, anattā nu kho, udāhu na anattātipi saṃsayanākāro gahitoyevāti daṭṭhabbaṃ aniccassa dukkhabhāvādiavassaṃbhāvato, nicce ca tadubhayābhāvato. Yāthāvasarasalakkhaṇatoti aviparītasarasato salakkhaṇato ca, kiccato ceva sabhāvato cāti attho. Vipassanāya adhiṭṭhānabhūtāpi paññā vipassanā evāti vuttaṃ ‘‘vipassanāpaññāyā’’ti. Sarasatoti ca sabhāvato. Salakkhaṇatoti sāmaññalakkhaṇato. Tenāha ‘‘vipassanāpaññāya sammā passantassā’’ti. Vuttanayenevāti ‘‘yāthāvasarasalakkhaṇato’’ti vuttanayeneva. Ye yeti tassaṃ parisāyaṃ ye ye bhikkhū. Sallakkhesunti sammadeva upadhāresuṃ.
தேஹீதி தேஹி பி⁴க்கூ²ஹி. தத்தா²தி திஸ்ஸங் விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாயங். நித்தண்ஹபா⁴வந்தி தண்ஹாபா⁴வங் ‘‘ஏதங் மம’’ந்தி தண்ஹாக்³கா³ஹஸ்ஸ பஹீனதங். ஏதேனபி ப⁴க³வா ‘‘அஹங், பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மேஸுபி தண்ஹாபஹானமேவ வண்ணேமி, ஸாதி பன மோக⁴புரிஸோ அத்தபா⁴வேபி தண்ஹாஸங்வத்³த⁴னிங் விபரீததி³ட்டி²ங் பக்³க³ய்ஹ திட்ட²தீ’’தி ஸாதிங் நிக்³க³ண்ஹாதி. ஸபா⁴வத³ஸ்ஸனேனாதி த⁴ம்மானங் அவிபரீதஸபா⁴வத³ஸ்ஸனேன. பச்சயத³ஸ்ஸனேனாதி காரணத³ஸ்ஸனேன அனவஸேஸதோ ஹேதுனோ பச்சயஸ்ஸ ச த³ஸ்ஸனேன. அல்லீயேதா²தி தண்ஹாதி³ட்டி²வஸேன நிஸ்ஸயேத². தேனாஹ ‘‘தண்ஹாதி³ட்டீ²ஹீ’’தி. கேலாயேதா²தி பரிஹரணகேளியா பரிஹரெய்யாத². தேனாஹ ‘‘கீளமானா விஹரெய்யாதா²’’தி. த⁴னங் விய இச்ச²ந்தாதி த⁴னங் விய த்³ரப்³யங் விய இச்ச²ங் தண்ஹங் ஜனெந்தா. தேனாஹ ‘‘கே³த⁴ங் ஆபஜ்ஜெய்யாதா²’’தி. மமத்தங் உப்பாதெ³ய்யாதா²தி ‘‘மமமித³’’ந்தி தண்ஹாதி³ட்டி²வஸேன அபி⁴னிவேஸங் ஜனெய்யாத². நிகந்திவஸேனபி க³ஹணத்தா²ய நோ தே³ஸிதோ, தஸ்ஸ வா ஸண்ஹஸுகு²மஸ்ஸ விபஸ்ஸனாத⁴ம்மஸ்ஸ க³ஹணங் நாம நிகந்தியா ஏவ ஸியா, ந ஓளாரிகதண்ஹாயாதி வுத்தங் ‘‘நிகந்திவஸேனா’’தி.
Tehīti tehi bhikkhūhi. Tatthāti tissaṃ vipassanāpaññāyaṃ. Nittaṇhabhāvanti taṇhābhāvaṃ ‘‘etaṃ mama’’nti taṇhāggāhassa pahīnataṃ. Etenapi bhagavā ‘‘ahaṃ, bhikkhave, dhammesupi taṇhāpahānameva vaṇṇemi, sāti pana moghapuriso attabhāvepi taṇhāsaṃvaddhaniṃ viparītadiṭṭhiṃ paggayha tiṭṭhatī’’ti sātiṃ niggaṇhāti. Sabhāvadassanenāti dhammānaṃ aviparītasabhāvadassanena. Paccayadassanenāti kāraṇadassanena anavasesato hetuno paccayassa ca dassanena. Allīyethāti taṇhādiṭṭhivasena nissayetha. Tenāha ‘‘taṇhādiṭṭhīhī’’ti. Kelāyethāti pariharaṇakeḷiyā parihareyyātha. Tenāha ‘‘kīḷamānā vihareyyāthā’’ti. Dhanaṃ viya icchantāti dhanaṃ viya drabyaṃ viya icchaṃ taṇhaṃ janentā. Tenāha ‘‘gedhaṃ āpajjeyyāthā’’ti. Mamattaṃ uppādeyyāthāti ‘‘mamamida’’nti taṇhādiṭṭhivasena abhinivesaṃ janeyyātha. Nikantivasenapi gahaṇatthāya no desito, tassa vā saṇhasukhumassa vipassanādhammassa gahaṇaṃ nāma nikantiyā eva siyā, na oḷārikataṇhāyāti vuttaṃ ‘‘nikantivasenā’’ti.
402. படிச்ச ஏதஸ்மா ப²லங் ஏதீதி பச்சயோ, ஸப்³போ³ காரணவிஸேஸோதி ஆஹ ‘‘க²ந்தா⁴னங் பச்சயங் த³ஸ்ஸெந்தோ’’தி. யாவ அவிஜ்ஜா ஹி ஸப்³போ³ நேஸங் காரணவிஸேஸோ இத⁴ த³ஸ்ஸிதோ. புன ஆதி³தோ பட்டா²ய யாவ பரியோஸானா, அந்ததோ பட்டா²ய யாவ ஆதீ³தி அனுலோமதோ படிலோமதோ ச வட்டவிவட்டத³ஸ்ஸனவஸேன நானானயேஹி படிச்சஸமுப்பாதோ³ த³ஸ்ஸிதோ, நிச்சக்³கா³ஹஸ்ஸ நிமித்தபூ⁴தோ கிலேஸோபி இத⁴ நத்தீ²தி தீ³பேதி. தம்பி வுத்தத்த²மேவாதி தம்பி ‘‘இமே ச, பி⁴க்க²வே, சத்தாரோ ஆஹாரா’’திஆதி³ யாவ ‘‘தண்ஹாபப⁴வா’’தி பாளிபத³ங், தாவ வுத்தத்த²மேவ ஸம்மாதி³ட்டி²ஸுத்தவண்ணனாயங் (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.89). ஸேஸங் படிச்சஸமுப்பாத³கதா²பா⁴வதோ விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 2.570) வித்தா²ரிதாவாதி இமினாவ ஸங்க³ஹிதங்.
402. Paṭicca etasmā phalaṃ etīti paccayo, sabbo kāraṇavisesoti āha ‘‘khandhānaṃ paccayaṃ dassento’’ti. Yāva avijjā hi sabbo nesaṃ kāraṇaviseso idha dassito. Puna ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā, antato paṭṭhāya yāva ādīti anulomato paṭilomato ca vaṭṭavivaṭṭadassanavasena nānānayehi paṭiccasamuppādo dassito, niccaggāhassa nimittabhūto kilesopi idha natthīti dīpeti. Tampi vuttatthamevāti tampi ‘‘ime ca, bhikkhave, cattāro āhārā’’tiādi yāva ‘‘taṇhāpabhavā’’ti pāḷipadaṃ, tāva vuttatthameva sammādiṭṭhisuttavaṇṇanāyaṃ (ma. ni. aṭṭha. 1.89). Sesaṃ paṭiccasamuppādakathābhāvato visuddhimagge (visuddhi. 2.570) vitthāritāvāti imināva saṅgahitaṃ.
404. இமஸ்மிங் ஸதி இத³ங் ஹோதீதிஆதீ³ஸு யங் வத்தப்³ப³ங், தங் பரமத்த²தீ³பனியங் உதா³னட்ட²கதா²யங் (உதா³॰ அட்ட²॰ 1) வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங்.
404.Imasmiṃ sati idaṃ hotītiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ paramatthadīpaniyaṃ udānaṭṭhakathāyaṃ (udā. aṭṭha. 1) vuttanayeneva veditabbaṃ.
407. படிதா⁴வனாதி படிஸரணங், புப்³பே³ அத்தனோ ஆக³தங் அதீதங் அத்³தா⁴னங் உத்³தி³ஸ்ஸ தண்ஹாதி³ட்டி²வஸேன படிக³மனந்தி அத்தோ². நனு விசிகிச்சா²வஸேன பாளியங் படிதா⁴வனா ஆக³தாதி? ஸச்சங் ஆக³தா, ஸா பன தண்ஹாதி³ட்டி²ஹேதுகாதி ‘‘தண்ஹாதி³ட்டி²வஸேனா’’தி வுத்தங். தத்தா²தி தஸ்மிங் யதா²தி⁴க³தே ஞாணத³ஸ்ஸனே.
407.Paṭidhāvanāti paṭisaraṇaṃ, pubbe attano āgataṃ atītaṃ addhānaṃ uddissa taṇhādiṭṭhivasena paṭigamananti attho. Nanu vicikicchāvasena pāḷiyaṃ paṭidhāvanā āgatāti? Saccaṃ āgatā, sā pana taṇhādiṭṭhihetukāti ‘‘taṇhādiṭṭhivasenā’’ti vuttaṃ. Tatthāti tasmiṃ yathādhigate ñāṇadassane.
நிச்சலபா⁴வந்தி ஸுப்பதிட்டி²தபா⁴வங், தித்தி²யவாத³வாதேஹி அகம்பியபா⁴வஞ்ச. க³ரூதி க³ருகு³ணயுத்தோ. பா⁴ரிகோ பாஸாணச்ச²த்தஸதி³ஸோ. அகாமா அனுவத்திதப்³போ³தி ஸத்³தா⁴மத்தகேனேவ அனுவத்தனமாஹ, ந அவேச்சப்பஸாதே³ன. கிச்சந்தி ஸத்து²கிச்சங். ப்³ராஹ்மணானந்தி ஜாதிமந்தப்³ராஹ்மணானங். வதஸமாதா³னானீதி மக³வதாதி³வதஸமாதா³னானி. தி³ட்டி²குதூஹலானீதி தங்தங்தி³ட்டி²க்³கா³ஹவஸேன ‘‘இத³ங் ஸச்சங், இத³ங் ஸச்ச’’ந்திஆதி³னா க³ஹேதப்³ப³குதூஹலானி. ஏவங் நிஸ்ஸட்டா²னீதி யதா² மயா தும்ஹாகங் ஓவாதோ³ தி³ன்னோ, ஏவங் நிஸ்ஸட்டா²னி வதாதீ³னி தங் அதிக்கமித்வா கிங் க³ண்ஹெய்யாத². ஸயங் ஞாணேன ஞாதந்தி பரனெய்யதங் முஞ்சித்வா அத்தனோ ஏவ ஞாணேன யாதா²வதோ ஞாதங். ஏவங்பூ⁴தஞ்ச ஸயங் பச்சக்க²தோ தி³ட்ட²ங் நாம ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஸயங் பஞ்ஞாசக்கு²னா தி³ட்ட²’’ந்தி. ஸயங் விபா⁴விதந்தி தேஹி பி⁴க்கூ²ஹி தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ பச்சத்தங் விபூ⁴தபா⁴வங் ஆபாதி³தங். உபனீதாதி உபக்கமேன த⁴ம்மதே³ஸனானுஸாரேன நீதா. மயாதி கத்தரி கரணவசனங். த⁴ம்மேனாதி காரணேன. ஏதங் வசனந்தி ஏதங் ‘‘ஸந்தி³ட்டி²கோ’’திஆதி³வசனங்.
