| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
២. មាលុក្យបុត្តសុត្តវណ្ណនា
2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
៩៥. ទុតិយេ មាលុក្យបុត្តោតិ មាលុក្យព្រាហ្មណិយា បុត្តោ។ ឯត្ថាតិ ឯតស្មិំ តវ ឱវាទាយាចនេ។ ឥមិនា ថេរំ អបសាទេតិបិ ឧស្សាទេតិបិ។ កថំ? អយំ កិរ ទហរកាលេ រូបាទីសុ បមជ្ជិត្វា បច្ឆា មហល្លកកាលេ អរញ្ញវាសំ បត្ថេន្តោ កម្មដ្ឋានំ យាចតិ។ អថ ភគវា ‘‘ឯត្ថ ទហរេ កិំ វក្ខាម? មាលុក្យបុត្តោ វិយ តុម្ហេបិ តរុណកាលេ បមជ្ជិត្វា មហល្លកកាលេ អរញ្ញំ បវិសិត្វា សមណធម្មំ ករេយ្យាថា’’តិ ឥមិនា អធិប្បាយេន ភណន្តោ ថេរំ អបសាទេតិ នាម។
95. Dutiye mālukyaputtoti mālukyabrāhmaṇiyā putto. Etthāti etasmiṃ tava ovādāyācane. Iminā theraṃ apasādetipi ussādetipi. Kathaṃ? Ayaṃ kira daharakāle rūpādīsu pamajjitvā pacchā mahallakakāle araññavāsaṃ patthento kammaṭṭhānaṃ yācati. Atha bhagavā ‘‘ettha dahare kiṃ vakkhāma? Mālukyaputto viya tumhepi taruṇakāle pamajjitvā mahallakakāle araññaṃ pavisitvā samaṇadhammaṃ kareyyāthā’’ti iminā adhippāyena bhaṇanto theraṃ apasādeti nāma.
យស្មា បន ថេរោ មហល្លកកាលេបិ អរញ្ញំ បវិសិត្វា សមណធម្មំ កាតុកាមោ, តស្មា ភគវា ‘‘ឯត្ថ ទហរេ កិំ វក្ខាម? អយំ អម្ហាកំ មាលុក្យបុត្តោ មហល្លកកាលេបិ អរញ្ញំ បវិសិត្វា សមណធម្មំ កត្តុកាមោ កម្មដ្ឋានំ យាចតិ, តុម្ហេ នាម តរុណកាលេបិ វីរិយំ ន ករោថា’’តិ ឥមិនា អធិប្បាយេន ភណន្តោ ថេរំ ឧស្សាទេតិ នាម។
Yasmā pana thero mahallakakālepi araññaṃ pavisitvā samaṇadhammaṃ kātukāmo, tasmā bhagavā ‘‘ettha dahare kiṃ vakkhāma? Ayaṃ amhākaṃ mālukyaputto mahallakakālepi araññaṃ pavisitvā samaṇadhammaṃ kattukāmo kammaṭṭhānaṃ yācati, tumhe nāma taruṇakālepi vīriyaṃ na karothā’’ti iminā adhippāyena bhaṇanto theraṃ ussādeti nāma.
យត្រ ហិ នាមាតិ យោ នាម។ កិញ្ចាបាហន្តិ កិញ្ចាបិ ‘‘អហំ មហល្លកោ’’តិ ញាតំ។ យទិ អហំ មហល្លកោ, មហល្លកោ សមានោបិ សក្ខិស្សាមិ សមណធម្មំ កាតុំ, ទេសេតុ មេ, ភន្តេ, ភគវាតិ អធិប្បាយេន មហល្លកភាវំ អនុគ្គណ្ហន្តោ ឱវាទញ្ច បសំសន្តោ ឯវមាហ។
Yatra hi nāmāti yo nāma. Kiñcāpāhanti kiñcāpi ‘‘ahaṃ mahallako’’ti ñātaṃ. Yadi ahaṃ mahallako, mahallako samānopi sakkhissāmi samaṇadhammaṃ kātuṃ, desetu me, bhante, bhagavāti adhippāyena mahallakabhāvaṃ anuggaṇhanto ovādañca pasaṃsanto evamāha.
អទិដ្ឋា អទិដ្ឋបុព្ពាតិ ឥមស្មិំ អត្តភាវេ អទិដ្ឋា អតីតេបិ អទិដ្ឋបុព្ពា។ ន ច បស្សសីតិ ឯតរហិបិ ន បស្សសិ។ ន ច តេ ហោតិ បស្សេយ្យន្តិ ឯវំ សមន្នាហារោបិ តេ យត្ថ នត្ថិ, អបិ នុ តេ តត្ថ ឆន្ទាទយោ ឧប្បជ្ជេយ្យុន្តិ បុច្ឆតិ។
Adiṭṭhā adiṭṭhapubbāti imasmiṃ attabhāve adiṭṭhā atītepi adiṭṭhapubbā. Na ca passasīti etarahipi na passasi. Na ca te hoti passeyyanti evaṃ samannāhāropi te yattha natthi, api nu te tattha chandādayo uppajjeyyunti pucchati.
ទិដ្ឋេ ទិដ្ឋមត្តន្តិ រូបាយតនេ ចក្ខុវិញ្ញាណេន ទិដ្ឋេ ទិដ្ឋមត្តំ ភវិស្សតិ។ ចក្ខុវិញ្ញាណញ្ហិ រូបេ រូបមត្តមេវ បស្សតិ, ន និច្ចាទិសភាវំ, ឥតិ សេសវិញ្ញាណេហិបិ មេ ឯត្ថ ទិដ្ឋមត្តមេវ ចិត្តំ ភវិស្សតីតិ អត្ថោ។ អថ វា ទិដ្ឋេ ទិដ្ឋំ នាម ចក្ខុវិញ្ញាណំ, រូបេ រូបវិជាននន្តិ អត្ថោ។ មត្តាតិ បមាណំ, ទិដ្ឋំ មត្តា អស្សាតិ ទិដ្ឋមត្តំ, ចិត្តំ, ចក្ខុវិញ្ញាណមត្តមេវ មេ ចិត្តំ ភវិស្សតីតិ អត្ថោ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – យថា អាបាថគតរូបេ ចក្ខុវិញ្ញាណំ ន រជ្ជតិ ន ទុស្សតិ ន មុយ្ហតិ, ឯវំ រាគាទិវិរហេន ចក្ខុវិញ្ញាណមត្តមេវ ជវនំ ភវិស្សតិ, ចក្ខុវិញ្ញាណបមាណេនេវ ជវនំ ឋបេស្សាមីតិ។ អថ វា ទិដ្ឋំ នាម ចក្ខុវិញ្ញាណេន ទិដ្ឋរូបំ, ទិដ្ឋេ ទិដ្ឋមត្តំ នាម តត្ថេវ ឧប្បន្នំ សម្បដិច្ឆនសន្តីរណវោដ្ឋព្ពនសង្ខាតំ ចិត្តត្តយំ។ យថា តំ ន រជ្ជតិ, ន ទុស្សតិ, ន មុយ្ហតិ, ឯវំ អាបាថគតេ រូបេ តេនេវ សម្បដិច្ឆនាទិប្បមាណេន ជវនំ ឧប្បាទេស្សាមិ, នាហំ តំ បមាណំ អតិក្កមិត្វា រជ្ជនាទិវសេន ឧប្បជ្ជិតុំ ទស្សាមីតិ អយមេត្ថ អត្ថោ។ ឯសេវ នយោ សុតមុតេសុ។
Diṭṭhe diṭṭhamattanti rūpāyatane cakkhuviññāṇena diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissati. Cakkhuviññāṇañhi rūpe rūpamattameva passati, na niccādisabhāvaṃ, iti sesaviññāṇehipi me ettha diṭṭhamattameva cittaṃ bhavissatīti attho. Atha vā diṭṭhe diṭṭhaṃ nāma cakkhuviññāṇaṃ, rūpe rūpavijānananti attho. Mattāti pamāṇaṃ, diṭṭhaṃ mattā assāti diṭṭhamattaṃ, cittaṃ, cakkhuviññāṇamattameva me cittaṃ bhavissatīti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā āpāthagatarūpe cakkhuviññāṇaṃ na rajjati na dussati na muyhati, evaṃ rāgādivirahena cakkhuviññāṇamattameva javanaṃ bhavissati, cakkhuviññāṇapamāṇeneva javanaṃ ṭhapessāmīti. Atha vā diṭṭhaṃ nāma cakkhuviññāṇena diṭṭharūpaṃ, diṭṭhe diṭṭhamattaