Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၇. မဇ္ဈေသုတ္တံ
7. Majjhesuttaṃ
၆၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒာယေ။ တေန ခော ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာနံ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တာနံ မဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပာဒိ – ‘‘ဝုတ္တမိဒံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ပာရာယနေ မေတ္တေယ္ယပဉ္ဟေ –
61. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye. Tena kho pana samayena sambahulānaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘vuttamidaṃ, āvuso, bhagavatā pārāyane metteyyapañhe –
တံ ဗ္ရူမိ မဟာပုရိသောတိ၊ သောဓ သိဗ္ဗိနိ 5 မစ္စဂာ’’တိ။
Taṃ brūmi mahāpurisoti, sodha sibbini 6 maccagā’’ti.
‘‘ကတမော နု ခော, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, ကတမော ဒုတိယော အန္တော, ကိံ မဇ္ဈေ, ကာ သိဗ္ဗိနီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဖသ္သော ခော, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, ဖသ္သသမုဒယော ဒုတိယော အန္တော , ဖသ္သနိရောဓော မဇ္ဈေ, တဏ္ဟာ သိဗ္ဗိနီ; တဏ္ဟာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တသ္သ တသ္သေဝ ဘဝသ္သ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော 7 ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော 8 ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီ’’တိ။
‘‘Katamo nu kho, āvuso, eko anto, katamo dutiyo anto, kiṃ majjhe, kā sibbinī’’ti? Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘phasso kho, āvuso, eko anto, phassasamudayo dutiyo anto , phassanirodho majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto 9 pariññeyyaṃ parijānanto 10 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘အတီတံ ခော, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, အနာဂတံ ဒုတိယော အန္တော, ပစ္စုပ္ပန္နံ မဇ္ဈေ, တဏ္ဟာ သိဗ္ဗိနီ; တဏ္ဟာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တသ္သ တသ္သေဝ ဘဝသ္သ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီ’’တိ။
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘atītaṃ kho, āvuso, eko anto, anāgataṃ dutiyo anto, paccuppannaṃ majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto, pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘သုခာ, အာဝုသော, ဝေဒနာ ဧကော အန္တော, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဒုတိယော အန္တော, အဒုက္ခမသုခာ ဝေဒနာ မဇ္ဈေ, တဏ္ဟာ သိဗ္ဗိနီ; တဏ္ဟာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တသ္သ တသ္သေဝ ဘဝသ္သ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီ’’တိ။
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘sukhā, āvuso, vedanā eko anto, dukkhā vedanā dutiyo anto, adukkhamasukhā vedanā majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto, pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘နာမံ ခော, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, ရူပံ ဒုတိယော အန္တော, ဝိညာဏံ မဇ္ဈေ, တဏ္ဟာ သိဗ္ဗိနီ; တဏ္ဟာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တသ္သ တသ္သေဝ ဘဝသ္သ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီ’’တိ။
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘nāmaṃ kho, āvuso, eko anto, rūpaṃ dutiyo anto, viññāṇaṃ majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဆ ခော, အာဝုသော, အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ ဧကော အန္တော, ဆ ဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ ဒုတိယော အန္တော, ဝိညာဏံ မဇ္ဈေ, တဏ္ဟာ သိဗ္ဗိနီ; တဏ္ဟာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တသ္သ တသ္သေဝ ဘဝသ္သ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခော အာဝုသော , ဘိက္ခု အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီ’’တိ။
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘cha kho, āvuso, ajjhattikāni āyatanāni eko anto, cha bāhirāni āyatanāni dutiyo anto, viññāṇaṃ majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho āvuso , bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘သက္ကာယော ခော, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, သက္ကာယသမုဒယော ဒုတိယော အန္တော, သက္ကာယနိရောဓော မဇ္ဈေ, တဏ္ဟာ သိဗ္ဗိနီ; တဏ္ဟာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တသ္သ တသ္သေဝ ဘဝသ္သ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော 11 ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီ’’တိ။
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘sakkāyo kho, āvuso, eko anto, sakkāyasamudayo dutiyo anto, sakkāyanirodho majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, āvuso, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto 12 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဗ္ယာကတံ ခော, အာဝုသော, အမ္ဟေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ ယထာသကံ ပဋိဘာနံ။ အာယာမာဝုသော, ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိသ္သာမ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသ္သာမ။ ယထာ နော ဘဂဝာ ဗ္ယာကရိသ္သတိ တထာ နံ ဓာရေသ္သာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခော ထေရာ ဘိက္ခူ တသ္သ ဘိက္ခုနော ပစ္စသ္သောသုံ။ အထ ခော ထေရာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခော ထေရာ ဘိက္ခူ ယာဝတကော အဟောသိ သဗ္ဗေဟေဝ သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပော, တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသုံ။ ‘‘ကသ္သ နု ခော, ဘန္တေ, သုဘာသိတ’’န္တိ? ‘‘သဗ္ဗေသံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သုဘာသိတံ ပရိယာယေန, အပိ စ ယံ မယာ သန္ဓာယ ဘာသိတံ ပာရာယနေ မေတ္တေယ္ယပဉ္ဟေ –
Evaṃ vutte aññataro bhikkhu there bhikkhū etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Āyāmāvuso, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho therā bhikkhū tassa bhikkhuno paccassosuṃ. Atha kho therā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu . Ekamantaṃ nisinnā kho therā bhikkhū yāvatako ahosi sabbeheva saddhiṃ kathāsallāpo, taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesuṃ. ‘‘Kassa nu kho, bhante, subhāsita’’nti? ‘‘Sabbesaṃ vo, bhikkhave, subhāsitaṃ pariyāyena, api ca yaṃ mayā sandhāya bhāsitaṃ pārāyane metteyyapañhe –
‘‘ယော ဥဘောန္တေ ဝိဒိတ္ဝာန၊ မဇ္ဈေ မန္တာ န လိပ္ပတိ။
‘‘Yo ubhonte viditvāna, majjhe mantā na lippati;
တံ ဗ္ရူမိ မဟာပုရိသောတိ၊ သောဓ သိဗ္ဗိနိမစ္စဂာ’’တိ။
Taṃ brūmi mahāpurisoti, sodha sibbinimaccagā’’ti.
‘‘တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော ထေရာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဖသ္သော ခော, ဘိက္ခဝေ, ဧကော အန္တော , ဖသ္သသမုဒယော ဒုတိယော အန္တော, ဖသ္သနိရောဓော မဇ္ဈေ, တဏ္ဟာ သိဗ္ဗိနီ; တဏ္ဟာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တသ္သ တသ္သေဝ ဘဝသ္သ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
‘‘Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho therā bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘phasso kho, bhikkhave, eko anto , phassasamudayo dutiyo anto, phassanirodho majjhe, taṇhā sibbinī; taṇhā hi naṃ sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Ettāvatā kho, bhikkhave, bhikkhu abhiññeyyaṃ abhijānāti, pariññeyyaṃ parijānāti, abhiññeyyaṃ abhijānanto pariññeyyaṃ parijānanto diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hotī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၇. မဇ္ဈေသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Majjhesuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၇. မဇ္ဈေသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Majjhesuttavaṇṇanā