Niccalabhāvanti suppatiṭṭhitabhāvaṃ, titthiyavādavātehi akampiyabhāvañca. Garūti garuguṇayutto. Bhāriko pāsāṇacchattasadiso. Akāmā anuvattitabboti saddhāmattakeneva anuvattanamāha, na aveccappasādena. Kiccanti satthukiccaṃ. Brāhmaṇānanti jātimantabrāhmaṇānaṃ. Vatasamādānānīti magavatādivatasamādānāni. Diṭṭhikutūhalānīti taṃtaṃdiṭṭhiggāhavasena ‘‘idaṃ saccaṃ, idaṃ sacca’’ntiādinā gahetabbakutūhalāni. Evaṃ nissaṭṭhānīti yathā mayā tumhākaṃ ovādo dinno, evaṃ nissaṭṭhāni vatādīni taṃ atikkamitvā kiṃ gaṇheyyātha. Sayaṃ ñāṇena ñātanti paraneyyataṃ muñcitvā attano eva ñāṇena yāthāvato ñātaṃ. Evaṃbhūtañca sayaṃ paccakkhato diṭṭhaṃ nāma hotīti āha ‘‘sayaṃ paññācakkhunā diṭṭha’’nti. Sayaṃ vibhāvitanti tehi bhikkhūhi tassa atthassa paccattaṃ vibhūtabhāvaṃ āpāditaṃ. Upanītāti upakkamena dhammadesanānusārena nītā. Mayāti kattari karaṇavacanaṃ. Dhammenāti kāraṇena. Etaṃ vacananti etaṃ ‘‘sandiṭṭhiko’’tiādivacanaṃ.
408. தங் ஸம்மோஹட்டா²னங் அஸ்ஸ லோகஸ்ஸ. ஸமோதா⁴னேனாதி ஸமாக³மேன. க³ப்³ப⁴தி அத்தபா⁴வபா⁴வேன வத்ததீதி க³ப்³போ⁴, கலலாதி³அவத்தோ² த⁴ம்மபப³ந்தோ⁴, தன்னிஸ்ஸிதத்தா பன ஸத்தஸந்தானோ ‘‘க³ப்³போ⁴’’தி வுத்தோ யதா² ‘‘மஞ்சா உக்குட்டி²ங் கரொந்தீ’’தி. தன்னிஸ்ஸயபா⁴வதோ மாதுகுச்சி² ‘‘க³ப்³போ⁴’’தி வேதி³தப்³போ³, க³ப்³போ⁴ வியாதி வா. யதா² ஹி நிவாஸட்டா²னதாய ஸத்தானங் ஓவரகோ ‘‘க³ப்³போ⁴’’தி வுச்சதி, ஏவங் க³ப்³ப⁴ஸெய்யகானங் யாவ அபி⁴ஜாதி நிவாஸட்டா²னதாய மாதுகுச்சி² ‘‘க³ப்³போ⁴’’தி வுத்தோதி.
408.Taṃ sammohaṭṭhānaṃ assa lokassa. Samodhānenāti samāgamena. Gabbhati attabhāvabhāvena vattatīti gabbho, kalalādiavattho dhammapabandho, tannissitattā pana sattasantāno ‘‘gabbho’’ti vutto yathā ‘‘mañcā ukkuṭṭhiṃ karontī’’ti. Tannissayabhāvato mātukucchi ‘‘gabbho’’ti veditabbo, gabbho viyāti vā. Yathā hi nivāsaṭṭhānatāya sattānaṃ ovarako ‘‘gabbho’’ti vuccati, evaṃ gabbhaseyyakānaṃ yāva abhijāti nivāsaṭṭhānatāya mātukucchi ‘‘gabbho’’ti vuttoti.
