| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
8. මහාතණ්‌හාසඞ්‌ඛයසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
396. එවං මෙ සුතන්‌ති මහාතණ්‌හාසඞ්‌ඛයසුත්‌තං. තත්‌ථ දිට්‌ඨිගතන්‌ති අලගද්‌දූපමසුත්‌තෙ ලද්‌ධිමත්‌තං දිට්‌ඨිගතන්‌ති වුත්‌තං, ඉධ සස්‌සතදිට්‌ඨි. සො ච භික්‌ඛු බහුස්‌සුතො, අයං අප්‌පස්‌සුතො, ජාතකභාණකො භගවන්‌තං ජාතකං කථෙත්‌වා, ‘‘අහං, භික්‌ඛවෙ, තෙන සමයෙන වෙස්‌සන්‌තරො අහොසිං, මහොසධො, විධුරපණ්‌ඩිතො, සෙනකපණ්‌ඩිතො, මහාජනකො රාජා අහොසි’’න්‌ති සමොධානෙන්‌තං සුණාති. අථස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ඉමෙ රූපවෙදනාසඤ්‌ඤාසඞ්‌ඛාරා තත්‌ථ තත්‌ථෙව නිරුජ්‌ඣන්‌ති, විඤ්‌ඤාණං පන ඉධලොකතො පරලොකං, පරලොකතො ඉමං ලොකං සන්‌ධාවති සංසරතී’’ති සස්‌සතදස්‌සනං උප්‌පන්‌නං. තෙනාහ – ‘‘තදෙවිදං විඤ්‌ඤාණං සන්‌ධාවති සංසරති අනඤ්‌ඤ’’න්‌ති.
396.Evaṃme sutanti mahātaṇhāsaṅkhayasuttaṃ. Tattha diṭṭhigatanti alagaddūpamasutte laddhimattaṃ diṭṭhigatanti vuttaṃ, idha sassatadiṭṭhi. So ca bhikkhu bahussuto, ayaṃ appassuto, jātakabhāṇako bhagavantaṃ jātakaṃ kathetvā, ‘‘ahaṃ, bhikkhave, tena samayena vessantaro ahosiṃ, mahosadho, vidhurapaṇḍito, senakapaṇḍito, mahājanako rājā ahosi’’nti samodhānentaṃ suṇāti. Athassa etadahosi – ‘‘ime rūpavedanāsaññāsaṅkhārā tattha tattheva nirujjhanti, viññāṇaṃ pana idhalokato paralokaṃ, paralokato imaṃ lokaṃ sandhāvati saṃsaratī’’ti sassatadassanaṃ uppannaṃ. Tenāha – ‘‘tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati anañña’’nti.
සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන පන, ‘‘විඤ්‌ඤාණං පච්‌චයසම්‌භවං, සති පච්‌චයෙ උප්‌පජ්‌ජති, විනා පච්‌චයං නත්‌ථි විඤ්‌ඤාණස්‌ස සම්‌භවො’’ති වුත්‌තං. තස්‌මා අයං භික්‌ඛු බුද්‌ධෙන අකථිතං කථෙති, ජිනචක්‌කෙ පහාරං දෙති, වෙසාරජ්‌ජඤාණං පටිබාහති, සොතුකාමං ජනං විසංවාදෙති, අරියපථෙ තිරියං නිපතිත්‌වා මහාජනස්‌ස අහිතාය දුක්‌ඛාය පටිපන්‌නො. යථා නාම රඤ්‌ඤො රජ්‌ජෙ මහාචොරො උප්‌පජ්‌ජමානො මහාජනස්‌ස අහිතාය දුක්‌ඛාය උප්‌පජ්‌ජති, එවං ජිනසාසනෙ චොරො හුත්‌වා මහාජනස්‌ස අහිතාය දුක්‌ඛාය උප්‌පන්‌නොති වෙදිතබ්‌බො. සම්‌බහුලා භික්‌ඛූති ජනපදවාසිනො පිණ්‌ඩපාතිකභික්‌ඛූ. තෙනුපසඞ්‌කමිංසූති අයං පරිසං ලභිත්‌වා සාසනම්‌පි අන්‌තරධාපෙය්‍ය, යාව පක්‌ඛං න ලභති, තාවදෙව නං දිට්‌ඨිගතා විවෙචෙමාති සුතසුතට්‌ඨානතොයෙව අට්‌ඨත්‌වා අනිසීදිත්‌වා උපසඞ්‌කමිංසු.
Sammāsambuddhena pana, ‘‘viññāṇaṃ paccayasambhavaṃ, sati paccaye uppajjati, vinā paccayaṃ natthi viññāṇassa sambhavo’’ti vuttaṃ. Tasmā ayaṃ bhikkhu buddhena akathitaṃ katheti, jinacakke pahāraṃ deti, vesārajjañāṇaṃ paṭibāhati, sotukāmaṃ janaṃ visaṃvādeti, ariyapathe tiriyaṃ nipatitvā mahājanassa ahitāya dukkhāya paṭipanno. Yathā nāma rañño rajje mahācoro uppajjamāno mahājanassa ahitāya dukkhāya uppajjati, evaṃ jinasāsane coro hutvā mahājanassa ahitāya dukkhāya uppannoti veditabbo. Sambahulā bhikkhūti janapadavāsino piṇḍapātikabhikkhū. Tenupasaṅkamiṃsūti ayaṃ parisaṃ labhitvā sāsanampi antaradhāpeyya, yāva pakkhaṃ na labhati, tāvadeva naṃ diṭṭhigatā vivecemāti sutasutaṭṭhānatoyeva aṭṭhatvā anisīditvā upasaṅkamiṃsu.
398. කතමං තං සාති විඤ්‌ඤාණන්‌ති සාති යං ත්‌වං විඤ්‌ඤාණං සන්‌ධාය වදෙසි, කතමං තං විඤ්‌ඤාණන්‌ති? ය්‌වායං, භන්‌තෙ, වදො වෙදෙය්‍යො තත්‍ර තත්‍ර කල්‍යාණපාපකානං කම්‌මානං විපාකං පටිසංවෙදෙතීති, භන්‌තෙ, යො අයං වදති වෙදයති, යො චායං තහිං තහිං කුසලාකුසලකම්‌මානං විපාකං පච්‌චනුභොති. ඉදං, භන්‌තෙ, විඤ්‌ඤාණං, යමහං සන්‌ධාය වදෙමීති . කස්‌ස නු ඛො නාමාති කස්‌ස ඛත්‌තියස්‌ස වා බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස වා වෙස්‌සසුද්‌දගහට්‌ඨපබ්‌බජිතදෙවමනුස්‌සානං වා අඤ්‌ඤතරස්‌ස.
398.Katamaṃ taṃ sāti viññāṇanti sāti yaṃ tvaṃ viññāṇaṃ sandhāya vadesi, katamaṃ taṃ viññāṇanti? Yvāyaṃ, bhante, vado vedeyyo tatra tatra kalyāṇapāpakānaṃ kammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedetīti, bhante, yo ayaṃ vadati vedayati, yo cāyaṃ tahiṃ tahiṃ kusalākusalakammānaṃ vipākaṃ paccanubhoti. Idaṃ, bhante, viññāṇaṃ, yamahaṃ sandhāya vademīti . Kassa nu kho nāmāti kassa khattiyassa vā brāhmaṇassa vā vessasuddagahaṭṭhapabbajitadevamanussānaṃ vā aññatarassa.
399. අථ ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසීති කස්‌මා ආමන්‌තෙසි? සාතිස්‌ස කිර එවං අහොසි – ‘‘සත්‌ථා මං ‘මොඝපුරිසො’ති වදති, න ච මොඝපුරිසොති වුත්‌තමත්‌තෙනෙව මග්‌ගඵලානං උපනිස්‌සයො න හොති. උපසෙනම්‌පි හි වඞ්‌ගන්‌තපුත්‌තං, ‘අතිලහුං ඛො ත්‌වං මොඝපුරිස බාහුල්‌ලාය ආවත්‌තො’ති (මහාව. 75) භගවා මොඝපුරිසවාදෙන ඔවදි. ථෙරො අපරභාගෙ ඝටෙන්‌තො වායමන්‌තො ඡ අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡාකාසි. අහම්‌පි තථාරූපං වීරියං පග්‌ගණ්‌හිත්‌වා මග්‌ගඵලානි නිබ්‌බත්‌තෙස්‌සාමී’’ති. අථස්‌ස භගවා ඡින්‌නපච්‌චයො අයං සාසනෙ අවිරුළ්‌හධම්‌මොති දස්‌සෙන්‌තො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි. උස්‌මීකතොතිආදි හෙට්‌ඨා වුත්‌තාධිප්‌පායමෙව. අථ ඛො භගවාති අයම්‌පි පාටියෙක්‌කො අනුසන්‌ධි. සාතිස්‌ස කිර එතදහොසි – ‘‘භගවා මය්‌හං මග්‌ගඵලානං උපනිස්‌සයො නත්‌ථීති වදති, කිං සක්‌කා උපනිස්‌සයෙ අසති කාතුං? න හි තථාගතා සඋපනිස්‌සයස්‌සෙව ධම්‌මං දෙසෙන්‌ති, යස්‌ස කස්‌සචි දෙසෙන්‌තියෙව. අහං බුද්‌ධස්‌ස සන්‌තිකා සුගතොවාදං ලභිත්‌වා සග්‌ගසම්‌පත්‌තූපගං කුසලං කරිස්‌සාමී’’ති. අථස්‌ස භගවා, ‘‘නාහං, මොඝපුරිස, තුය්‌හං ඔවාදං වා අනුසාසනිං වා දෙමී’’ති සුගතොවාදං පටිප්‌පස්‌සම්‌භෙන්‌තො ඉමං දෙසනං ආරභි. තස්‌සත්‌ථො හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බො. ඉදානි පරිසාය ලද්‌ධිං සොධෙන්‌තො, ‘‘ඉධාහං භික්‌ඛූ පටිපුච්‌ඡිස්‌සාමී’’තිආදිමාහ. තං සබ්‌බම්‌පි හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බං.
399.Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesīti kasmā āmantesi? Sātissa kira evaṃ ahosi – ‘‘satthā maṃ ‘moghapuriso’ti vadati, na ca moghapurisoti vuttamatteneva maggaphalānaṃ upanissayo na hoti. Upasenampi hi vaṅgantaputtaṃ, ‘atilahuṃ kho tvaṃ moghapurisa bāhullāya āvatto’ti (mahāva. 75) bhagavā moghapurisavādena ovadi. Thero aparabhāge ghaṭento vāyamanto cha abhiññā sacchākāsi. Ahampi tathārūpaṃ vīriyaṃ paggaṇhitvā maggaphalāni nibbattessāmī’’ti. Athassa bhagavā chinnapaccayo ayaṃ sāsane aviruḷhadhammoti dassento bhikkhū āmantesi. Usmīkatotiādi heṭṭhā vuttādhippāyameva. Atha kho bhagavāti ayampi pāṭiyekko anusandhi. Sātissa kira etadahosi – ‘‘bhagavā mayhaṃ maggaphalānaṃ upanissayo natthīti vadati, kiṃ sakkā upanissaye asati kātuṃ? Na hi tathāgatā saupanissayasseva dhammaṃ desenti, yassa kassaci desentiyeva. Ahaṃ buddhassa santikā sugatovādaṃ labhitvā saggasampattūpagaṃ kusalaṃ karissāmī’’ti. Athassa bhagavā, ‘‘nāhaṃ, moghapurisa, tuyhaṃ ovādaṃ vā anusāsaniṃ vā demī’’ti sugatovādaṃ paṭippassambhento imaṃ desanaṃ ārabhi. Tassattho heṭṭhā vuttanayeneva veditabbo. Idāni parisāya laddhiṃ sodhento, ‘‘idhāhaṃ bhikkhū paṭipucchissāmī’’tiādimāha. Taṃ sabbampi heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
400. ඉදානි විඤ්‌ඤාණස්‌ස සප්‌පච්‌චයභාවං දස්‌සෙතුං යං යදෙව, භික්‌ඛවෙතිආදිමාහ. තත්‌ථ මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්‌මෙ චාති සහාවජ්‌ජනෙන භවඞ්‌ගමනඤ්‌ච තෙභූමකධම්‌මෙ ච පටිච්‌ච. කට්‌ඨඤ්‌ච පටිච්‌චාතිආදි ඔපම්‌මනිදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. තෙන කිං දීපෙති? ද්‌වාරසඞ්‌කන්‌තියා අභාවං. යථා හි කට්‌ඨං පටිච්‌ච ජලමානො අග්‌ගි උපාදානපච්‌චයෙ සතියෙව ජලති, තස්‌මිං අසති පච්‌චයවෙකල්‌ලෙන තත්‌ථෙව වූපසම්‌මති, න සකලිකාදීනි සඞ්‌කමිත්‌වා සකලිකග්‌ගීතිආදිසඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡති, එවමෙව චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පන්‌නං විඤ්‌ඤාණං තස්‌මිං ද්‌වාරෙ චක්‌ඛුරූපආලොකමනසිකාරසඞ්‌ඛාතෙ පච්‌චයම්‌හි සතියෙව උප්‌පජ්‌ජති, තස්‌මිං අසති පච්‌චයවෙකල්‌ලෙන තත්‌ථෙව නිරුජ්‌ඣති, න සොතාදීනි සඞ්‌කමිත්‌වා සොතවිඤ්‌ඤාණන්‌තිආදිසඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡති . එස නයො සබ්‌බවාරෙසු. ඉති භගවා නාහං විඤ්‌ඤාණප්‌පවත්‌තෙ ද්‌වාරසඞ්‌කන්‌තිමත්‌තම්‌පි වදාමි, අයං පන සාති මොඝපුරිසො භවසඞ්‌කන්‌තිං වදතීති සාතිං නිග්‌ගහෙසි.
400. Idāni viññāṇassa sappaccayabhāvaṃ dassetuṃ yaṃ yadeva, bhikkhavetiādimāha. Tattha manañca paṭicca dhamme cāti sahāvajjanena bhavaṅgamanañca tebhūmakadhamme ca paṭicca. Kaṭṭhañca paṭiccātiādi opammanidassanatthaṃ vuttaṃ. Tena kiṃ dīpeti? Dvārasaṅkantiyā abhāvaṃ. Yathā hi kaṭṭhaṃ paṭicca jalamāno aggi upādānapaccaye satiyeva jalati, tasmiṃ asati paccayavekallena tattheva vūpasammati, na sakalikādīni saṅkamitvā sakalikaggītiādisaṅkhyaṃ gacchati, evameva cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppannaṃ viññāṇaṃ tasmiṃ dvāre cakkhurūpaālokamanasikārasaṅkhāte paccayamhi satiyeva uppajjati, tasmiṃ asati paccayavekallena tattheva nirujjhati, na sotādīni saṅkamitvā sotaviññāṇantiādisaṅkhyaṃ gacchati . Esa nayo sabbavāresu. Iti bhagavā nāhaṃ viññāṇappavatte dvārasaṅkantimattampi vadāmi, ayaṃ pana sāti moghapuriso bhavasaṅkantiṃ vadatīti sātiṃ niggahesi.
401. එවං විඤ්‌ඤාණස්‌ස සප්‌පච්‌චයභාවං දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි පන පඤ්‌චන්‌නම්‌පි ඛන්‌ධානං සප්‌පච්‌චයභාවං දස්‌සෙන්‌තො, භූතමිදන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ භූතමිදන්‌ති ඉදං ඛන්‌ධපඤ්‌චකං ජාතං භූතං නිබ්‌බත්‌තං, තුම්‌හෙපි තං භූතමිදන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, පස්‌සථාති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති තං පනෙතං ඛන්‌ධපඤ්‌චකං ආහාරසම්‌භවං පච්‌චයසම්‌භවං, සති පච්‌චයෙ උප්‌පජ්‌ජති එවං පස්‌සථාති පුච්‌ඡති. තදාහාරනිරොධාති තස්‌ස පච්‌චයස්‌ස නිරොධා. භූතමිදං නොස්‌සූති භූතං නු ඛො ඉදං, න නු ඛො භූතන්‌ති. තදාහාරසම්‌භවං නොස්‌සූති තං භූතං ඛන්‌ධපඤ්‌චකං පච්‌චයසම්‌භවං නු ඛො, න නු ඛොති. තදාහාරනිරොධාති තස්‌ස පච්‌චයස්‌ස නිරොධා. නිරොධධම්‌මං නොස්‌සූති තං ධම්‌මං නිරොධධම්‌මං නු ඛො, න නු ඛොති. සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතොති ඉදං ඛන්‌ධපඤ්‌චකං ජාතං භූතං නිබ්‌බත්‌තන්‌ති යාථාවසරසලක්‌ඛණතො විපස්‌සනාපඤ්‌ඤාය සම්‌මා පස්‌සන්‌තස්‌ස. පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨන්‌ති වුත්‌තනයෙනෙව විපස්‌සනාපඤ්‌ඤාය සුට්‌ඨු දිට්‌ඨං. එවං යෙ යෙ තං පුච්‌ඡං සල්‌ලක්‌ඛෙසුං, තෙසං තෙසං පටිඤ්‌ඤං ගණ්‌හන්‌තො පඤ්‌චන්‌නං ඛන්‌ධානං සප්‌පච්‌චයභාවං දස්‌සෙති.
401. Evaṃ viññāṇassa sappaccayabhāvaṃ dassetvā idāni pana pañcannampi khandhānaṃ sappaccayabhāvaṃ dassento, bhūtamidantiādimāha. Tattha bhūtamidanti idaṃ khandhapañcakaṃ jātaṃ bhūtaṃ nibbattaṃ, tumhepi taṃ bhūtamidanti, bhikkhave, passathāti. Tadāhārasambhavanti taṃ panetaṃ khandhapañcakaṃ āhārasambhavaṃ paccayasambhavaṃ, sati paccaye uppajjati evaṃ passathāti pucchati. Tadāhāranirodhāti tassa paccayassa nirodhā. Bhūtamidaṃ nossūti bhūtaṃ nu kho idaṃ, na nu kho bhūtanti. Tadāhārasambhavaṃ nossūti taṃ bhūtaṃ khandhapañcakaṃ paccayasambhavaṃ nu kho, na nu khoti. Tadāhāranirodhāti tassa paccayassa nirodhā. Nirodhadhammaṃ nossūti taṃ dhammaṃ nirodhadhammaṃ nu kho, na nu khoti. Sammappaññāya passatoti idaṃ khandhapañcakaṃ jātaṃ bhūtaṃ nibbattanti yāthāvasarasalakkhaṇato vipassanāpaññāya sammā passantassa. Paññāya sudiṭṭhanti vuttanayeneva vipassanāpaññāya suṭṭhu diṭṭhaṃ. Evaṃ ye ye taṃ pucchaṃ sallakkhesuṃ, tesaṃ tesaṃ paṭiññaṃ gaṇhanto pañcannaṃ khandhānaṃ sappaccayabhāvaṃ dasseti.
ඉදානි යාය පඤ්‌ඤාය තෙහි තං සප්‌පච්‌චයං සනිරොධං ඛන්‌ධපඤ්‌චකං සුදිට්‌ඨං, තත්‌ථ නිත්‌තණ්‌හභාවං පුච්‌ඡන්‌තො ඉමං චෙ තුම්‌හෙතිආදිමාහ. තත්‌ථ දිට්‌ඨින්‌ති විපස්‌සනාසම්‌මාදිට්‌ඨිං . සභාවදස්‌සනෙන පරිසුද්‌ධං. පච්‌චයදස්‌සනෙන පරියොදාතං. අල්‌ලීයෙථාති තණ්‌හාදිට්‌ඨීහි අල්‌ලීයිත්‌වා විහරෙය්‍යාථ. කෙලායෙථාති තණ්‌හාදිට්‌ඨීහි කීළමානා විහරෙය්‍යාථ . ධනායෙථාති ධනං විය ඉච්‌ඡන්‌තා ගෙධං ආපජ්‌ජෙය්‍යාථ. මමායෙථාති තණ්‌හාදිට්‌ඨීහි මමත්‌තං උප්‌පාදෙය්‍යාථ. නිත්‌ථරණත්‌ථාය නො ගහණත්‌ථායාති යො සො මයා චතුරොඝනිත්‌ථරණත්‌ථාය කුල්‌ලූපමො ධම්‌මො දෙසිතො, නො නිකන්‌තිවසෙන ගහණත්‌ථාය. අපි නු තං තුම්‌හෙ ආජානෙය්‍යාථාති. විපරියායෙන සුක්‌කපක්‌ඛො වෙදිතබ්‌බො.
Idāni yāya paññāya tehi taṃ sappaccayaṃ sanirodhaṃ khandhapañcakaṃ sudiṭṭhaṃ, tattha nittaṇhabhāvaṃ pucchanto imaṃ ce tumhetiādimāha. Tattha diṭṭhinti vipassanāsammādiṭṭhiṃ . Sabhāvadassanena parisuddhaṃ. Paccayadassanena pariyodātaṃ. Allīyethāti taṇhādiṭṭhīhi allīyitvā vihareyyātha. Kelāyethāti taṇhādiṭṭhīhi kīḷamānā vihareyyātha . Dhanāyethāti dhanaṃ viya icchantā gedhaṃ āpajjeyyātha. Mamāyethāti taṇhādiṭṭhīhi mamattaṃ uppādeyyātha. Nittharaṇatthāya no gahaṇatthāyāti yo so mayā caturoghanittharaṇatthāya kullūpamo dhammo desito, no nikantivasena gahaṇatthāya. Api nu taṃ tumhe ājāneyyāthāti. Vipariyāyena sukkapakkho veditabbo.
402. ඉදානි තෙසං ඛන්‌ධානං පච්‌චයං දස්‌සෙන්‌තො, චත්‌තාරොමෙ, භික්‌ඛවෙ, ආහාරාතිආදිමාහ, තම්‌පි වුත්‌තත්‌ථමෙව. යථා පන එකො ඉමං ජානාසීති වුත්‌තො, ‘‘න කෙවලං ඉමං, මාතරම්‌පිස්‌ස ජානාමි, මාතු මාතරම්‌පී’’ති එවං පවෙණිවසෙන ජානන්‌තො සුට්‌ඨු ජානාති නාම. එවමෙවං භගවා න කෙවලං ඛන්‌ධමත්‌තමෙව ජානාති, ඛන්‌ධානං පච්‌චයම්‌පි තෙසම්‌පි පච්‌චයානං පච්‌චයන්‌ති එවං සබ්‌බපච්‌චයපරම්‌පරං ජානාති. සො තං, බුද්‌ධබලං දීපෙන්‌තො ඉදානි පච්‌චයපරම්‌පරං දස්‌සෙතුං, ඉමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරො ආහාරාතිආදිමාහ. තං වුත්‌තත්‌ථමෙව. ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා…පෙ.… දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතීති එත්‌ථ පන පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථා විත්‌ථාරෙතබ්‌බා භවෙය්‍ය, සා විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ විත්‌ථාරිතාව.
402. Idāni tesaṃ khandhānaṃ paccayaṃ dassento, cattārome, bhikkhave, āhārātiādimāha, tampi vuttatthameva. Yathā pana eko imaṃ jānāsīti vutto, ‘‘na kevalaṃ imaṃ, mātarampissa jānāmi, mātu mātarampī’’ti evaṃ paveṇivasena jānanto suṭṭhu jānāti nāma. Evamevaṃ bhagavā na kevalaṃ khandhamattameva jānāti, khandhānaṃ paccayampi tesampi paccayānaṃ paccayanti evaṃ sabbapaccayaparamparaṃ jānāti. So taṃ, buddhabalaṃ dīpento idāni paccayaparamparaṃ dassetuṃ, ime ca, bhikkhave, cattāro āhārātiādimāha. Taṃ vuttatthameva. Iti kho, bhikkhave, avijjāpaccayā saṅkhārā…pe… dukkhakkhandhassa samudayo hotīti ettha pana paṭiccasamuppādakathā vitthāretabbā bhaveyya, sā visuddhimagge vitthāritāva.
404. ඉමස්‌මිං සති ඉදං හොතීති ඉමස්‌මිං අවිජ්‌ජාදිකෙ පච්‌චයෙ සති ඉදං සඞ්‌ඛාරාදිකං ඵලං හොති. ඉමස්‌සුප්‌පාදා ඉදං උප්‌පජ්‌ජතීති ඉමස්‌ස අවිජ්‌ජාදිකස්‌ස පච්‌චයස්‌ස උප්‌පාදා ඉදං සඞ්‌ඛාරාදිකං ඵලං උප්‌පජ්‌ජති, තෙනෙවාහ – ‘‘යදිදං අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා…පෙ.… සමුදයො හොතී’’ති. එවං වට්‌ටං දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි විවට්‌ටං දස්‌සෙන්‌තො, අවිජ්‌ජාය ත්‌වෙව අසෙසවිරාගනිරොධාතිආදිමාහ. තත්‌ථ අවිජ්‌ජාය ත්‌වෙවාති අවිජ්‌ජාය එව තු. අසෙසවිරාගනිරොධාති විරාගසඞ්‌ඛාතෙන මග්‌ගෙන අසෙසනිරොධා අනුප්‌පාදනිරොධා. සඞ්‌ඛාරනිරොධොති සඞ්‌ඛාරානං අනුප්‌පාදනිරොධො හොති, එවං නිරුද්‌ධානං පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධා විඤ්‌ඤාණනිරොධො හොති, විඤ්‌ඤාණාදීනඤ්‌ච නිරොධා නාමරූපාදීනි නිරුද්‌ධානියෙව හොන්‌තීති දස්‌සෙතුං සඞ්‌ඛාරනිරොධා විඤ්‌ඤාණනිරොධොතිආදිං වත්‌වා එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරොධො හොතීති වුත්‌තං. තත්‌ථ කෙවලස්‌සාති සකලස්‌ස, සුද්‌ධස්‌ස වා, සත්‌තවිරහිතස්‌සාති අත්‌ථො. දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌සාති දුක්‌ඛරාසිස්‌ස. නිරොධො හොතීති අනුප්‌පාදො හොති.
404.Imasmiṃ sati idaṃ hotīti imasmiṃ avijjādike paccaye sati idaṃ saṅkhārādikaṃ phalaṃ hoti. Imassuppādā idaṃ uppajjatīti imassa avijjādikassa paccayassa uppādā idaṃ saṅkhārādikaṃ phalaṃ uppajjati, tenevāha – ‘‘yadidaṃ avijjāpaccayā saṅkhārā…pe… samudayo hotī’’ti. Evaṃ vaṭṭaṃ dassetvā idāni vivaṭṭaṃ dassento, avijjāya tveva asesavirāganirodhātiādimāha. Tattha avijjāya tvevāti avijjāya eva tu. Asesavirāganirodhāti virāgasaṅkhātena maggena asesanirodhā anuppādanirodhā. Saṅkhāranirodhoti saṅkhārānaṃ anuppādanirodho hoti, evaṃ niruddhānaṃ pana saṅkhārānaṃ nirodhā viññāṇanirodho hoti, viññāṇādīnañca nirodhā nāmarūpādīni niruddhāniyeva hontīti dassetuṃ saṅkhāranirodhā viññāṇanirodhotiādiṃ vatvā evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodhohotīti vuttaṃ. Tattha kevalassāti sakalassa, suddhassa vā, sattavirahitassāti attho. Dukkhakkhandhassāti dukkharāsissa. Nirodho hotīti anuppādo hoti.
406. ඉමස්‌මිං අසතීතිආදි වුත්‌තපටිපක්‌ඛනයෙන වෙදිතබ්‌බං.
406.Imasmiṃ asatītiādi vuttapaṭipakkhanayena veditabbaṃ.
407. එවං වට්‌ටවිවට්‌ටං කථෙත්‌වා ඉදානි ඉමං ද්‌වාදසඞ්‌ගපච්‌චයවට්‌ටං සහ විපස්‌සනාය මග්‌ගෙන ජානන්‌තස්‌ස යා පටිධාවනා පහීයති, තස්‌සා අභාවං පුච්‌ඡන්‌තො අපි නු තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙතිආදිමාහ. තත්‌ථ එවං ජානන්‌තාති එවං සහවිපස්‌සනාය මග්‌ගෙන ජානන්‌තා. එවං පස්‌සන්‌තාති තස්‌සෙව වෙවචනං. පුබ්‌බන්‌තන්‌ති පුරිමකොට්‌ඨාසං, අතීතඛන්‌ධධාතුආයතනානීති අත්‌ථො. පටිධාවෙය්‍යාථාති තණ්‌හාදිට්‌ඨිවසෙන පටිධාවෙය්‍යාථ. සෙසං සබ්‌බාසවසුත්‌තෙ විත්‌ථාරිතමෙව.
407. Evaṃ vaṭṭavivaṭṭaṃ kathetvā idāni imaṃ dvādasaṅgapaccayavaṭṭaṃ saha vipassanāya maggena jānantassa yā paṭidhāvanā pahīyati, tassā abhāvaṃ pucchanto api nu tumhe, bhikkhavetiādimāha. Tattha evaṃ jānantāti evaṃ sahavipassanāya maggena jānantā. Evaṃ passantāti tasseva vevacanaṃ. Pubbantanti purimakoṭṭhāsaṃ, atītakhandhadhātuāyatanānīti attho. Paṭidhāveyyāthāti taṇhādiṭṭhivasena paṭidhāveyyātha. Sesaṃ sabbāsavasutte vitthāritameva.
ඉදානි නෙසං තත්‌ථ නිච්‌චලභාවං පුච්‌ඡන්‌තො, අපි නු තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, එවං ජානන්‌තා එවං පස්‌සන්‌තා එවං වදෙය්‍යාථ, සත්‌ථා නො ගරූතිආදිමාහ. තත්‌ථ ගරූති භාරිකො අකාමා අනුවත්‌තිතබ්‌බො . සමණොති බුද්‌ධසමණො. අඤ්‌ඤං සත්‌ථාරං උද්‌දිසෙය්‍යාථාති අයං සත්‌ථා අම්‌හාකං කිච්‌චං සාධෙතුං න සක්‌කොතීති අපි නු එවංසඤ්‌ඤිනො හුත්‌වා අඤ්‌ඤං බාහිරකං සත්‌ථාරං උද්‌දිසෙය්‍යාථ. පුථුසමණබ්‍රාහ්‌මණානන්‌ති එවංසඤ්‌ඤිනො හුත්‌වා පුථූනං තිත්‌ථියසමණානං චෙව බ්‍රාහ්‌මණානඤ්‌ච. වතකොතූහලමඞ්‌ගලානීති වතසමාදානානි ච දිට්‌ඨිකුතූහලානි ච දිට්‌ඨසුතමුතමඞ්‌ගලානි ච. තානි සාරතො පච්‌චාගච්‌ඡෙය්‍යාථාති එතානි සාරන්‌ති එවංසඤ්‌ඤිනො හුත්‌වා පටිආගච්‌ඡෙය්‍යාථ. එවං නිස්‌සට්‌ඨානි ච පුන ගණ්‌හෙය්‍යාථාති අත්‌ථො. සාමං ඤාතන්‌ති සයං ඤාණෙන ඤාතං. සාමං දිට්‌ඨන්‌ති සයං පඤ්‌ඤාචක්‌ඛුනා දිට්‌ඨං. සාමං විදිතන්‌ති සයං විභාවිතං පාකටං කතං. උපනීතා ඛො මෙ තුම්‌හෙති මයා, භික්‌ඛවෙ, තුම්‌හෙ ඉමිනා සන්‌දිට්‌ඨිකාදිසභාවෙන ධම්‌මෙන නිබ්‌බානං උපනීතා, පාපිතාති අත්‌ථො. සන්‌දිට්‌ඨිකොතිආදීනමත්‌ථො විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ විත්‌ථාරිතො. ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තන්‌ති එතං වචනමිදං තුම්‌හෙහි සාමං ඤාතාදිභාවං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
Idāni nesaṃ tattha niccalabhāvaṃ pucchanto, api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā evaṃ vadeyyātha, satthā no garūtiādimāha. Tattha garūti bhāriko akāmā anuvattitabbo . Samaṇoti buddhasamaṇo. Aññaṃ satthāraṃ uddiseyyāthāti ayaṃ satthā amhākaṃ kiccaṃ sādhetuṃ na sakkotīti api nu evaṃsaññino hutvā aññaṃ bāhirakaṃ satthāraṃ uddiseyyātha. Puthusamaṇabrāhmaṇānanti evaṃsaññino hutvā puthūnaṃ titthiyasamaṇānaṃ ceva brāhmaṇānañca. Vatakotūhalamaṅgalānīti vatasamādānāni ca diṭṭhikutūhalāni ca diṭṭhasutamutamaṅgalāni ca. Tāni sārato paccāgaccheyyāthāti etāni sāranti evaṃsaññino hutvā paṭiāgaccheyyātha. Evaṃ nissaṭṭhāni ca puna gaṇheyyāthāti attho. Sāmaṃ ñātanti sayaṃ ñāṇena ñātaṃ. Sāmaṃ diṭṭhanti sayaṃ paññācakkhunā diṭṭhaṃ. Sāmaṃ viditanti sayaṃ vibhāvitaṃ pākaṭaṃ kataṃ. Upanītā kho me tumheti mayā, bhikkhave, tumhe iminā sandiṭṭhikādisabhāvena dhammena nibbānaṃ upanītā, pāpitāti attho. Sandiṭṭhikotiādīnamattho visuddhimagge vitthārito. Idametaṃ paṭicca vuttanti etaṃ vacanamidaṃ tumhehi sāmaṃ ñātādibhāvaṃ paṭicca vuttaṃ.
408. තිණ්‌ණං ඛො පන, භික්‌ඛවෙති කස්‌මා ආරභි? නනු හෙට්‌ඨා වට්‌ටවිවට්‌ටවසෙන දෙසනා මත්‌ථකං පාපිතාති? ආම පාපිතා. අයං පන පාටිඑක්‌කො අනුසන්‌ධි , ‘‘අයඤ්‌හි ලොකසන්‌නිවාසො පටිසන්‌ධිසම්‌මූළ්‌හො, තස්‌ස සම්‌මොහට්‌ඨානං විද්‌ධංසෙත්‌වා පාකටං කරිස්‌සාමී’’ති ඉමං දෙසනං ආරභි. අපිච වට්‌ටමූලං අවිජ්‌ජා, විවට්‌ටමූලං බුද්‌ධුප්‌පාදො, ඉති වට්‌ටමූලං අවිජ්‌ජං විවට්‌ටමූලඤ්‌ච බුද්‌ධුප්‌පාදං දස්‌සෙත්‌වාපි, ‘‘පුන එකවාරං වට්‌ටවිවට්‌ටවසෙන දෙසනං මත්‌ථකං පාපෙස්‌සාමී’’ති ඉමං දෙසනං ආරභි. තත්‌ථ සන්‌නිපාතාති සමොධානෙන පිණ්‌ඩභාවෙන. ගබ්‌භස්‌සාති ගබ්‌භෙ නිබ්‌බත්‌තනකසත්‌තස්‌ස. අවක්‌කන්‌ති හොතීති නිබ්‌බත්‌ති හොති. කත්‌ථචි හි ගබ්‌භොති මාතුකුච්‌ඡි වුත්‌තො. යථාහ –
408.Tiṇṇaṃ kho pana, bhikkhaveti kasmā ārabhi? Nanu heṭṭhā vaṭṭavivaṭṭavasena desanā matthakaṃ pāpitāti? Āma pāpitā. Ayaṃ pana pāṭiekko anusandhi , ‘‘ayañhi lokasannivāso paṭisandhisammūḷho, tassa sammohaṭṭhānaṃ viddhaṃsetvā pākaṭaṃ karissāmī’’ti imaṃ desanaṃ ārabhi. Apica vaṭṭamūlaṃ avijjā, vivaṭṭamūlaṃ buddhuppādo, iti vaṭṭamūlaṃ avijjaṃ vivaṭṭamūlañca buddhuppādaṃ dassetvāpi, ‘‘puna ekavāraṃ vaṭṭavivaṭṭavasena desanaṃ matthakaṃ pāpessāmī’’ti imaṃ desanaṃ ārabhi. Tattha sannipātāti samodhānena piṇḍabhāvena. Gabbhassāti gabbhe nibbattanakasattassa. Avakkanti hotīti nibbatti hoti. Katthaci hi gabbhoti mātukucchi vutto. Yathāha –
‘‘යමෙකරත්‌තිං පඨමං, ගබ්‌භෙ වසති මාණවො;
‘‘Yamekarattiṃ paṭhamaṃ, gabbhe vasati māṇavo;
අබ්‌භුට්‌ඨිතොව සො යාති, ස ගච්‌ඡං න නිවත්‌තතී’’ති. (ජා. 1.15.363);
Abbhuṭṭhitova so yāti, sa gacchaṃ na nivattatī’’ti. (jā. 1.15.363);
කත්‌ථචි ගබ්‌භෙ නිබ්‌බත්‌තනසත්‌තො. යථාහ – ‘‘යථා ඛො, පනානන්‌ද, අඤ්‌ඤා ඉත්‌ථිකා නව වා දස වා මාසෙ ගබ්‌භං කුච්‌ඡිනා පරිහරිත්‌වා විජායන්‌තී’’ති (ම. නි. 3.205). ඉධ සත්‌තො අධිප්‌පෙතො, තං සන්‌ධාය වුත්‌තං ‘‘ගබ්‌භස්‌ස අවක්‌කන්‌ති හොතී’’ති.
Katthaci gabbhe nibbattanasatto. Yathāha – ‘‘yathā kho, panānanda, aññā itthikā nava vā dasa vā māse gabbhaṃ kucchinā pariharitvā vijāyantī’’ti (ma. ni. 3.205). Idha satto adhippeto, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘gabbhassa avakkanti hotī’’ti.
ඉධාති ඉමස්‌මිං සත්‌තලොකෙ. මාතා ච උතුනී හොතීති ඉදං උතුසමයං සන්‌ධාය වුත්‌තං. මාතුගාමස්‌ස කිර යස්‌මිං ඔකාසෙ දාරකො නිබ්‌බත්‌තති, තත්‌ථ මහතී ලොහිතපීළකා සණ්‌ඨහිත්‌වා භිජ්‌ජිත්‌වා පග්‌ඝරති, වත්‌ථු සුද්‌ධං හොති, සුද්‌ධෙ වත්‌ථුම්‌හි මාතාපිතූසු එකවාරං සන්‌නිපතිතෙසු යාව සත්‌ත දිවසානි ඛෙත්‌තමෙව හොති. තස්‌මිං සමයෙ හත්‌ථග්‌ගාහවෙණිග්‌ගාහාදිනා අඞ්‌ගපරාමසනෙනපි දාරකො නිබ්‌බත්‌තතියෙව. ගන්‌ධබ්‌බොති තත්‍රූපගසත්‌තො. පච්‌චුපට්‌ඨිතො හොතීති න මාතාපිතූනං සන්‌නිපාතං ඔලොකයමානො සමීපෙ ඨිතො පච්‌චුපට්‌ඨිතො නාම හොති. කම්‌මයන්‌තයන්‌තිතො පන එකො සත්‌තො තස්‌මිං ඔකාසෙ නිබ්‌බත්‌තනකො හොතීති අයමෙත්‌ථ අධිප්‌පායො. සංසයෙනාති ‘‘අරොගො නු ඛො භවිස්‌සාමි අහං වා, පුත්‌තො වා මෙ’’ති එවං මහන්‌තෙන ජීවිතසංසයෙන. ලොහිතඤ්‌හෙතං, භික්‌ඛවෙති තදා කිර මාතුලොහිතං තං ඨානං සම්‌පත්‌තං පුත්‌තසිනෙහෙන පණ්‌ඩරං හොති. තස්‌මා එවමාහ. වඞ්‌කකන්‌ති ගාමදාරකානං කීළනකං ඛුද්‌දකනඞ්‌ගලං. ඝටිකා වුච්‌චති දීඝදණ්‌ඩෙන රස්‌සදණ්‌ඩකං පහරණකීළා. මොක්‌ඛචිකන්‌ති සම්‌පරිවත්‌තකකීළා, ආකාසෙ වා දණ්‌ඩකං ගහෙත්‌වා භූමියං වා සීසං ඨපෙත්‌වා හෙට්‌ඨුපරියභාවෙන පරිවත්‌තනකීළනන්‌ති වුත්‌තං හොති. චිඞ්‌ගුලකං වුච්‌චති තාලපණ්‌ණාදීහි කතං වාතප්‌පහාරෙන පරිබ්‌භමනචක්‌කං . පත්‌තාළ්‌හකං වුච්‌චති පණ්‌ණනාළිකා, තාය වාලිකාදීනි මිනන්‌තා කීළන්‌ති. රථකන්‌ති ඛුද්‌දකරථං. ධනුකම්‌පි ඛුද්‌දකධනුමෙව.
Idhāti imasmiṃ sattaloke. Mātā ca utunī hotīti idaṃ utusamayaṃ sandhāya vuttaṃ. Mātugāmassa kira yasmiṃ okāse dārako nibbattati, tattha mahatī lohitapīḷakā saṇṭhahitvā bhijjitvā paggharati, vatthu suddhaṃ hoti, suddhe vatthumhi mātāpitūsu ekavāraṃ sannipatitesu yāva satta divasāni khettameva hoti. Tasmiṃ samaye hatthaggāhaveṇiggāhādinā aṅgaparāmasanenapi dārako nibbattatiyeva. Gandhabboti tatrūpagasatto. Paccupaṭṭhito hotīti na mātāpitūnaṃ sannipātaṃ olokayamāno samīpe ṭhito paccupaṭṭhito nāma hoti. Kammayantayantito pana eko satto tasmiṃ okāse nibbattanako hotīti ayamettha adhippāyo. Saṃsayenāti ‘‘arogo nu kho bhavissāmi ahaṃ vā, putto vā me’’ti evaṃ mahantena jīvitasaṃsayena. Lohitañhetaṃ, bhikkhaveti tadā kira mātulohitaṃ taṃ ṭhānaṃ sampattaṃ puttasinehena paṇḍaraṃ hoti. Tasmā evamāha. Vaṅkakanti gāmadārakānaṃ kīḷanakaṃ khuddakanaṅgalaṃ. Ghaṭikā vuccati dīghadaṇḍena rassadaṇḍakaṃ paharaṇakīḷā. Mokkhacikanti samparivattakakīḷā, ākāse vā daṇḍakaṃ gahetvā bhūmiyaṃ vā sīsaṃ ṭhapetvā heṭṭhupariyabhāvena parivattanakīḷananti vuttaṃ hoti. Ciṅgulakaṃ vuccati tālapaṇṇādīhi kataṃ vātappahārena paribbhamanacakkaṃ . Pattāḷhakaṃ vuccati paṇṇanāḷikā, tāya vālikādīni minantā kīḷanti. Rathakanti khuddakarathaṃ. Dhanukampi khuddakadhanumeva.
409. සාරජ්‌ජතීති රාගං උප්‌පාදෙති. බ්‍යාපජ්‌ජතීති බ්‍යාපාදං උප්‌පාදෙති. අනුපට්‌ඨිතකායසතීති කායෙ සති කායසති, තං අනුපට්‌ඨපෙත්‌වාති අත්‌ථො. පරිත්‌තචෙතසොති අකුසලචිත්‌තො. යත්‌ථස්‌ස තෙ පාපකාති යස්‌සං ඵලසමාපත්‌තියං එතෙ නිරුජ්‌ඣන්‌ති, තං න ජානාති නාධිගච්‌ඡතීති අත්‌ථො. අනුරොධවිරොධන්‌ති රාගඤ්‌චෙව දොසඤ්‌ච. අභිනන්‌දතීති තණ්‌හාවසෙන අභිනන්‌දති, තණ්‌හාවසෙනෙව අහො සුඛන්‌තිආදීනි වදන්‌තො අභිවදති. අජ්‌ඣොසාය තිට්‌ඨතීති තණ්‌හාඅජ්‌ඣොසානගහණෙන ගිලිත්‌වා පරිනිට්‌ඨපෙත්‌වා ගණ්‌හාති. සුඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා අභිනන්‌දතු, දුක්‌ඛං කථං අභිනන්‌දතීති? ‘‘අහං දුක්‌ඛිතො මම දුක්‌ඛ’’න්‌ති ගණ්‌හන්‌තො අභිනන්‌දති නාම. උප්‌පජ්‌ජති නන්‌දීති තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජති. තදුපාදානන්‌ති සාව තණ්‌හා ගහණට්‌ඨෙන උපාදානං නාම. තස්‌ස උපාදානපච්‌චයා භවො…පෙ.… සමුදයො හොතීති, ඉදඤ්‌හි භගවතා පුන එකවාරං ද්‌විසන්‌ධි තිසඞ්‌ඛෙපං පච්‌චයාකාරවට්‌ටං දස්‌සිතං.
409.Sārajjatīti rāgaṃ uppādeti. Byāpajjatīti byāpādaṃ uppādeti. Anupaṭṭhitakāyasatīti kāye sati kāyasati, taṃ anupaṭṭhapetvāti attho. Parittacetasoti akusalacitto. Yatthassa te pāpakāti yassaṃ phalasamāpattiyaṃ ete nirujjhanti, taṃ na jānāti nādhigacchatīti attho. Anurodhavirodhanti rāgañceva dosañca. Abhinandatīti taṇhāvasena abhinandati, taṇhāvaseneva aho sukhantiādīni vadanto abhivadati. Ajjhosāya tiṭṭhatīti taṇhāajjhosānagahaṇena gilitvā pariniṭṭhapetvā gaṇhāti. Sukhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā abhinandatu, dukkhaṃ kathaṃ abhinandatīti? ‘‘Ahaṃ dukkhito mama dukkha’’nti gaṇhanto abhinandati nāma. Uppajjati nandīti taṇhā uppajjati. Tadupādānanti sāva taṇhā gahaṇaṭṭhena upādānaṃ nāma. Tassa upādānapaccayā bhavo…pe… samudayo hotīti, idañhi bhagavatā puna ekavāraṃ dvisandhi tisaṅkhepaṃ paccayākāravaṭṭaṃ dassitaṃ.
410-4. ඉදානි විවට්‌ටං දස්‌සෙතුං ඉධ, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජතීතිආදිමාහ. තත්‌ථ අප්‌පමාණචෙතසොති අප්‌පමාණං ලොකුත්‌තරං චෙතො අස්‌සාති අප්‌පමාණචෙතසො, මග්‌ගචිත්‌තසමඞ්‌ගීති අත්‌ථො. ඉමං ඛො මෙ තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, සංඛිත්‌තෙන තණ්‌හාසඞ්‌ඛයවිමුත්‌තිං ධාරෙථාති, භික්‌ඛවෙ, ඉමං සංඛිත්‌තෙන දෙසිතං මය්‌හං, තණ්‌හාසඞ්‌ඛයවිමුත්‌තිදෙසනං තුම්‌හෙ නිච්‌චකාලං ධාරෙය්‍යාථ මා පමජ්‌ජෙය්‍යාථ. දෙසනා හි එත්‌ථ විමුත්‌තිපටිලාභහෙතුතො විමුත්‌තීති වුත්‌තා. මහාතණ්‌හාජාලතණ්‌හාසඞ්‌ඝාටපටිමුක්‌කන්‌ති තණ්‌හාව සංසිබ්‌බිතට්‌ඨෙන මහාතණ්‌හාජාලං, සඞ්‌ඝටිතට්‌ඨෙන සඞ්‌ඝාටන්‌ති වුච්‌චති; ඉති ඉමස්‌මිං මහාතණ්‌හාජාලෙ තණ්‌හාසඞ්‌ඝාටෙ ච ඉමං සාතිං භික්‌ඛුං කෙවට්‌ටපුත්‌තං පටිමුක්‌කං ධාරෙථ. අනුපවිට්‌ඨො අන්‌තොගධොති නං ධාරෙථාති අත්‌ථො. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.
410-4. Idāni vivaṭṭaṃ dassetuṃ idha, bhikkhave, tathāgato loke uppajjatītiādimāha. Tattha appamāṇacetasoti appamāṇaṃ lokuttaraṃ ceto assāti appamāṇacetaso, maggacittasamaṅgīti attho. Imaṃ kho me tumhe, bhikkhave, saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ dhārethāti, bhikkhave, imaṃ saṃkhittena desitaṃ mayhaṃ, taṇhāsaṅkhayavimuttidesanaṃ tumhe niccakālaṃ dhāreyyātha mā pamajjeyyātha. Desanā hi ettha vimuttipaṭilābhahetuto vimuttīti vuttā. Mahātaṇhājālataṇhāsaṅghāṭapaṭimukkanti taṇhāva saṃsibbitaṭṭhena mahātaṇhājālaṃ, saṅghaṭitaṭṭhena saṅghāṭanti vuccati; iti imasmiṃ mahātaṇhājāle taṇhāsaṅghāṭe ca imaṃ sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ paṭimukkaṃ dhāretha. Anupaviṭṭho antogadhoti naṃ dhārethāti attho. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
මහාතණ්‌හාසඞ්‌ඛයසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 8. මහාතණ්‌හාසඞ්‌ඛයසුත්‌තං • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 8. මහාතණ්‌හාසඞ්‌ඛයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
