Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៧. មជ្ឈេសុត្តំ
7. Majjhesuttaṃ
៦១. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា ពារាណសិយំ វិហរតិ ឥសិបតនេ មិគទាយេ។ តេន ខោ បន សមយេន សម្ពហុលានំ ថេរានំ ភិក្ខូនំ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តានំ មណ្ឌលមាឡេ សន្និសិន្នានំ សន្និបតិតានំ អយមន្តរាកថា ឧទបាទិ – ‘‘វុត្តមិទំ, អាវុសោ, ភគវតា បារាយនេ មេត្តេយ្យបញ្ហេ –
61. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye. Tena kho pana samayena sambahulānaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘vuttamidaṃ, āvuso, bhagavatā pārāyane metteyyapañhe –
តំ ព្រូមិ មហាបុរិសោតិ, សោធ សិព្ពិនិ 5 មច្ចគា’’តិ។
Taṃ brūmi mahāpurisoti, sodha sibbini 6 maccagā’’ti.
‘‘កតមោ នុ ខោ, អាវុសោ, ឯកោ អន្តោ, កតមោ ទុតិយោ អន្តោ, កិំ មជ្ឈេ, កា សិព្ពិនី’’តិ? ឯវំ វុត្តេ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘ផស្សោ ខោ, អាវុសោ, ឯកោ អន្តោ, ផស្សសមុទយោ ទុតិយោ អន្តោ , ផស្សនិរោធោ មជ្ឈេ, តណ្ហា សិព្ពិនី; តណ្ហា ហិ នំ សិព្ពតិ តស្ស តស្សេវ ភវស្ស អភិនិព្ពត្តិយា។ ឯត្តាវតា ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានាតិ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានាតិ, អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានន្តោ 7 បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានន្តោ 8 ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខស្សន្តករោ ហោតី’’តិ។
‘‘Katamo nu kho, āvuso, eko anto, katamo dutiyo anto, kiṃ majjhe, kā sibbinī’’ti? Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘phasso kho, āvuso, eko anto, phassasamudayo dutiyo anto , phassanirodho majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto 9 pariññeyyaṃ parijānanto 10 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ឯវំ វុត្តេ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘អតីតំ ខោ, អាវុសោ, ឯកោ អន្តោ, អនាគតំ ទុតិយោ អន្តោ, បច្ចុប្បន្នំ មជ្ឈេ, តណ្ហា សិព្ពិនី; តណ្ហា ហិ នំ សិព្ពតិ តស្ស តស្សេវ ភវស្ស អភិនិព្ពត្តិយា។ ឯត្តាវតា ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានាតិ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានាតិ, អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានន្តោ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានន្តោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខស្សន្តករោ ហោតី’’តិ។
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘atītaṃ kho, āvuso, eko anto, anāgataṃ dutiyo anto, paccuppannaṃ majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto, pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ឯវំ វុត្តេ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘សុខា, អាវុសោ, វេទនា ឯកោ អន្តោ, ទុក្ខា វេទនា ទុតិយោ អន្តោ, អទុក្ខមសុខា វេទនា មជ្ឈេ, តណ្ហា សិព្ពិនី; តណ្ហា ហិ នំ សិព្ពតិ តស្ស តស្សេវ ភវស្ស អភិនិព្ពត្តិយា។ ឯត្តាវតា ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានាតិ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានាតិ, អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានន្តោ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានន្តោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខស្សន្តករោ ហោតី’’តិ។
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘sukhā, āvuso, vedanā eko anto, dukkhā vedanā dutiyo anto, adukkhamasukhā vedanā majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto, pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ឯវំ វុត្តេ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘នាមំ ខោ, អាវុសោ, ឯកោ អន្តោ, រូបំ ទុតិយោ អន្តោ, វិញ្ញាណំ មជ្ឈេ, តណ្ហា សិព្ពិនី; តណ្ហា ហិ នំ សិព្ពតិ តស្ស តស្សេវ ភវស្ស អភិនិព្ពត្តិយា។ ឯត្តាវតា ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានាតិ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានាតិ, អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានន្តោ បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានន្តោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខស្សន្តករោ ហោតី’’តិ។
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘nāmaṃ kho, āvuso, eko anto, rūpaṃ dutiyo anto, viññāṇaṃ majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ឯវំ វុត្តេ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘ឆ ខោ, អាវុសោ, អជ្ឈត្តិកានិ អាយតនានិ ឯកោ អន្តោ, ឆ ពាហិរានិ អាយតនានិ ទុតិយោ អន្តោ, វិញ្ញាណំ មជ្ឈេ, តណ្ហា សិព្ពិនី; តណ្ហា ហិ នំ សិព្ពតិ តស្ស តស្សេវ ភវស្ស អភិនិព្ពត្តិយា។ ឯត្តាវតា ខោ អាវុសោ , ភិក្ខុ អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានាតិ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានាតិ, អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានន្តោ បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានន្តោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខស្សន្តករោ ហោតី’’តិ។
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘cha kho, āvuso, ajjhattikāni āyatanāni eko anto, cha bāhirāni āyatanāni dutiyo anto, viññāṇaṃ majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho āvuso , bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ឯវំ វុត្តេ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘សក្កាយោ ខោ, អាវុសោ, ឯកោ អន្តោ, សក្កាយសមុទយោ ទុតិយោ អន្តោ, សក្កាយនិរោធោ មជ្ឈេ, តណ្ហា សិព្ពិនី; តណ្ហា ហិ នំ សិព្ពតិ តស្ស តស្សេវ ភវស្ស អភិនិព្ពត្តិយា។ ឯត្តាវតា ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានាតិ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានាតិ, អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានន្តោ បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានន្តោ 11 ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខស្សន្តករោ ហោតី’’តិ។
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘sakkāyo kho, āvuso, eko anto, sakkāyasamudayo dutiyo anto, sakkāyanirodho majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto 12 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ឯវំ វុត្តេ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘ព្យាកតំ ខោ, អាវុសោ, អម្ហេហិ សព្ពេហេវ យថាសកំ បដិភានំ។ អាយាមាវុសោ, យេន ភគវា តេនុបសង្កមិស្សាម; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេស្សាម។ យថា នោ ភគវា ព្យាករិស្សតិ តថា នំ ធារេស្សាមា’’តិ។ ‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ ខោ ថេរា ភិក្ខូ តស្ស ភិក្ខុនោ បច្ចស្សោសុំ។ អថ ខោ ថេរា ភិក្ខូ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ ។ ឯកមន្តំ និសិន្នា ខោ ថេរា ភិក្ខូ យាវតកោ អហោសិ សព្ពេហេវ សទ្ធិំ កថាសល្លាបោ, តំ សព្ពំ ភគវតោ អារោចេសុំ។ ‘‘កស្ស នុ ខោ, ភន្តេ, សុភាសិត’’ន្តិ? ‘‘សព្ពេសំ វោ, ភិក្ខវេ, សុភាសិតំ បរិយាយេន, អបិ ច យំ មយា សន្ធាយ ភាសិតំ បារាយនេ មេត្តេយ្យបញ្ហេ –
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Āyāmāvuso, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho therā bhikkhū tassa bhikkhuno paccassosuṃ. Atha kho therā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . Ekamantaṃ nisinnā kho therā bhikkhū yāvatako ahosi sabbeheva saddhiṃ kathāsallāpo, taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesuṃ. ‘‘Kassa nu kho, bhante, subhāsita’’nti? ‘‘Sabbesaṃ vo, bhikkhave, subhāsitaṃ pariyāyena, api ca yaṃ mayā sandhāya bhāsitaṃ pārāyane metteyyapañhe –
‘‘យោ ឧភោន្តេ វិទិត្វាន, មជ្ឈេ មន្តា ន លិប្បតិ;
‘‘Yo ubhonte viditvāna, majjhe mantā na lippati;
តំ ព្រូមិ មហាបុរិសោតិ, សោធ សិព្ពិនិមច្ចគា’’តិ។
Taṃ brūmi mahāpurisoti, sodha sibbinimaccagā’’ti.
‘‘តំ សុណាថ, សាធុកំ មនសិ ករោថ; ភាសិស្សាមី’’តិ។ ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ ខោ ថេរា ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។ ភគវា ឯតទវោច – ‘‘ផស្សោ ខោ, ភិក្ខវេ, ឯកោ អន្តោ , ផស្សសមុទយោ ទុតិយោ អន្តោ, ផស្សនិរោធោ មជ្ឈេ, តណ្ហា សិព្ពិនី; តណ្ហា ហិ នំ សិព្ពតិ តស្ស តស្សេវ ភវស្ស អភិនិព្ពត្តិយា។ ឯត្តាវតា ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានាតិ, បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានាតិ, អភិញ្ញេយ្យំ អភិជានន្តោ បរិញ្ញេយ្យំ បរិជានន្តោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខស្សន្តករោ ហោតី’’តិ។ សត្តមំ។
‘‘Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho therā bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘phasso kho, bhikkhave, eko anto , phassasamudayo dutiyo anto, phassanirodho majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, bhikkhave, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៧. មជ្ឈេសុត្តវណ្ណនា • 7. Majjhesuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៧. មជ្ឈេសុត្តវណ្ណនា • 7. Majjhesuttavaṇṇanā