யமேகரத்திந்தி யஸ்ஸங் ஏகரத்தியங். பு⁴ம்மத்தே² ஹி இத³ங் உபயோக³வசனங், அச்சந்தஸங்யோகே³ வா. பட²மந்தி ஸப்³ப³பட²மங் படிஸந்தி⁴க்க²ணே. க³ப்³பே⁴தி மாதுகுச்சி²யங். மாணவோதி ஸத்தோ. யேபு⁴ய்யேன ஸத்தா ரத்தியங் படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹந்தீதி ரத்திக்³க³ஹணங். அப்³பு⁴ட்டி²தோவாதி உட்டி²தஅப்³போ⁴ விய, அபி⁴முக²பா⁴வேன வா உட்டி²தோ ஏவ மரணஸ்ஸாதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸோ யாதீதி ஸோ மாணவோ யாதி பட²மக்க²ணதோ பட்டா²ய க³ச்ச²தேவ. ஸ க³ச்ச²ங் ந நிவத்ததீதி ஸோ ஏவங் க³ச்ச²ந்தோ க²ணமத்தம்பி ந நிவத்ததி, அஞ்ஞத³த்து² மரணமேவ உபக³ச்ச²தீதி கா³தா²ய அத்தோ².
Yamekarattinti yassaṃ ekarattiyaṃ. Bhummatthe hi idaṃ upayogavacanaṃ, accantasaṃyoge vā. Paṭhamanti sabbapaṭhamaṃ paṭisandhikkhaṇe. Gabbheti mātukucchiyaṃ. Māṇavoti satto. Yebhuyyena sattā rattiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhantīti rattiggahaṇaṃ. Abbhuṭṭhitovāti uṭṭhitaabbho viya, abhimukhabhāvena vā uṭṭhito eva maraṇassāti adhippāyo. So yātīti so māṇavo yāti paṭhamakkhaṇato paṭṭhāya gacchateva. Sa gacchaṃ na nivattatīti so evaṃ gacchanto khaṇamattampi na nivattati, aññadatthu maraṇameva upagacchatīti gāthāya attho.
உதுஸமயங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந லோகஸமஞ்ஞாதரஜஸ்ஸ லக்³க³னதி³வஸமத்தங். இதா³னி வுத்தமேவத்த²ங் பாகடதரங் காதுங் ‘‘மாதுகா³மஸ்ஸ கிர யஸ்மி’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்தா²தி தஸ்மிங் க³ப்³பா⁴ஸயே. ஸண்ட²ஹித்வாதி நிப்³ப³த்தித்வா. பி⁴ஜ்ஜித்வாதி அக்³க³ஹிதக³ப்³பா⁴ ஏவ பி⁴ன்னா ஹுத்வா. அயஞ்ஹி தஸ்ஸா ஸபா⁴வோ. வத்து² ஸுத்³த⁴ங் ஹோதீதி பக்³க⁴ரிதலோஹிதத்தா அனாமயத்தா ச க³ப்³பா⁴ஸயோ ஸுத்³தோ⁴ ஹோதி. ஸுத்³த⁴வத்து²த்தா ததோ பரங் கதிபயதி³வஸானி கெ²த்தமேவ ஹோதி க³ப்³ப⁴ஸண்ட²ஹனஸ்ஸ பரித்தஸ்ஸ லோஹிதலேஸஸ்ஸ விஜ்ஜமானத்தா. ஸம்ப⁴வஸ்ஸ பன கத²ங் ஸப்³பா⁴வோதி ஆஹ ‘‘தஸ்மிங் ஸமயே’’திஆதி³. இத்தி²ஸந்தானேபி ஸுக்கதா⁴து லப்³ப⁴தேவ. தேனாஹ ‘‘அங்க³பராமஸனேனபி தா³ரகோ நிப்³ப³த்ததியேவா’’தி. யதா² பாரிகாய நாபி⁴பராமஸனேன ஸாமஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ, தி³ட்ட²மங்க³லிகாய நாபி⁴பராமஸனேன மண்ட³ப்³யஸ்ஸ நிப்³ப³த்தி. க³ந்த⁴ப்³போ³தி க³ந்த⁴னதோ உப்பஜ்ஜனக³தியா நிமித்துபட்டா²பனேன ஸூசனதோ க³ந்தோ⁴தி லத்³த⁴னாமேன ப⁴வகா³மிகம்முனா அப்³ப³தி பவத்ததீதி க³ந்த⁴ப்³போ³, தத்த² உப்பஜ்ஜனகஸத்தோ. தேனாஹ ‘‘தத்ரூபக³ஸத்தோ’’தி. கம்மயந்தயந்திதோதி தத்ரூபபத்திஆவஹேன கம்மஸங்கா²தேன பேல்லனகயந்தேன தத²த்தாய பேல்லிதோ உபனீதோ. மஹந்தேன ஜீவிதஸங்ஸயேனாதி விஜாயனபரிக்கிலேஸேன ‘‘ஜீவிஸ்ஸாமி கோ², ந நு கோ² ஜீவிஸ்ஸாமி அஹங் வா, புத்தோ வா மே’’தி ஏவங் பவத்தேன ஜீவிதஸங்ஸயேன விபுலேன க³ருதரேன ஸங்ஸயேன. தங் டா²னந்தி த²னப்பதே³ஸமாஹ. கீளந்தி தேனாதி கீளனங், கீளனமேவ கீளனகங்.
Utusamayaṃ sandhāya vuttaṃ, na lokasamaññātarajassa lagganadivasamattaṃ. Idāni vuttamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘mātugāmassa kira yasmi’’ntiādi vuttaṃ. Tatthāti tasmiṃ gabbhāsaye. Saṇṭhahitvāti nibbattitvā. Bhijjitvāti aggahitagabbhā eva bhinnā hutvā. Ayañhi tassā sabhāvo. Vatthu suddhaṃ hotīti paggharitalohitattā anāmayattā ca gabbhāsayo suddho hoti. Suddhavatthuttā tato paraṃ katipayadivasāni khettameva hoti gabbhasaṇṭhahanassa parittassa lohitalesassa vijjamānattā. Sambhavassa pana kathaṃ sabbhāvoti āha ‘‘tasmiṃ samaye’’tiādi. Itthisantānepi sukkadhātu labbhateva. Tenāha ‘‘aṅgaparāmasanenapi dārako nibbattatiyevā’’ti. Yathā pārikāya nābhiparāmasanena sāmassa bodhisattassa, diṭṭhamaṅgalikāya nābhiparāmasanena maṇḍabyassa nibbatti. Gandhabboti gandhanato uppajjanagatiyā nimittupaṭṭhāpanena sūcanato gandhoti laddhanāmena bhavagāmikammunā abbati pavattatīti gandhabbo, tattha uppajjanakasatto. Tenāha ‘‘tatrūpagasatto’’ti. Kammayantayantitoti tatrūpapattiāvahena kammasaṅkhātena pellanakayantena tathattāya pellito upanīto. Mahantena jīvitasaṃsayenāti vijāyanaparikkilesena ‘‘jīvissāmi kho, na nu kho jīvissāmi ahaṃ vā, putto vā me’’ti evaṃ pavattena jīvitasaṃsayena vipulena garutarena saṃsayena. Taṃ ṭhānanti thanappadesamāha. Kīḷanti tenāti kīḷanaṃ, kīḷanameva kīḷanakaṃ.
409. ஸாரஜ்ஜதீதி ஸாரத்தசித்தோ ஹோதி. ப்³யாபஜ்ஜதீதி ப்³யாபன்னசித்தோ ஹோதி. காயே கேஸாதி³த்³வத்திங்ஸாஸுசிஸமுதா³யே தங்ஸபா⁴வாரம்மணா ஸதி காயஸதி. அனுபட்ட²பெத்வாதி அனுப்பாதெ³த்வா, யதா²ஸபா⁴வதோ காயங் அனுபதா⁴ரெத்வாதி அத்தோ². பரித்தசேதஸோதி கிலேஸேஹி பரிதோ க²ண்டி³தசித்தோ. தேனாஹ ‘‘அகுஸலசித்தோ’’தி. ஏதே அகுஸலத⁴ம்மா. நிருஜ்ஜ²ந்தீதி நிரோத⁴ங் பத்தா ஹொந்தி. தண்ஹாவஸேன அபி⁴னந்த³தீதி ஸப்பீதிகதண்ஹாவஸேன அபி⁴முக²ங் ஹுத்வா நந்த³தி. அபி⁴வத³தீதி தண்ஹாவஸேன தங் தங் ஆரம்மணங் அபி⁴னிவிஸ்ஸ வத³தி. அஜ்ஜோ²ஸாயாதி அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணங் விய ஆரம்மணங் தண்ஹாவஸேன அனுபவிஸித்வா. தேனாஹ ‘‘கி³லித்வா பரினிட்ட²பெத்வா’’தி. து³க்க²ங் கத²ங் அபி⁴னந்த³தீதி எத்த² து³க்க²ஹேதுகங் அபி⁴னந்த³ந்தோ து³க்க²ங் அபி⁴னந்த³தி நாமாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அட்ட²கதா²யங் பன யாவதா யஸ்ஸ து³க்கே² தி³ட்டி²தண்ஹா அபி⁴னந்த³னா அப்பஹீனா, தாவதாயங் து³க்க²ங் அபி⁴னந்த³தி நாமாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அஹங் து³க்கி²தோ மம து³க்க²ந்தி க³ண்ஹந்தோ அபி⁴னந்த³தி நாமா’’தி வுத்தங். தேன கா³ஹத்³வயஹேதுகா தத்த² அபி⁴னந்த³னாதி த³ஸ்ஸேதி. புன ஏகவாரந்தி புனபி ஏகவாரங். ப²லஹேதுஸந்தி⁴ஹேதுப²லஸந்தி⁴வஸேன த்³விஸந்தீ⁴. ‘‘க³ப்³ப⁴ஸ்ஸாவக்கந்தி ஹோதீ’’திஆதி³னா அத்த²தோ ஸரூபதோ ச ஏதரஹி ப²லஸங்கே²பஸ்ஸ. ஸரூபேனேவ ச இதரத்³வயஸ்ஸ தே³ஸிதத்தா ஆஹ ‘‘திஸங்கே²ப’’ந்தி.
409.Sārajjatīti sārattacitto hoti. Byāpajjatīti byāpannacitto hoti. Kāye kesādidvattiṃsāsucisamudāye taṃsabhāvārammaṇā sati kāyasati. Anupaṭṭhapetvāti anuppādetvā, yathāsabhāvato kāyaṃ anupadhāretvāti attho. Parittacetasoti kilesehi parito khaṇḍitacitto. Tenāha ‘‘akusalacitto’’ti. Ete akusaladhammā. Nirujjhantīti nirodhaṃ pattā honti. Taṇhāvasena abhinandatīti sappītikataṇhāvasena abhimukhaṃ hutvā nandati. Abhivadatīti taṇhāvasena taṃ taṃ ārammaṇaṃ abhinivissa vadati. Ajjhosāyāti anaññasādhāraṇaṃ viya ārammaṇaṃ taṇhāvasena anupavisitvā. Tenāha ‘‘gilitvā pariniṭṭhapetvā’’ti. Dukkhaṃ kathaṃ abhinandatīti ettha dukkhahetukaṃ abhinandanto dukkhaṃ abhinandati nāmāti daṭṭhabbaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana yāvatā yassa dukkhe diṭṭhitaṇhā abhinandanā appahīnā, tāvatāyaṃ dukkhaṃ abhinandati nāmāti dassetuṃ ‘‘ahaṃ dukkhito mama dukkhanti gaṇhanto abhinandati nāmā’’ti vuttaṃ. Tena gāhadvayahetukā tattha abhinandanāti dasseti. Puna ekavāranti punapi ekavāraṃ. Phalahetusandhihetuphalasandhivasena dvisandhī. ‘‘Gabbhassāvakkanti hotī’’tiādinā atthato sarūpato ca etarahi phalasaṅkhepassa. Sarūpeneva ca itaradvayassa desitattā āha ‘‘tisaṅkhepa’’nti.
410-414. ஸமத²யானிகஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ வேத³னாமுகே²ன ஸங்கே²பேனேவ யாவ அரஹத்தா கம்மட்டா²னங் இத⁴ கதி²தந்தி ஆஹ ‘‘ஸங்கி²த்தேன தண்ஹாஸங்க²யவிமுத்திங் தா⁴ரேதா²’’தி. ‘‘இமங் தண்ஹாஸங்க²யவிமுத்தி’’ந்தி ச ப⁴க³வா யதா²தே³ஸிதங் தே³ஸனங் அவோசாதி வுத்தங் ‘‘இமங்…பே॰… விமுத்திதே³ஸன’’ந்தி . யதி³ ஏவங் கத²ங் தே³ஸனா விமுத்தீதி ஆஹ ‘‘தே³ஸனா ஹி…பே॰… விமுத்தீதி வுத்தா’’தி. யஸ்ஸா தண்ஹாய வஸேன ஸாதி பி⁴க்கு² ஸஸ்ஸதக்³கா³ஹமஹாஸங்கா⁴டபடிமுக்கோ, ஸா ஸப்³ப³பு³த்³தா⁴னங் தே³ஸனா ஹத்தா²வலம்ப³மானேபி து³ருக்³கா⁴டியா ஜாதாதி ஆஹ ‘‘மஹாதண்ஹாஜாலதண்ஹாஸங்கா⁴டபடிமுக்க’’ந்தி. மஹாதண்ஹாஜாலேதி மஹந்தே தண்ஹாஜடே. தண்ஹாஸங்கா⁴டேதி தண்ஹாய ஸங்கா⁴டே. ததா²பூ⁴தோ ச தஸ்ஸ அப்³ப⁴ந்தரே கதோ நாம ஹோதீதி ஆஹ ‘‘அனுபவிட்டோ² அந்தோக³தோ⁴’’தி. ஸேஸங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.
410-414. Samathayānikassa bhikkhuno vedanāmukhena saṅkhepeneva yāva arahattā kammaṭṭhānaṃ idha kathitanti āha ‘‘saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ dhārethā’’ti. ‘‘Imaṃ taṇhāsaṅkhayavimutti’’nti ca bhagavā yathādesitaṃ desanaṃ avocāti vuttaṃ ‘‘imaṃ…pe… vimuttidesana’’nti . Yadi evaṃ kathaṃ desanā vimuttīti āha ‘‘desanā hi…pe… vimuttīti vuttā’’ti. Yassā taṇhāya vasena sāti bhikkhu sassataggāhamahāsaṅghāṭapaṭimukko, sā sabbabuddhānaṃ desanā hatthāvalambamānepi durugghāṭiyā jātāti āha ‘‘mahātaṇhājālataṇhāsaṅghāṭapaṭimukka’’nti. Mahātaṇhājāleti mahante taṇhājaṭe. Taṇhāsaṅghāṭeti taṇhāya saṅghāṭe. Tathābhūto ca tassa abbhantare kato nāma hotīti āha ‘‘anupaviṭṭho antogadho’’ti. Sesaṃ suviññeyyameva.
மஹாதண்ஹாஸங்க²யஸுத்தவண்ணனாய லீனத்த²ப்பகாஸனா ஸமத்தா.
Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய • Majjhimanikāya / 8. மஹாதண்ஹாஸங்க²யஸுத்தங் • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (அட்ட²கதா²) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 8. மஹாதண்ஹாஸங்க²யஸுத்தவண்ணனா • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā