Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ౩. మహావచ్ఛసుత్తవణ్ణనా

    3. Mahāvacchasuttavaṇṇanā

    ౧౯౩. సహ కథా ఏతస్స అత్థీతి సహకథీ, ‘‘మయం పుచ్ఛావసేన తుమ్హే విస్సజ్జనవసేనా’’తి ఏవం సహపవత్తకథోతి అత్థో. ఏతస్సేవ కథితాని, తత్థ పఠమే విజ్జాత్తయం దేసితం, దుతియే అగ్గినా దస్సితన్తి తేవిజ్జవచ్ఛసుత్తం అగ్గివచ్ఛసుత్తన్తి నామం విసేసేత్వా వుత్తం. సీఘం లద్ధిం న విస్సజ్జేన్తి, యస్మా సఙ్ఖారానం నియతోయం వినాసో అనఞ్ఞసముప్పాదో, హేతుసముప్పన్నాపి న చిరేన నిజ్ఝానం ఖమన్తి, న లహుం. తేనాహ ‘‘వసాతేల …పే॰… సుజ్ఝన్తీ’’తి. పచ్ఛిమగమనం ఞాణస్స పరిపాకం గతత్తా. యట్ఠిం ఆలమ్బిత్వా ఉదకం తరితుం ఓతరన్తో పురిసో ‘‘యట్ఠిం ఓతరిత్వా ఉదకే పతమానో’’తి వుత్తో. కమ్మపథవసేన విత్థారదేసనన్తి సంఖిత్తదేసనం ఉపాదాయ వుత్తం. తేనాహ ‘‘మూలవసేన చేత్థా’’తిఆది. విత్థారసదిసాతి కమ్మపథవసేన ఇధ దేసితదేసనావ మూలవసేన దేసితదేసనం ఉపాదాయ విత్థారసదిసా. విత్థారదేసనా నామ నత్థీతి న కేవలం అయమేవ, అథ ఖో సబ్బాపి బుద్ధానం నిప్పరియాయేన ఉజుకేన నిరవసేసతో విత్థారదేసనా నామ నత్థి దేసనాఞాణస్స మహావిసయతాయ కరణసమ్పత్తియా చ తజ్జాయ మహానుభావత్తా సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణస్స. సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణసమఙ్గితాయ హి అవసేసపటిసమ్భిదానుభావితాయ అపరిమితకాలసమ్భతఞాణసమ్భారసముదాగతాయ కదాచిపి పరిక్ఖయానరహాయ అనఞ్ఞసాధారణాయ పటిభానపటిసమ్భిదాయ పహూతజివ్హాదితదనురూపరూపకాయసమ్పత్తిసమ్పదాయ విత్థారియమానా భగవతో దేసనా కథం పరిమితా పరిచ్ఛిన్నా భవేయ్య, మహాకారుణికతాయ పన భగవా వేనేయ్యజ్ఝాసయానురూపం తత్థ తత్థ పరిమితం పరిచ్ఛిన్నం కత్వా నిట్ఠపేతి. అయఞ్చ అత్థో మహాసీహనాదసుత్తేన (మ॰ ని॰ ౧.౧౪౬ ఆదయో) దీపేతబ్బో. సబ్బం సంఖిత్తమేవ అత్తజ్ఝాసయవసేన అకథేత్వా బోధనేయ్యపుగ్గలజ్ఝాసయవసేన దేసనాయ నిట్ఠాపితత్తా. న చేత్థ ధమ్మసాసనవిరోధో పరియాయం అనిస్సాయ యథాధమ్మం ధమ్మానం బోధితత్తా సబ్బలహుత్తా చాతి.

