| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮಾನವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
೮. ಮಲ್ಲಿಕಾವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ
8. Mallikāvimānavaṇṇanā
ಪೀತವತ್ಥೇ ಪೀತಧಜೇತಿ ಮಲ್ಲಿಕಾವಿಮಾನಂ। ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಪ್ಪವತ್ತನಮಾದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ಸುಭದ್ದಪರಿಬ್ಬಾಜಕವಿನಯನಾ ಕತಬುದ್ಧಕಿಚ್ಚೇ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಉಪವತ್ತನೇ ಮಲ್ಲರಾಜೂನಂ ಸಾಲವನೇ ಯಮಕಸಾಲಾನಮನ್ತರೇ ವಿಸಾಖಪುಣ್ಣಮಾಯಂ ಪಚ್ಚೂಸವೇಲಾಯಂ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಲೋಕನಾಥೇ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ತಸ್ಸ ಸರೀರಪೂಜಾಯ ಕಯಿರಮಾನಾಯ ತದಾ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ವಸಮಾನಾ ಬನ್ಧುಲಮಲ್ಲಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಮಲ್ಲರಾಜಪುತ್ತೀ ಮಲ್ಲಿಕಾ ನಾಮ ಉಪಾಸಿಕಾ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ವಿಸಾಖಾಯ ಮಹಾಉಪಾಸಿಕಾಯ ಪಸಾಧನಸದಿಸಂ ಅತ್ತನೋ ಮಹಾಲತಾಪಸಾಧನಂ ಗನ್ಧೋದಕೇನ ಧೋವಿತ್ವಾ ದುಕೂಲಚುಮ್ಬಟಕೇನ ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಬಹುಂ ಗನ್ಧಮಾಲಾದಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಪೂಜೇಸಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನ ಮಲ್ಲಿಕಾವತ್ಥು ಧಮ್ಮಪದವಣ್ಣನಾಯಂ ಆಗತಮೇವ।
Pītavatthepītadhajeti mallikāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Dhammacakkappavattanamādiṃ katvā yāva subhaddaparibbājakavinayanā katabuddhakicce kusinārāyaṃ upavattane mallarājūnaṃ sālavane yamakasālānamantare visākhapuṇṇamāyaṃ paccūsavelāyaṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbute bhagavati lokanāthe devamanussehi tassa sarīrapūjāya kayiramānāya tadā kusinārāyaṃ vasamānā bandhulamallassa bhariyā mallarājaputtī mallikā nāma upāsikā saddhā pasannā visākhāya mahāupāsikāya pasādhanasadisaṃ attano mahālatāpasādhanaṃ gandhodakena dhovitvā dukūlacumbaṭakena majjitvā aññañca bahuṃ gandhamālādiṃ gahetvā bhagavato sarīraṃ pūjesi. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato pana mallikāvatthu dhammapadavaṇṇanāyaṃ āgatameva.
ಸಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತೇನ ಪೂಜಾನುಭಾವೇನ ಅಸ್ಸಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾ ಉಳಾರಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿ ಅಹೋಸಿ। ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರವಿಮಾನಾನಿ ಸತ್ತರತನಸಮುಜ್ಜಲಾನಿ ವಿಸೇಸತೋ ಸಿಙ್ಗೀಸುವಣ್ಣೋಭಾಸಾನಿ ಅತಿವಿಯ ಪಭಸ್ಸರಾನಿ ಸಬ್ಬಾ ದಿಸಾ ಆಸಿಞ್ಚಮಾನಾವ ಸುವಣ್ಣರಸಧಾರಾಪಿಞ್ಜರಾ ಕರೋನ್ತಿ। ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ನಾರದೋ ದೇವಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪಗಞ್ಛಿ। ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಸೋ ತಂ –
Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu nibbatti, tena pūjānubhāvena assā aññehi asādhāraṇā uḷārā dibbasampatti ahosi. Vatthālaṅkāravimānāni sattaratanasamujjalāni visesato siṅgīsuvaṇṇobhāsāni ativiya pabhassarāni sabbā disā āsiñcamānāva suvaṇṇarasadhārāpiñjarā karonti. Athāyasmā nārado devacārikaṃ caranto taṃ disvā upagañchi. Sā taṃ disvā vanditvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. So taṃ –
೬೫೮.
658.
‘‘ಪೀತವತ್ಥೇ ಪೀತಧಜೇ, ಪೀತಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತೇ।
‘‘Pītavatthe pītadhaje, pītālaṅkārabhūsite;
ಪೀತನ್ತರಾಹಿ ವಗ್ಗೂಹಿ, ಅಪಿಳನ್ಧಾವ ಸೋಭಸಿ॥
Pītantarāhi vaggūhi, apiḷandhāva sobhasi.
೬೫೯.
659.
‘‘ಕಾ ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರೇ, ಕಞ್ಚನಾವೇಳಭೂಸಿತೇ।
‘‘Kā kambukāyūradhare, kañcanāveḷabhūsite;
ಹೇಮಜಾಲಕಸಞ್ಛನ್ನೇ, ನಾನಾರತನಮಾಲಿನೀ॥
Hemajālakasañchanne, nānāratanamālinī.
೬೬೦.
660.
‘‘ಸೋವಣ್ಣಮಯಾ ಲೋಹಿತಙ್ಗಮಯಾ ಚ, ಮುತ್ತಾಮಯಾ ವೇಳುರಿಯಮಯಾ ಚ।
‘‘Sovaṇṇamayā lohitaṅgamayā ca, muttāmayā veḷuriyamayā ca;
ಮಸಾರಗಲ್ಲಾ ಸಹಲೋಹಿತಙ್ಗಾ, ಪಾರೇವತಕ್ಖೀಹಿ ಮಣೀಹಿ ಚಿತ್ತತಾ॥
Masāragallā sahalohitaṅgā, pārevatakkhīhi maṇīhi cittatā.
೬೬೧.
661.
‘‘ಕೋಚಿ ಕೋಚಿ ಏತ್ಥ ಮಯೂರಸುಸ್ಸರೋ, ಹಂಸಸ್ಸರಞ್ಞೋ ಕರವೀಕಸುಸ್ಸರೋ।
‘‘Koci koci ettha mayūrasussaro, haṃsassarañño karavīkasussaro;
ತೇಸಂ ಸರೋ ಸುಯ್ಯತಿ ವಗ್ಗುರೂಪೋ, ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಂ ತೂರಿಯಮಿವಪ್ಪವಾದಿತಂ॥
Tesaṃ saro suyyati vaggurūpo, pañcaṅgikaṃ tūriyamivappavāditaṃ.
೬೬೨.
662.
‘‘ರಥೋ ಚ ತೇ ಸುಭೋ ವಗ್ಗು, ನಾನಾರತನಚಿತ್ತಿತೋ।
‘‘Ratho ca te subho vaggu, nānāratanacittito;
ನಾನಾವಣ್ಣಾಹಿ ಧಾತೂಹಿ, ಸುವಿಭತ್ತೋವ ಸೋಭತಿ॥
Nānāvaṇṇāhi dhātūhi, suvibhattova sobhati.
೬೬೩.
663.
