Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation

    මජ්ඣිම නිකාය 43

    The Middle-Length Suttas Collection 43

    මහාවේදල්ලසුත්ත

    The Great Classification

    ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ.

    So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.

    අථ ඛෝ ආයස්මා මහාකෝට්ඨිකෝ සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා සාරිපුත්තේන සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ ආයස්මා මහාකෝට්ඨිකෝ ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ඒතදවෝච:

    Then in the late afternoon, Venerable Mahākoṭṭhita came out of retreat, went to Venerable Sāriputta, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to Sāriputta:

    “‘දුප්පඤ්ඤෝ දුප්පඤ්ඤෝ(අ)ති, ආවුසෝ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛෝ, ආවුසෝ, දුප්පඤ්ඤෝති වුච්චතී”ති?

    “Friend, they speak of ‘a witless person’. How is a witless person defined?”

    “‘නප්පජානාති නප්පජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා දුප්පඤ්ඤෝති වුච්චති. කිඤ්ච නප්පජානාති? ‘ඉදං දුක්ඛන්(අ)ති නප්පජානාති, ‘අයං දුක්ඛසමුදයෝ(අ)ති නප්පජානාති, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධෝ(අ)ති නප්පජානාති, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති නප්පජානාති. ‘නප්පජානාති නප්පජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා දුප්පඤ්ඤෝති වුච්චතී”ති.

    “Friend, they’re called witless because they don’t understand. And what don’t they understand? They don’t understand: ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering.’ They’re called witless because they don’t understand.”

    “සාධාවුසෝ”ති ඛෝ ආයස්මා මහාකෝට්ඨිකෝ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:

    Saying “Good, friend,” Mahākoṭṭhita approved and agreed with what Sāriputta said. Then he asked another question:

    “‘පඤ්ඤවා පඤ්ඤවා(අ)ති, ආවුසෝ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛෝ, ආවුසෝ, පඤ්ඤවාති වුච්චතී”ති?

    “They speak of ‘a wise person’. How is a wise person defined?”

    “‘පජානාති පජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා පඤ්ඤවාති වුච්චති. කිඤ්ච පජානාති? ‘ඉදං දුක්ඛන්(අ)ති පජානාති, ‘අයං දුක්ඛසමුදයෝ(අ)ති පජානාති, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධෝ(අ)ති පජානාති, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති පජානාති. ‘පජානාති පජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා පඤ්ඤවාති වුච්චතී”ති.

    “They’re called wise because they understand. And what do they understand? They understand: ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering.’ They’re called wise because they understand.”

    “‘විඤ්ඤාණං විඤ්ඤාණන්(අ)ති, ආවුසෝ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛෝ, ආවුසෝ, විඤ්ඤාණන්ති වුච්චතී”ති?

    “They speak of ‘consciousness’. How is consciousness defined?”

    “‘විජානාති විජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා විඤ්ඤාණන්ති වුච්චති. කිඤ්ච විජානාති? සුඛන්තිපි විජානාති, දුක්ඛන්තිපි විජානාති, අදුක්ඛමසුඛන්තිපි විජානාති. ‘විජානාති විජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා විඤ්ඤාණන්ති වුච්චතී”ති.

    “It’s called consciousness because it cognizes. And what does it cognize? It cognizes ‘pleasure’ and ‘pain’ and ‘neutral’. It’s called consciousness because it cognizes.”

    “යා චාවුසෝ, පඤ්ඤා යඤ්ච විඤ්ඤාණං—ඉමේ ධම්මා සංසට්ඨා උදාහු විසංසට්ඨා? ලබ්භා ච පනිමේසං ධම්මානං විනිබ්භුජිත්වා විනිබ්භුජිත්වා නානාකරණං පඤ්ඤාපේතුන්”ති?

    “Wisdom and consciousness—are these things mixed or separate? And can we completely dissect them so as to describe the difference between them?”

    “යා චාවුසෝ, පඤ්ඤා යඤ්ච විඤ්ඤාණං—ඉමේ ධම්මා සංසට්ඨා, නෝ විසංසට්ඨා. න ච ලබ්භා ඉමේසං ධම්මානං විනිබ්භුජිත්වා විනිබ්භුජිත්වා නානාකරණං පඤ්ඤාපේතුං. යං හාවුසෝ, පජානාති තං විජානාති, යං විජානාති තං පජානාති. තස්මා ඉමේ ධම්මා සංසට්ඨා, නෝ විසංසට්ඨා. න ච ලබ්භා ඉමේසං ධම්මානං විනිබ්භුජිත්වා විනිබ්භුජිත්වා නානාකරණං පඤ්ඤාපේතුන්”ති.

    “Wisdom and consciousness—these things are mixed, not separate. And you can never completely dissect them so as to describe the difference between them. For you understand what you cognize, and you cognize what you understand. That’s why these things are mixed, not separate. And you can never completely dissect them so as to describe the difference between them.”

    “යා චාවුසෝ, පඤ්ඤා යඤ්ච විඤ්ඤාණං—ඉමේසං ධම්මානං සංසට්ඨානං නෝ විසංසට්ඨානං කිං නානාකරණන්”ති?

    “Wisdom and consciousness—what is the difference between these things that are mixed, not separate?”

    “යා චාවුසෝ, පඤ්ඤා යඤ්ච විඤ්ඤාණං—ඉමේසං ධම්මානං සංසට්ඨානං නෝ විසංසට්ඨානං පඤ්ඤා භාවේතබ්බා, විඤ්ඤාණං පරිඤ්ඤේය්‍යං. ඉදං නේසං නානාකරණන්”ති.

    “The difference between these things is that wisdom should be developed, while consciousness should be completely understood.”

    “‘වේදනා වේදනා(අ)ති, ආවුසෝ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛෝ, ආවුසෝ, වේදනාති වුච්චතී”ති?

    “They speak of this thing called ‘feeling’. How is feeling defined?”

    “‘වේදේති වේදේතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා වේදනාති වුච්චති. කිඤ්ච වේදේති? සුඛම්පි වේදේති, දුක්ඛම්පි වේදේති, අදුක්ඛමසුඛම්පි වේදේති. ‘වේදේති වේදේතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා වේදනාති වුච්චතී”ති.

    “It’s called feeling because it feels. And what does it feel? It feels pleasure, pain, and neutral. It’s called feeling because it feels.”

    “‘සඤ්ඤා සඤ්ඤා(අ)ති, ආවුසෝ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛෝ, ආවුසෝ, සඤ්ඤාති වුච්චතී”ති?

    “They speak of this thing called ‘perception’. How is perception defined?”

    “‘සඤ්ජානාති සඤ්ජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා සඤ්ඤාති වුච්චති. කිඤ්ච සඤ්ජානාති? නීලකම්පි සඤ්ජානාති, පීතකම්පි සඤ්ජානාති, ලෝහිතකම්පි සඤ්ජානාති, ඕදාතම්පි සඤ්ජානාති. ‘සඤ්ජානාති සඤ්ජානාතී(අ)ති ඛෝ, ආවුසෝ, තස්මා සඤ්ඤාති වුච්චතී”ති.

    “It’s called perception because it perceives. And what does it perceive? It perceives blue, yellow, red, and white. It’s called perception because it perceives.”

    “යා චාවුසෝ, වේදනා යා ච සඤ්ඤා යඤ්ච විඤ්ඤාණං—ඉමේ ධම්මා සංසට්ඨා උදාහු විසංසට්ඨා? ලබ්භා ච පනිමේසං ධම්මානං විනිබ්භුජිත්වා විනිබ්භුජිත්වා නානාකරණං පඤ්ඤාපේතුන්”ති?

    “Feeling, perception, and consciousness—are these things mixed or separate? And can we completely dissect them so as to describe the difference between them?”

    “යා චාවුසෝ, වේදනා යා ච සඤ්ඤා යඤ්ච විඤ්ඤාණං—ඉමේ ධම්මා සංසට්ඨා, නෝ විසංසට්ඨා. න ච ලබ්භා ඉමේසං ධම්මානං විනිබ්භුජිත්වා විනිබ්භුජිත්වා නානාකරණං පඤ්ඤාපේතුං. යං හාවුසෝ, වේදේති තං සඤ්ජානාති, යං සඤ්ජානාති තං විජානාති. තස්මා ඉමේ ධම්මා සංසට්ඨා නෝ විසංසට්ඨා. න ච ලබ්භා ඉමේසං ධම්මානං විනිබ්භුජිත්වා විනිබ්භුජිත්වා නානාකරණං පඤ්ඤාපේතුන්”ති.

    “Feeling, perception, and consciousness—these things are mixed, not separate. And you can never completely dissect them so as to describe the difference between them. For you perceive what you feel, and you cognize what you perceive. That’s why these things are mixed, not separate. And you can never completely dissect them so as to describe the difference between them.”

    “නිස්සට්ඨේන හාවුසෝ, පඤ්චහි ඉන්ද්‍රියේහි පරිසුද්ධේන මනෝවිඤ්ඤාණේන කිං නේය්‍යන්”ති?

    “What can be known by purified mind consciousness released from the five senses?”

    “නිස්සට්ඨේන, ආවුසෝ, පඤ්චහි ඉන්ද්‍රියේහි පරිසුද්ධේන මනෝවිඤ්ඤාණේන ‘අනන්තෝ ආකාසෝ(අ)ති ආකාසානඤ්චායතනං නේය්‍යං, ‘අනන්තං විඤ්ඤාණන්(අ)ති විඤ්ඤාණඤ්චායතනං නේය්‍යං, ‘නත්ථි කිඤ්චී(අ)ති ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං නේය්‍යන්”ති.

    “Aware that ‘space is infinite’ it can know the dimension of infinite space. Aware that ‘consciousness is infinite’ it can know the dimension of infinite consciousness. Aware that ‘there is nothing at all’ it can know the dimension of nothingness.”

    “නේය්‍යං පනාවුසෝ, ධම්මං කේන පජානාතී”ති?

    “How do you understand something that can be known?”

    “නේය්‍යං ඛෝ, ආවුසෝ, ධම්මං පඤ්ඤාචක්ඛුනා පජානාතී”ති.

    “You understand something that can be known with the eye of wisdom.”

    “පඤ්ඤා පනාවුසෝ, කිමත්ථියා”ති?

    “What is the purpose of wisdom?”

    “පඤ්ඤා ඛෝ, ආවුසෝ, අභිඤ්ඤත්ථා පරිඤ්ඤත්ථා පහානත්ථා”ති.

    “The purpose of wisdom is direct knowledge, complete understanding, and giving up.”

    “කති පනාවුසෝ, පච්චයා සම්මාදිට්ඨියා උප්පාදායා”ති?

    “How many conditions are there for the arising of right view?”

    “ද්වේ ඛෝ, ආවුසෝ, පච්චයා සම්මාදිට්ඨියා උප්පාදාය—පරතෝ ච ඝෝසෝ, යෝනිසෝ ච මනසිකාරෝ. ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ, ද්වේ පච්චයා සම්මාදිට්ඨියා උප්පාදායා”ති.

    “There are two conditions for the arising of right view: the words of another and rational application of mind. These are the two conditions for the arising of right view.”

    “කතිහි පනාවුසෝ, අඞ්ගේහි අනුග්ගහිතා සම්මාදිට්ඨි චේතෝවිමුත්තිඵලා ච හෝති චේතෝවිමුත්තිඵලානිසංසා ච, පඤ්ඤාවිමුත්තිඵලා ච හෝති පඤ්ඤාවිමුත්තිඵලානිසංසා චා”ති?

    “When right view is supported by how many factors does it have freedom of heart and freedom by wisdom as its fruit and benefit?”

    “පඤ්චහි ඛෝ, ආවුසෝ, අඞ්ගේහි අනුග්ගහිතා සම්මාදිට්ඨි චේතෝවිමුත්තිඵලා ච හෝති චේතෝවිමුත්තිඵලානිසංසා ච, පඤ්ඤාවිමුත්තිඵලා ච හෝති පඤ්ඤාවිමුත්තිඵලානිසංසා ච. ඉධාවුසෝ, සම්මාදිට්ඨි සීලානුග්ගහිතා ච හෝති, සුතානුග්ගහිතා ච හෝති, සාකච්ඡානුග්ගහිතා ච හෝති, සමථානුග්ගහිතා ච හෝති, විපස්සනානුග්ගහිතා ච හෝති. ඉමේහි ඛෝ, ආවුසෝ, පඤ්චහඞ්ගේහි අනුග්ගහිතා සම්මාදිට්ඨි චේතෝවිමුත්තිඵලා ච හෝති චේතෝවිමුත්තිඵලානිසංසා ච, පඤ්ඤාවිමුත්තිඵලා ච හෝති පඤ්ඤාවිමුත්තිඵලානිසංසා චා”ති.

    “When right view is supported by five factors it has freedom of heart and freedom by wisdom as its fruit and benefit. It’s when right view is supported by ethics, learning, discussion, serenity, and discernment. When right view is supported by these five factors it has freedom of heart and freedom by wisdom as its fruit and benefit.”

    “කති පනාවුසෝ, භවා”ති?

    “How many states of existence are there?”

    “තයෝමේ, ආවුසෝ, භවා—කාමභවෝ, රූපභවෝ, අරූපභවෝ”ති.

    “Friend, there are these three states of existence. Existence in the sensual realm, the realm of luminous form, and the formless realm.”

    “කථං පනාවුසෝ, ආයතිං පුනබ්භවාභිනිබ්බත්ති හෝතී”ති?

    “But how is there rebirth into a new state of existence in the future?”

    “අවිජ්ජානීවරණානං ඛෝ, ආවුසෝ, සත්තානං තණ්හාසංයෝජනානං තත්‍රතත්‍රාභිනන්දනා—ඒවං ආයතිං පුනබ්භවාභිනිබ්බත්ති හෝතී”ති.

    “It’s because of sentient beings—shrouded by ignorance and fettered by craving—taking pleasure wherever it lands. That’s how there is rebirth into a new state of existence in the future.”

    “කථං පනාවුසෝ, ආයතිං පුනබ්භවාභිනිබ්බත්ති න හෝතී”ති?

    “But how is there no rebirth into a new state of existence in the future?”

    “අවිජ්ජාවිරාගා ඛෝ, ආවුසෝ, විජ්ජුප්පාදා තණ්හානිරෝධා—ඒවං ආයතිං පුනබ්භවාභිනිබ්බත්ති න හෝතී”ති.

    “It’s when ignorance fades away, knowledge arises, and craving ceases. That’s how there is no rebirth into a new state of existence in the future.”

    “කතමං පනාවුසෝ, පඨමං ඣානන්”ති?

    “But what, friend, is the first jhāna?”

    “ඉධාවුසෝ, භික්ඛු විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති—ඉදං වුච්චති, ආවුසෝ, පඨමං ඣානන්”ති.

    “Friend, it’s when a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. This is called the first jhāna.”

    “පඨමං පනාවුසෝ, ඣානං කතිඅඞ්ගිකන්”ති?

    “But how many factors does the first jhāna have?”

    “පඨමං ඛෝ, ආවුසෝ, ඣානං පඤ්චඞ්ගිකං. ඉධාවුසෝ, පඨමං ඣානං සමාපන්නස්ස භික්ඛුනෝ විතක්කෝ ච වත්තති, විචාරෝ ච පීති ච සුඛඤ්ච චිත්තේකග්ගතා ච. පඨමං ඛෝ, ආවුසෝ, ඣානං ඒවං පඤ්චඞ්ගිකන්”ති.

    “The first jhāna has five factors. When a bhikkhu has entered the first jhāna, placing the mind, keeping it connected, rapture, bliss, and unification of mind are present. That’s how the first jhāna has five factors.”

    “පඨමං පනාවුසෝ, ඣානං කතඞ්ගවිප්පහීනං කතඞ්ගසමන්නාගතන්”ති?

    “But how many factors has the first jhāna given up and how many does it possess?”

    “පඨමං ඛෝ, ආවුසෝ, ඣානං පඤ්චඞ්ගවිප්පහීනං, පඤ්චඞ්ගසමන්නාගතං. ඉධාවුසෝ, පඨමං ඣානං සමාපන්නස්ස භික්ඛුනෝ කාමච්ඡන්දෝ පහීනෝ හෝති, බ්‍යාපාදෝ පහීනෝ හෝති, ථිනමිද්ධං පහීනං හෝති, උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහීනං හෝති, විචිකිච්ඡා පහීනා හෝති; විතක්කෝ ච වත්තති, විචාරෝ ච පීති ච සුඛඤ්ච චිත්තේකග්ගතා ච. පඨමං ඛෝ, ආවුසෝ, ඣානං ඒවං පඤ්චඞ්ගවිප්පහීනං පඤ්චඞ්ගසමන්නාගතන්”ති.

    “The first jhāna has given up five factors and possesses five factors. When a bhikkhu has entered the first jhāna, sensual desire, ill will, dullness and drowsiness, restlessness and remorse, and doubt are given up. Placing the mind, keeping it connected, rapture, bliss, and unification of mind are present. That’s how the first jhāna has given up five factors and possesses five factors.”

    “පඤ්චිමානි, ආවුසෝ, ඉන්ද්‍රියානි නානාවිසයානි නානාගෝචරානි, න අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස ගෝචරවිසයං පච්චනුභෝන්ති, සේය්‍යථිදං—චක්ඛුන්ද්‍රියං, සෝතින්ද්‍රියං, ඝානින්ද්‍රියං, ජිව්හින්ද්‍රියං, කායින්ද්‍රියං. ඉමේසං ඛෝ, ආවුසෝ, පඤ්චන්නං ඉන්ද්‍රියානං නානාවිසයානං නානාගෝචරානං, න අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස ගෝචරවිසයං පච්චනුභෝන්තානං, කිං පටිසරණං, කෝ ච නේසං ගෝචරවිසයං පච්චනුභෝතී”ති?

    “Friend, these five faculties have different scopes and different ranges, and don’t experience each others’ scope and range. That is, the faculties of the eye, ear, nose, tongue, and body. What do these five faculties, with their different scopes and ranges, have recourse to? What experiences their scopes and ranges?”