    193. Saha kathā etassa atthīti sahakathī, ‘‘mayaṃ pucchāvasena tumhe vissajjanavasenā’’ti evaṃ sahapavattakathoti attho. Etasseva kathitāni, tattha paṭhame vijjāttayaṃ desitaṃ, dutiye agginā dassitanti tevijjavacchasuttaṃ aggivacchasuttanti nāmaṃ visesetvā vuttaṃ. Sīghaṃ laddhiṃ na vissajjenti, yasmā saṅkhārānaṃ niyatoyaṃ vināso anaññasamuppādo, hetusamuppannāpi na cirena nijjhānaṃ khamanti, na lahuṃ. Tenāha ‘‘vasātela…pe… sujjhantī’’ti. Pacchimagamanaṃ ñāṇassa paripākaṃ gatattā. Yaṭṭhiṃ ālambitvā udakaṃ tarituṃ otaranto puriso ‘‘yaṭṭhiṃ otaritvā udake patamāno’’ti vutto. Kammapathavasena vitthāradesananti saṃkhittadesanaṃ upādāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘mūlavasena cetthā’’tiādi. Vitthārasadisāti kammapathavasena idha desitadesanāva mūlavasena desitadesanaṃ upādāya vitthārasadisā. Vitthāradesanā nāma natthīti na kevalaṃ ayameva, atha kho sabbāpi buddhānaṃ nippariyāyena ujukena niravasesato vitthāradesanā nāma natthi desanāñāṇassa mahāvisayatāya karaṇasampattiyā ca tajjāya mahānubhāvattā sabbaññutaññāṇassa. Sabbaññutaññāṇasamaṅgitāya hi avasesapaṭisambhidānubhāvitāya aparimitakālasambhatañāṇasambhārasamudāgatāya kadācipi parikkhayānarahāya anaññasādhāraṇāya paṭibhānapaṭisambhidāya pahūtajivhāditadanurūparūpakāyasampattisampadāya vitthāriyamānā bhagavato desanā kathaṃ parimitā paricchinnā bhaveyya, mahākāruṇikatāya pana bhagavā veneyyajjhāsayānurūpaṃ tattha tattha parimitaṃ paricchinnaṃ katvā niṭṭhapeti. Ayañca attho mahāsīhanādasuttena (ma. ni. 1.146 ādayo) dīpetabbo. Sabbaṃ saṃkhittameva attajjhāsayavasena akathetvā bodhaneyyapuggalajjhāsayavasena desanāya niṭṭhāpitattā. Na cettha dhammasāsanavirodho pariyāyaṃ anissāya yathādhammaṃ dhammānaṃ bodhitattā sabbalahuttā cāti.

    ౧౯౪. సత్త ధమ్మా కామావచరా సమ్పత్తసమాదానవిరతీనం ఇధాధిప్పేతత్తా.

    194.Satta dhammā kāmāvacarā sampattasamādānaviratīnaṃ idhādhippetattā.

    అనియమేత్వాతి ‘‘సమ్మాసమ్బుద్ధో, సావకో’’తి వా నియమం విసేసేన అకత్వా. అత్తానమేవ…పే॰… వేదితబ్బం, తథా హి పరిబ్బాజకో ‘‘తిట్ఠతు భవం గోతమో’’తి ఆహ.

    Aniyametvāti ‘‘sammāsambuddho, sāvako’’ti vā niyamaṃ visesena akatvā. Attānameva…pe… veditabbaṃ, tathā hi paribbājako ‘‘tiṭṭhatu bhavaṃ gotamo’’ti āha.

    ౧౯౫. సత్థావ అరహా హోతి పటిపత్తియా పారిపూరిభావతో. తస్మిం బ్యాకతేతి తస్మిం ‘‘ఏకభిక్ఖుపి సావకో’’తిఆదినా సుట్ఠు పఞ్హే కథితే.

    195.Satthāvaarahā hoti paṭipattiyā pāripūribhāvato. Tasmiṃ byākateti tasmiṃ ‘‘ekabhikkhupi sāvako’’tiādinā suṭṭhu pañhe kathite.

    ౧౯౬. సమ్పాదకోతి పటిపత్తిసమ్పాదకో.

    196.Sampādakoti paṭipattisampādako.

    ౧౯౭. సేఖాయ విజ్జాయాతి సేఖలక్ఖణప్పత్తాయ మగ్గపఞ్ఞాయ సాతిసయం కత్వా కరణవసేన వుత్తా, ఫలపఞ్ఞా పన తాయ పత్తబ్బత్తా కమ్మభావేన వుత్తా. తేనాహ ‘‘హేట్ఠిమఫలత్తయం పత్తబ్బ’’న్తి. ఇమం పనేత్థ అవిపరీతమత్థం పాళితో ఏవ విఞ్ఞాయమానం అప్పటివిజ్ఝనతో వితణ్డవాదీ ‘‘యావతకం సేఖేన పత్తబ్బం, అనుప్పత్తం తం మయా’’తి వచనలేసం గహేత్వా ‘‘అరహత్తమగ్గోపి అనేన పత్తోయేవా’’తి వదతి. ఏవన్తి ఇదాని వుచ్చమానాయ గాథాయ.

    197.Sekhāyavijjāyāti sekhalakkhaṇappattāya maggapaññāya sātisayaṃ katvā karaṇavasena vuttā, phalapaññā pana tāya pattabbattā kammabhāvena vuttā. Tenāha ‘‘heṭṭhimaphalattayaṃ pattabba’’nti. Imaṃ panettha aviparītamatthaṃ pāḷito eva viññāyamānaṃ appaṭivijjhanato vitaṇḍavādī ‘‘yāvatakaṃ sekhena pattabbaṃ, anuppattaṃ taṃ mayā’’ti vacanalesaṃ gahetvā ‘‘arahattamaggopi anena pattoyevā’’ti vadati. Evanti idāni vuccamānāya gāthāya.

    కిలేసాని పహాయ పఞ్చాతి పఞ్చోరమ్భాగియసంయోజనసఙ్ఖాతే సంకిలేసే పహాయ పజహిత్వా, పహానహేతు వా. పరిపుణ్ణసేఖోతి సబ్బసో వడ్ఢితసేఖధమ్మో. అపరిహానధమ్మోతి అపరిహానసభావో. న హి యస్స ఫాతిగతేహి సీలాదిధమ్మేహి పరిహాని అత్థి, సమాధిమ్హి పరిపూరకారితాయ చేతోవసిప్పత్తో. తేనాహ ‘‘సమాహితిన్ద్రియో’’తి. అపరిహానధమ్మత్తావ ఠితత్తో.

    Kilesāni pahāya pañcāti pañcorambhāgiyasaṃyojanasaṅkhāte saṃkilese pahāya pajahitvā, pahānahetu vā. Paripuṇṇasekhoti sabbaso vaḍḍhitasekhadhammo. Aparihānadhammoti aparihānasabhāvo. Na hi yassa phātigatehi sīlādidhammehi parihāni atthi, samādhimhi paripūrakāritāya cetovasippatto. Tenāha ‘‘samāhitindriyo’’ti. Aparihānadhammattāva ṭhitatto.

    అనాగామినా హి అసేఖభావావహా ధమ్మా పరిపూరేతబ్బా, న సేఖభావావహాతి సో ఏకన్తపరిపుణ్ణే సేఖో వుత్తో. ఏతం న బుద్ధవచనన్తి ‘‘మగ్గో బహుచిత్తక్ఖణికో’’తి ఏతం వచనం న బుద్ధవచనం అనన్తరేకన్తవిపాకదానతో, బహుక్ఖత్తుం పవత్తనే పయోజనాభావతో చ లోకుత్తరకుసలస్స, ‘‘సమాధిమానన్తరికఞ్ఞమాహు (ఖు॰ పా॰ ౬.౫; సు॰ ని॰ ౨౨౮), న పారం దిగుణం యన్తీ’’తి (సు॰ ని॰ ౭౧౯) ఏవమాదీని సుత్తపదాని ఏతస్సత్థసాధకాని. ఓరమ్భాగియసంయోజనప్పహానేన సేక్ఖధమ్మపరిపూరిభావస్స వుత్తతాయ అత్థో తవ వచనేన విరుజ్ఝతీతి. అస్స ఆయస్మతో వచ్ఛస్స.

    Anāgāminā hi asekhabhāvāvahā dhammā paripūretabbā, na sekhabhāvāvahāti so ekantaparipuṇṇe sekho vutto. Etaṃ na buddhavacananti ‘‘maggo bahucittakkhaṇiko’’ti etaṃ vacanaṃ na buddhavacanaṃ anantarekantavipākadānato, bahukkhattuṃ pavattane payojanābhāvato ca lokuttarakusalassa, ‘‘samādhimānantarikaññamāhu (khu. pā. 6.5; su. ni. 228), na pāraṃ diguṇaṃ yantī’’ti (su. ni. 719) evamādīni suttapadāni etassatthasādhakāni. Orambhāgiyasaṃyojanappahānena sekkhadhammaparipūribhāvassa vuttatāya attho tava vacanena virujjhatīti. Assa āyasmato vacchassa.

