| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೭. ಮಲ್ಲಿಕಾದೇವೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Mallikādevīsuttavaṇṇanā
೧೯೭. ಸತ್ತಮೇ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖಾತಿ ಅಪ್ಪಾನುಭಾವಾ। ಸಾ ಪನ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖತಾ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಅಭಾವೇನ ಪಾಕಟಾ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಪ್ಪಪರಿವಾರಾ’’ತಿ ಆಹ। ಇಸ್ಸರಾತಿ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯಸಂವತ್ತನಕಮ್ಮಬಲೇನ ಈಸನಸೀಲಾ। ಸಾ ಪನಸ್ಸಾ ಇಸ್ಸರತಾ ವಿಭವಸಮ್ಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ ಪಾಕಟಾ ಜಾತಾತಿ ಅಡ್ಢತಾಪರಿಯಾಯಭಾವೇನ ವದನ್ತೋ ‘‘ಅಡ್ಢಾತಿ ಇಸ್ಸರಾ’’ತಿ ಆಹ। ಮಹನ್ತಂ ಧನಮೇತಿಸ್ಸಾ ಭೂಮಿಗತಞ್ಚೇವ ವಳಞ್ಜನಕಞ್ಚಾತಿ ಮಹದ್ಧನಾ। ಇಧ ಪನ ವಳಞ್ಜನಕೇನೇವ ಧನೇನ ಮಹದ್ಧನತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ವಳಞ್ಜನಕಧನೇನ ಮಹದ್ಧನಾ’’ತಿ ಆಹ। ಈಸತೀತಿ ಈಸಾ, ಅಭಿಭೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಹತೀ ಈಸಾ ಮಹೇಸಾ, ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಮಹೇಸತಾಯ ಪನ ಪರೇಹಿ ಮಹೇಸೋತಿ ಅಕ್ಖಾತಬ್ಬತಾಯ ಮಹೇಸಕ್ಖಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸೋ ಮಹೇಸಕ್ಖಾಭಾವೋ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಮಹಾಪರಿವಾರಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
197. Sattame appesakkhāti appānubhāvā. Sā pana appesakkhatā ādhipateyyasampattiyā parivārasampattiyā ca abhāvena pākaṭā hoti. Tattha parivārasampattiyā abhāvaṃ dassento ‘‘appaparivārā’’ti āha. Issarāti ādhipateyyasaṃvattanakammabalena īsanasīlā. Sā panassā issaratā vibhavasampattipaccayā pākaṭā jātāti aḍḍhatāpariyāyabhāvena vadanto ‘‘aḍḍhāti issarā’’ti āha. Mahantaṃ dhanametissā bhūmigatañceva vaḷañjanakañcāti mahaddhanā. Idha pana vaḷañjanakeneva dhanena mahaddhanataṃ dassento ‘‘vaḷañjanakadhanena mahaddhanā’’ti āha. Īsatīti īsā, abhibhūti attho. Mahatī īsā mahesā, suppatiṭṭhitamahesatāya pana parehi mahesoti akkhātabbatāya mahesakkhā. Yasmā pana so mahesakkhābhāvo ādhipateyyaparivārasampattiyā viññāyati, tasmā ‘‘mahāparivārā’’ti vuttaṃ.
ಸಣ್ಠಾನಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಅಧಿಕಂ ರೂಪಮಸ್ಸಾತಿ ಅಭಿರೂಪಾ। ಸಣ್ಠಾನಪಾರಿಪೂರಿಯಾತಿ ಚ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಸರೀರಾವಯವಾನಂ ಸುಸಣ್ಠಿತತಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅವಯವಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಹಿ ಸಮುದಾಯಪಾರಿಪೂರಿಸಿದ್ಧಿ। ರೂಪನ್ತಿ ಚ ಸರೀರಂ ‘‘ರೂಪವನ್ತೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ದಸ್ಸನಯುತ್ತಾತಿ ಸುರೂಪಭಾವೇನ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಯುತ್ತಾ, ದಿಸ್ಸಮಾನಾ ಚಕ್ಖೂನಿ ಪಿಯಾಯತೀತಿ ಅಞ್ಞಕಿಚ್ಚವಿಕ್ಖೇಪಂ ಹಿತ್ವಾಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ದಿಸ್ಸಮಾನಾವ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತೀತಿ ಪಾಸಾದಿಕಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ದಸ್ಸನೇನ ಪಾಸಾದಿಕಾ’’ತಿ। ಪೋಕ್ಖರತಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಸುನ್ದರಭಾವೋ, ವಣ್ಣಸ್ಸ ಪೋಕ್ಖರತಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾ, ತಾಯ ವಣ್ಣಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪೋರಾಣಾ ಪನ ಪೋಕ್ಖರನ್ತಿ ಸರೀರಂ ವದನ್ತಿ , ವಣ್ಣಂ ವಣ್ಣಮೇವ। ತೇಸಂ ಮತೇನ ವಣ್ಣಞ್ಚ ಪೋಕ್ಖರಞ್ಚ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರಾನಿ, ತೇಸಂ ಭಾವೋ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾ । ಇತಿ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯಾತಿ ಉತ್ತಮಪರಿಸುದ್ಧೇನ ವಣ್ಣೇನ ಚೇವ ಸರೀರಸಣ್ಠಾನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ವಣ್ಣೇನ ಚೇವ ಸರೀರಸಣ್ಠಾನೇನ ಚಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ವಣ್ಣೇನಾತಿ ವಣ್ಣಧಾತುಯಾ। ಸರೀರಂ ನಾಮ ಸನ್ನಿವೇಸವಿಸಿಟ್ಠೋ ಕರಚರಣಗೀವಾಸೀಸಾದಿಅವಯವಸಮುದಾಯೋ, ಸೋ ಚ ಸಣ್ಠಾನಮುಖೇನ ಗಯ್ಹತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸರೀರಸಣ್ಠಾನೇನಾ’’ತಿ।
Saṇṭhānapāripūriyā adhikaṃ rūpamassāti abhirūpā. Saṇṭhānapāripūriyāti ca hatthapādādisarīrāvayavānaṃ susaṇṭhitatāyāti attho. Avayavapāripūriyā hi samudāyapāripūrisiddhi. Rūpanti ca sarīraṃ ‘‘rūpavanteva saṅkhyaṃ gacchatī’’tiādīsu viya. Dassanayuttāti surūpabhāvena passitabbayuttā, dissamānā cakkhūni piyāyatīti aññakiccavikkhepaṃ hitvāpi daṭṭhabbāti vuttaṃ hoti. Dissamānāva somanassavasena cittaṃ pasādetīti pāsādikā. Tenāha ‘‘dassanena pāsādikā’’ti. Pokkharatāti vuccati sundarabhāvo, vaṇṇassa pokkharatā vaṇṇapokkharatā, tāya vaṇṇasampattiyāti attho. Porāṇā pana pokkharanti sarīraṃ vadanti , vaṇṇaṃ vaṇṇameva. Tesaṃ matena vaṇṇañca pokkharañca vaṇṇapokkharāni, tesaṃ bhāvo vaṇṇapokkharatā. Iti paramāya vaṇṇapokkharatāyāti uttamaparisuddhena vaṇṇena ceva sarīrasaṇṭhānasampattiyā cāti attho daṭṭhabbo. Tenevāha ‘‘vaṇṇena ceva sarīrasaṇṭhānena cā’’ti. Tattha vaṇṇenāti vaṇṇadhātuyā. Sarīraṃ nāma sannivesavisiṭṭho karacaraṇagīvāsīsādiavayavasamudāyo, so ca saṇṭhānamukhena gayhatīti āha ‘‘sarīrasaṇṭhānenā’’ti.
ಅಭಿಸಜ್ಜತೀತಿ ಕುಜ್ಝನವಸೇನೇವ ಕುಟಿಲಕಣ್ಟಕೋ ವಿಯ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮುಟ್ಠಾನೇ ಮಕರದನ್ತೋ ವಿಯ ಲಗತಿ। ಯಞ್ಹಿ ಕೋಧಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಭೂತೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ಉಪನಾಹಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ಕುಜ್ಝನವಸೇನ ಅಭಿಸಜ್ಜನಂ, ತಂ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಂ, ನ ಲುಬ್ಭನವಸೇನ। ಕುಪ್ಪತೀತಿಆದೀಸು ಪುಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿ ಕೋಪೋ, ತತೋ ಬಲವತರೋ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಲದ್ಧಾಸೇವನತಾಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜನತೋ। ಸಾತಿಸಯಂ ಲದ್ಧಾಸೇವನತಾಯ ತತೋ ಬ್ಯಾಪಾದತೋಪಿ ಬಲವತರಾ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಭಾವೇನ ಥಾಮಪ್ಪತ್ತಿ ಪತಿತ್ಥಿಯನಾ। ಅನ್ನಂ ಪಾನನ್ತಿಆದೀಸು ಅದೀಯತೋ ಅನ್ನಂ, ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಞ್ಚ। ಪಾತಬ್ಯತೋ ಪಾನಂ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಾನಂ। ವಸಿತಬ್ಬತೋ ಅಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬತೋ ವತ್ಥಂ, ನಿವಾಸನಪಾವುರಣಂ। ಯನ್ತಿ ತೇನಾತಿ ಯಾನಂ, ಛತ್ತುಪಾಹನವಯ್ಹಸಿವಿಕಾದಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಗಮನಪಚ್ಚಯಂ। ಛತ್ತಮ್ಪಿ ಹಿ ವಸ್ಸಾತಪದುಕ್ಖನಿವಾರಣೇನ ಮಗ್ಗಗಮನಸಾಧನನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಯಾನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಮಾಲನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸುಮನಮಾಲಾದಿಪುಪ್ಫಂ। ಗನ್ಧನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಚನ್ದನಾದಿವಿಲೇಪನಂ।
Abhisajjatīti kujjhanavaseneva kuṭilakaṇṭako viya tasmiṃ tasmiṃ samuṭṭhāne makaradanto viya lagati. Yañhi kodhassa uppattiṭṭhānabhūte ārammaṇe upanāhassa paccayabhūtaṃ kujjhanavasena abhisajjanaṃ, taṃ idhādhippetaṃ, na lubbhanavasena. Kuppatītiādīsu pubbuppatti kopo, tato balavataro byāpādo laddhāsevanatāya cittassa byāpajjanato. Sātisayaṃ laddhāsevanatāya tato byāpādatopi balavatarā paccatthikabhāvena thāmappatti patitthiyanā. Annaṃ pānantiādīsu adīyato annaṃ, khādanīyaṃ bhojanīyañca. Pātabyato pānaṃ, yaṃkiñci pānaṃ. Vasitabbato acchādetabbato vatthaṃ, nivāsanapāvuraṇaṃ. Yanti tenāti yānaṃ, chattupāhanavayhasivikādi yaṃkiñci gamanapaccayaṃ. Chattampi hi vassātapadukkhanivāraṇena maggagamanasādhananti katvā ‘‘yāna’’nti vuccati. Mālanti yaṃkiñci sumanamālādipupphaṃ. Gandhanti yaṃkiñci candanādivilepanaṃ.
ಮಲ್ಲಿಕಾದೇವೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mallikādevīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೭. ಮಲ್ಲಿಕಾದೇವೀಸುತ್ತಂ • 7. Mallikādevīsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೭. ಮಲ್ಲಿಕಾದೇವೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Mallikādevīsuttavaṇṇanā
