| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
५-८. मलसुत्तादिवण्णना
5-8. Malasuttādivaṇṇanā
१५-१८. पञ्चमे (ध॰ प॰ अट्ठ॰ २.२४१) या काचि परियत्ति वा सिप्पं वा यस्मा असज्झायन्तस्स अननुयुञ्जन्तस्स विनस्सति, निरन्तरं वा न उपट्ठाति, तस्मा ‘‘असज्झायमला मन्ता’’ति वुत्तं। यस्मा पन घरावासं वसन्तस्स उट्ठायुट्ठाय जिण्णप्पटिसङ्खरणादीनि अकरोन्तस्स घरं नाम विनस्सति, तस्मा ‘‘अनुट्ठानमला घरा’’ति वुत्तं। यस्मा गिहिस्स वा पब्बजितस्स वा कोसज्जवसेन सरीरप्पजग्गनं वा परिक्खारप्पटिजग्गनं वा अकरोन्तस्स कायो दुब्बण्णो होति, तस्मा ‘‘मलं वण्णस्स कोसज्ज’’न्ति वुत्तं। यस्मा पन गावो रक्खन्तस्स पमादवसेन निद्दायन्तस्स वा कीळन्तस्स वा ता गावो अतित्थपक्खन्दनादीहि वा वाळमिगचोरादिउपद्दवेन वा परेसं सालिक्खेत्तादीनि ओतरित्वा खादनवसेन वा विनासमापज्जन्ति, सयम्पि दण्डं वा परिभासं वा पापुणाति, पब्बजितं वा पन छद्वारादीनि अरक्खन्तं पमादवसेन किलेसा ओतरित्वा सासना चावेन्ति, तस्मा ‘‘पमादो रक्खतो मल’’न्ति वुत्तं। सो हिस्स विनासावहेन मलट्ठानियत्ता मलं।
15-18. Pañcame (dha. pa. aṭṭha. 2.241) yā kāci pariyatti vā sippaṃ vā yasmā asajjhāyantassa ananuyuñjantassa vinassati, nirantaraṃ vā na upaṭṭhāti, tasmā ‘‘asajjhāyamalā mantā’’ti vuttaṃ. Yasmā pana gharāvāsaṃ vasantassa uṭṭhāyuṭṭhāya jiṇṇappaṭisaṅkharaṇādīni akarontassa gharaṃ nāma vinassati, tasmā ‘‘anuṭṭhānamalā gharā’’ti vuttaṃ. Yasmā gihissa vā pabbajitassa vā kosajjavasena sarīrappajagganaṃ vā parikkhārappaṭijagganaṃ vā akarontassa kāyo dubbaṇṇo hoti, tasmā ‘‘malaṃ vaṇṇassa kosajja’’nti vuttaṃ. Yasmā pana gāvo rakkhantassa pamādavasena niddāyantassa vā kīḷantassa vā tā gāvo atitthapakkhandanādīhi vā vāḷamigacorādiupaddavena vā paresaṃ sālikkhettādīni otaritvā khādanavasena vā vināsamāpajjanti, sayampi daṇḍaṃ vā paribhāsaṃ vā pāpuṇāti, pabbajitaṃ vā pana chadvārādīni arakkhantaṃ pamādavasena kilesā otaritvā sāsanā cāventi, tasmā ‘‘pamādo rakkhato mala’’nti vuttaṃ. So hissa vināsāvahena malaṭṭhāniyattā malaṃ.
दुच्चरितन्ति अतिचारो। अतिचारिनिञ्हि इत्थिं सामिकोपि गेहा नीहरति, मातापितूनं सन्तिकं गतम्पि ‘‘त्वं कुलस्स अङ्गारभूता, अक्खीहिपि न दट्ठब्बा’’ति तं मातापितरोपि नीहरन्ति, सा अनाथा विचरन्ती महादुक्खं पापुणाति। तेनस्सा दुच्चरितं ‘‘मल’’न्ति वुत्तं। ददतोति दायकस्स। यस्स हि खेत्तकसनकाले ‘‘इमस्मिं खेत्ते सम्पन्ने सलाकभत्तादीनि दस्सामी’’ति चिन्तेत्वापि निप्फन्ने सस्से मच्छेरं उप्पज्जित्वा चागचित्तं निवारेति, सो मच्छेरवसेन चागचित्ते अविरुहन्ते मनुस्ससम्पत्ति, दिब्बसम्पत्ति, निब्बानसम्पत्तीति तिस्सो सम्पत्तियो न लभति। तेन वुत्तं ‘‘मच्छेरं ददतो मल’’न्ति। अञ्ञेसुपि एवरूपेसु एसेव नयो। पापका धम्माति अकुसला धम्मा। ते पन इधलोके परलोके च मलमेव। ततोति हेट्ठा वुत्तमलतो। मलतरन्ति अतिरेकमलं। छट्ठादीनि उत्तानत्थानेव।
Duccaritanti aticāro. Aticāriniñhi itthiṃ sāmikopi gehā nīharati, mātāpitūnaṃ santikaṃ gatampi ‘‘tvaṃ kulassa aṅgārabhūtā, akkhīhipi na daṭṭhabbā’’ti taṃ mātāpitaropi nīharanti, sā anāthā vicarantī mahādukkhaṃ pāpuṇāti. Tenassā duccaritaṃ ‘‘mala’’nti vuttaṃ. Dadatoti dāyakassa. Yassa hi khettakasanakāle ‘‘imasmiṃ khette sampanne salākabhattādīni dassāmī’’ti cintetvāpi nipphanne sasse maccheraṃ uppajjitvā cāgacittaṃ nivāreti, so maccheravasena cāgacitte aviruhante manussasampatti, dibbasampatti, nibbānasampattīti tisso sampattiyo na labhati. Tena vuttaṃ ‘‘maccheraṃ dadato mala’’nti. Aññesupi evarūpesu eseva nayo. Pāpakā dhammāti akusalā dhammā. Te pana idhaloke paraloke ca malameva. Tatoti heṭṭhā vuttamalato. Malataranti atirekamalaṃ. Chaṭṭhādīni uttānatthāneva.
मलसुत्तादिवण्णना निट्ठिता।
Malasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya
५. मलसुत्तं • 5. Malasuttaṃ
६. दूतेय्यसुत्तं • 6. Dūteyyasuttaṃ
७. पठमबन्धनसुत्तं • 7. Paṭhamabandhanasuttaṃ
८. दुतियबन्धनसुत्तं • 8. Dutiyabandhanasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
५. मलसुत्तवण्णना • 5. Malasuttavaṇṇanā
६. दूतेय्यसुत्तवण्णना • 6. Dūteyyasuttavaṇṇanā
७-८. बन्धनसुत्तद्वयवण्णना • 7-8. Bandhanasuttadvayavaṇṇanā
