Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

    ४९३. महावाणिजजातकं (१०)

    493. Mahāvāṇijajātakaṃ (10)

    १८०.

    180.

    वाणिजा समितिं कत्वा, नानारट्ठतो आगता।

    Vāṇijā samitiṃ katvā, nānāraṭṭhato āgatā;

    धनाहरा पक्‍कमिंसु, एकं कत्वान गामणिं॥

    Dhanāharā pakkamiṃsu, ekaṃ katvāna gāmaṇiṃ.

    १८१.

    181.

    ते तं कन्तारमागम्म, अप्पभक्खं अनोदकं।

    Te taṃ kantāramāgamma, appabhakkhaṃ anodakaṃ;

    महानिग्रोधमद्दक्खुं, सीतच्छायं मनोरमं॥

    Mahānigrodhamaddakkhuṃ, sītacchāyaṃ manoramaṃ.

    १८२.

    182.

    ते च तत्थ निसीदित्वा, तस्स रुक्खस्स छायया 1।

    Te ca tattha nisīditvā, tassa rukkhassa chāyayā 2;

    वाणिजा समचिन्तेसुं, बाला मोहेन पारुता॥

    Vāṇijā samacintesuṃ, bālā mohena pārutā.

    १८३.

    183.

    अल्‍लायते 3 अयं रुक्खो, अपि वारीव 4 सन्दति।

    Allāyate 5 ayaṃ rukkho, api vārīva 6 sandati;

    इङ्घस्स पुरिमं साखं, मयं छिन्दाम वाणिजा॥

    Iṅghassa purimaṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    १८४.

    184.

    सा च छिन्‍नाव पग्घरि, अच्छं वारिं अनाविलं।

    Sā ca chinnāva pagghari, acchaṃ vāriṃ anāvilaṃ;

    ते तत्थ न्हत्वा पिवित्वा, यावतिच्छिंसु वाणिजा॥

    Te tattha nhatvā pivitvā, yāvaticchiṃsu vāṇijā.

    १८५.

    185.

    दुतियं समचिन्तेसुं, बाला मोहेन पारुता।

    Dutiyaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    इङ्घस्स दक्खिणं साखं, मयं छिन्दाम वाणिजा॥

    Iṅghassa dakkhiṇaṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    १८६.

    186.

    सा च छिन्‍नाव पग्घरि, सालिमंसोदनं बहुं।

    Sā ca chinnāva pagghari, sālimaṃsodanaṃ bahuṃ;

    अप्पोदवण्णे कुम्मासे, सिङ्गिं विदलसूपियो 7॥

    Appodavaṇṇe kummāse, siṅgiṃ vidalasūpiyo 8.

    १८७.

    187.

    ते तत्थ भुत्वा खादित्वा 9, यावतिच्छिंसु वाणिजा।

    Te tattha bhutvā khāditvā 10, yāvaticchiṃsu vāṇijā;

    ततियं समचिन्तेसुं, बाला मोहेन पारुता।

    Tatiyaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    इङ्घस्स पच्छिमं साखं, मयं छिन्दाम वाणिजा॥

    Iṅghassa pacchimaṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    १८८.

    188.

    सा च छिन्‍नाव पग्घरि, नारियो समलङ्कता।

    Sā ca chinnāva pagghari, nāriyo samalaṅkatā;

    विचित्रवत्थाभरणा, आमुत्तमणिकुण्डला॥

    Vicitravatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā.

    १८९.

    189.

    अपि सु वाणिजा एका, नारियो पण्णवीसति।

    Api su vāṇijā ekā, nāriyo paṇṇavīsati;

    समन्ता परिवारिंसु 11, तस्स रुक्खस्स छायया 12॥

    Samantā parivāriṃsu 13, tassa rukkhassa chāyayā 14.

    १९०.

    190.

    ते ताहि परिचारेत्वा 15, यावतिच्छिंसु वाणिजा।

    Te tāhi paricāretvā 16, yāvaticchiṃsu vāṇijā;

    चतुत्थं समचिन्तेसुं, बाला मोहेन पारुता।

    Catutthaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    इङ्घस्स उत्तरं साखं, मयं छिन्दाम वाणिजा॥

    Iṅghassa uttaraṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    १९१.

    191.

    सा च छिन्‍नाव पग्घरि, मुत्ता वेळुरिया बहू।

    Sā ca chinnāva pagghari, muttā veḷuriyā bahū;

    रजतं जातरूपञ्‍च, कुत्तियो पटियानि च॥

    Rajataṃ jātarūpañca, kuttiyo paṭiyāni ca.

    १९२.

    192.

    कासिकानि च वत्थानि, उद्दियानि च कम्बला 17।

    Kāsikāni ca vatthāni, uddiyāni ca kambalā 18;

    ते तत्थ भारे बन्धित्वा, यावतिच्छिंसु वाणिजा॥

    Te tattha bhāre bandhitvā, yāvaticchiṃsu vāṇijā.

    १९३.

    193.

    पञ्‍चमं समचिन्तेसुं, बाला मोहेन पारुता।

    Pañcamaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    इङ्घस्स मूले 19 छिन्दाम, अपि भिय्यो लभामसे॥

    Iṅghassa mūle 20 chindāma, api bhiyyo labhāmase.

    १९४.

    194.

    अथुट्ठहि सत्थवाहो, याचमानो कतञ्‍जली।

    Athuṭṭhahi satthavāho, yācamāno katañjalī;

    निग्रोधो किं परज्झति 21, वाणिजा भद्दमत्थु ते॥

    Nigrodho kiṃ parajjhati 22, vāṇijā bhaddamatthu te.

    १९५.

    195.

    वारिदा पुरिमा साखा, अन्‍नपानञ्‍च दक्खिणा।

    Vāridā purimā sākhā, annapānañca dakkhiṇā;

    नारिदा पच्छिमा साखा, सब्बकामे च उत्तरा।

    Nāridā pacchimā sākhā, sabbakāme ca uttarā;

    निग्रोधो किं परज्झति, वाणिजा भद्दमत्थु ते॥

    Nigrodho kiṃ parajjhati, vāṇijā bhaddamatthu te.

    १९६.

    196.

    यस्स रुक्खस्स छायाय, निसीदेय्य सयेय्य वा।

    Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    न तस्स साखं भञ्‍जेय्य, मित्तदुब्भो हि पापको॥

    Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho hi pāpako.

    १९७.

    197.

    ते च तस्सानादियित्वा 23, एकस्स वचनं बहू।

    Te ca tassānādiyitvā 24, ekassa vacanaṃ bahū;

    निसिताहि कुठारीहि 25, मूलतो नं उपक्‍कमुं॥

    Nisitāhi kuṭhārīhi 26, mūlato naṃ upakkamuṃ.

    १९८.

    198.

    ततो नागा निक्खमिंसु, सन्‍नद्धा पण्णवीसति।

    Tato nāgā nikkhamiṃsu, sannaddhā paṇṇavīsati;

    धनुग्गहानं तिसता, छसहस्सा च वम्मिनो॥

    Dhanuggahānaṃ tisatā, chasahassā ca vammino.

    १९९.

    199.

    एते हनथ बन्धथ, मा वो मुञ्‍चित्थ 27 जीवितं।

    Ete hanatha bandhatha, mā vo muñcittha 28 jīvitaṃ;

    ठपेत्वा सत्थवाहंव, सब्बे भस्मं 29 करोथ ने॥

    Ṭhapetvā satthavāhaṃva, sabbe bhasmaṃ 30 karotha ne.

    २००.

    200.

    तस्मा हि पण्डितो पोसो, सम्पस्सं अत्थमत्तनो।

    Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    लोभस्स न वसं गच्छे, हनेय्यारिसकं 31 मनं॥

    Lobhassa na vasaṃ gacche, haneyyārisakaṃ 32 manaṃ.

    २०१.

    201.

    एव 33 मादीनवं ञत्वा, तण्हा दुक्खस्स सम्भवं।

    Eva 34 mādīnavaṃ ñatvā, taṇhā dukkhassa sambhavaṃ;

    वीततण्हो अनादानो, सतो भिक्खु परिब्बजेति॥

    Vītataṇho anādāno, sato bhikkhu paribbajeti.

    महावाणिजजातकं दसमं।

    Mahāvāṇijajātakaṃ dasamaṃ.




    Next: ४९४. साधिनजातकं • 494. Sādhinajātakaṃ




    Footnotes:
    1. छादिया (सी॰ स्या॰ पी॰)
    2. chādiyā (sī. syā. pī.)
    3. अद्दायते (सी॰ पी॰)
    4. वारि च (सी॰ पी॰)
    5. addāyate (sī. pī.)
    6. vāri ca (sī. pī.)
    7. सिङ्गिं बिदलसूपियो (सी॰ पी॰), सिङ्गीवेरं लसूपियो (क॰) सिङ्गीन्ति सिङ्गीवेरादिकं उत्तरिभङ्गं। विदलसूपियोति मुग्गसूपादयो (अट्ठ॰) विदलं कलायादिम्हि वत्ततीति सक्‍कताभिधाने
    8. siṅgiṃ bidalasūpiyo (sī. pī.), siṅgīveraṃ lasūpiyo (ka.) siṅgīnti siṅgīverādikaṃ uttaribhaṅgaṃ; vidalasūpiyoti muggasūpādayo (aṭṭha.) vidalaṃ kalāyādimhi vattatīti sakkatābhidhāne
    9. भुत्वा च पिवित्वा च (पी॰)
    10. bhutvā ca pivitvā ca (pī.)
    11. परिकरिंसु (सी॰ स्या॰ पी॰)
    12. छादिया (सी॰ स्या॰ पी॰)
    13. parikariṃsu (sī. syā. pī.)
    14. chādiyā (sī. syā. pī.)
    15. परिवारेत्वा (सी॰ स्या॰ पी॰)
    16. parivāretvā (sī. syā. pī.)
    17. उद्दियाने च कम्बले (सी॰ पी॰)
    18. uddiyāne ca kambale (sī. pī.)
    19. मूलं (सी॰ पी॰ क॰)
    20. mūlaṃ (sī. pī. ka.)
    21. अपरज्झथ (सी॰), अपरज्झति (स्या॰ पी॰)
    22. aparajjhatha (sī.), aparajjhati (syā. pī.)
    23. तस्स अनादित्वा (सी॰ स्या॰)
    24. tassa anāditvā (sī. syā.)
    25. कुधारीहि (क॰)
    26. kudhārīhi (ka.)
    27. मुच्‍चित्थ (पी॰)
    28. muccittha (pī.)
    29. भस्मी (सी॰)
    30. bhasmī (sī.)
    31. हनेय्य दिसतं (सी॰), हनेय्य दिसकं (स्या॰)
    32. haneyya disataṃ (sī.), haneyya disakaṃ (syā.)
    33. एत (सी॰ पी॰)
    34. eta (sī. pī.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [४९३] १०. महावाणिजजातकवण्णना • [493] 10. Mahāvāṇijajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact