| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೮. ಮಹಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
೩೯೬. ಲದ್ಧಿಮತ್ತನ್ತಿ ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹಮತ್ತಂ, ನ ದಿಟ್ಠಾಭಿನಿವೇಸೋ। ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠೀತಿ ನಿಚ್ಚಾಭಿನಿವೇಸೋ। ಸೋತಿ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು। ಕಥೇತ್ವಾ ಸಮೋಧಾನೇನ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಸಮೋಧಾನೇನ್ತನ್ತಿ ಚ ನಿಗಮೇನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವಾತಿ ತೇಸು ತೇಸು ಏವ ಭವೇಸು ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ನ ಭವನ್ತರಂ ಸಙ್ಕಮನ್ತಿ। ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪನ ಅಭಿನ್ನಸಭಾವಂ ಅನಞ್ಞನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಇಧಲೋಕತೋತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ಅತ್ತಭಾವಾ। ಪರಲೋಕನ್ತಿ ಪರಭವಸಞ್ಞಿತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ। ಸನ್ಧಾವತೀತಿ ನಿಚ್ಚತಾಯ ಕೇನಚಿ ಅಸಮ್ಬದ್ಧಂ ವಿಯ ಗಚ್ಛತಿ। ತೇನ ಇಧಲೋಕತೋ ಪರಲೋಕಗಮನಮಾಹ। ಸಂಸರತೀತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಲೋಕತೋ ಇಧಾಗಮನಂ। ಸನ್ಧಾವತೀತಿ ವಾ ಭವನ್ತರಸಙ್ಕಮನಮಾಹ। ಸಂಸರತೀತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಅಪರಾಪರಸಞ್ಚರಣಂ।
396.Laddhimattanti micchāgāhamattaṃ, na diṭṭhābhiniveso. Sassatadiṭṭhīti niccābhiniveso. Soti ariṭṭho bhikkhu. Kathetvā samodhānentanti yojanā. Samodhānentanti ca nigamentanti attho. Tattha tatthevāti tesu tesu eva bhavesu nirujjhanti, na bhavantaraṃ saṅkamanti. Viññāṇaṃ pana abhinnasabhāvaṃ anaññanti adhippāyo. Idhalokatoti imasmā attabhāvā. Paralokanti parabhavasaññitaṃ attabhāvaṃ. Sandhāvatīti niccatāya kenaci asambaddhaṃ viya gacchati. Tena idhalokato paralokagamanamāha. Saṃsaratīti iminā paralokato idhāgamanaṃ. Sandhāvatīti vā bhavantarasaṅkamanamāha. Saṃsaratīti tattha tattha aparāparasañcaraṇaṃ.
‘‘ಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ಭವತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಅನ್ವಯತೋ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ಚ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸಸ್ಸತಭಾವಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಬುದ್ಧೇನ ಅಕಥಿತಂ ಕಥೇಸೀತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಯಂ ಅಭಾಸಿತಂ ಅಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನ, ತಂ ಭಾಸಿತಂ ಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ದೀಪೇತೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೫೨, ೩೫೩) ಇಮಸ್ಮಿಂ ಭೇದಕರವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸನ್ದಿಸ್ಸತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಜಿನಚಕ್ಕೇ ಪಹಾರಂ ದೇತೀತಿ ‘‘ತದೇವಿದಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ…ಪೇ॰… ಅನಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ನಿಚ್ಚತಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತೋ – ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ (ಧ॰ ಪ॰ ೨೭೭), ರೂಪಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೯೩-೯೪) ಚ ಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತೇ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ಖೀಲಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಪಹಾರಂ ದೇತಿ। ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೇನ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಂ ಪವೇದಿತಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಪಟಿಜಾನನ್ತೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಞಾಣಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ। ಸೋತುಕಾಮಂ ಜನನ್ತಿ ಅರಿಯಧಮ್ಮಾಧಿಗಮಸ್ಸ ಏಕನ್ತಉಪಾಯಭೂತಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಂ ಸೋತುಕಾಮಂ ಜನಂ ನಿಚ್ಚಗ್ಗಾಹಪಗ್ಗಣ್ಹನೇನ ವಿಸಂವಾದೇತಿ। ತತೋ ಏವ ಅರಿಯಪಥೇ ಅರಿಯಧಮ್ಮವೀಥಿಯಂ ತಸ್ಸಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನೇನ ತಿರಿಯಂ ನಿಪತಿತ್ವಾ।
‘‘Paccaye sati bhavatī’’tiādinā viññāṇassa anvayato byatirekato ca paṭiccasamuppannabhāvaṃ dassento sassatabhāvaṃ paṭikkhipati. Buddhena akathitaṃ kathesīti iminā ‘‘yaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena, taṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpetī’’ti (cūḷava. 352, 353) imasmiṃ bhedakaravatthusmiṃ sandissatīti dasseti. Jinacakke pahāraṃ detīti ‘‘tadevidaṃ viññāṇaṃ…pe… anañña’’nti niccataṃ paṭijānanto – ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā (dha. pa. 277), rūpaṃ, bhikkhave, anicca’’nti (saṃ. ni. 3.93-94) ca ādinayappavatte satthu dhammacakke khīlaṃ uppādento pahāraṃ deti. Sabbaññutaññāṇena aniccanti diṭṭhaṃ paveditañca viññāṇaṃ niccanti paṭijānanto vesārajjañāṇaṃ paṭibāhati. Sotukāmaṃ jananti ariyadhammādhigamassa ekantaupāyabhūtaṃ vipassanāmaggaṃ sotukāmaṃ janaṃ niccaggāhapaggaṇhanena visaṃvādeti. Tato eva ariyapathe ariyadhammavīthiyaṃ tassā paṭikkhipanena tiriyaṃ nipatitvā.
೩೯೮. ವಿಞ್ಞಾಣಸೀಸೇನ ಅತ್ತನಾ ಗಹಿತಂ ಅತ್ತಾನಂ ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವದೋ ವೇದೇಯ್ಯೋತಿಆದಯೋ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಯಾ ಏವ ಅಭಿನಿವೇಸಾಕಾರಾ। ವದತೀತಿ ವದೋ, ವಚೀಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಾರಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಿನಾ ಹಿ ಕಾರಕಭಾವುಪಾಯಿಕಸತ್ತಾನಂ ಹಿತಸುಖಾವಬೋಧನಸಮತ್ಥತಂ ಅತ್ತನೋ ದಸ್ಸೇತಿ। ವೇದಿಯೋವ ವೇದೇಯ್ಯೋ, ಜಾನಾತಿ ಅನುಭವತಿ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಈದಿಸಾನಞ್ಹಿ ಪದಾನಂ ಬಹುಲಾ ಕತ್ತುಸಾಧನತಂ ಸದ್ದವಿದೂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ। ವೇದಯತೀತಿ ತಂ ತಂ ಅನುಭವಿತಬ್ಬಂ ಅನುಭವತಿ। ತಹಿಂ ತಹಿನ್ತಿ ತೇಸು ತೇಸು ಭವಯೋನಿಗತಿಠಿತಿಸತ್ತಾವಾಸಸತ್ತನಿಕಾಯೇಸು।
398. Viññāṇasīsena attanā gahitaṃ attānaṃ vibhāvento ‘‘yvāyaṃ, bhante’’tiādimāha. Tattha vado vedeyyotiādayo sassatadiṭṭhiyā eva abhinivesākārā. Vadatīti vado, vacīkammassa kārakoti attho. Iminā hi kārakabhāvupāyikasattānaṃ hitasukhāvabodhanasamatthataṃ attano dasseti. Vediyova vedeyyo, jānāti anubhavati cāti attho. Īdisānañhi padānaṃ bahulā kattusādhanataṃ saddavidū maññanti. Vedayatīti taṃ taṃ anubhavitabbaṃ anubhavati. Tahiṃ tahinti tesu tesu bhavayonigatiṭhitisattāvāsasattanikāyesu.
೩೯೯. ತಂ ವಾದಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಠಿತತ್ತಾ ಸಾತಿಸ್ಸ ಛಿನ್ನಪಚ್ಚಯತಾ ಅವಿರುಳ್ಹಧಮ್ಮತಾ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಹೇಟ್ಠಾತಿ ಅಲಗದ್ದಸುತ್ತಸಂವಣ್ಣನಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨೩೬-೨೩೭) ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಪರತೋ ಹೇಟ್ಠಾತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಅನುಸನ್ಧೀತಿ ತೀಹಿಪಿ ಅನುಸನ್ಧೀಹಿ ಅವೋಮಿಸ್ಸೋ ವಿಸುಂಯೇವೇಕೋ ಅನುಸನ್ಧಿ। ನನು ಚಾಯಮ್ಪಿ ಸಾತಿಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯವಸೇನ ಪವತ್ತಿತತ್ತಾ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುಸನ್ಧಿಯೇವಾತಿ? ನ, ನಿಯ್ಯಾನಮುಖೇನ ಅಪ್ಪವತ್ತತ್ತಾ। ನಿಯ್ಯಾನಞ್ಹಿ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಾ ಇತರಾ ದೇಸನಾಪುಚ್ಛಾನುಸನ್ಧಿಆದಯೋ। ಇಧ ತದಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಅನುಸನ್ಧೀ’’ತಿ। ಪರಿಸಾಯ ಲದ್ಧಿಂ ಸೋಧೇನ್ತೋತಿ ಯಾದಿಸೀ ಸಾತಿಸ್ಸ ಲದ್ಧಿ, ತದಭಾವದಸ್ಸನವಸೇನ ಪರಿಸಾಯ ಲದ್ಧಿಂ ಸೋಧೇನ್ತೋ, ಪರಿಸಾಯ ಲದ್ಧಿಸೋಧನೇನೇವ ಸಾತಿ ಗಣತೋ ನಿಸ್ಸಾರಿತೋ ನಾಮ ಜಾತೋ।
399. Taṃ vādaṃ paggayha ṭhitattā sātissa chinnapaccayatā aviruḷhadhammatā ca veditabbā. Heṭṭhāti alagaddasuttasaṃvaṇṇanaṃ (ma. ni. aṭṭha. 2.236-237) sandhāyāha. Parato heṭṭhāti vuttaṭṭhānepi eseva nayo. Pāṭiyekko anusandhīti tīhipi anusandhīhi avomisso visuṃyeveko anusandhi. Nanu cāyampi sātissa ajjhāsayavasena pavattitattā ajjhāsayānusandhiyevāti? Na, niyyānamukhena appavattattā. Niyyānañhi purakkhatvā pucchādivasena pavattā itarā desanāpucchānusandhiādayo. Idha tadabhāvato vuttaṃ ‘‘pāṭiyekko anusandhī’’ti. Parisāya laddhiṃ sodhentoti yādisī sātissa laddhi, tadabhāvadassanavasena parisāya laddhiṃ sodhento, parisāya laddhisodhaneneva sāti gaṇato nissārito nāma jāto.
೪೦೦. ಯಂ ಯದೇವಾತಿ ಇದಂ ಯದಿಪಿ ಅವಿಸೇಸತೋ ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಗ್ಗಹಣಂ, ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಪನ ವುತ್ತತ್ತಾ ತಂತಂವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಮಞ್ಞಾನಿಮಿತ್ತಪಚ್ಚಯಜಾತಂ ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಪಾಳಿಯಂ – ‘‘ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣನ್ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿಆದಿ। ಅಥ ವಾ ತಂತಂದ್ವಾರನಿಯತಂ ಇತರಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಜಾತಂ ಇಧ ‘‘ಯಂ ಯದೇವಾ’’ತಿ ಗಹಿತಂ, ತತ್ಥ ಪನ ಯಂ ಅಸಾಧಾರಣಂ, ತೇನ ಸಮಞ್ಞಾತಿ ‘‘ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣನ್ತ್ವೇವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ದ್ವಾರಸಙ್ಕನ್ತಿಯಾ ಅಭಾವನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ದ್ವಾರನ್ತರಸಙ್ಕಮನಸ್ಸ ಅಭಾವಂ। ಸ್ವಾಯಂ ಓಳಾರಿಕನಯೇನ ಮನ್ದಬುದ್ಧೀನಂ ಸುಖಾವಬೋಧನತ್ಥಂ ನಯದಸ್ಸನವಸೇನ ವುತ್ತೋ। ನ ಹಿ ಕದಾಚಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅನನ್ತರವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸಙ್ಕಮತಿ ಅನನ್ತರಾದಿಪಚ್ಚಯಾಲಾಭೇ ತಸ್ಸ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನತೋ।
400.Yaṃ yadevāti idaṃ yadipi avisesato paccayadhammaggahaṇaṃ, ‘‘viññāṇantveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti pana vuttattā taṃtaṃviññāṇassa samaññānimittapaccayajātaṃ gahitanti daṭṭhabbaṃ. Tena vuttaṃ pāḷiyaṃ – ‘‘cakkhuviññāṇantveva saṅkhyaṃ gacchatī’’tiādi. Atha vā taṃtaṃdvāraniyataṃ itarampi sabbaṃ tassa tassa viññāṇassa paccayajātaṃ idha ‘‘yaṃ yadevā’’ti gahitaṃ, tattha pana yaṃ asādhāraṇaṃ, tena samaññāti ‘‘cakkhuviññāṇantvevā’’tiādi vuttaṃ. Dvārasaṅkantiyā abhāvanti viññāṇassa dvārantarasaṅkamanassa abhāvaṃ. Svāyaṃ oḷārikanayena mandabuddhīnaṃ sukhāvabodhanatthaṃ nayadassanavasena vutto. Na hi kadāci paccuppannaṃ viññāṇaṃ vigacchantaṃ anantaraviññāṇaṃ saṅkamati anantarādipaccayālābhe tassa anuppajjanato.
ಏವಮೇವಾತಿ ಯಥಾ ಅಗ್ಗಿ ಉಪಾದಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಜಲನ್ತೋ ಅನುಪಾದಾನೋ ತತ್ಥೇವ ನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ನ ಕತ್ಥಚಿ ಸಙ್ಕಮತಿ, ಏವಮೇವ। ‘‘ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲೇನ ತತ್ಥೇವ ನಿರುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ, ನ ಹೇತ್ಥ ಅನುಪ್ಪಾದನಿರೋಧೋ ಇಚ್ಛಿತೋ ತಾದಿಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಸ್ಸ ಇಧ ಅನಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ, ಅಥ ಖೋ ಖಣನಿರೋಧೋ, ಸೋ ಚ ಸಾಭಾವಿಕತ್ತಾ ನ ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲಹೇತುಕೋ? ಸಚ್ಚಮೇತಂ, ತಂತಂದ್ವಾರಿಕಸ್ಸ ಪನ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ದ್ವಾರನ್ತರಂ ಅಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ನಿರುಜ್ಝನಂ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಯೇಸಞ್ಚ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ವಸೇನ ದ್ವಾರನ್ತರಿಕವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ತೇಸಂ ತದಭಾವತೋ ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲಗ್ಗಹಣಂ, ತಸ್ಮಾ ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲೇನ ನ ಸೋತಾದೀನಿ ಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿಆದಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಏತೇನ ಯಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಚಕ್ಖುರೂಪಾದಿಪಚ್ಚಯಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ವಸೇನ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ನಿರುಜ್ಝತಿ ತಾವಕಾಲಿಕಭಾವತೋ, ತಸ್ಸ ಪನ ಸೋತಸದ್ದಾದಿಪಚ್ಚಯಾಭಾವತೋ ಕುತೋ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಾದಿಸಮಞ್ಞಾ, ಏವಮಪ್ಪವತ್ತಿತೋ ತಸ್ಸ ಕುತೋ ಸಙ್ಕಮೋತಿ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ವಿಞ್ಞಾಣಪ್ಪವತ್ತೇತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಪ್ಪವತ್ತಿಯಂ। ದ್ವಾರಸಙ್ಕನ್ತಿಮತ್ತನ್ತಿ ದ್ವಾರನ್ತರಸಙ್ಕಮನಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ವದಾಮಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಭಿಜ್ಜನತೋ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದವನ್ತತೋ ಸತಿ ಚ ಉಪ್ಪಾದೇ ಅವಸ್ಸಂಭಾವೀ ನಿರೋಧೋತಿ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚತಾ ದೀಪಿತಾ ಹೋತೀತಿ।
Evamevāti yathā aggi upādānaṃ paṭicca jalanto anupādāno tattheva nibbāyati, na katthaci saṅkamati, evameva. ‘‘Paccayavekallena tattheva nirujjhatī’’ti kasmā vuttaṃ, na hettha anuppādanirodho icchito tādisassa nirodhassa idha anadhippetattā, atha kho khaṇanirodho, so ca sābhāvikattā na paccayavekallahetuko? Saccametaṃ, taṃtaṃdvārikassa pana viññāṇassa dvārantaraṃ asaṅkamitvā tattha tattheva nirujjhanaṃ idhādhippetaṃ. Yesañca paccayānaṃ vasena dvārantarikaviññāṇena bhavitabbaṃ, tesaṃ tadabhāvato paccayavekallaggahaṇaṃ, tasmā paccayavekallena na sotādīni saṅkamitvā sotaviññāṇantiādi saṅkhyaṃ gacchatīti yojanā. Etena yaṃ viññāṇaṃ cakkhurūpādipaccayasāmaggiyā vasena cakkhuviññāṇasaṅkhyaṃ gacchati, tattha tattheva nirujjhati tāvakālikabhāvato, tassa pana sotasaddādipaccayābhāvato kuto sotaviññāṇādisamaññā, evamappavattito tassa kuto saṅkamoti dassitaṃ hoti. Viññāṇappavatteti viññāṇappavattiyaṃ. Dvārasaṅkantimattanti dvārantarasaṅkamanamattampi na vadāmi tattha tattheva bhijjanato paccayassa uppādavantato sati ca uppāde avassaṃbhāvī nirodhoti hutvā abhāvaṭṭhena aniccatā dīpitā hotīti.
೪೦೧. ‘‘ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವುತ್ತಂ ಮಯಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಚ್ಚಯಾ ನತ್ಥಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಮ್ಭವೋ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಾ ಅನ್ವಯತೋ ಚ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಙ್ಖತತಾವ ದಸ್ಸಿತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಹೇತುಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಜಾತಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ‘‘ಭೂತ’’ನ್ತಿ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಂ ಅತ್ಥತೋ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ತಬ್ಬಿನಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ, ಯಞ್ಚ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಅತ್ತನೋ ತೇಸಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ತಂ ‘‘ಭೂತಮಿದ’’ನ್ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚಾತಿ ಆಹ ‘‘ಇದಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕ’’ನ್ತಿ। ಅತ್ತನೋ ಫಲಂ ಆಹರತೀತಿ ಆಹಾರೋ, ಪಚ್ಚಯೋ। ಸಮ್ಭವತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಸಮ್ಭವೋ, ಆಹಾರೋ ಸಮ್ಭವೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಆಹಾರಸಮ್ಭವಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭವ’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ನಿರೋಧಾತಿ ಯೇನ ಅವಿಜ್ಜಾದಿನಾ ಪಚ್ಚಯೇನ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಸಮ್ಭವತಿ, ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅನುಪ್ಪಾದನಿರೋಧಾ। ಖಣನಿರೋಧೋ ಪನ ಕಾರಣನಿರಪೇಕ್ಖೋ।
401. ‘‘Paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ mayā, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavo’’ti pāḷiyā anvayato ca byatirekato ca viññāṇassa saṅkhatatāva dassitāti āha ‘‘sappaccayabhāvaṃ dassetvā’’ti. Hetupaccayehi jātaṃ nibbattaṃ ‘‘bhūta’’nti idhādhippetaṃ, taṃ atthato pañcakkhandhā tabbinimuttassa sappaccayassa abhāvato, yañca khandhapañcakaṃ attano tesañca bhikkhūnaṃ, taṃ ‘‘bhūtamida’’nti bhagavā avocāti āha ‘‘idaṃ khandhapañcaka’’nti. Attano phalaṃ āharatīti āhāro, paccayo. Sambhavati etasmāti sambhavo, āhāro sambhavo etassāti āhārasambhavaṃ. Tenāha ‘‘paccayasambhava’’nti. Tassa paccayassa nirodhāti yena avijjādinā paccayena khandhapañcakaṃ sambhavati, tassa paccayassa anuppādanirodhā. Khaṇanirodho pana kāraṇanirapekkho.
ನೋಸ್ಸೂತಿ ಸಂಸಯಜೋತನೋ ನಿಪಾತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಭೂತಂ ನು ಖೋ ಇದಂ, ನ ನು ಖೋ ಭೂತ’’ನ್ತಿ। ಭೂತಮಿದಂ ನೋಸ್ಸೂತಿ ಚ ಇಮಿನಾ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಮೇವ ನು ಖೋ ಇದಂ, ಉದಾಹು ಅತ್ತತ್ತನಿಯನ್ತಿ ಏವಂಜಾತಿಕೋ ಸಂಸಯನಾಕಾರೋ ಗಹಿತೋ। ತದಾಹಾರಸಮ್ಭವಂ ನೋಸ್ಸೂತಿ ಪನ ಇಮಿನಾ ಸಹೇತುಕಂ ನು ಖೋ ಇದಂ ಭೂತಂ, ಉದಾಹು ಅಹೇತುಕನ್ತಿ ಯಥಾ ಅಹೇತುಕಭಾವಾಪನ್ನೋ ಸಂಸಯನಾಕಾರೋ ಗಹಿತೋ, ಏವಂ ವಿಸಮಹೇತುಕಭಾವಾಪನ್ನೋಪಿ ಸಂಸಯನಾಕಾರೋ ಗಹಿತೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ವಿಸಮಹೇತುನೋಪಿ ಪರಮತ್ಥತೋ ಭೂತಸ್ಸ ಅಹೇತುಕಭಾವತೋ। ವಿಸಮಹೇತುವಾದೋಪಿ ಪರೇಹಿ ಪರಿಕಪ್ಪಿತಮತ್ತತಾಯ ಸಭಾವನಿಯತಿಯದಿಚ್ಛಾದಿವಾದೇಹಿ ಸಮಾನಯೋಗಕ್ಖಮೋತಿ। ನಿರೋಧಧಮ್ಮಂ ನೋಸ್ಸೂತಿ ಇಮಿನಾ ಯಥಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ನು ಖೋ ಇದಂ ಭೂತಂ, ಉದಾಹು ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಂಸಯನಾಕಾರೋ ಗಹಿತೋ, ಏವಂ ದುಕ್ಖಂ ನು ಖೋ, ಉದಾಹು ನ ದುಕ್ಖಂ, ಅನತ್ತಾ ನು ಖೋ, ಉದಾಹು ನ ಅನತ್ತಾತಿಪಿ ಸಂಸಯನಾಕಾರೋ ಗಹಿತೋಯೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ಅನಿಚ್ಚಸ್ಸ ದುಕ್ಖಭಾವಾದಿಅವಸ್ಸಂಭಾವತೋ, ನಿಚ್ಚೇ ಚ ತದುಭಯಾಭಾವತೋ। ಯಾಥಾವಸರಸಲಕ್ಖಣತೋತಿ ಅವಿಪರೀತಸರಸತೋ ಸಲಕ್ಖಣತೋ ಚ, ಕಿಚ್ಚತೋ ಚೇವ ಸಭಾವತೋ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭೂತಾಪಿ ಪಞ್ಞಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಏವಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯಾ’’ತಿ। ಸರಸತೋತಿ ಚ ಸಭಾವತೋ। ಸಲಕ್ಖಣತೋತಿ ಸಾಮಞ್ಞಲಕ್ಖಣತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಮಾ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ। ವುತ್ತನಯೇನೇವಾತಿ ‘‘ಯಾಥಾವಸರಸಲಕ್ಖಣತೋ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ। ಯೇ ಯೇತಿ ತಸ್ಸಂ ಪರಿಸಾಯಂ ಯೇ ಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ। ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸುನ್ತಿ ಸಮ್ಮದೇವ ಉಪಧಾರೇಸುಂ।
Nossūti saṃsayajotano nipātoti āha ‘‘bhūtaṃ nu kho idaṃ, na nu kho bhūta’’nti. Bhūtamidaṃ nossūti ca iminā khandhapañcakameva nu kho idaṃ, udāhu attattaniyanti evaṃjātiko saṃsayanākāro gahito. Tadāhārasambhavaṃ nossūti pana iminā sahetukaṃ nu kho idaṃ bhūtaṃ, udāhu ahetukanti yathā ahetukabhāvāpanno saṃsayanākāro gahito, evaṃ visamahetukabhāvāpannopi saṃsayanākāro gahitoti daṭṭhabbaṃ. Visamahetunopi paramatthato bhūtassa ahetukabhāvato. Visamahetuvādopi parehi parikappitamattatāya sabhāvaniyatiyadicchādivādehi samānayogakkhamoti. Nirodhadhammaṃ nossūti iminā yathā aniccaṃ nu kho idaṃ bhūtaṃ, udāhu niccanti aniccataṃ paṭicca saṃsayanākāro gahito, evaṃ dukkhaṃ nu kho, udāhu na dukkhaṃ, anattā nu kho, udāhu na anattātipi saṃsayanākāro gahitoyevāti daṭṭhabbaṃ aniccassa dukkhabhāvādiavassaṃbhāvato, nicce ca tadubhayābhāvato. Yāthāvasarasalakkhaṇatoti aviparītasarasato salakkhaṇato ca, kiccato ceva sabhāvato cāti attho. Vipassanāya adhiṭṭhānabhūtāpi paññā vipassanā evāti vuttaṃ ‘‘vipassanāpaññāyā’’ti. Sarasatoti ca sabhāvato. Salakkhaṇatoti sāmaññalakkhaṇato. Tenāha ‘‘vipassanāpaññāya sammā passantassā’’ti. Vuttanayenevāti ‘‘yāthāvasarasalakkhaṇato’’ti vuttanayeneva. Ye yeti tassaṃ parisāyaṃ ye ye bhikkhū. Sallakkhesunti sammadeva upadhāresuṃ.
ತೇಹೀತಿ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತಿಸ್ಸಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯಂ। ನಿತ್ತಣ್ಹಭಾವನ್ತಿ ತಣ್ಹಾಭಾವಂ ‘‘ಏತಂ ಮಮ’’ನ್ತಿ ತಣ್ಹಾಗ್ಗಾಹಸ್ಸ ಪಹೀನತಂ। ಏತೇನಪಿ ಭಗವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೇಸುಪಿ ತಣ್ಹಾಪಹಾನಮೇವ ವಣ್ಣೇಮಿ, ಸಾತಿ ಪನ ಮೋಘಪುರಿಸೋ ಅತ್ತಭಾವೇಪಿ ತಣ್ಹಾಸಂವದ್ಧನಿಂ ವಿಪರೀತದಿಟ್ಠಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ ಸಾತಿಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸಭಾವದಸ್ಸನೇನಾತಿ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅವಿಪರೀತಸಭಾವದಸ್ಸನೇನ। ಪಚ್ಚಯದಸ್ಸನೇನಾತಿ ಕಾರಣದಸ್ಸನೇನ ಅನವಸೇಸತೋ ಹೇತುನೋ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಚ ದಸ್ಸನೇನ। ಅಲ್ಲೀಯೇಥಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ನಿಸ್ಸಯೇಥ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹೀ’’ತಿ। ಕೇಲಾಯೇಥಾತಿ ಪರಿಹರಣಕೇಳಿಯಾ ಪರಿಹರೇಯ್ಯಾಥ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕೀಳಮಾನಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ। ಧನಂ ವಿಯ ಇಚ್ಛನ್ತಾತಿ ಧನಂ ವಿಯ ದ್ರಬ್ಯಂ ವಿಯ ಇಚ್ಛಂ ತಣ್ಹಂ ಜನೇನ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಗೇಧಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ। ಮಮತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ‘‘ಮಮಮಿದ’’ನ್ತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಅಭಿನಿವೇಸಂ ಜನೇಯ್ಯಾಥ। ನಿಕನ್ತಿವಸೇನಪಿ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ನೋ ದೇಸಿತೋ, ತಸ್ಸ ವಾ ಸಣ್ಹಸುಖುಮಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಾಧಮ್ಮಸ್ಸ ಗಹಣಂ ನಾಮ ನಿಕನ್ತಿಯಾ ಏವ ಸಿಯಾ, ನ ಓಳಾರಿಕತಣ್ಹಾಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ನಿಕನ್ತಿವಸೇನಾ’’ತಿ।
Tehīti tehi bhikkhūhi. Tatthāti tissaṃ vipassanāpaññāyaṃ. Nittaṇhabhāvanti taṇhābhāvaṃ ‘‘etaṃ mama’’nti taṇhāggāhassa pahīnataṃ. Etenapi bhagavā ‘‘ahaṃ, bhikkhave, dhammesupi taṇhāpahānameva vaṇṇemi, sāti pana moghapuriso attabhāvepi taṇhāsaṃvaddhaniṃ viparītadiṭṭhiṃ paggayha tiṭṭhatī’’ti sātiṃ niggaṇhāti. Sabhāvadassanenāti dhammānaṃ aviparītasabhāvadassanena. Paccayadassanenāti kāraṇadassanena anavasesato hetuno paccayassa ca dassanena. Allīyethāti taṇhādiṭṭhivasena nissayetha. Tenāha ‘‘taṇhādiṭṭhīhī’’ti. Kelāyethāti pariharaṇakeḷiyā parihareyyātha. Tenāha ‘‘kīḷamānā vihareyyāthā’’ti. Dhanaṃ viya icchantāti dhanaṃ viya drabyaṃ viya icchaṃ taṇhaṃ janentā. Tenāha ‘‘gedhaṃ āpajjeyyāthā’’ti. Mamattaṃ uppādeyyāthāti ‘‘mamamida’’nti taṇhādiṭṭhivasena abhinivesaṃ janeyyātha. Nikantivasenapi gahaṇatthāya no desito, tassa vā saṇhasukhumassa vipassanādhammassa gahaṇaṃ nāma nikantiyā eva siyā, na oḷārikataṇhāyāti vuttaṃ ‘‘nikantivasenā’’ti.
೪೦೨. ಪಟಿಚ್ಚ ಏತಸ್ಮಾ ಫಲಂ ಏತೀತಿ ಪಚ್ಚಯೋ, ಸಬ್ಬೋ ಕಾರಣವಿಸೇಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಖನ್ಧಾನಂ ಪಚ್ಚಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ’’ತಿ। ಯಾವ ಅವಿಜ್ಜಾ ಹಿ ಸಬ್ಬೋ ನೇಸಂ ಕಾರಣವಿಸೇಸೋ ಇಧ ದಸ್ಸಿತೋ। ಪುನ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಪರಿಯೋಸಾನಾ, ಅನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಆದೀತಿ ಅನುಲೋಮತೋ ಪಟಿಲೋಮತೋ ಚ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟದಸ್ಸನವಸೇನ ನಾನಾನಯೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ನಿಚ್ಚಗ್ಗಾಹಸ್ಸ ನಿಮಿತ್ತಭೂತೋ ಕಿಲೇಸೋಪಿ ಇಧ ನತ್ಥೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ತಮ್ಪಿ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವಾತಿ ತಮ್ಪಿ ‘‘ಇಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಆಹಾರಾ’’ತಿಆದಿ ಯಾವ ‘‘ತಣ್ಹಾಪಭವಾ’’ತಿ ಪಾಳಿಪದಂ, ತಾವ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೮೯)। ಸೇಸಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಕಥಾಭಾವತೋ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೨.೫೭೦) ವಿತ್ಥಾರಿತಾವಾತಿ ಇಮಿನಾವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ।
402. Paṭicca etasmā phalaṃ etīti paccayo, sabbo kāraṇavisesoti āha ‘‘khandhānaṃ paccayaṃ dassento’’ti. Yāva avijjā hi sabbo nesaṃ kāraṇaviseso idha dassito. Puna ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā, antato paṭṭhāya yāva ādīti anulomato paṭilomato ca vaṭṭavivaṭṭadassanavasena nānānayehi paṭiccasamuppādo dassito, niccaggāhassa nimittabhūto kilesopi idha natthīti dīpeti. Tampi vuttatthamevāti tampi ‘‘ime ca, bhikkhave, cattāro āhārā’’tiādi yāva ‘‘taṇhāpabhavā’’ti pāḷipadaṃ, tāva vuttatthameva sammādiṭṭhisuttavaṇṇanāyaṃ (ma. ni. aṭṭha. 1.89). Sesaṃ paṭiccasamuppādakathābhāvato visuddhimagge (visuddhi. 2.570) vitthāritāvāti imināva saṅgahitaṃ.
೪೦೪. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಇದಂ ಹೋತೀತಿಆದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಪರಮತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ಉದಾನಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಉದಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧) ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
404.Imasmiṃ sati idaṃ hotītiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ paramatthadīpaniyaṃ udānaṭṭhakathāyaṃ (udā. aṭṭha. 1) vuttanayeneva veditabbaṃ.
೪೦೭. ಪಟಿಧಾವನಾತಿ ಪಟಿಸರಣಂ, ಪುಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ಆಗತಂ ಅತೀತಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಪಟಿಗಮನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನನು ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾವಸೇನ ಪಾಳಿಯಂ ಪಟಿಧಾವನಾ ಆಗತಾತಿ? ಸಚ್ಚಂ ಆಗತಾ, ಸಾ ಪನ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಹೇತುಕಾತಿ ‘‘ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಯಥಾಧಿಗತೇ ಞಾಣದಸ್ಸನೇ।
407.Paṭidhāvanāti paṭisaraṇaṃ, pubbe attano āgataṃ atītaṃ addhānaṃ uddissa taṇhādiṭṭhivasena paṭigamananti attho. Nanu vicikicchāvasena pāḷiyaṃ paṭidhāvanā āgatāti? Saccaṃ āgatā, sā pana taṇhādiṭṭhihetukāti ‘‘taṇhādiṭṭhivasenā’’ti vuttaṃ. Tatthāti tasmiṃ yathādhigate ñāṇadassane.
