Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမာနဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
၈. မလ္လိကာဝိမာနဝဏ္ဏနာ
8. Mallikāvimānavaṇṇanā
ပီတဝတ္ထေ ပီတဓဇေတိ မလ္လိကာဝိမာနံ။ တသ္သ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနမာဒိံ ကတ္ဝာ ယာဝ သုဘဒ္ဒပရိဗ္ဗာဇကဝိနယနာ ကတဗုဒ္ဓကိစ္စေ ကုသိနာရာယံ ဥပဝတ္တနေ မလ္လရာဇူနံ သာလဝနေ ယမကသာလာနမန္တရေ ဝိသာခပုဏ္ဏမာယံ ပစ္စူသဝေလာယံ အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ လောကနာထေ ဒေဝမနုသ္သေဟိ တသ္သ သရီရပူဇာယ ကယိရမာနာယ တဒာ ကုသိနာရာယံ ဝသမာနာ ဗန္ဓုလမလ္လသ္သ ဘရိယာ မလ္လရာဇပုတ္တီ မလ္လိကာ နာမ ဥပာသိကာ သဒ္ဓာ ပသန္နာ ဝိသာခာယ မဟာဥပာသိကာယ ပသာဓနသဒိသံ အတ္တနော မဟာလတာပသာဓနံ ဂန္ဓောဒကေန ဓောဝိတ္ဝာ ဒုကူလစုမ္ဗဋကေန မဇ္ဇိတ္ဝာ အညဉ္စ ဗဟုံ ဂန္ဓမာလာဒိံ ဂဟေတ္ဝာ ဘဂဝတော သရီရံ ပူဇေသိ။ အယမေတ္ထ သင္ခေပော, ဝိတ္ထာရတော ပန မလ္လိကာဝတ္ထု ဓမ္မပဒဝဏ္ဏနာယံ အာဂတမေဝ။
Pītavatthepītadhajeti mallikāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Dhammacakkappavattanamādiṃ katvā yāva subhaddaparibbājakavinayanā katabuddhakicce kusinārāyaṃ upavattane mallarājūnaṃ sālavane yamakasālānamantare visākhapuṇṇamāyaṃ paccūsavelāyaṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbute bhagavati lokanāthe devamanussehi tassa sarīrapūjāya kayiramānāya tadā kusinārāyaṃ vasamānā bandhulamallassa bhariyā mallarājaputtī mallikā nāma upāsikā saddhā pasannā visākhāya mahāupāsikāya pasādhanasadisaṃ attano mahālatāpasādhanaṃ gandhodakena dhovitvā dukūlacumbaṭakena majjitvā aññañca bahuṃ gandhamālādiṃ gahetvā bhagavato sarīraṃ pūjesi. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato pana mallikāvatthu dhammapadavaṇṇanāyaṃ āgatameva.
သာ အပရဘာဂေ ကာလံ ကတ္ဝာ တာဝတိံသေသု နိဗ္ဗတ္တိ, တေန ပူဇာနုဘာဝေန အသ္သာ အညေဟိ အသာဓာရဏာ ဥဠာရာ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိ အဟောသိ။ ဝတ္ထာလင္ကာရဝိမာနာနိ သတ္တရတနသမုဇ္ဇလာနိ ဝိသေသတော သိင္ဂီသုဝဏ္ဏောဘာသာနိ အတိဝိယ ပဘသ္သရာနိ သဗ္ဗာ ဒိသာ အာသိဉ္စမာနာဝ သုဝဏ္ဏရသဓာရာပိဉ္ဇရာ ကရောန္တိ။ အထာယသ္မာ နာရဒော ဒေဝစာရိကံ စရန္တော တံ ဒိသ္ဝာ ဥပဂဉ္ဆိ။ သာ တံ ဒိသ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယ္ဟ အဋ္ဌာသိ။ သော တံ –
Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu nibbatti, tena pūjānubhāvena assā aññehi asādhāraṇā uḷārā dibbasampatti ahosi. Vatthālaṅkāravimānāni sattaratanasamujjalāni visesato siṅgīsuvaṇṇobhāsāni ativiya pabhassarāni sabbā disā āsiñcamānāva suvaṇṇarasadhārāpiñjarā karonti. Athāyasmā nārado devacārikaṃ caranto taṃ disvā upagañchi. Sā taṃ disvā vanditvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. So taṃ –
၆၅၈.
658.
‘‘ပီတဝတ္ထေ ပီတဓဇေ၊ ပီတာလင္ကာရဘူသိတေ။
‘‘Pītavatthe pītadhaje, pītālaṅkārabhūsite;
ပီတန္တရာဟိ ဝဂ္ဂူဟိ၊ အပိဠန္ဓာဝ သောဘသိ။
Pītantarāhi vaggūhi, apiḷandhāva sobhasi.
၆၅၉.
659.
‘‘ကာ ကမ္ဗုကာယူရဓရေ၊ ကဉ္စနာဝေဠဘူသိတေ။
‘‘Kā kambukāyūradhare, kañcanāveḷabhūsite;
ဟေမဇာလကသဉ္ဆန္နေ၊ နာနာရတနမာလိနီ။
Hemajālakasañchanne, nānāratanamālinī.
၆၆၀.
660.
‘‘သောဝဏ္ဏမယာ လောဟိတင္ဂမယာ စ၊ မုတ္တာမယာ ဝေဠုရိယမယာ စ။
‘‘Sovaṇṇamayā lohitaṅgamayā ca, muttāmayā veḷuriyamayā ca;
မသာရဂလ္လာ သဟလောဟိတင္ဂာ၊ ပာရေဝတက္ခီဟိ မဏီဟိ စိတ္တတာ။
Masāragallā sahalohitaṅgā, pārevatakkhīhi maṇīhi cittatā.
၆၆၁.
661.
‘‘ကောစိ ကောစိ ဧတ္ထ မယူရသုသ္သရော၊ ဟံသသ္သရညော ကရဝီကသုသ္သရော။
‘‘Koci koci ettha mayūrasussaro, haṃsassarañño karavīkasussaro;
တေသံ သရော သုယ္ယတိ ဝဂ္ဂုရူပော၊ ပဉ္စင္ဂိကံ တူရိယမိဝပ္ပဝာဒိတံ။
Tesaṃ saro suyyati vaggurūpo, pañcaṅgikaṃ tūriyamivappavāditaṃ.
၆၆၂.
662.
‘‘ရထော စ တေ သုဘော ဝဂ္ဂု၊ နာနာရတနစိတ္တိတော။
‘‘Ratho ca te subho vaggu, nānāratanacittito;
နာနာဝဏ္ဏာဟိ ဓာတူဟိ၊ သုဝိဘတ္တောဝ သောဘတိ။
Nānāvaṇṇāhi dhātūhi, suvibhattova sobhati.
၆၆၃.
663.
‘‘တသ္မိံ ရထေ ကဉ္စနဗိမ္ဗဝဏ္ဏေ၊ ယာ တ္ဝံ ဌိတာ ဘာသသိမံ ပဒေသံ။
‘‘Tasmiṃ rathe kañcanabimbavaṇṇe, yā tvaṃ ṭhitā bhāsasimaṃ padesaṃ;
ဒေဝတေ ပုစ္ဆိတာစိက္ခ၊ ကိသ္သ ကမ္မသ္သိဒံ ဖလ’’န္တိ။ – ပုစ္ဆိ။
Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti. – pucchi;
၆၅၈. တတ္ထ ပီတဝတ္ထေတိ ပရိသုဒ္ဓစာမီကရပဘသ္သရတာယ ပီတောဘာသနိဝာသနေ။ ပီတဓဇေတိ ဝိမာနဒ္ဝာရေ ရထေ စ သမုသ္သိတဟေမမယဝိပုလကေတုဘာဝတော ပီတောဘာသဓဇေ။ ပီတာလင္ကာရဘူသိတေတိ ပီတောဘာသေဟိ အာဘရဏေဟိ အလင္ကတေ။ သတိပိ အလင္ကာရာနံ နာနာဝိဓရံသိဇာလသမုဇ္ဇလဝိဝိဓရတနဝိစိတ္တဘာဝေ တာဒိသသုစရိတဝိသေသနိဗ္ဗတ္တတာယ ပန သုပရိသုဒ္ဓစာမီကရမရီစိဇာလဝိဇ္ဇောတိတတ္တာ ဝိသေသတော ပီတနိဘာသာနိ တသ္သာ အာဘရဏာနိ အဟေသုံ။ ပီတန္တရာဟီတိ ပီတဝဏ္ဏေဟိ ဥတ္တရိယေဟိ။ ‘‘သန္တရုတ္တရပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တတော စီဝရံ သာဒိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒီသု (ပာရာ. ၅၂၃-၅၂၄) နိဝာသနေ အန္တရသဒ္ဒော အာဂတော, ဣဓ ပန ‘‘အန္တရသာဋကာ’’တိအာဒီသု ဝိယ ဥတ္တရိယေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အန္တရာ ဥတ္တရိယံ ဥတ္တရာသင္ဂော ဥပသံဗ္ယာနန္တိ ပရိယာယသဒ္ဒာ ဧတေ။ ဝဂ္ဂူဟီတိ သောဘနေဟိ သဏ္ဟမဋ္ဌေဟိ။ အပိဠန္ဓာဝ သောဘသီတိ တ္ဝံ ဣမေဟိ အလင္ကာရေဟိ အနလင္ကတာပိ အတ္တနော ရူပသမ္ပတ္တိယာဝ သောဘသိ။ တေ ပန အလင္ကာရာ တဝ သရီရံ ပတ္ဝာ သောဘန္တိ, တသ္မာ အနလင္ကတာပိ တ္ဝံ အလင္ကတသဒိသီတိ အဓိပ္ပာယော။
658. Tattha pītavattheti parisuddhacāmīkarapabhassaratāya pītobhāsanivāsane. Pītadhajeti vimānadvāre rathe ca samussitahemamayavipulaketubhāvato pītobhāsadhaje. Pītālaṅkārabhūsiteti pītobhāsehi ābharaṇehi alaṅkate. Satipi alaṅkārānaṃ nānāvidharaṃsijālasamujjalavividharatanavicittabhāve tādisasucaritavisesanibbattatāya pana suparisuddhacāmīkaramarīcijālavijjotitattā visesato pītanibhāsāni tassā ābharaṇāni ahesuṃ. Pītantarāhīti pītavaṇṇehi uttariyehi. ‘‘Santaruttaraparamaṃ tena bhikkhunā tato cīvaraṃ sāditabba’’ntiādīsu (pārā. 523-524) nivāsane antarasaddo āgato, idha pana ‘‘antarasāṭakā’’tiādīsu viya uttariye daṭṭhabbo. Antarā uttariyaṃ uttarāsaṅgo upasaṃbyānanti pariyāyasaddā ete. Vaggūhīti sobhanehi saṇhamaṭṭhehi. Apiḷandhāva sobhasīti tvaṃ imehi alaṅkārehi analaṅkatāpi attano rūpasampattiyāva sobhasi. Te pana alaṅkārā tava sarīraṃ patvā sobhanti, tasmā analaṅkatāpi tvaṃ alaṅkatasadisīti adhippāyo.
၆၅၉. ကာ ကမ္ဗုကာယူရဓရေတိ ကာ တ္ဝံ ကတရဒေဝနိကာယပရိယာပန္နာ သုဝဏ္ဏမယပရိဟာရကဓရေ, သုဝဏ္ဏမယကေယူရဓရေ ဝာ။ ကမ္ဗုပရိဟာရကန္တိ စ ဟတ္ထာလင္ကာရဝိသေသော ဝုစ္စတိ, ကာယူရန္တိ ဘုဇာလင္ကာရဝိသေသော။ အထ ဝာ ကမ္ဗူတိ သုဝဏ္ဏံ, တသ္မာ ကမ္ဗုကာယူရဓရေ သုဝဏ္ဏမယဗာဟာဘရဏဓရေတိ အတ္ထော။ ကဉ္စနာဝေဠဘူသိတေတိ ကဉ္စနမယာဝေဠပိဠန္ဓနဘူသိတေ။ ဟေမဇာလကသဉ္ဆန္နေတိ ရတနပရိသိဗ္ဗိတေန ဟေမမယေန ဇာလကေန ဆာဒိတသရီရေ။ နာနာရတနမာလိနီတိ နက္ခတ္တမာလာယ ဝိယ ကာဠပက္ခရတ္တိယံ သီသေ ပဋိမုက္ကာဟိ ဝိဝိဓာဟိ ရတနာဝလီဟိ နာနာရတနမာလိနီ ကာ တ္ဝန္တိ ပုစ္ဆတိ။
659.Kā kambukāyūradhareti kā tvaṃ kataradevanikāyapariyāpannā suvaṇṇamayaparihārakadhare, suvaṇṇamayakeyūradhare vā. Kambuparihārakanti ca hatthālaṅkāraviseso vuccati, kāyūranti bhujālaṅkāraviseso. Atha vā kambūti suvaṇṇaṃ, tasmā kambukāyūradhare suvaṇṇamayabāhābharaṇadhareti attho. Kañcanāveḷabhūsiteti kañcanamayāveḷapiḷandhanabhūsite. Hemajālakasañchanneti ratanaparisibbitena hemamayena jālakena chāditasarīre. Nānāratanamālinīti nakkhattamālāya viya kāḷapakkharattiyaṃ sīse paṭimukkāhi vividhāhi ratanāvalīhi nānāratanamālinī kā tvanti pucchati.
၆၆၀. သောဝဏ္ဏမယာတိအာဒိ ယာဟိ ရတနမာလာဟိ သာ ဒေဝတာ နာနာရတနမာလိနီတိ ဝုတ္တာ, တာသံ ဒသ္သနံ။ တတ္ထ သောဝဏ္ဏမယာတိ သိင္ဂီသုဝဏ္ဏမယာ မာလာ။ လောဟိတင္ဂမယာတိ ပဒုမရာဂာဒိရတ္တမဏိမယာ။ မသာရဂလ္လာတိ မသာရဂလ္လမဏိမယာ။ သဟလောဟိတင္ဂာတိ လောဟိတင္ဂမဏိမယာဟိ သဒ္ဓိံ ကဗရမဏိမယာ စေဝ လောဟိတင္ဂသင္ခာတရတ္တမဏိမယာ စာတိ အတ္ထော။ ပာရေဝတက္ခီဟိ မဏီဟိ စိတ္တတာတိ ပာရေဝတက္ခိသဒိသေဟိ မဏီဟိ ယထာဝုတ္တမဏီဟိ စ သင္ခတစိတ္တဘာဝာ ဣမာ တဝ ကေသဟတ္ထေ ရတနမာလာတိ အဓိပ္ပာယော။
660.Sovaṇṇamayātiādi yāhi ratanamālāhi sā devatā nānāratanamālinīti vuttā, tāsaṃ dassanaṃ. Tattha sovaṇṇamayāti siṅgīsuvaṇṇamayā mālā. Lohitaṅgamayāti padumarāgādirattamaṇimayā. Masāragallāti masāragallamaṇimayā. Sahalohitaṅgāti lohitaṅgamaṇimayāhi saddhiṃ kabaramaṇimayā ceva lohitaṅgasaṅkhātarattamaṇimayā cāti attho. Pārevatakkhīhi maṇīhi cittatāti pārevatakkhisadisehi maṇīhi yathāvuttamaṇīhi ca saṅkhatacittabhāvā imā tava kesahatthe ratanamālāti adhippāyo.
၆၆၁. ကောစိ ကောစီတိ ဧကစ္စော ဧကစ္စော။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု မာလာဒာမေသု။ မယူရသုသ္သရောတိ မယူရော ဝိယ သုန္ဒရနာဒော။ ဟံသသ္သရညောတိ ဟံသသ္သရော အညော, ဟံသသဒိသသ္သရော အပရော။ ကရဝီကသုသ္သရောတိ ကရဝီကော ဝိယ သောဘနသ္သရော။ တေသံ မာလာဒာမာနံ ယထာ မယူရသ္သရော, ဟံသသ္သရော , ကရဝီကသ္သရော, ဧဝံ ဝဂ္ဂုရူပော မဓုရာကာရော သရော သုယ္ယတိ။ ကိမိဝ ? ပဉ္စင္ဂိကံ တူရိယမိဝပ္ပဝာဒိတံ။ ယထာ ကုသလေန ဝာဒိတေ ပဉ္စင္ဂိကေ တူရိယေ, ဧဝံ တေသံ သရော သုယ္ယတိ, ဝဂ္ဂုရူပောတိ အတ္ထော။ ဘုမ္မတ္ထေ ဟိ ဣဒံ ဥပယောဂဝစနံ။
661.Koci kocīti ekacco ekacco. Etthāti etesu mālādāmesu. Mayūrasussaroti mayūro viya sundaranādo. Haṃsassaraññoti haṃsassaro añño, haṃsasadisassaro aparo. Karavīkasussaroti karavīko viya sobhanassaro. Tesaṃ mālādāmānaṃ yathā mayūrassaro, haṃsassaro , karavīkassaro, evaṃ vaggurūpo madhurākāro saro suyyati. Kimiva ? Pañcaṅgikaṃ tūriyamivappavāditaṃ. Yathā kusalena vādite pañcaṅgike tūriye, evaṃ tesaṃ saro suyyati, vaggurūpoti attho. Bhummatthe hi idaṃ upayogavacanaṃ.
၆၆၂. နာနာဝဏ္ဏာဟိ ဓာတူဟီတိ အနေကရူပာဟိ အက္ခစက္ကဤသာဒိအဝယဝဓာတူဟိ။ သုဝိဘတ္တောဝ သောဘတီတိ အဝယဝာနံ အညမညံ ယုတ္တပ္ပမာဏတာယ ဝိဘတ္တိဝိဘာဂသမ္ပတ္တိယာ စ သုဝိဘတ္တောဝ ဟုတ္ဝာ ဝိရာဇတိ။ အထ ဝာ သုဝိဘတ္တောဝာတိ ကေဝလံ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တောပိ သုသိက္ခိတေန သိပ္ပာစရိယေန ဝိဘတ္တောဝ ဝိရစိတော ဝိယ သောဘတီတိ အတ္ထော။
662.Nānāvaṇṇāhi dhātūhīti anekarūpāhi akkhacakkaīsādiavayavadhātūhi. Suvibhattova sobhatīti avayavānaṃ aññamaññaṃ yuttappamāṇatāya vibhattivibhāgasampattiyā ca suvibhattova hutvā virājati. Atha vā suvibhattovāti kevalaṃ kammanibbattopi susikkhitena sippācariyena vibhattova viracito viya sobhatīti attho.
၆၆၃. ကဉ္စနဗိမ္ဗဝဏ္ဏေတိ သာတိသယံ ပီတောဘာသတာယ ကဉ္စနဗိမ္ဗကသဒိသေ တသ္မိံ ရထေ။ ကဉ္စနဗိမ္ဗဝဏ္ဏေတိ ဝာ တသ္သာ ဒေဝတာယ အာလပနံ , ဂန္ဓောဒကေန ဓောဝိတ္ဝာ ဇာတိဟိင္ဂုလကရသေန မဇ္ဇိတ္ဝာ ဒုကူလစုမ္ဗဋကေန မဇ္ဇိတကဉ္စနပဋိမာသဒိသေတိ အတ္ထော။ ဘာသသိမံ ပဒေသန္တိ ဣမံ သကလမ္ပိ ဘူမိပဒေသံ ဘာသယသိ ဝိဇ္ဇောတယသိ။
663.Kañcanabimbavaṇṇeti sātisayaṃ pītobhāsatāya kañcanabimbakasadise tasmiṃ rathe. Kañcanabimbavaṇṇeti vā tassā devatāya ālapanaṃ , gandhodakena dhovitvā jātihiṅgulakarasena majjitvā dukūlacumbaṭakena majjitakañcanapaṭimāsadiseti attho. Bhāsasimaṃ padesanti imaṃ sakalampi bhūmipadesaṃ bhāsayasi vijjotayasi.
ဧဝံ ထေရေန ပုစ္ဆိတာ သာပိ ဒေဝတာ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ဗ္ယာကာသိ –
Evaṃ therena pucchitā sāpi devatā imāhi gāthāhi byākāsi –
၆၆၄.
664.
‘‘သောဝဏ္ဏဇာလံ မဏိသောဏ္ဏစိတ္တိတံ၊ မုတ္တာစိတံ ဟေမဇာလေန ဆန္နံ။
‘‘Sovaṇṇajālaṃ maṇisoṇṇacittitaṃ, muttācitaṃ hemajālena channaṃ;
ပရိနိဗ္ဗုတေ ဂောတမေ အပ္ပမေယ္ယေ၊ ပသန္နစိတ္တာ အဟမာဘိရောပယိံ။
Parinibbute gotame appameyye, pasannacittā ahamābhiropayiṃ.
၆၆၅.
665.
‘‘တာဟံ ကမ္မံ ကရိတ္ဝာန၊ ကုသလံ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတံ။
‘‘Tāhaṃ kammaṃ karitvāna, kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ;
အပေတသောကာ သုခိတာ၊ သမ္ပမောဒာမနာမယာ’’တိ။
Apetasokā sukhitā, sampamodāmanāmayā’’ti.
၆၆၄. တတ္ထ သောဝဏ္ဏဇာလန္တိ သရီရပ္ပမာဏေန ကတံ သုဝဏ္ဏမယံ ဇာလံ။ မဏိသောဏ္ဏစိတ္တိတန္တိ သီသာဒိဋ္ဌာနေသု သီသူပဂဂီဝူပဂာဒိအာဘရဏဝသေန နာနာဝိဓေဟိ မဏီဟိ စ သုဝဏ္ဏေန စ စိတ္တိတံ။ မုတ္တာစိတန္တိ အန္တရန္တရာ အာဗဒ္ဓာဟိ မုတ္တာဝလီဟိ အာစိတံ။ ဟေမဇာလေန ဆန္နန္တိ ဟေမမယေန ပဘာဇာလေန ဆန္နံ။ တဉ္ဟိ နာနာဝိဓေဟိ မဏီဟိ စေဝ သုဝဏ္ဏေန စ စိတ္တိတံ မုတ္တာဝလီဟိ အာစိတမ္ပိ သုပရိသုဒ္ဓသ္သ ရတ္တသုဝဏ္ဏသ္သေဝ ယေဘုယ္ယတာယ ဒိဝာကရကိရဏသမ္ဖသ္သတော အတိဝိယ ပဘသ္သရေန ဟေမမယေန ပဘာဇာလေန သဉ္ဆာဒိတံ ဧကောဘာသံ ဟုတ္ဝာ ကဉ္စနာဒာသံ ဝိယ တိဋ္ဌတိ။ ပရိနိဗ္ဗုတေတိ အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗုတေ။ ဂောတမေတိ ဘဂဝန္တံ ဂောတ္တေန နိဒ္ဒိသတိ။ အပ္ပမေယ္ယေတိ ဂုဏာနုဘာဝတော ပမိနိတုံ အသက္ကုဏေယ္ယေ။ ပသန္နစိတ္တာတိ ကမ္မဖလဝိသယာယ ဗုဒ္ဓာရမ္မဏာယ စ သဒ္ဓာယ ပသန္နမာနသာ။ အဘိရောပယိန္တိ ပူဇာဝသေန သရီရေ ရောပေသိံ ပဋိမုဉ္စိံ။
664. Tattha sovaṇṇajālanti sarīrappamāṇena kataṃ suvaṇṇamayaṃ jālaṃ. Maṇisoṇṇacittitanti sīsādiṭṭhānesu sīsūpagagīvūpagādiābharaṇavasena nānāvidhehi maṇīhi ca suvaṇṇena ca cittitaṃ. Muttācitanti antarantarā ābaddhāhi muttāvalīhi ācitaṃ. Hemajālena channanti hemamayena pabhājālena channaṃ. Tañhi nānāvidhehi maṇīhi ceva suvaṇṇena ca cittitaṃ muttāvalīhi ācitampi suparisuddhassa rattasuvaṇṇasseva yebhuyyatāya divākarakiraṇasamphassato ativiya pabhassarena hemamayena pabhājālena sañchāditaṃ ekobhāsaṃ hutvā kañcanādāsaṃ viya tiṭṭhati. Parinibbuteti anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbute. Gotameti bhagavantaṃ gottena niddisati. Appameyyeti guṇānubhāvato paminituṃ asakkuṇeyye. Pasannacittāti kammaphalavisayāya buddhārammaṇāya ca saddhāya pasannamānasā. Abhiropayinti pūjāvasena sarīre ropesiṃ paṭimuñciṃ.
၆၆၅. တာဟန္တိ တံ အဟံ။ ကုသလန္တိ ကုစ္ဆိတသလနာဒိအတ္ထေန ကုသလံ။ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏိတန္တိ ‘‘ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ အပဒာ ဝာ ဒ္ဝိပဒာ ဝာ’’တိအာဒိနာ (သံ. နိ. ၅.၁၃၉; အ. နိ. ၄.၃၄) သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပသတ္ထံ။ အပေတသောကာတိ သောကဟေတူနံ ဘောဂဗ္ယသနာဒီနံ အဘာဝေန အပဂတသောကာ။ တေန စိတ္တဒုက္ခာဘာဝမာဟ။ သုခိတာတိ သဉ္ဇာတသုခာ သုခပ္ပတ္တာ။ ဧတေန သရီရဒုက္ခာဘာဝံ ဝဒတိ။ စိတ္တဒုက္ခာဘာဝေန စသ္သာ ပမောဒာပတ္တိ, သရီရဒုက္ခာဘာဝေန အရောဂတာ။ တေနာဟ ‘‘သမ္ပမောဒာမနာမယာ’’တိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ အယဉ္စ အတ္ထော တဒာ အတ္တနာ ဒေဝတာယ စ ကထိတနိယာမေနေဝ သင္ဂီတိကာလေ အာယသ္မတာ နာရဒေန ဓမ္မသင္ဂာဟကာနံ အာရောစိတော, တေ စ တံ တထေဝ သင္ဂဟံ အာရောပယိံသူတိ။
665.Tāhanti taṃ ahaṃ. Kusalanti kucchitasalanādiatthena kusalaṃ. Buddhavaṇṇitanti ‘‘yāvatā, bhikkhave, sattā apadā vā dvipadā vā’’tiādinā (saṃ. ni. 5.139; a. ni. 4.34) sammāsambuddhena pasatthaṃ. Apetasokāti sokahetūnaṃ bhogabyasanādīnaṃ abhāvena apagatasokā. Tena cittadukkhābhāvamāha. Sukhitāti sañjātasukhā sukhappattā. Etena sarīradukkhābhāvaṃ vadati. Cittadukkhābhāvena cassā pamodāpatti, sarīradukkhābhāvena arogatā. Tenāha ‘‘sampamodāmanāmayā’’ti. Sesaṃ vuttanayameva. Ayañca attho tadā attanā devatāya ca kathitaniyāmeneva saṅgītikāle āyasmatā nāradena dhammasaṅgāhakānaṃ ārocito, te ca taṃ tatheva saṅgahaṃ āropayiṃsūti.
မလ္လိကာဝိမာနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Mallikāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဝိမာနဝတ္ထုပာဠိ • Vimānavatthupāḷi / ၈. မလ္လိကာဝိမာနဝတ္ထု • 8. Mallikāvimānavatthu