‘‘ತಸ್ಮಿಂ ರಥೇ ಕಞ್ಚನಬಿಮ್ಬವಣ್ಣೇ, ಯಾ ತ್ವಂ ಠಿತಾ ಭಾಸಸಿಮಂ ಪದೇಸಂ।
‘‘Tasmiṃ rathe kañcanabimbavaṇṇe, yā tvaṃ ṭhitā bhāsasimaṃ padesaṃ;
ದೇವತೇ ಪುಚ್ಛಿತಾಚಿಕ್ಖ, ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲ’’ನ್ತಿ॥ – ಪುಚ್ಛಿ।
Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti. – pucchi;
೬೫೮. ತತ್ಥ ಪೀತವತ್ಥೇತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಚಾಮೀಕರಪಭಸ್ಸರತಾಯ ಪೀತೋಭಾಸನಿವಾಸನೇ। ಪೀತಧಜೇತಿ ವಿಮಾನದ್ವಾರೇ ರಥೇ ಚ ಸಮುಸ್ಸಿತಹೇಮಮಯವಿಪುಲಕೇತುಭಾವತೋ ಪೀತೋಭಾಸಧಜೇ। ಪೀತಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತೇತಿ ಪೀತೋಭಾಸೇಹಿ ಆಭರಣೇಹಿ ಅಲಙ್ಕತೇ। ಸತಿಪಿ ಅಲಙ್ಕಾರಾನಂ ನಾನಾವಿಧರಂಸಿಜಾಲಸಮುಜ್ಜಲವಿವಿಧರತನವಿಚಿತ್ತಭಾವೇ ತಾದಿಸಸುಚರಿತವಿಸೇಸನಿಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಪನ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಚಾಮೀಕರಮರೀಚಿಜಾಲವಿಜ್ಜೋತಿತತ್ತಾ ವಿಸೇಸತೋ ಪೀತನಿಭಾಸಾನಿ ತಸ್ಸಾ ಆಭರಣಾನಿ ಅಹೇಸುಂ। ಪೀತನ್ತರಾಹೀತಿ ಪೀತವಣ್ಣೇಹಿ ಉತ್ತರಿಯೇಹಿ। ‘‘ಸನ್ತರುತ್ತರಪರಮಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತತೋ ಚೀವರಂ ಸಾದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಪಾರಾ॰ ೫೨೩-೫೨೪) ನಿವಾಸನೇ ಅನ್ತರಸದ್ದೋ ಆಗತೋ, ಇಧ ಪನ ‘‘ಅನ್ತರಸಾಟಕಾ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ಉತ್ತರಿಯೇ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಅನ್ತರಾ ಉತ್ತರಿಯಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಉಪಸಂಬ್ಯಾನನ್ತಿ ಪರಿಯಾಯಸದ್ದಾ ಏತೇ। ವಗ್ಗೂಹೀತಿ ಸೋಭನೇಹಿ ಸಣ್ಹಮಟ್ಠೇಹಿ। ಅಪಿಳನ್ಧಾವ ಸೋಭಸೀತಿ ತ್ವಂ ಇಮೇಹಿ ಅಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಅನಲಙ್ಕತಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾವ ಸೋಭಸಿ। ತೇ ಪನ ಅಲಙ್ಕಾರಾ ತವ ಸರೀರಂ ಪತ್ವಾ ಸೋಭನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅನಲಙ್ಕತಾಪಿ ತ್ವಂ ಅಲಙ್ಕತಸದಿಸೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
658. Tattha pītavattheti parisuddhacāmīkarapabhassaratāya pītobhāsanivāsane. Pītadhajeti vimānadvāre rathe ca samussitahemamayavipulaketubhāvato pītobhāsadhaje. Pītālaṅkārabhūsiteti pītobhāsehi ābharaṇehi alaṅkate. Satipi alaṅkārānaṃ nānāvidharaṃsijālasamujjalavividharatanavicittabhāve tādisasucaritavisesanibbattatāya pana suparisuddhacāmīkaramarīcijālavijjotitattā visesato pītanibhāsāni tassā ābharaṇāni ahesuṃ. Pītantarāhīti pītavaṇṇehi uttariyehi. ‘‘Santaruttaraparamaṃ tena bhikkhunā tato cīvaraṃ sāditabba’’ntiādīsu (pārā. 523-524) nivāsane antarasaddo āgato, idha pana ‘‘antarasāṭakā’’tiādīsu viya uttariye daṭṭhabbo. Antarā uttariyaṃ uttarāsaṅgo upasaṃbyānanti pariyāyasaddā ete. Vaggūhīti sobhanehi saṇhamaṭṭhehi. Apiḷandhāva sobhasīti tvaṃ imehi alaṅkārehi analaṅkatāpi attano rūpasampattiyāva sobhasi. Te pana alaṅkārā tava sarīraṃ patvā sobhanti, tasmā analaṅkatāpi tvaṃ alaṅkatasadisīti adhippāyo.
೬೫೯. ಕಾ ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರೇತಿ ಕಾ ತ್ವಂ ಕತರದೇವನಿಕಾಯಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಸುವಣ್ಣಮಯಪರಿಹಾರಕಧರೇ, ಸುವಣ್ಣಮಯಕೇಯೂರಧರೇ ವಾ। ಕಮ್ಬುಪರಿಹಾರಕನ್ತಿ ಚ ಹತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರವಿಸೇಸೋ ವುಚ್ಚತಿ, ಕಾಯೂರನ್ತಿ ಭುಜಾಲಙ್ಕಾರವಿಸೇಸೋ। ಅಥ ವಾ ಕಮ್ಬೂತಿ ಸುವಣ್ಣಂ, ತಸ್ಮಾ ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರೇ ಸುವಣ್ಣಮಯಬಾಹಾಭರಣಧರೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಞ್ಚನಾವೇಳಭೂಸಿತೇತಿ ಕಞ್ಚನಮಯಾವೇಳಪಿಳನ್ಧನಭೂಸಿತೇ। ಹೇಮಜಾಲಕಸಞ್ಛನ್ನೇತಿ ರತನಪರಿಸಿಬ್ಬಿತೇನ ಹೇಮಮಯೇನ ಜಾಲಕೇನ ಛಾದಿತಸರೀರೇ। ನಾನಾರತನಮಾಲಿನೀತಿ ನಕ್ಖತ್ತಮಾಲಾಯ ವಿಯ ಕಾಳಪಕ್ಖರತ್ತಿಯಂ ಸೀಸೇ ಪಟಿಮುಕ್ಕಾಹಿ ವಿವಿಧಾಹಿ ರತನಾವಲೀಹಿ ನಾನಾರತನಮಾಲಿನೀ ಕಾ ತ್ವನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ।
659.Kā kambukāyūradhareti kā tvaṃ kataradevanikāyapariyāpannā suvaṇṇamayaparihārakadhare, suvaṇṇamayakeyūradhare vā. Kambuparihārakanti ca hatthālaṅkāraviseso vuccati, kāyūranti bhujālaṅkāraviseso. Atha vā kambūti suvaṇṇaṃ, tasmā kambukāyūradhare suvaṇṇamayabāhābharaṇadhareti attho. Kañcanāveḷabhūsiteti kañcanamayāveḷapiḷandhanabhūsite. Hemajālakasañchanneti ratanaparisibbitena hemamayena jālakena chāditasarīre. Nānāratanamālinīti nakkhattamālāya viya kāḷapakkharattiyaṃ sīse paṭimukkāhi vividhāhi ratanāvalīhi nānāratanamālinī kā tvanti pucchati.
೬೬೦. ಸೋವಣ್ಣಮಯಾತಿಆದಿ ಯಾಹಿ ರತನಮಾಲಾಹಿ ಸಾ ದೇವತಾ ನಾನಾರತನಮಾಲಿನೀತಿ ವುತ್ತಾ, ತಾಸಂ ದಸ್ಸನಂ। ತತ್ಥ ಸೋವಣ್ಣಮಯಾತಿ ಸಿಙ್ಗೀಸುವಣ್ಣಮಯಾ ಮಾಲಾ। ಲೋಹಿತಙ್ಗಮಯಾತಿ ಪದುಮರಾಗಾದಿರತ್ತಮಣಿಮಯಾ। ಮಸಾರಗಲ್ಲಾತಿ ಮಸಾರಗಲ್ಲಮಣಿಮಯಾ। ಸಹಲೋಹಿತಙ್ಗಾತಿ ಲೋಹಿತಙ್ಗಮಣಿಮಯಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಬರಮಣಿಮಯಾ ಚೇವ ಲೋಹಿತಙ್ಗಸಙ್ಖಾತರತ್ತಮಣಿಮಯಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾರೇವತಕ್ಖೀಹಿ ಮಣೀಹಿ ಚಿತ್ತತಾತಿ ಪಾರೇವತಕ್ಖಿಸದಿಸೇಹಿ ಮಣೀಹಿ ಯಥಾವುತ್ತಮಣೀಹಿ ಚ ಸಙ್ಖತಚಿತ್ತಭಾವಾ ಇಮಾ ತವ ಕೇಸಹತ್ಥೇ ರತನಮಾಲಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
660.Sovaṇṇamayātiādi yāhi ratanamālāhi sā devatā nānāratanamālinīti vuttā, tāsaṃ dassanaṃ. Tattha sovaṇṇamayāti siṅgīsuvaṇṇamayā mālā. Lohitaṅgamayāti padumarāgādirattamaṇimayā. Masāragallāti masāragallamaṇimayā. Sahalohitaṅgāti lohitaṅgamaṇimayāhi saddhiṃ kabaramaṇimayā ceva lohitaṅgasaṅkhātarattamaṇimayā cāti attho. Pārevatakkhīhi maṇīhi cittatāti pārevatakkhisadisehi maṇīhi yathāvuttamaṇīhi ca saṅkhatacittabhāvā imā tava kesahatthe ratanamālāti adhippāyo.
೬೬೧. ಕೋಚಿ ಕೋಚೀತಿ ಏಕಚ್ಚೋ ಏಕಚ್ಚೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಏತೇಸು ಮಾಲಾದಾಮೇಸು। ಮಯೂರಸುಸ್ಸರೋತಿ ಮಯೂರೋ ವಿಯ ಸುನ್ದರನಾದೋ। ಹಂಸಸ್ಸರಞ್ಞೋತಿ ಹಂಸಸ್ಸರೋ ಅಞ್ಞೋ, ಹಂಸಸದಿಸಸ್ಸರೋ ಅಪರೋ। ಕರವೀಕಸುಸ್ಸರೋತಿ ಕರವೀಕೋ ವಿಯ ಸೋಭನಸ್ಸರೋ। ತೇಸಂ ಮಾಲಾದಾಮಾನಂ ಯಥಾ ಮಯೂರಸ್ಸರೋ, ಹಂಸಸ್ಸರೋ , ಕರವೀಕಸ್ಸರೋ, ಏವಂ ವಗ್ಗುರೂಪೋ ಮಧುರಾಕಾರೋ ಸರೋ ಸುಯ್ಯತಿ। ಕಿಮಿವ ? ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಂ ತೂರಿಯಮಿವಪ್ಪವಾದಿತಂ। ಯಥಾ ಕುಸಲೇನ ವಾದಿತೇ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕೇ ತೂರಿಯೇ, ಏವಂ ತೇಸಂ ಸರೋ ಸುಯ್ಯತಿ, ವಗ್ಗುರೂಪೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ।
661.Koci kocīti ekacco ekacco. Etthāti etesu mālādāmesu. Mayūrasussaroti mayūro viya sundaranādo. Haṃsassaraññoti haṃsassaro añño, haṃsasadisassaro aparo. Karavīkasussaroti karavīko viya sobhanassaro. Tesaṃ mālādāmānaṃ yathā mayūrassaro, haṃsassaro , karavīkassaro, evaṃ vaggurūpo madhurākāro saro suyyati. Kimiva ? Pañcaṅgikaṃ tūriyamivappavāditaṃ. Yathā kusalena vādite pañcaṅgike tūriye, evaṃ tesaṃ saro suyyati, vaggurūpoti attho. Bhummatthe hi idaṃ upayogavacanaṃ.
೬೬೨. ನಾನಾವಣ್ಣಾಹಿ ಧಾತೂಹೀತಿ ಅನೇಕರೂಪಾಹಿ ಅಕ್ಖಚಕ್ಕಈಸಾದಿಅವಯವಧಾತೂಹಿ। ಸುವಿಭತ್ತೋವ ಸೋಭತೀತಿ ಅವಯವಾನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಯುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತಾಯ ವಿಭತ್ತಿವಿಭಾಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸುವಿಭತ್ತೋವ ಹುತ್ವಾ ವಿರಾಜತಿ। ಅಥ ವಾ ಸುವಿಭತ್ತೋವಾತಿ ಕೇವಲಂ ಕಮ್ಮನಿಬ್ಬತ್ತೋಪಿ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೇನ ಸಿಪ್ಪಾಚರಿಯೇನ ವಿಭತ್ತೋವ ವಿರಚಿತೋ ವಿಯ ಸೋಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
662.Nānāvaṇṇāhi dhātūhīti anekarūpāhi akkhacakkaīsādiavayavadhātūhi. Suvibhattova sobhatīti avayavānaṃ aññamaññaṃ yuttappamāṇatāya vibhattivibhāgasampattiyā ca suvibhattova hutvā virājati. Atha vā suvibhattovāti kevalaṃ kammanibbattopi susikkhitena sippācariyena vibhattova viracito viya sobhatīti attho.
೬೬೩. ಕಞ್ಚನಬಿಮ್ಬವಣ್ಣೇತಿ ಸಾತಿಸಯಂ ಪೀತೋಭಾಸತಾಯ ಕಞ್ಚನಬಿಮ್ಬಕಸದಿಸೇ ತಸ್ಮಿಂ ರಥೇ। ಕಞ್ಚನಬಿಮ್ಬವಣ್ಣೇತಿ ವಾ ತಸ್ಸಾ ದೇವತಾಯ ಆಲಪನಂ , ಗನ್ಧೋದಕೇನ ಧೋವಿತ್ವಾ ಜಾತಿಹಿಙ್ಗುಲಕರಸೇನ ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ದುಕೂಲಚುಮ್ಬಟಕೇನ ಮಜ್ಜಿತಕಞ್ಚನಪಟಿಮಾಸದಿಸೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭಾಸಸಿಮಂ ಪದೇಸನ್ತಿ ಇಮಂ ಸಕಲಮ್ಪಿ ಭೂಮಿಪದೇಸಂ ಭಾಸಯಸಿ ವಿಜ್ಜೋತಯಸಿ।
663.Kañcanabimbavaṇṇeti sātisayaṃ pītobhāsatāya kañcanabimbakasadise tasmiṃ rathe. Kañcanabimbavaṇṇeti vā tassā devatāya ālapanaṃ , gandhodakena dhovitvā jātihiṅgulakarasena majjitvā dukūlacumbaṭakena majjitakañcanapaṭimāsadiseti attho. Bhāsasimaṃ padesanti imaṃ sakalampi bhūmipadesaṃ bhāsayasi vijjotayasi.
ಏವಂ ಥೇರೇನ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಸಾಪಿ ದೇವತಾ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ –
Evaṃ therena pucchitā sāpi devatā imāhi gāthāhi byākāsi –
೬೬೪.
664.
‘‘ಸೋವಣ್ಣಜಾಲಂ ಮಣಿಸೋಣ್ಣಚಿತ್ತಿತಂ, ಮುತ್ತಾಚಿತಂ ಹೇಮಜಾಲೇನ ಛನ್ನಂ।
‘‘Sovaṇṇajālaṃ maṇisoṇṇacittitaṃ, muttācitaṃ hemajālena channaṃ;
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಗೋತಮೇ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೇ, ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಅಹಮಾಭಿರೋಪಯಿಂ॥
Parinibbute gotame appameyye, pasannacittā ahamābhiropayiṃ.