    “පඤ්චිමානි, ආවුසෝ, ඉන්ද්‍රියානි නානාවිසයානි නානාගෝචරානි, න අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස ගෝචරවිසයං පච්චනුභෝන්ති, සේය්‍යථිදං—චක්ඛුන්ද්‍රියං, සෝතින්ද්‍රියං, ඝානින්ද්‍රියං, ජිව්හින්ද්‍රියං, කායින්ද්‍රියං. ඉමේසං ඛෝ, ආවුසෝ, පඤ්චන්නං ඉන්ද්‍රියානං නානාවිසයානං නානාගෝචරානං, න අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස ගෝචරවිසයං පච්චනුභෝන්තානං, මනෝ පටිසරණං, මනෝ ච නේසං ගෝචරවිසයං පච්චනුභෝතී”ති.

    “These five faculties, with their different scopes and ranges, have recourse to the mind. And the mind experiences their scopes and ranges.”

    “පඤ්චිමානි, ආවුසෝ, ඉන්ද්‍රියානි, සේය්‍යථිදං—චක්ඛුන්ද්‍රියං, සෝතින්ද්‍රියං, ඝානින්ද්‍රියං, ජිව්හින්ද්‍රියං, කායින්ද්‍රියං. ඉමානි ඛෝ, ආවුසෝ, පඤ්චින්ද්‍රියානි කිං පටිච්ච තිට්ඨන්තී”ති?

    “These five faculties depend on what to continue?”

    “පඤ්චිමානි, ආවුසෝ, ඉන්ද්‍රියානි, සේය්‍යථිදං—චක්ඛුන්ද්‍රියං, සෝතින්ද්‍රියං, ඝානින්ද්‍රියං, ජිව්හින්ද්‍රියං, කායින්ද්‍රියං. ඉමානි ඛෝ, ආවුසෝ, පඤ්චින්ද්‍රියානි ආයුං පටිච්ච තිට්ඨන්තී”ති.

    “These five faculties depend on life to continue.”

    “ආයු පනාවුසෝ, කිං පටිච්ච තිට්ඨතී”ති?

    “But what does life depend on to continue?”

    “ආයු උස්මං පටිච්ච තිට්ඨතී”ති.

    “Life depends on warmth to continue.”

    “උස්මා පනාවුසෝ, කිං පටිච්ච තිට්ඨතී”ති?

    “But what does warmth depend on to continue?”

    “උස්මා ආයුං පටිච්ච තිට්ඨතී”ති.

    “Warmth depends on life to continue.”

    “ඉදානේව ඛෝ මයං, ආවුසෝ, ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං ඒවං ආජානාම: ‘ආයු උස්මං පටිච්ච තිට්ඨතී(අ)ති. ඉදානේව පන මයං, ආවුසෝ, ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං ඒවං ආජානාම: ‘උස්මා ආයුං පටිච්ච තිට්ඨතී(අ)ති. යථා කථං පනාවුසෝ, ඉමස්ස භාසිතස්ස අත්ථෝ දට්ඨබ්බෝ”ති?

    “Just now I understood you to say: ‘Life depends on warmth to continue.’ But I also understood you to say: ‘Warmth depends on life to continue.’ How then should we see the meaning of this statement?”

    “තේන හාවුසෝ, උපමං තේ කරිස්සාමි; උපමායපිධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ, තේලප්පදීපස්ස ඣායතෝ අච්චිං පටිච්ච ආභා පඤ්ඤායති, ආභං පටිච්ච අච්චි පඤ්ඤායති; ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ, ආයු උස්මං පටිච්ච තිට්ඨති, උස්මා ආයුං පටිච්ච තිට්ඨතී”ති.

    “Well then, friend, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said. Suppose there was an oil lamp burning. The light appears dependent on the flame, and the flame appears dependent on the light. In the same way, life depends on warmth to continue, and warmth depends on life to continue.”

    “තේව නු ඛෝ, ආවුසෝ, ආයුසඞ්ඛාරා, තේ වේදනියා ධම්මා උදාහු අඤ්ඤේ ආයුසඞ්ඛාරා අඤ්ඤේ වේදනියා ධම්මා”ති?

    “Are the life forces the same things as the phenomena that are felt? Or are they different things?”

    “න ඛෝ, ආවුසෝ, තේව ආයුසඞ්ඛාරා තේ වේදනියා ධම්මා. තේ ච හාවුසෝ, ආයුසඞ්ඛාරා අභවිංසු තේ වේදනියා ධම්මා, න යිදං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නස්ස භික්ඛුනෝ වුට්ඨානං පඤ්ඤායේථ. යස්මා ච ඛෝ, ආවුසෝ, අඤ්ඤේ ආයුසඞ්ඛාරා අඤ්ඤේ වේදනියා ධම්මා, තස්මා සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නස්ස භික්ඛුනෝ වුට්ඨානං පඤ්ඤායතී”ති.

    “The life forces are not the same things as the phenomena that are felt. For if the life forces and the phenomena that are felt were the same things, a bhikkhu who had attained the cessation of perception and feeling would not emerge from it. But because the life forces and the phenomena that are felt are different things, a bhikkhu who has attained the cessation of perception and feeling can emerge from it.”

    “යදා නු ඛෝ, ආවුසෝ, ඉමං කායං කති ධම්මා ජහන්ති; අථායං කායෝ උජ්ඣිතෝ අවක්ඛිත්තෝ සේති, යථා කට්ඨං අචේතනන්”ති?

    “How many things must this body lose before it lies forsaken, tossed aside like an insentient log?”

    “යදා ඛෝ, ආවුසෝ, ඉමං කායං තයෝ ධම්මා ජහන්ති—ආයු උස්මා ච විඤ්ඤාණං; අථායං කායෝ උජ්ඣිතෝ අවක්ඛිත්තෝ සේති, යථා කට්ඨං අචේතනන්”ති.

    “This body must lose three things before it lies forsaken, tossed aside like an insentient log: vitality, warmth, and consciousness.”

    “ය්වායං, ආවුසෝ, මතෝ කාලඞ්කතෝ, යෝ චායං භික්ඛු සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ—ඉමේසං කිං නානාකරණන්”ති?

    “What’s the difference between someone who has passed away and a bhikkhu who has attained the cessation of perception and feeling?”

    “ය්වායං, ආවුසෝ, මතෝ කාලඞ්කතෝ තස්ස කායසඞ්ඛාරා නිරුද්ධා පටිප්පස්සද්ධා, වචීසඞ්ඛාරා නිරුද්ධා පටිප්පස්සද්ධා, චිත්තසඞ්ඛාරා නිරුද්ධා පටිප්පස්සද්ධා, ආයු පරික්ඛීණෝ, උස්මා වූපසන්තා, ඉන්ද්‍රියානි පරිභින්නානි. යෝ චායං භික්ඛු සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ තස්සපි කායසඞ්ඛාරා නිරුද්ධා පටිප්පස්සද්ධා, වචීසඞ්ඛාරා නිරුද්ධා පටිප්පස්සද්ධා, චිත්තසඞ්ඛාරා නිරුද්ධා පටිප්පස්සද්ධා, ආයු න පරික්ඛීණෝ, උස්මා අවූපසන්තා, ඉන්ද්‍රියානි විප්පසන්නානි. ය්වායං, ආවුසෝ, මතෝ කාලඞ්කතෝ, යෝ චායං භික්ඛු සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ—ඉදං නේසං නානාකරණන්”ති.

    “When someone dies, their physical, verbal, and mental processes have ceased and stilled; their vitality is spent; their warmth is dissipated; and their faculties have disintegrated. When a bhikkhu has attained the cessation of perception and feeling, their physical, verbal, and mental processes have ceased and stilled. But their vitality is not spent; their warmth is not dissipated; and their faculties are very clear. That’s the difference between someone who has passed away and a bhikkhu who has attained the cessation of perception and feeling.”

    “කති පනාවුසෝ, පච්චයා අදුක්ඛමසුඛාය චේතෝවිමුත්තියා සමාපත්තියා”ති?

    “How many conditions are necessary to attain the neutral release of the heart?”

    “චත්තාරෝ ඛෝ, ආවුසෝ, පච්චයා අදුක්ඛමසුඛාය චේතෝවිමුත්තියා සමාපත්තියා. ඉධාවුසෝ, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා අදුක්ඛමසුඛං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ, චත්තාරෝ පච්චයා අදුක්ඛමසුඛාය චේතෝවිමුත්තියා සමාපත්තියා”ති.

    “Four conditions are necessary to attain the neutral release of the heart. Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, a bhikkhu enters and remains in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. These four conditions are necessary to attain the neutral release of the heart.”

    “කති පනාවුසෝ, පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා සමාපත්තියා”ති?

    “How many conditions are necessary to attain the signless release of the heart?”

    “ද්වේ ඛෝ, ආවුසෝ, පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා සමාපත්තියා—සබ්බනිමිත්තානඤ්ච අමනසිකාරෝ, අනිමිත්තාය ච ධාතුයා මනසිකාරෝ. ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ, ද්වේ පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා සමාපත්තියා”ති.

    “Two conditions are necessary to attain the signless release of the heart: not focusing on any signs, and focusing on the signless. These two conditions are necessary to attain the signless release of the heart.”

    “කති පනාවුසෝ, පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා ඨිතියා”ති?

    “How many conditions are necessary to remain in the signless release of the heart?”

    “තයෝ ඛෝ, ආවුසෝ, පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා ඨිතියා—සබ්බනිමිත්තානඤ්ච අමනසිකාරෝ, අනිමිත්තාය ච ධාතුයා මනසිකාරෝ, පුබ්බේ ච අභිසඞ්ඛාරෝ. ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ, තයෝ පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා ඨිතියා”ති.

    “Three conditions are necessary to remain in the signless release of the heart: not focusing on any signs, focusing on the signless, and a previous determination. These three conditions are necessary to remain in the signless release of the heart.”

    “කති පනාවුසෝ, පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා වුට්ඨානායා”ති?

    “How many conditions are necessary to emerge from the signless release of the heart?”

    “ද්වේ ඛෝ, ආවුසෝ, පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා වුට්ඨානාය—සබ්බනිමිත්තානඤ්ච මනසිකාරෝ, අනිමිත්තාය ච ධාතුයා අමනසිකාරෝ. ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ, ද්වේ පච්චයා අනිමිත්තාය චේතෝවිමුත්තියා වුට්ඨානායා”ති.

    “Two conditions are necessary to emerge from the signless release of the heart: focusing on all signs, and not focusing on the signless. These two conditions are necessary to emerge from the signless release of the heart.”

    “යා චායං, ආවුසෝ, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති, යා ච ආකිඤ්චඤ්ඤා චේතෝවිමුත්ති, යා ච සුඤ්ඤතා චේතෝවිමුත්ති, යා ච අනිමිත්තා චේතෝවිමුත්ති—ඉමේ ධම්මා නානාත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච උදාහු ඒකත්ථා බ්‍යඤ්ජනමේව නානන්”ති?

    “The limitless release of the heart, and the release of the heart through nothingness, and the release of the heart through emptiness, and the signless release of the heart: do these things differ in both meaning and phrasing? Or do they mean the same thing, and differ only in the phrasing?”

    “යා චායං, ආවුසෝ, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති, යා ච ආකිඤ්චඤ්ඤා චේතෝවිමුත්ති, යා ච සුඤ්ඤතා චේතෝවිමුත්ති, යා ච අනිමිත්තා චේතෝවිමුත්ති—අත්ථි ඛෝ, ආවුසෝ, පරියායෝ යං පරියායං ආගම්ම ඉමේ ධම්මා නානාත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච; අත්ථි ච ඛෝ, ආවුසෝ, පරියායෝ යං පරියායං ආගම්ම ඉමේ ධම්මා ඒකත්ථා, බ්‍යඤ්ජනමේව නානං.

    “There is a way in which these things differ in both meaning and phrasing. But there’s also a way in which they mean the same thing, and differ only in the phrasing.

    කතමෝ චාවුසෝ, පරියායෝ යං පරියායං ආගම්ම ඉමේ ධම්මා නානාත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච?

    And what’s the way in which these things differ in both meaning and phrasing?

    ඉධාවුසෝ, භික්ඛු මේත්තාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං මේත්තාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්‍යාබජ්ඣේන ඵරිත්වා විහරති. කරුණාසහගතේන චේතසා …පේ… මුදිතාසහගතේන චේතසා … උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්‍යාබජ්ඣේන ඵරිත්වා විහරති. අයං වුච්චතාවුසෝ, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති.

    Firstly, a bhikkhu meditates spreading a heart full of love to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of love to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. They meditate spreading a heart full of compassion … They meditate spreading a heart full of rejoicing … They meditate spreading a heart full of equanimity to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of equanimity to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. This is called the limitless release of the heart.

    කතමා චාවුසෝ, ආකිඤ්චඤ්ඤා චේතෝවිමුත්ති? ඉධාවුසෝ, භික්ඛු සබ්බසෝ විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම නත්ථි කිඤ්චීති ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චතාවුසෝ, ආකිඤ්චඤ්ඤා චේතෝවිමුත්ති.

    And what is the release of the heart through nothingness? It’s when a bhikkhu, going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, enters and remains in the dimension of nothingness. This is called the heart’s release through nothingness.

    කතමා චාවුසෝ, සුඤ්ඤතා චේතෝවිමුත්ති? ඉධාවුසෝ, භික්ඛු අරඤ්ඤගතෝ වා රුක්ඛමූලගතෝ වා සුඤ්ඤාගාරගතෝ වා ඉති පටිසඤ්චික්ඛති: ‘සුඤ්ඤමිදං අත්තේන වා අත්තනියේන වා(අ)ති. අයං වුච්චතාවුසෝ, සුඤ්ඤතා චේතෝවිමුත්ති.

    And what is the release of the heart through emptiness? It’s when a bhikkhu has gone to a wilderness, or to the root of a tree, or to an empty hut, and reflects like this: ‘This is empty of a self or what belongs to a self.’ This is called the release of the heart through emptiness.

    කතමා චාවුසෝ, අනිමිත්තා චේතෝවිමුත්ති? ඉධාවුසෝ, භික්ඛු සබ්බනිමිත්තානං අමනසිකාරා අනිමිත්තං චේතෝසමාධිං උපසම්පජ්ජ විහරති. අයං වුච්චතාවුසෝ, අනිමිත්තා චේතෝවිමුත්ති.

    And what is the signless release of the heart? It’s when a bhikkhu, not focusing on any signs, enters and remains in the signless immersion of the heart. This is called the signless release of the heart.

    අයං ඛෝ, ආවුසෝ, පරියායෝ යං පරියායං ආගම්ම ඉමේ ධම්මා නානාත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච.

    This is the way in which these things differ in both meaning and phrasing.

    කතමෝ චාවුසෝ, පරියායෝ යං පරියායං ආගම්ම ඉමේ ධම්මා ඒකත්ථා බ්‍යඤ්ජනමේව නානං?

    And what’s the way in which they mean the same thing, and differ only in the phrasing?

    රාගෝ ඛෝ, ආවුසෝ, පමාණකරණෝ, දෝසෝ පමාණකරණෝ, මෝහෝ පමාණකරණෝ. තේ ඛීණාසවස්ස භික්ඛුනෝ පහීනා උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවඞ්කතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා. යාවතා ඛෝ, ආවුසෝ, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්තියෝ, අකුප්පා තාසං චේතෝවිමුත්ති අග්ගමක්ඛායති. සා ඛෝ පනාකුප්පා චේතෝවිමුත්ති සුඤ්ඤා රාගේන, සුඤ්ඤා දෝසේන, සුඤ්ඤා මෝහේන.

    Greed, hate, and delusion are makers of limits. A bhikkhu who has ended the defilements has given these up, cut them off at the root, made them like a palm stump, and obliterated them, so they are unable to arise in the future. The unshakable release of the heart is said to be the best kind of limitless release of the heart. That unshakable release of the heart is empty of greed, hate, and delusion.

    රාගෝ ඛෝ, ආවුසෝ, කිඤ්චනෝ, දෝසෝ කිඤ්චනෝ, මෝහෝ කිඤ්චනෝ. තේ ඛීණාසවස්ස භික්ඛුනෝ පහීනා උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවඞ්කතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා. යාවතා ඛෝ, ආවුසෝ, ආකිඤ්චඤ්ඤා චේතෝවිමුත්තියෝ, අකුප්පා තාසං චේතෝවිමුත්ති අග්ගමක්ඛායති. සා ඛෝ පනාකුප්පා චේතෝවිමුත්ති සුඤ්ඤා රාගේන, සුඤ්ඤා දෝසේන, සුඤ්ඤා මෝහේන.

    Greed is something, hate is something, and delusion is something. A bhikkhu who has ended the defilements has given these up, cut them off at the root, made them like a palm stump, and obliterated them, so they are unable to arise in the future. The unshakable release of the heart is said to be the best kind of release of the heart through nothingness. That unshakable release of the heart is empty of greed, hate, and delusion.

    රාගෝ ඛෝ, ආවුසෝ, නිමිත්තකරණෝ, දෝසෝ නිමිත්තකරණෝ, මෝහෝ නිමිත්තකරණෝ. තේ ඛීණාසවස්ස භික්ඛුනෝ පහීනා උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවඞ්කතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා. යාවතා ඛෝ, ආවුසෝ, අනිමිත්තා චේතෝවිමුත්තියෝ, අකුප්පා තාසං චේතෝවිමුත්ති අග්ගමක්ඛායති. සා ඛෝ පනාකුප්පා චේතෝවිමුත්ති සුඤ්ඤා රාගේන, සුඤ්ඤා දෝසේන, සුඤ්ඤා මෝහේන.

    Greed, hate, and delusion are makers of signs. A bhikkhu who has ended the defilements has given these up, cut them off at the root, made them like a palm stump, and obliterated them, so they are unable to arise in the future. The unshakable release of the heart is said to be the best kind of signless release of the heart. That unshakable release of the heart is empty of greed, hate, and delusion.

    අයං ඛෝ, ආවුසෝ, පරියායෝ යං පරියායං ආගම්ම ඉමේ ධම්මා ඒකත්ථා බ්‍යඤ්ජනමේව නානන්”ති.

    This is the way in which they mean the same thing, and differ only in the phrasing.”

    ඉදමවෝචායස්මා සාරිපුත්තෝ. අත්තමනෝ ආයස්මා මහාකෝට්ඨිකෝ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දීති.

    This is what Venerable Sāriputta said. Satisfied, Venerable Mahākoṭṭhita was happy with what Sāriputta said.

    මහාවේදල්ලසුත්තං නිට්ඨිතං තතියං.





    The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]


    © 1991-2024 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact