| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၇. မလ္လိကာဒေဝီသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Mallikādevīsuttavaṇṇanā
၁၉၇. သတ္တမေ အပ္ပေသက္ခာတိ အပ္ပာနုဘာဝာ။ သာ ပန အပ္ပေသက္ခတာ အာဓိပတေယ္ယသမ္ပတ္တိယာ ပရိဝာရသမ္ပတ္တိယာ စ အဘာဝေန ပာကဋာ ဟောတိ။ တတ္ထ ပရိဝာရသမ္ပတ္တိယာ အဘာဝံ ဒသ္သေန္တော ‘‘အပ္ပပရိဝာရာ’’တိ အာဟ။ ဣသ္သရာတိ အာဓိပတေယ္ယသံဝတ္တနကမ္မဗလေန ဤသနသီလာ။ သာ ပနသ္သာ ဣသ္သရတာ ဝိဘဝသမ္ပတ္တိပစ္စယာ ပာကဋာ ဇာတာတိ အဍ္ဎတာပရိယာယဘာဝေန ဝဒန္တော ‘‘အဍ္ဎာတိ ဣသ္သရာ’’တိ အာဟ။ မဟန္တံ ဓနမေတိသ္သာ ဘူမိဂတဉ္စေဝ ဝဠဉ္ဇနကဉ္စာတိ မဟဒ္ဓနာ။ ဣဓ ပန ဝဠဉ္ဇနကေနေဝ ဓနေန မဟဒ္ဓနတံ ဒသ္သေန္တော ‘‘ဝဠဉ္ဇနကဓနေန မဟဒ္ဓနာ’’တိ အာဟ။ ဤသတီတိ ဤသာ, အဘိဘူတိ အတ္ထော။ မဟတီ ဤသာ မဟေသာ, သုပ္ပတိဋ္ဌိတမဟေသတာယ ပန ပရေဟိ မဟေသောတိ အက္ခာတဗ္ဗတာယ မဟေသက္ခာ။ ယသ္မာ ပန သော မဟေသက္ခာဘာဝော အာဓိပတေယ္ယပရိဝာရသမ္ပတ္တိယာ ဝိညာယတိ, တသ္မာ ‘‘မဟာပရိဝာရာ’’တိ ဝုတ္တံ။
197. Sattame appesakkhāti appānubhāvā. Sā pana appesakkhatā ādhipateyyasampattiyā parivārasampattiyā ca abhāvena pākaṭā hoti. Tattha parivārasampattiyā abhāvaṃ dassento ‘‘appaparivārā’’ti āha. Issarāti ādhipateyyasaṃvattanakammabalena īsanasīlā. Sā panassā issaratā vibhavasampattipaccayā pākaṭā jātāti aḍḍhatāpariyāyabhāvena vadanto ‘‘aḍḍhāti issarā’’ti āha. Mahantaṃ dhanametissā bhūmigatañceva vaḷañjanakañcāti mahaddhanā. Idha pana vaḷañjanakeneva dhanena mahaddhanataṃ dassento ‘‘vaḷañjanakadhanena mahaddhanā’’ti āha. Īsatīti īsā, abhibhūti attho. Mahatī īsā mahesā, suppatiṭṭhitamahesatāya pana parehi mahesoti akkhātabbatāya mahesakkhā. Yasmā pana so mahesakkhābhāvo ādhipateyyaparivārasampattiyā viññāyati, tasmā ‘‘mahāparivārā’’ti vuttaṃ.
သဏ္ဌာနပာရိပူရိယာ အဓိကံ ရူပမသ္သာတိ အဘိရူပာ။ သဏ္ဌာနပာရိပူရိယာတိ စ ဟတ္ထပာဒာဒိသရီရာဝယဝာနံ သုသဏ္ဌိတတာယာတိ အတ္ထော။ အဝယဝပာရိပူရိယာ ဟိ သမုဒာယပာရိပူရိသိဒ္ဓိ။ ရူပန္တိ စ သရီရံ ‘‘ရူပဝန္တေဝ သင္ခ္ယံ ဂစ္ဆတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ဒသ္သနယုတ္တာတိ သုရူပဘာဝေန ပသ္သိတဗ္ဗယုတ္တာ, ဒိသ္သမာနာ စက္ခူနိ ပိယာယတီတိ အညကိစ္စဝိက္ခေပံ ဟိတ္ဝာပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒိသ္သမာနာဝ သောမနသ္သဝသေန စိတ္တံ ပသာဒေတီတိ ပာသာဒိကာ။ တေနာဟ ‘‘ဒသ္သနေန ပာသာဒိကာ’’တိ။ ပောက္ခရတာတိ ဝုစ္စတိ သုန္ဒရဘာဝော, ဝဏ္ဏသ္သ ပောက္ခရတာ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာ, တာယ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိယာတိ အတ္ထော။ ပောရာဏာ ပန ပောက္ခရန္တိ သရီရံ ဝဒန္တိ , ဝဏ္ဏံ ဝဏ္ဏမေဝ။ တေသံ မတေန ဝဏ္ဏဉ္စ ပောက္ခရဉ္စ ဝဏ္ဏပောက္ခရာနိ, တေသံ ဘာဝော ဝဏ္ဏပောက္ခရတာ ။ ဣတိ ပရမာယ ဝဏ္ဏပောက္ခရတာယာတိ ဥတ္တမပရိသုဒ္ဓေန ဝဏ္ဏေန စေဝ သရီရသဏ္ဌာနသမ္ပတ္တိယာ စာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေနေဝာဟ ‘‘ဝဏ္ဏေန စေဝ သရီရသဏ္ဌာနေန စာ’’တိ။ တတ္ထ ဝဏ္ဏေနာတိ ဝဏ္ဏဓာတုယာ။ သရီရံ နာမ သန္နိဝေသဝိသိဋ္ဌော ကရစရဏဂီဝာသီသာဒိအဝယဝသမုဒာယော, သော စ သဏ္ဌာနမုခေန ဂယ္ဟတီတိ အာဟ ‘‘သရီရသဏ္ဌာနေနာ’’တိ။
Saṇṭhānapāripūriyā adhikaṃ rūpamassāti abhirūpā. Saṇṭhānapāripūriyāti ca hatthapādādisarīrāvayavānaṃ susaṇṭhitatāyāti attho. Avayavapāripūriyā hi samudāyapāripūrisiddhi. Rūpanti ca sarīraṃ ‘‘rūpavanteva saṅkhyaṃ gacchatī’’tiādīsu viya. Dassanayuttāti surūpabhāvena passitabbayuttā, dissamānā cakkhūni piyāyatīti aññakiccavikkhepaṃ hitvāpi daṭṭhabbāti vuttaṃ hoti. Dissamānāva somanassavasena cittaṃ pasādetīti pāsādikā. Tenāha ‘‘dassanena pāsādikā’’ti. Pokkharatāti vuccati sundarabhāvo, vaṇṇassa pokkharatā vaṇṇapokkharatā, tāya vaṇṇasampattiyāti attho. Porāṇā pana pokkharanti sarīraṃ vadanti , vaṇṇaṃ vaṇṇameva. Tesaṃ matena vaṇṇañca pokkharañca vaṇṇapokkharāni, tesaṃ bhāvo vaṇṇapokkharatā. Iti paramāya vaṇṇapokkharatāyāti uttamaparisuddhena vaṇṇena ceva sarīrasaṇṭhānasampattiyā cāti attho daṭṭhabbo. Tenevāha ‘‘vaṇṇena ceva sarīrasaṇṭhānena cā’’ti. Tattha vaṇṇenāti vaṇṇadhātuyā. Sarīraṃ nāma sannivesavisiṭṭho karacaraṇagīvāsīsādiavayavasamudāyo, so ca saṇṭhānamukhena gayhatīti āha ‘‘sarīrasaṇṭhānenā’’ti.
အဘိသဇ္ဇတီတိ ကုဇ္ဈနဝသေနေဝ ကုဋိလကဏ္ဋကော ဝိယ တသ္မိံ တသ္မိံ သမုဋ္ဌာနေ မကရဒန္တော ဝိယ လဂတိ။ ယဉ္ဟိ ကောဓသ္သ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတေ အာရမ္မဏေ ဥပနာဟသ္သ ပစ္စယဘူတံ ကုဇ္ဈနဝသေန အဘိသဇ္ဇနံ, တံ ဣဓာဓိပ္ပေတံ, န လုဗ္ဘနဝသေန။ ကုပ္ပတီတိအာဒီသု ပုဗ္ဗုပ္ပတ္တိ ကောပော, တတော ဗလဝတရော ဗ္ယာပာဒော လဒ္ဓာသေဝနတာယ စိတ္တသ္သ ဗ္ယာပဇ္ဇနတော။ သာတိသယံ လဒ္ဓာသေဝနတာယ တတော ဗ္ယာပာဒတောပိ ဗလဝတရာ ပစ္စတ္ထိကဘာဝေန ထာမပ္ပတ္တိ ပတိတ္ထိယနာ။ အန္နံ ပာနန္တိအာဒီသု အဒီယတော အန္နံ, ခာဒနီယံ ဘောဇနီယဉ္စ။ ပာတဗ္ယတော ပာနံ, ယံကိဉ္စိ ပာနံ။ ဝသိတဗ္ဗတော အစ္ဆာဒေတဗ္ဗတော ဝတ္ထံ, နိဝာသနပာဝုရဏံ။ ယန္တိ တေနာတိ ယာနံ, ဆတ္တုပာဟနဝယ္ဟသိဝိကာဒိ ယံကိဉ္စိ ဂမနပစ္စယံ။ ဆတ္တမ္ပိ ဟိ ဝသ္သာတပဒုက္ခနိဝာရဏေန မဂ္ဂဂမနသာဓနန္တိ ကတ္ဝာ ‘‘ယာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ မာလန္တိ ယံကိဉ္စိ သုမနမာလာဒိပုပ္ဖံ။ ဂန္ဓန္တိ ယံကိဉ္စိ စန္ဒနာဒိဝိလေပနံ။
Abhisajjatīti kujjhanavaseneva kuṭilakaṇṭako viya tasmiṃ tasmiṃ samuṭṭhāne makaradanto viya lagati. Yañhi kodhassa uppattiṭṭhānabhūte ārammaṇe upanāhassa paccayabhūtaṃ kujjhanavasena abhisajjanaṃ, taṃ idhādhippetaṃ, na lubbhanavasena. Kuppatītiādīsu pubbuppatti kopo, tato balavataro byāpādo laddhāsevanatāya cittassa byāpajjanato. Sātisayaṃ laddhāsevanatāya tato byāpādatopi balavatarā paccatthikabhāvena thāmappatti patitthiyanā. Annaṃ pānantiādīsu adīyato annaṃ, khādanīyaṃ bhojanīyañca. Pātabyato pānaṃ, yaṃkiñci pānaṃ. Vasitabbato acchādetabbato vatthaṃ, nivāsanapāvuraṇaṃ. Yanti tenāti yānaṃ, chattupāhanavayhasivikādi yaṃkiñci gamanapaccayaṃ. Chattampi hi vassātapadukkhanivāraṇena maggagamanasādhananti katvā ‘‘yāna’’nti vuccati. Mālanti yaṃkiñci sumanamālādipupphaṃ. Gandhanti yaṃkiñci candanādivilepanaṃ.
မလ္လိကာဒေဝီသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Mallikādevīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၇. မလ္လိကာဒေဝီသုတ္တံ • 7. Mallikādevīsuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၇. မလ္လိကာဒေဝီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Mallikādevīsuttavaṇṇanā
