Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၂. မဟာဝစ္ဆတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    2. Mahāvacchattheragāthāvaṇṇanā

    ပညာဗလီတိ အာယသ္မတော မဟာဝစ္ဆတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယံ ကိရ ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ စ ပာနီယဒာနမဒာသိ။ ပုန သိခိသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဥပာသကော ဟုတ္ဝာ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယံ ဗဟုံ ပုညကမ္မံ အကာသိ, သော တေဟိ ပုညကမ္မေဟိ တတ္ထ တတ္ထ သုဂတီသုယေဝ သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ မဂဓရဋ္ဌေ နာဠကဂာမေ သမိဒ္ဓိသ္သ နာမ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပုတ္တော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တသ္သ မဟာဝစ္ဆောတိ နာမံ အဟောသိ။ သော ဝယပ္ပတ္တော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဘဂဝတော သာဝကဘာဝံ သုတ္ဝာ ‘‘သောပိ နာမ မဟာပညော။ ယသ္သ သာဝကတ္တံ ဥပာဂတော, သော ဧဝ မညေ ဣမသ္မိံ လောကေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော’’တိ ဘဂဝတိ သဒ္ဓံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနံ အနုယုဉ္ဇန္တော နစိရသ္သေဝ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၂.၅၀.၅၁-၅၆) –

    Paññābalīti āyasmato mahāvacchattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato bhikkhusaṅghassa ca pānīyadānamadāsi. Puna sikhissa bhagavato kāle upāsako hutvā vivaṭṭūpanissayaṃ bahuṃ puññakammaṃ akāsi, so tehi puññakammehi tattha tattha sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe nāḷakagāme samiddhissa nāma brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti. Tassa mahāvacchoti nāmaṃ ahosi. So vayappatto āyasmato sāriputtassa bhagavato sāvakabhāvaṃ sutvā ‘‘sopi nāma mahāpañño. Yassa sāvakattaṃ upāgato, so eva maññe imasmiṃ loke aggapuggalo’’ti bhagavati saddhaṃ uppādetvā satthu santike pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ anuyuñjanto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.50.51-56) –

    ‘‘ပဒုမုတ္တရဗုဒ္ဓသ္သ၊ ဘိက္ခုသင္ဃေ အနုတ္တရေ။

    ‘‘Padumuttarabuddhassa, bhikkhusaṅghe anuttare;

    ပသန္နစိတ္တော သုမနော၊ ပာနီယဃဋမပူရယိံ။

    Pasannacitto sumano, pānīyaghaṭamapūrayiṃ.

    ‘‘ပဗ္ဗတဂ္ဂေ ဒုမဂ္ဂေ ဝာ၊ အာကာသေ ဝာထ ဘူမိယံ။

    ‘‘Pabbatagge dumagge vā, ākāse vātha bhūmiyaṃ;

    ယဒာ ပာနီယမိစ္ဆာမိ၊ ခိပ္ပံ နိဗ္ဗတ္တတေ မမ။

    Yadā pānīyamicchāmi, khippaṃ nibbattate mama.

    ‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဒာနမဒဒိံ တဒာ။

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ dānamadadiṃ tadā;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဒကဒာနသ္သိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, dakadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ဘဝာ သဗ္ဗေ သမူဟတာ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… bhavā sabbe samūhatā;

    ဆဠဘိညာ သစ္ဆိကတာ၊ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ဧဝံ ပန အရဟတ္တံ ပတ္ဝာ ဝိမုတ္တိသုခံ အနုဘဝန္တော သာသနသ္သ နိယ္ယာနိကဘာဝဝိဘာဝနေန သဗ္ရဟ္မစာရီနံ ဥသ္သာဟဇနနတ္ထံ ‘‘ပညာဗလီ’’တိ ဂာထံ အဘာသိ။

    Evaṃ pana arahattaṃ patvā vimuttisukhaṃ anubhavanto sāsanassa niyyānikabhāvavibhāvanena sabrahmacārīnaṃ ussāhajananatthaṃ ‘‘paññābalī’’ti gāthaṃ abhāsi.

    ၁၂. တတ္ထ ပညာဗလီတိ ပာရိဟာရိယပညာယ ဝိပသ္သနာပညာယ စ ဝသေန အဘိဏ္ဟသော သာတိသယေန ပညာဗလေန သမန္နာဂတော။ သီလဝတူပပန္နောတိ ဥက္ကံသဂတေန စတုပာရိသုဒ္ဓိသီလေန, ဓုတဓမ္မသင္ခာတေဟိ ဝတေဟိ စ ဥပပန္နော သမန္နာဂတော။ သမာဟိတောတိ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေန သမာဓိနာ သမာဟိတော။ ဈာနရတောတိ တတော ဧဝ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနေ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနေ စ ရတော သတတာဘိယုတ္တော။ သဗ္ဗကာလံ သတိယာ အဝိပ္ပဝာသဝသေန သတိမာ။ ယဒတ္ထိယန္တိ အတ္ထတော အနပေတံ အတ္ထိယံ, ယေန အတ္ထိယံ ယဒတ္ထိယံ။ ယထာ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇန္တသ္သ ပရိဘုဉ္ဇနံ အတ္ထိယံ ဟောတိ, တထာ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇမာနော။ သာမိပရိဘောဂေန ဟိ တံ အတ္ထိယံ ဟောတိ ဒာယဇ္ဇပရိဘောဂေန ဝာ, န အညထာ ဘောဇနန္တိ စ နိဒသ္သနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဘုဉ္ဇိယတိ ပရိဘုဉ္ဇိယတီတိ ဝာ ဘောဇနံ, စတ္တာရော ပစ္စယာ။ ‘‘ယဒတ္ထိက’’န္တိ ဝာ ပာဌော။ ယဒတ္ထံ ယသ္သတ္ထာယ သတ္ထာရာ ပစ္စယာ အနုညာတာ, တဒတ္ထံ ကာယသ္သ ဌိတိအာဒိအတ္ထံ, တဉ္စ အနုပာဒိသေသနိဗ္ဗာနတ္ထံ။ တသ္မာ အနုပာဒာပရိနိဗ္ဗာနတ္ထံ ဘောဇနပစ္စယေ ဘုဉ္ဇမာနော တတော ဧဝ ကင္ခေထ ကာလံ အတ္တနော အနုပာဒာပရိနိဗ္ဗာနကာလံ အာဂမေယ္ယ။ ဣဓ ဣမသ္မိံ သာသနေ ဝီတရာဂော။ ဗာဟိရကသ္သ ပန ကာမေသု ဝီတရာဂသ္သ ဣဒံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။

    12. Tattha paññābalīti pārihāriyapaññāya vipassanāpaññāya ca vasena abhiṇhaso sātisayena paññābalena samannāgato. Sīlavatūpapannoti ukkaṃsagatena catupārisuddhisīlena, dhutadhammasaṅkhātehi vatehi ca upapanno samannāgato. Samāhitoti upacārappanābhedena samādhinā samāhito. Jhānaratoti tato eva ārammaṇūpanijjhāne lakkhaṇūpanijjhāne ca rato satatābhiyutto. Sabbakālaṃ satiyā avippavāsavasena satimā. Yadatthiyanti atthato anapetaṃ atthiyaṃ, yena atthiyaṃ yadatthiyaṃ. Yathā paccaye paribhuñjantassa paribhuñjanaṃ atthiyaṃ hoti, tathā bhojanaṃ bhuñjamāno. Sāmiparibhogena hi taṃ atthiyaṃ hoti dāyajjaparibhogena vā, na aññathā bhojananti ca nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. Bhuñjiyati paribhuñjiyatīti vā bhojanaṃ, cattāro paccayā. ‘‘Yadatthika’’nti vā pāṭho. Yadatthaṃ yassatthāya satthārā paccayā anuññātā, tadatthaṃ kāyassa ṭhitiādiatthaṃ, tañca anupādisesanibbānatthaṃ. Tasmā anupādāparinibbānatthaṃ bhojanapaccaye bhuñjamāno tato eva kaṅkhetha kālaṃ attano anupādāparinibbānakālaṃ āgameyya. Idha imasmiṃ sāsane vītarāgo. Bāhirakassa pana kāmesu vītarāgassa idaṃ natthīti adhippāyo.

    မဟာဝစ္ဆတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Mahāvacchattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၂. မဟာဝစ္ဆတ္ထေရဂာထာ • 2. Mahāvacchattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact