Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi

    ๔๙๓. มหาวาณิชชาตกํ (๑๐)

    493. Mahāvāṇijajātakaṃ (10)

    ๑๘๐.

    180.

    วาณิชา สมิติํ กตฺวา, นานารฎฺฐโต อาคตา;

    Vāṇijā samitiṃ katvā, nānāraṭṭhato āgatā;

    ธนาหรา ปกฺกมิํสุ, เอกํ กตฺวาน คามณิํฯ

    Dhanāharā pakkamiṃsu, ekaṃ katvāna gāmaṇiṃ.

    ๑๘๑.

    181.

    เต ตํ กนฺตารมาคมฺม, อปฺปภกฺขํ อโนทกํ;

    Te taṃ kantāramāgamma, appabhakkhaṃ anodakaṃ;

    มหานิโคฺรธมทฺทกฺขุํ, สีตจฺฉายํ มโนรมํฯ

    Mahānigrodhamaddakkhuṃ, sītacchāyaṃ manoramaṃ.

    ๑๘๒.

    182.

    เต จ ตตฺถ นิสีทิตฺวา, ตสฺส รุกฺขสฺส ฉายยา 1;

    Te ca tattha nisīditvā, tassa rukkhassa chāyayā 2;

    วาณิชา สมจิเนฺตสุํ, พาลา โมเหน ปารุตาฯ

    Vāṇijā samacintesuṃ, bālā mohena pārutā.

    ๑๘๓.

    183.

    อลฺลายเต 3 อยํ รุโกฺข, อปิ วารีว 4 สนฺทติ;

    Allāyate 5 ayaṃ rukkho, api vārīva 6 sandati;

    อิงฺฆสฺส ปุริมํ สาขํ, มยํ ฉินฺทาม วาณิชาฯ

    Iṅghassa purimaṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    ๑๘๔.

    184.

    สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ, อจฺฉํ วาริํ อนาวิลํ;

    Sā ca chinnāva pagghari, acchaṃ vāriṃ anāvilaṃ;

    เต ตตฺถ นฺหตฺวา ปิวิตฺวา, ยาวติจฺฉิํสุ วาณิชาฯ

    Te tattha nhatvā pivitvā, yāvaticchiṃsu vāṇijā.

    ๑๘๕.

    185.

    ทุติยํ สมจิเนฺตสุํ, พาลา โมเหน ปารุตา;

    Dutiyaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    อิงฺฆสฺส ทกฺขิณํ สาขํ, มยํ ฉินฺทาม วาณิชาฯ

    Iṅghassa dakkhiṇaṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    ๑๘๖.

    186.

    สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ, สาลิมํโสทนํ พหุํ;

    Sā ca chinnāva pagghari, sālimaṃsodanaṃ bahuṃ;

    อโปฺปทวเณฺณ กุมฺมาเส, สิงฺคิํ วิทลสูปิโย 7ฯ

    Appodavaṇṇe kummāse, siṅgiṃ vidalasūpiyo 8.

    ๑๘๗.

    187.

    เต ตตฺถ ภุตฺวา ขาทิตฺวา 9, ยาวติจฺฉิํสุ วาณิชา;

    Te tattha bhutvā khāditvā 10, yāvaticchiṃsu vāṇijā;

    ตติยํ สมจิเนฺตสุํ, พาลา โมเหน ปารุตา;

    Tatiyaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    อิงฺฆสฺส ปจฺฉิมํ สาขํ, มยํ ฉินฺทาม วาณิชาฯ

    Iṅghassa pacchimaṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    ๑๘๘.

    188.

    สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ, นาริโย สมลงฺกตา;

    Sā ca chinnāva pagghari, nāriyo samalaṅkatā;

    วิจิตฺรวตฺถาภรณา, อามุตฺตมณิกุณฺฑลาฯ

    Vicitravatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā.

    ๑๘๙.

    189.

    อปิ สุ วาณิชา เอกา, นาริโย ปณฺณวีสติ;

    Api su vāṇijā ekā, nāriyo paṇṇavīsati;

    สมนฺตา ปริวาริํสุ 11, ตสฺส รุกฺขสฺส ฉายยา 12ฯ

    Samantā parivāriṃsu 13, tassa rukkhassa chāyayā 14.

    ๑๙๐.

    190.

    เต ตาหิ ปริจาเรตฺวา 15, ยาวติจฺฉิํสุ วาณิชา;

    Te tāhi paricāretvā 16, yāvaticchiṃsu vāṇijā;

    จตุตฺถํ สมจิเนฺตสุํ, พาลา โมเหน ปารุตา;

    Catutthaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    อิงฺฆสฺส อุตฺตรํ สาขํ, มยํ ฉินฺทาม วาณิชาฯ

    Iṅghassa uttaraṃ sākhaṃ, mayaṃ chindāma vāṇijā.

    ๑๙๑.

    191.

    สา จ ฉินฺนาว ปคฺฆริ, มุตฺตา เวฬุริยา พหู;

    Sā ca chinnāva pagghari, muttā veḷuriyā bahū;

    รชตํ ชาตรูปญฺจ, กุตฺติโย ปฎิยานิ จฯ

    Rajataṃ jātarūpañca, kuttiyo paṭiyāni ca.

    ๑๙๒.

    192.

    กาสิกานิ จ วตฺถานิ, อุทฺทิยานิ จ กมฺพลา 17;

    Kāsikāni ca vatthāni, uddiyāni ca kambalā 18;

    เต ตตฺถ ภาเร พนฺธิตฺวา, ยาวติจฺฉิํสุ วาณิชาฯ

    Te tattha bhāre bandhitvā, yāvaticchiṃsu vāṇijā.

    ๑๙๓.

    193.

    ปญฺจมํ สมจิเนฺตสุํ, พาลา โมเหน ปารุตา;

    Pañcamaṃ samacintesuṃ, bālā mohena pārutā;

    อิงฺฆสฺส มูเล 19 ฉินฺทาม, อปิ ภิโยฺย ลภามเสฯ

    Iṅghassa mūle 20 chindāma, api bhiyyo labhāmase.

    ๑๙๔.

    194.

    อถุฎฺฐหิ สตฺถวาโห, ยาจมาโน กตญฺชลี;

    Athuṭṭhahi satthavāho, yācamāno katañjalī;

    นิโคฺรโธ กิํ ปรชฺฌติ 21, วาณิชา ภทฺทมตฺถุ เตฯ

    Nigrodho kiṃ parajjhati 22, vāṇijā bhaddamatthu te.

    ๑๙๕.

    195.

    วาริทา ปุริมา สาขา, อนฺนปานญฺจ ทกฺขิณา;

    Vāridā purimā sākhā, annapānañca dakkhiṇā;

    นาริทา ปจฺฉิมา สาขา, สพฺพกาเม จ อุตฺตรา;

    Nāridā pacchimā sākhā, sabbakāme ca uttarā;

    นิโคฺรโธ กิํ ปรชฺฌติ, วาณิชา ภทฺทมตฺถุ เตฯ

    Nigrodho kiṃ parajjhati, vāṇijā bhaddamatthu te.

    ๑๙๖.

    196.

    ยสฺส รุกฺขสฺส ฉายาย, นิสีเทยฺย สเยยฺย วา;

    Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    น ตสฺส สาขํ ภเญฺชยฺย, มิตฺตทุโพฺภ หิ ปาปโกฯ

    Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho hi pāpako.

    ๑๙๗.

    197.

    เต จ ตสฺสานาทิยิตฺวา 23, เอกสฺส วจนํ พหู;

    Te ca tassānādiyitvā 24, ekassa vacanaṃ bahū;

    นิสิตาหิ กุฐารีหิ 25, มูลโต นํ อุปกฺกมุํฯ

    Nisitāhi kuṭhārīhi 26, mūlato naṃ upakkamuṃ.

    ๑๙๘.

    198.

    ตโต นาคา นิกฺขมิํสุ, สนฺนทฺธา ปณฺณวีสติ;

    Tato nāgā nikkhamiṃsu, sannaddhā paṇṇavīsati;

    ธนุคฺคหานํ ติสตา, ฉสหสฺสา จ วมฺมิโนฯ

    Dhanuggahānaṃ tisatā, chasahassā ca vammino.

    ๑๙๙.

    199.

    เอเต หนถ พนฺธถ, มา โว มุญฺจิตฺถ 27 ชีวิตํ;

    Ete hanatha bandhatha, mā vo muñcittha 28 jīvitaṃ;

    ฐเปตฺวา สตฺถวาหํว, สเพฺพ ภสฺมํ 29 กโรถ เนฯ

    Ṭhapetvā satthavāhaṃva, sabbe bhasmaṃ 30 karotha ne.

    ๒๐๐.

    200.

    ตสฺมา หิ ปณฺฑิโต โปโส, สมฺปสฺสํ อตฺถมตฺตโน;

    Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    โลภสฺส น วสํ คเจฺฉ, หเนยฺยาริสกํ 31 มนํฯ

    Lobhassa na vasaṃ gacche, haneyyārisakaṃ 32 manaṃ.

    ๒๐๑.

    201.

    เอว 33 มาทีนวํ ญตฺวา, ตณฺหา ทุกฺขสฺส สมฺภวํ;

    Eva 34 mādīnavaṃ ñatvā, taṇhā dukkhassa sambhavaṃ;

    วีตตโณฺห อนาทาโน, สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติฯ

    Vītataṇho anādāno, sato bhikkhu paribbajeti.

    มหาวาณิชชาตกํ ทสมํฯ

    Mahāvāṇijajātakaṃ dasamaṃ.




    Next: ๔๙๔. สาธินชาตกํ • 494. Sādhinajātakaṃ




    Footnotes:
    1. ฉาทิยา (สี. สฺยา. ปี.)
    2. chādiyā (sī. syā. pī.)
    3. อทฺทายเต (สี. ปี.)
    4. วาริ จ (สี. ปี.)
    5. addāyate (sī. pī.)
    6. vāri ca (sī. pī.)
    7. สิงฺคิํ พิทลสูปิโย (สี. ปี.), สิงฺคีเวรํ ลสูปิโย (ก.) สิงฺคีนฺติ สิงฺคีเวราทิกํ อุตฺตริภงฺคํ; วิทลสูปิโยติ มุคฺคสูปาทโย (อฎฺฐ.) วิทลํ กลายาทิมฺหิ วตฺตตีติ สกฺกตาภิธาเน
    8. siṅgiṃ bidalasūpiyo (sī. pī.), siṅgīveraṃ lasūpiyo (ka.) siṅgīnti siṅgīverādikaṃ uttaribhaṅgaṃ; vidalasūpiyoti muggasūpādayo (aṭṭha.) vidalaṃ kalāyādimhi vattatīti sakkatābhidhāne
    9. ภุตฺวา จ ปิวิตฺวา จ (ปี.)
    10. bhutvā ca pivitvā ca (pī.)
    11. ปริกริํสุ (สี. สฺยา. ปี.)
    12. ฉาทิยา (สี. สฺยา. ปี.)
    13. parikariṃsu (sī. syā. pī.)
    14. chādiyā (sī. syā. pī.)
    15. ปริวาเรตฺวา (สี. สฺยา. ปี.)
    16. parivāretvā (sī. syā. pī.)
    17. อุทฺทิยาเน จ กมฺพเล (สี. ปี.)
    18. uddiyāne ca kambale (sī. pī.)
    19. มูลํ (สี. ปี. ก.)
    20. mūlaṃ (sī. pī. ka.)
    21. อปรชฺฌถ (สี.), อปรชฺฌติ (สฺยา. ปี.)
    22. aparajjhatha (sī.), aparajjhati (syā. pī.)
    23. ตสฺส อนาทิตฺวา (สี. สฺยา.)
    24. tassa anāditvā (sī. syā.)
    25. กุธารีหิ (ก.)
    26. kudhārīhi (ka.)
    27. มุจฺจิตฺถ (ปี.)
    28. muccittha (pī.)
    29. ภสฺมี (สี.)
    30. bhasmī (sī.)
    31. หเนยฺย ทิสตํ (สี.), หเนยฺย ทิสกํ (สฺยา.)
    32. haneyya disataṃ (sī.), haneyya disakaṃ (syā.)
    33. เอต (สี. ปี.)
    34. eta (sī. pī.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๔๙๓] ๑๐. มหาวาณิชชาตกวณฺณนา • [493] 10. Mahāvāṇijajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact