| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
७. मज्झेसुत्तवण्णना
7. Majjhesuttavaṇṇanā
६१. सत्तमे मन्ताति य-कारलोपेन निद्देसो, करणत्थे वा एतं पच्चत्तवचनं। तेनाह ‘‘ताय उभो अन्ते विदित्वा’’ति। फस्सवसेन निब्बत्तत्ताति द्वयद्वयसमापत्तियं अञ्ञमञ्ञं सम्फस्सवसेन निब्बत्तत्ता, ‘‘फस्सपच्चया तण्हा, तण्हापच्चया उपादानं, उपादानपच्चया भवो , भवपच्चया जाती’’ति इमिना चानुक्कमेन फस्ससमुट्ठानत्ता इमस्स कायस्स फस्सवसेन निब्बत्तत्ताति वुत्तं। एको अन्तोति एत्थ अयं अन्त-सद्दो अन्तअब्भन्तरमरियादलामकअभावकोट्ठासपदपूरणसमीपादीसु दिस्सति। ‘‘अन्तपूरो उदरपूरो’’तिआदीसु (सु॰ नि॰ १९७) हि अन्ते अन्तसद्दो। ‘‘चरन्ति लोके परिवारछन्ना अन्तो असुद्धा, बहि सोभमाना’’तिआदीसु (सं॰ नि॰ १.१२२) अब्भन्तरे। ‘‘कायबन्धनस्स अन्तो जीरति (चूळव॰ २७८) सा हरितन्तं वा पन्थन्तं वा सेलन्तं वा उदकन्तं वा’’तिआदीसु (म॰ नि॰ १.३०४) मरियादायं। ‘‘अन्तमिदं, भिक्खवे, जीविकान’’न्तिआदीसु (सं॰ नि॰ ३.८०; इतिवु॰ ९१) लामके। ‘‘एसेवन्तो दुक्खस्सा’’तिआदीसु (म॰ नि॰ ३.३९३; सं॰ नि॰ २.५१) अभावे। सब्बपच्चयसङ्खयो हि दुक्खस्स अभावो कोटीतिपि वुच्चति। ‘‘तयो अन्ता’’तिआदीसु (दी॰ नि॰ ३.३०५) कोट्ठासे। ‘‘इङ्घ ताव सुत्तन्तं वा गाथायो वा अभिधम्मं वा परियापुणस्सु, सुत्तन्ते ओकासं कारापेत्वा’’ति (पाचि॰ ४४२) च आदीसु पदपूरणे। ‘‘गामन्तं वा ओसटो (पारा॰ ४०९-४१०; चूळव॰ ३४३) गामन्तसेनासन’’न्तिआदीसु (पारा॰ अट्ठ॰ २.४१०) समीपे। स्वायमिध कोट्ठासे वत्ततीति अयमेको कोट्ठासोति।
61. Sattame mantāti ya-kāralopena niddeso, karaṇatthe vā etaṃ paccattavacanaṃ. Tenāha ‘‘tāya ubho ante viditvā’’ti. Phassavasena nibbattattāti dvayadvayasamāpattiyaṃ aññamaññaṃ samphassavasena nibbattattā, ‘‘phassapaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo , bhavapaccayā jātī’’ti iminā cānukkamena phassasamuṭṭhānattā imassa kāyassa phassavasena nibbattattāti vuttaṃ. Eko antoti ettha ayaṃ anta-saddo antaabbhantaramariyādalāmakaabhāvakoṭṭhāsapadapūraṇasamīpādīsu dissati. ‘‘Antapūro udarapūro’’tiādīsu (su. ni. 197) hi ante antasaddo. ‘‘Caranti loke parivārachannā anto asuddhā, bahi sobhamānā’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.122) abbhantare. ‘‘Kāyabandhanassa anto jīrati (cūḷava. 278) sā haritantaṃ vā panthantaṃ vā selantaṃ vā udakantaṃ vā’’tiādīsu (ma. ni. 1.304) mariyādāyaṃ. ‘‘Antamidaṃ, bhikkhave, jīvikāna’’ntiādīsu (saṃ. ni. 3.80; itivu. 91) lāmake. ‘‘Esevanto dukkhassā’’tiādīsu (ma. ni. 3.393; saṃ. ni. 2.51) abhāve. Sabbapaccayasaṅkhayo hi dukkhassa abhāvo koṭītipi vuccati. ‘‘Tayo antā’’tiādīsu (dī. ni. 3.305) koṭṭhāse. ‘‘Iṅgha tāva suttantaṃ vā gāthāyo vā abhidhammaṃ vā pariyāpuṇassu, suttante okāsaṃ kārāpetvā’’ti (pāci. 442) ca ādīsu padapūraṇe. ‘‘Gāmantaṃ vā osaṭo (pārā. 409-410; cūḷava. 343) gāmantasenāsana’’ntiādīsu (pārā. aṭṭha. 2.410) samīpe. Svāyamidha koṭṭhāse vattatīti ayameko koṭṭhāsoti.
सन्तो परमत्थतो विज्जमानो धम्मसमूहोति सक्कायो, पञ्चुपादानक्खन्धा। तेनाह ‘‘तेभूमकवट्ट’’न्ति। सेसमेत्थ सुविञ्ञेय्यमेव।
Santo paramatthato vijjamāno dhammasamūhoti sakkāyo, pañcupādānakkhandhā. Tenāha ‘‘tebhūmakavaṭṭa’’nti. Sesamettha suviññeyyameva.
मज्झेसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Majjhesuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ७. मज्झेसुत्तं • 7. Majjhesuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ७. मज्झेसुत्तवण्णना • 7. Majjhesuttavaṇṇanā