ನಿಚ್ಚಲಭಾವನ್ತಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವಂ, ತಿತ್ಥಿಯವಾದವಾತೇಹಿ ಅಕಮ್ಪಿಯಭಾವಞ್ಚ। ಗರೂತಿ ಗರುಗುಣಯುತ್ತೋ। ಭಾರಿಕೋ ಪಾಸಾಣಚ್ಛತ್ತಸದಿಸೋ। ಅಕಾಮಾ ಅನುವತ್ತಿತಬ್ಬೋತಿ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನೇವ ಅನುವತ್ತನಮಾಹ, ನ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ। ಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಸತ್ಥುಕಿಚ್ಚಂ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನನ್ತಿ ಜಾತಿಮನ್ತಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ। ವತಸಮಾದಾನಾನೀತಿ ಮಗವತಾದಿವತಸಮಾದಾನಾನಿ। ದಿಟ್ಠಿಕುತೂಹಲಾನೀತಿ ತಂತಂದಿಟ್ಠಿಗ್ಗಾಹವಸೇನ ‘‘ಇದಂ ಸಚ್ಚಂ, ಇದಂ ಸಚ್ಚ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಗಹೇತಬ್ಬಕುತೂಹಲಾನಿ। ಏವಂ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಾನೀತಿ ಯಥಾ ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಓವಾದೋ ದಿನ್ನೋ, ಏವಂ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಾನಿ ವತಾದೀನಿ ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕಿಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥ। ಸಯಂ ಞಾಣೇನ ಞಾತನ್ತಿ ಪರನೇಯ್ಯತಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಏವ ಞಾಣೇನ ಯಾಥಾವತೋ ಞಾತಂ। ಏವಂಭೂತಞ್ಚ ಸಯಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಿಟ್ಠಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಯಂ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ। ಸಯಂ ವಿಭಾವಿತನ್ತಿ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವಿಭೂತಭಾವಂ ಆಪಾದಿತಂ। ಉಪನೀತಾತಿ ಉಪಕ್ಕಮೇನ ಧಮ್ಮದೇಸನಾನುಸಾರೇನ ನೀತಾ। ಮಯಾತಿ ಕತ್ತರಿ ಕರಣವಚನಂ। ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಕಾರಣೇನ। ಏತಂ ವಚನನ್ತಿ ಏತಂ ‘‘ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ’’ತಿಆದಿವಚನಂ।
Niccalabhāvanti suppatiṭṭhitabhāvaṃ, titthiyavādavātehi akampiyabhāvañca. Garūti garuguṇayutto. Bhāriko pāsāṇacchattasadiso. Akāmā anuvattitabboti saddhāmattakeneva anuvattanamāha, na aveccappasādena. Kiccanti satthukiccaṃ. Brāhmaṇānanti jātimantabrāhmaṇānaṃ. Vatasamādānānīti magavatādivatasamādānāni. Diṭṭhikutūhalānīti taṃtaṃdiṭṭhiggāhavasena ‘‘idaṃ saccaṃ, idaṃ sacca’’ntiādinā gahetabbakutūhalāni. Evaṃ nissaṭṭhānīti yathā mayā tumhākaṃ ovādo dinno, evaṃ nissaṭṭhāni vatādīni taṃ atikkamitvā kiṃ gaṇheyyātha. Sayaṃ ñāṇena ñātanti paraneyyataṃ muñcitvā attano eva ñāṇena yāthāvato ñātaṃ. Evaṃbhūtañca sayaṃ paccakkhato diṭṭhaṃ nāma hotīti āha ‘‘sayaṃ paññācakkhunā diṭṭha’’nti. Sayaṃ vibhāvitanti tehi bhikkhūhi tassa atthassa paccattaṃ vibhūtabhāvaṃ āpāditaṃ. Upanītāti upakkamena dhammadesanānusārena nītā. Mayāti kattari karaṇavacanaṃ. Dhammenāti kāraṇena. Etaṃ vacananti etaṃ ‘‘sandiṭṭhiko’’tiādivacanaṃ.
೪೦೮. ತಂ ಸಮ್ಮೋಹಟ್ಠಾನಂ ಅಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ। ಸಮೋಧಾನೇನಾತಿ ಸಮಾಗಮೇನ। ಗಬ್ಭತಿ ಅತ್ತಭಾವಭಾವೇನ ವತ್ತತೀತಿ ಗಬ್ಭೋ, ಕಲಲಾದಿಅವತ್ಥೋ ಧಮ್ಮಪಬನ್ಧೋ, ತನ್ನಿಸ್ಸಿತತ್ತಾ ಪನ ಸತ್ತಸನ್ತಾನೋ ‘‘ಗಬ್ಭೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಯಥಾ ‘‘ಮಞ್ಚಾ ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ। ತನ್ನಿಸ್ಸಯಭಾವತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿ ‘‘ಗಬ್ಭೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಗಬ್ಭೋ ವಿಯಾತಿ ವಾ। ಯಥಾ ಹಿ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನತಾಯ ಸತ್ತಾನಂ ಓವರಕೋ ‘‘ಗಬ್ಭೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಕಾನಂ ಯಾವ ಅಭಿಜಾತಿ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನತಾಯ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿ ‘‘ಗಬ್ಭೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋತಿ।
408.Taṃ sammohaṭṭhānaṃ assa lokassa. Samodhānenāti samāgamena. Gabbhati attabhāvabhāvena vattatīti gabbho, kalalādiavattho dhammapabandho, tannissitattā pana sattasantāno ‘‘gabbho’’ti vutto yathā ‘‘mañcā ukkuṭṭhiṃ karontī’’ti. Tannissayabhāvato mātukucchi ‘‘gabbho’’ti veditabbo, gabbho viyāti vā. Yathā hi nivāsaṭṭhānatāya sattānaṃ ovarako ‘‘gabbho’’ti vuccati, evaṃ gabbhaseyyakānaṃ yāva abhijāti nivāsaṭṭhānatāya mātukucchi ‘‘gabbho’’ti vuttoti.
ಯಮೇಕರತ್ತಿನ್ತಿ ಯಸ್ಸಂ ಏಕರತ್ತಿಯಂ। ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ವಾ। ಪಠಮನ್ತಿ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ। ಗಬ್ಭೇತಿ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಂ। ಮಾಣವೋತಿ ಸತ್ತೋ। ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಸತ್ತಾ ರತ್ತಿಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ರತ್ತಿಗ್ಗಹಣಂ। ಅಬ್ಭುಟ್ಠಿತೋವಾತಿ ಉಟ್ಠಿತಅಬ್ಭೋ ವಿಯ, ಅಭಿಮುಖಭಾವೇನ ವಾ ಉಟ್ಠಿತೋ ಏವ ಮರಣಸ್ಸಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸೋ ಯಾತೀತಿ ಸೋ ಮಾಣವೋ ಯಾತಿ ಪಠಮಕ್ಖಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಚ್ಛತೇವ। ಸ ಗಚ್ಛಂ ನ ನಿವತ್ತತೀತಿ ಸೋ ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಖಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ನಿವತ್ತತಿ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಮರಣಮೇವ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಗಾಥಾಯ ಅತ್ಥೋ।
Yamekarattinti yassaṃ ekarattiyaṃ. Bhummatthe hi idaṃ upayogavacanaṃ, accantasaṃyoge vā. Paṭhamanti sabbapaṭhamaṃ paṭisandhikkhaṇe. Gabbheti mātukucchiyaṃ. Māṇavoti satto. Yebhuyyena sattā rattiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhantīti rattiggahaṇaṃ. Abbhuṭṭhitovāti uṭṭhitaabbho viya, abhimukhabhāvena vā uṭṭhito eva maraṇassāti adhippāyo. So yātīti so māṇavo yāti paṭhamakkhaṇato paṭṭhāya gacchateva. Sa gacchaṃ na nivattatīti so evaṃ gacchanto khaṇamattampi na nivattati, aññadatthu maraṇameva upagacchatīti gāthāya attho.
ಉತುಸಮಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ಲೋಕಸಮಞ್ಞಾತರಜಸ್ಸ ಲಗ್ಗನದಿವಸಮತ್ತಂ। ಇದಾನಿ ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ಪಾಕಟತರಂ ಕಾತುಂ ‘‘ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಕಿರ ಯಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭಾಸಯೇ। ಸಣ್ಠಹಿತ್ವಾತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ। ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ ಅಗ್ಗಹಿತಗಬ್ಭಾ ಏವ ಭಿನ್ನಾ ಹುತ್ವಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ತಸ್ಸಾ ಸಭಾವೋ। ವತ್ಥು ಸುದ್ಧಂ ಹೋತೀತಿ ಪಗ್ಘರಿತಲೋಹಿತತ್ತಾ ಅನಾಮಯತ್ತಾ ಚ ಗಬ್ಭಾಸಯೋ ಸುದ್ಧೋ ಹೋತಿ। ಸುದ್ಧವತ್ಥುತ್ತಾ ತತೋ ಪರಂ ಕತಿಪಯದಿವಸಾನಿ ಖೇತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ ಗಬ್ಭಸಣ್ಠಹನಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಸ್ಸ ಲೋಹಿತಲೇಸಸ್ಸ ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ। ಸಮ್ಭವಸ್ಸ ಪನ ಕಥಂ ಸಬ್ಭಾವೋತಿ ಆಹ ‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ’’ತಿಆದಿ। ಇತ್ಥಿಸನ್ತಾನೇಪಿ ಸುಕ್ಕಧಾತು ಲಬ್ಭತೇವ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಙ್ಗಪರಾಮಸನೇನಪಿ ದಾರಕೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿಯೇವಾ’’ತಿ। ಯಥಾ ಪಾರಿಕಾಯ ನಾಭಿಪರಾಮಸನೇನ ಸಾಮಸ್ಸ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ, ದಿಟ್ಠಮಙ್ಗಲಿಕಾಯ ನಾಭಿಪರಾಮಸನೇನ ಮಣ್ಡಬ್ಯಸ್ಸ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ಗನ್ಧಬ್ಬೋತಿ ಗನ್ಧನತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಗತಿಯಾ ನಿಮಿತ್ತುಪಟ್ಠಾಪನೇನ ಸೂಚನತೋ ಗನ್ಧೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇನ ಭವಗಾಮಿಕಮ್ಮುನಾ ಅಬ್ಬತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಸತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತತ್ರೂಪಗಸತ್ತೋ’’ತಿ। ಕಮ್ಮಯನ್ತಯನ್ತಿತೋತಿ ತತ್ರೂಪಪತ್ತಿಆವಹೇನ ಕಮ್ಮಸಙ್ಖಾತೇನ ಪೇಲ್ಲನಕಯನ್ತೇನ ತಥತ್ತಾಯ ಪೇಲ್ಲಿತೋ ಉಪನೀತೋ। ಮಹನ್ತೇನ ಜೀವಿತಸಂಸಯೇನಾತಿ ವಿಜಾಯನಪರಿಕ್ಕಿಲೇಸೇನ ‘‘ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ, ನ ನು ಖೋ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಹಂ ವಾ, ಪುತ್ತೋ ವಾ ಮೇ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತೇನ ಜೀವಿತಸಂಸಯೇನ ವಿಪುಲೇನ ಗರುತರೇನ ಸಂಸಯೇನ। ತಂ ಠಾನನ್ತಿ ಥನಪ್ಪದೇಸಮಾಹ। ಕೀಳನ್ತಿ ತೇನಾತಿ ಕೀಳನಂ, ಕೀಳನಮೇವ ಕೀಳನಕಂ।
Utusamayaṃ sandhāya vuttaṃ, na lokasamaññātarajassa lagganadivasamattaṃ. Idāni vuttamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘mātugāmassa kira yasmi’’ntiādi vuttaṃ. Tatthāti tasmiṃ gabbhāsaye. Saṇṭhahitvāti nibbattitvā. Bhijjitvāti aggahitagabbhā eva bhinnā hutvā. Ayañhi tassā sabhāvo. Vatthu suddhaṃ hotīti paggharitalohitattā anāmayattā ca gabbhāsayo suddho hoti. Suddhavatthuttā tato paraṃ katipayadivasāni khettameva hoti gabbhasaṇṭhahanassa parittassa lohitalesassa vijjamānattā. Sambhavassa pana kathaṃ sabbhāvoti āha ‘‘tasmiṃ samaye’’tiādi. Itthisantānepi sukkadhātu labbhateva. Tenāha ‘‘aṅgaparāmasanenapi dārako nibbattatiyevā’’ti. Yathā pārikāya nābhiparāmasanena sāmassa bodhisattassa, diṭṭhamaṅgalikāya nābhiparāmasanena maṇḍabyassa nibbatti. Gandhabboti gandhanato uppajjanagatiyā nimittupaṭṭhāpanena sūcanato gandhoti laddhanāmena bhavagāmikammunā abbati pavattatīti gandhabbo, tattha uppajjanakasatto. Tenāha ‘‘tatrūpagasatto’’ti. Kammayantayantitoti tatrūpapattiāvahena kammasaṅkhātena pellanakayantena tathattāya pellito upanīto. Mahantena jīvitasaṃsayenāti vijāyanaparikkilesena ‘‘jīvissāmi kho, na nu kho jīvissāmi ahaṃ vā, putto vā me’’ti evaṃ pavattena jīvitasaṃsayena vipulena garutarena saṃsayena. Taṃ ṭhānanti thanappadesamāha. Kīḷanti tenāti kīḷanaṃ, kīḷanameva kīḷanakaṃ.
೪೦೯. ಸಾರಜ್ಜತೀತಿ ಸಾರತ್ತಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತೀತಿ ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಕಾಯೇ ಕೇಸಾದಿದ್ವತ್ತಿಂಸಾಸುಚಿಸಮುದಾಯೇ ತಂಸಭಾವಾರಮ್ಮಣಾ ಸತಿ ಕಾಯಸತಿ। ಅನುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಅನುಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ, ಯಥಾಸಭಾವತೋ ಕಾಯಂ ಅನುಪಧಾರೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿತ್ತಚೇತಸೋತಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಪರಿತೋ ಖಣ್ಡಿತಚಿತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ’’ತಿ। ಏತೇ ಅಕುಸಲಧಮ್ಮಾ। ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ನಿರೋಧಂ ಪತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ। ತಣ್ಹಾವಸೇನ ಅಭಿನನ್ದತೀತಿ ಸಪ್ಪೀತಿಕತಣ್ಹಾವಸೇನ ಅಭಿಮುಖಂ ಹುತ್ವಾ ನನ್ದತಿ। ಅಭಿವದತೀತಿ ತಣ್ಹಾವಸೇನ ತಂ ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವದತಿ। ಅಜ್ಝೋಸಾಯಾತಿ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣಂ ವಿಯ ಆರಮ್ಮಣಂ ತಣ್ಹಾವಸೇನ ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಗಿಲಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ। ದುಕ್ಖಂ ಕಥಂ ಅಭಿನನ್ದತೀತಿ ಏತ್ಥ ದುಕ್ಖಹೇತುಕಂ ಅಭಿನನ್ದನ್ತೋ ದುಕ್ಖಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ ನಾಮಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಯಾವತಾ ಯಸ್ಸ ದುಕ್ಖೇ ದಿಟ್ಠಿತಣ್ಹಾ ಅಭಿನನ್ದನಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ, ತಾವತಾಯಂ ದುಕ್ಖಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ ನಾಮಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಹಂ ದುಕ್ಖಿತೋ ಮಮ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅಭಿನನ್ದತಿ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತೇನ ಗಾಹದ್ವಯಹೇತುಕಾ ತತ್ಥ ಅಭಿನನ್ದನಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪುನ ಏಕವಾರನ್ತಿ ಪುನಪಿ ಏಕವಾರಂ। ಫಲಹೇತುಸನ್ಧಿಹೇತುಫಲಸನ್ಧಿವಸೇನ ದ್ವಿಸನ್ಧೀ। ‘‘ಗಬ್ಭಸ್ಸಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಅತ್ಥತೋ ಸರೂಪತೋ ಚ ಏತರಹಿ ಫಲಸಙ್ಖೇಪಸ್ಸ। ಸರೂಪೇನೇವ ಚ ಇತರದ್ವಯಸ್ಸ ದೇಸಿತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ತಿಸಙ್ಖೇಪ’’ನ್ತಿ।
409.Sārajjatīti sārattacitto hoti. Byāpajjatīti byāpannacitto hoti. Kāye kesādidvattiṃsāsucisamudāye taṃsabhāvārammaṇā sati kāyasati. Anupaṭṭhapetvāti anuppādetvā, yathāsabhāvato kāyaṃ anupadhāretvāti attho. Parittacetasoti kilesehi parito khaṇḍitacitto. Tenāha ‘‘akusalacitto’’ti. Ete akusaladhammā. Nirujjhantīti nirodhaṃ pattā honti. Taṇhāvasena abhinandatīti sappītikataṇhāvasena abhimukhaṃ hutvā nandati. Abhivadatīti taṇhāvasena taṃ taṃ ārammaṇaṃ abhinivissa vadati. Ajjhosāyāti anaññasādhāraṇaṃ viya ārammaṇaṃ taṇhāvasena anupavisitvā. Tenāha ‘‘gilitvā pariniṭṭhapetvā’’ti. Dukkhaṃ kathaṃ abhinandatīti ettha dukkhahetukaṃ abhinandanto dukkhaṃ abhinandati nāmāti daṭṭhabbaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana yāvatā yassa dukkhe diṭṭhitaṇhā abhinandanā appahīnā, tāvatāyaṃ dukkhaṃ abhinandati nāmāti dassetuṃ ‘‘ahaṃ dukkhito mama dukkhanti gaṇhanto abhinandati nāmā’’ti vuttaṃ. Tena gāhadvayahetukā tattha abhinandanāti dasseti. Puna ekavāranti punapi ekavāraṃ. Phalahetusandhihetuphalasandhivasena dvisandhī. ‘‘Gabbhassāvakkanti hotī’’tiādinā atthato sarūpato ca etarahi phalasaṅkhepassa. Sarūpeneva ca itaradvayassa desitattā āha ‘‘tisaṅkhepa’’nti.
೪೧೦-೪೧೪. ಸಮಥಯಾನಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವೇದನಾಮುಖೇನ ಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಇಧ ಕಥಿತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಂಖಿತ್ತೇನ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಿಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಂ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ಚ ಭಗವಾ ಯಥಾದೇಸಿತಂ ದೇಸನಂ ಅವೋಚಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಇಮಂ…ಪೇ॰… ವಿಮುತ್ತಿದೇಸನ’’ನ್ತಿ । ಯದಿ ಏವಂ ಕಥಂ ದೇಸನಾ ವಿಮುತ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ದೇಸನಾ ಹಿ…ಪೇ॰… ವಿಮುತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಾ’’ತಿ। ಯಸ್ಸಾ ತಣ್ಹಾಯ ವಸೇನ ಸಾತಿ ಭಿಕ್ಖು ಸಸ್ಸತಗ್ಗಾಹಮಹಾಸಙ್ಘಾಟಪಟಿಮುಕ್ಕೋ, ಸಾ ಸಬ್ಬಬುದ್ಧಾನಂ ದೇಸನಾ ಹತ್ಥಾವಲಮ್ಬಮಾನೇಪಿ ದುರುಗ್ಘಾಟಿಯಾ ಜಾತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಮಹಾತಣ್ಹಾಜಾಲತಣ್ಹಾಸಙ್ಘಾಟಪಟಿಮುಕ್ಕ’’ನ್ತಿ। ಮಹಾತಣ್ಹಾಜಾಲೇತಿ ಮಹನ್ತೇ ತಣ್ಹಾಜಟೇ। ತಣ್ಹಾಸಙ್ಘಾಟೇತಿ ತಣ್ಹಾಯ ಸಙ್ಘಾಟೇ। ತಥಾಭೂತೋ ಚ ತಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಕತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅನುಪವಿಟ್ಠೋ ಅನ್ತೋಗಧೋ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
410-414. Samathayānikassa bhikkhuno vedanāmukhena saṅkhepeneva yāva arahattā kammaṭṭhānaṃ idha kathitanti āha ‘‘saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ dhārethā’’ti. ‘‘Imaṃ taṇhāsaṅkhayavimutti’’nti ca bhagavā yathādesitaṃ desanaṃ avocāti vuttaṃ ‘‘imaṃ…pe… vimuttidesana’’nti . Yadi evaṃ kathaṃ desanā vimuttīti āha ‘‘desanā hi…pe… vimuttīti vuttā’’ti. Yassā taṇhāya vasena sāti bhikkhu sassataggāhamahāsaṅghāṭapaṭimukko, sā sabbabuddhānaṃ desanā hatthāvalambamānepi durugghāṭiyā jātāti āha ‘‘mahātaṇhājālataṇhāsaṅghāṭapaṭimukka’’nti. Mahātaṇhājāleti mahante taṇhājaṭe. Taṇhāsaṅghāṭeti taṇhāya saṅghāṭe. Tathābhūto ca tassa abbhantare kato nāma hotīti āha ‘‘anupaviṭṭho antogadho’’ti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಮಹಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಮಹಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತಂ • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಮಹಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