೬೬೫.
665.
‘‘ತಾಹಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಕುಸಲಂ ಬುದ್ಧವಣ್ಣಿತಂ।
‘‘Tāhaṃ kammaṃ karitvāna, kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ;
ಅಪೇತಸೋಕಾ ಸುಖಿತಾ, ಸಮ್ಪಮೋದಾಮನಾಮಯಾ’’ತಿ॥
Apetasokā sukhitā, sampamodāmanāmayā’’ti.
೬೬೪. ತತ್ಥ ಸೋವಣ್ಣಜಾಲನ್ತಿ ಸರೀರಪ್ಪಮಾಣೇನ ಕತಂ ಸುವಣ್ಣಮಯಂ ಜಾಲಂ। ಮಣಿಸೋಣ್ಣಚಿತ್ತಿತನ್ತಿ ಸೀಸಾದಿಟ್ಠಾನೇಸು ಸೀಸೂಪಗಗೀವೂಪಗಾದಿಆಭರಣವಸೇನ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಮಣೀಹಿ ಚ ಸುವಣ್ಣೇನ ಚ ಚಿತ್ತಿತಂ। ಮುತ್ತಾಚಿತನ್ತಿ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಆಬದ್ಧಾಹಿ ಮುತ್ತಾವಲೀಹಿ ಆಚಿತಂ। ಹೇಮಜಾಲೇನ ಛನ್ನನ್ತಿ ಹೇಮಮಯೇನ ಪಭಾಜಾಲೇನ ಛನ್ನಂ। ತಞ್ಹಿ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಮಣೀಹಿ ಚೇವ ಸುವಣ್ಣೇನ ಚ ಚಿತ್ತಿತಂ ಮುತ್ತಾವಲೀಹಿ ಆಚಿತಮ್ಪಿ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಸ್ಸ ರತ್ತಸುವಣ್ಣಸ್ಸೇವ ಯೇಭುಯ್ಯತಾಯ ದಿವಾಕರಕಿರಣಸಮ್ಫಸ್ಸತೋ ಅತಿವಿಯ ಪಭಸ್ಸರೇನ ಹೇಮಮಯೇನ ಪಭಾಜಾಲೇನ ಸಞ್ಛಾದಿತಂ ಏಕೋಭಾಸಂ ಹುತ್ವಾ ಕಞ್ಚನಾದಾಸಂ ವಿಯ ತಿಟ್ಠತಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ। ಗೋತಮೇತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಗೋತ್ತೇನ ನಿದ್ದಿಸತಿ। ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೇತಿ ಗುಣಾನುಭಾವತೋ ಪಮಿನಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೇ। ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾತಿ ಕಮ್ಮಫಲವಿಸಯಾಯ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಾಯ ಚ ಸದ್ಧಾಯ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ। ಅಭಿರೋಪಯಿನ್ತಿ ಪೂಜಾವಸೇನ ಸರೀರೇ ರೋಪೇಸಿಂ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿಂ।
664. Tattha sovaṇṇajālanti sarīrappamāṇena kataṃ suvaṇṇamayaṃ jālaṃ. Maṇisoṇṇacittitanti sīsādiṭṭhānesu sīsūpagagīvūpagādiābharaṇavasena nānāvidhehi maṇīhi ca suvaṇṇena ca cittitaṃ. Muttācitanti antarantarā ābaddhāhi muttāvalīhi ācitaṃ. Hemajālena channanti hemamayena pabhājālena channaṃ. Tañhi nānāvidhehi maṇīhi ceva suvaṇṇena ca cittitaṃ muttāvalīhi ācitampi suparisuddhassa rattasuvaṇṇasseva yebhuyyatāya divākarakiraṇasamphassato ativiya pabhassarena hemamayena pabhājālena sañchāditaṃ ekobhāsaṃ hutvā kañcanādāsaṃ viya tiṭṭhati. Parinibbuteti anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbute. Gotameti bhagavantaṃ gottena niddisati. Appameyyeti guṇānubhāvato paminituṃ asakkuṇeyye. Pasannacittāti kammaphalavisayāya buddhārammaṇāya ca saddhāya pasannamānasā. Abhiropayinti pūjāvasena sarīre ropesiṃ paṭimuñciṃ.
೬೬೫. ತಾಹನ್ತಿ ತಂ ಅಹಂ। ಕುಸಲನ್ತಿ ಕುಚ್ಛಿತಸಲನಾದಿಅತ್ಥೇನ ಕುಸಲಂ। ಬುದ್ಧವಣ್ಣಿತನ್ತಿ ‘‘ಯಾವತಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಾ ಅಪದಾ ವಾ ದ್ವಿಪದಾ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೧೩೯; ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೩೪) ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಸತ್ಥಂ। ಅಪೇತಸೋಕಾತಿ ಸೋಕಹೇತೂನಂ ಭೋಗಬ್ಯಸನಾದೀನಂ ಅಭಾವೇನ ಅಪಗತಸೋಕಾ। ತೇನ ಚಿತ್ತದುಕ್ಖಾಭಾವಮಾಹ। ಸುಖಿತಾತಿ ಸಞ್ಜಾತಸುಖಾ ಸುಖಪ್ಪತ್ತಾ। ಏತೇನ ಸರೀರದುಕ್ಖಾಭಾವಂ ವದತಿ। ಚಿತ್ತದುಕ್ಖಾಭಾವೇನ ಚಸ್ಸಾ ಪಮೋದಾಪತ್ತಿ, ಸರೀರದುಕ್ಖಾಭಾವೇನ ಅರೋಗತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಮ್ಪಮೋದಾಮನಾಮಯಾ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಅಯಞ್ಚ ಅತ್ಥೋ ತದಾ ಅತ್ತನಾ ದೇವತಾಯ ಚ ಕಥಿತನಿಯಾಮೇನೇವ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾಲೇ ಆಯಸ್ಮತಾ ನಾರದೇನ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕಾನಂ ಆರೋಚಿತೋ, ತೇ ಚ ತಂ ತಥೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಆರೋಪಯಿಂಸೂತಿ।
665.Tāhanti taṃ ahaṃ. Kusalanti kucchitasalanādiatthena kusalaṃ. Buddhavaṇṇitanti ‘‘yāvatā, bhikkhave, sattā apadā vā dvipadā vā’’tiādinā (saṃ. ni. 5.139; a. ni. 4.34) sammāsambuddhena pasatthaṃ. Apetasokāti sokahetūnaṃ bhogabyasanādīnaṃ abhāvena apagatasokā. Tena cittadukkhābhāvamāha. Sukhitāti sañjātasukhā sukhappattā. Etena sarīradukkhābhāvaṃ vadati. Cittadukkhābhāvena cassā pamodāpatti, sarīradukkhābhāvena arogatā. Tenāha ‘‘sampamodāmanāmayā’’ti. Sesaṃ vuttanayameva. Ayañca attho tadā attanā devatāya ca kathitaniyāmeneva saṅgītikāle āyasmatā nāradena dhammasaṅgāhakānaṃ ārocito, te ca taṃ tatheva saṅgahaṃ āropayiṃsūti.
ಮಲ್ಲಿಕಾವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mallikāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ವಿಮಾನವತ್ಥುಪಾಳಿ • Vimānavatthupāḷi / ೮. ಮಲ್ಲಿಕಾವಿಮಾನವತ್ಥು • 8. Mallikāvimānavatthu