    ౧౯౮. అభిఞ్ఞా వా కారణన్తి యఞ్హి తం తత్ర తత్ర సక్ఖిభబ్బతాసఙ్ఖాతం ఇద్ధివిధపచ్చనుభవనాది, తస్స అభిఞ్ఞా కారణం. అథ ఇద్ధివిధపచ్చనుభవనాది అభిఞ్ఞా, ఏవం సతి అభిఞ్ఞాపాదకజ్ఝానం కారణం. అవసానే ఛట్ఠాభిఞ్ఞాయ పన అరహత్తం. ఏత్థ చ యస్మా పఠమసుత్తే ఆసవక్ఖయో అధిప్పేతో, ఆసవా ఖీణా ఏవ, న పున ఖేపేతబ్బా, తస్మా తత్థ ‘‘యావదేవా’’తి న వుత్తం. ఇధ ఫలసమాపత్తి అధిప్పేతా, సా చ పునప్పునం సమాపజ్జీయతి, తస్మా ‘‘యావదేవా’’తి వుత్తం. తతో ఏవ హి ‘‘అరహత్తం వా కారణ’’న్తి వుత్తం. తఞ్హి ‘‘కుదాస్సు నామాహం తదాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరిస్సామి, యదరియా ఏతరహి ఉపసమ్పజ్జ విహరన్తీ’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౪౬౫; ౩.౩౦౭) అనుత్తరేసు విమోక్ఖేసు పిహం ఉపట్ఠపేత్వా అభిఞ్ఞా నిబ్బత్తేన్తస్స కారణం, తయిదం సబ్బసాధారణం న హోతీతి సాధారణవసేన నం దస్సేన్తో ‘‘అరహత్తస్స విపస్సనా వా’’తి ఆహ.

    198.Abhiññā vā kāraṇanti yañhi taṃ tatra tatra sakkhibhabbatāsaṅkhātaṃ iddhividhapaccanubhavanādi, tassa abhiññā kāraṇaṃ. Atha iddhividhapaccanubhavanādi abhiññā, evaṃ sati abhiññāpādakajjhānaṃ kāraṇaṃ. Avasāne chaṭṭhābhiññāya pana arahattaṃ. Ettha ca yasmā paṭhamasutte āsavakkhayo adhippeto, āsavā khīṇā eva, na puna khepetabbā, tasmā tattha ‘‘yāvadevā’’ti na vuttaṃ. Idha phalasamāpatti adhippetā, sā ca punappunaṃ samāpajjīyati, tasmā ‘‘yāvadevā’’ti vuttaṃ. Tato eva hi ‘‘arahattaṃ vā kāraṇa’’nti vuttaṃ. Tañhi ‘‘kudāssu nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja viharissāmi, yadariyā etarahi upasampajja viharantī’’ti (ma. ni. 1.465; 3.307) anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhapetvā abhiññā nibbattentassa kāraṇaṃ, tayidaṃ sabbasādhāraṇaṃ na hotīti sādhāraṇavasena naṃ dassento ‘‘arahattassa vipassanā vā’’ti āha.

    ౨౦౦. పరిచరన్తి నామ విప్పకతబ్రహ్మచరియవాసత్తా. పరిచిణ్ణో హోతి సావకేన నామ సత్థు ధమ్మే కత్తబ్బా పరిచరియా సమ్మదేవ నిట్ఠాపితత్తా. తేనాహ ‘‘ఇతి…పే॰… థేరో ఏవమాహా’’తి. తేసం గుణానన్తి తేసం అసేక్ఖగుణానం. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    200.Paricaranti nāma vippakatabrahmacariyavāsattā. Pariciṇṇo hoti sāvakena nāma satthu dhamme kattabbā paricariyā sammadeva niṭṭhāpitattā. Tenāha ‘‘iti…pe… thero evamāhā’’ti. Tesaṃ guṇānanti tesaṃ asekkhaguṇānaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.

    మహావచ్ఛసుత్తవణ్ణనాయ లీనత్థప్పకాసనా సమత్తా.

    Mahāvacchasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya / ౩. మహావచ్ఛసుత్తం • 3. Mahāvacchasuttaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౩. మహావచ్ఛసుత్తవణ్ణనా • 3. Mahāvacchasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact