| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
५. मक्खसुत्तवण्णना
5. Makkhasuttavaṇṇanā
५. पञ्चमे मक्खन्ति परगुणमक्खनं। यदिपि हि सो गूथं गहेत्वा परं पहरन्तो विय अत्तनो करं पठमतरं मक्खतियेव, तथापि परेसं गुणमक्खनाधिप्पायेन पवत्तेतब्बत्ता ‘‘परगुणमक्खनो’’ति वुच्चति। तथा हि सो उदकपुञ्छनमिव न्हातस्स सरीरगतं उदकं परेसं गुणे मक्खेति पुञ्छति विनासेति , परेहि वा कतानं महन्तानम्पि कारानं खेपनतो धंसनतो मक्खोति वुच्चति। सो परगुणमक्खनलक्खणो, तेसं विनासनरसो, तदवच्छादनपच्चुपट्ठानो। अत्थतो पन परेसं गुणमक्खनाकारेन पवत्तो दोमनस्ससहगतचित्तुप्पादोति दट्ठब्बं। पजहथाति तत्थ वुत्तप्पभेदं दोसं, दोसे च वुत्तनयं आदीनवं, पहाने चस्स आनिसंसं पच्चवेक्खित्वा पुब्बभागे तदङ्गादिवसेन पजहन्ता विपस्सनं उस्सुक्कापेत्वा ततियमग्गेन अनवसेसं समुच्छिन्दथाति अत्थो। मक्खासेति मक्खिता मक्खितपरगुणा, परेसं गुणानं मक्खितारो, ततो एव अत्तनोपि धंसितगुणाति अत्थो। सेसं वुत्तनयमेव।
5. Pañcame makkhanti paraguṇamakkhanaṃ. Yadipi hi so gūthaṃ gahetvā paraṃ paharanto viya attano karaṃ paṭhamataraṃ makkhatiyeva, tathāpi paresaṃ guṇamakkhanādhippāyena pavattetabbattā ‘‘paraguṇamakkhano’’ti vuccati. Tathā hi so udakapuñchanamiva nhātassa sarīragataṃ udakaṃ paresaṃ guṇe makkheti puñchati vināseti , parehi vā katānaṃ mahantānampi kārānaṃ khepanato dhaṃsanato makkhoti vuccati. So paraguṇamakkhanalakkhaṇo, tesaṃ vināsanaraso, tadavacchādanapaccupaṭṭhāno. Atthato pana paresaṃ guṇamakkhanākārena pavatto domanassasahagatacittuppādoti daṭṭhabbaṃ. Pajahathāti tattha vuttappabhedaṃ dosaṃ, dose ca vuttanayaṃ ādīnavaṃ, pahāne cassa ānisaṃsaṃ paccavekkhitvā pubbabhāge tadaṅgādivasena pajahantā vipassanaṃ ussukkāpetvā tatiyamaggena anavasesaṃ samucchindathāti attho. Makkhāseti makkhitā makkhitaparaguṇā, paresaṃ guṇānaṃ makkhitāro, tato eva attanopi dhaṃsitaguṇāti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
पञ्चमसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi / ५. मक्खसुत्तं • 5. Makkhasuttaṃ
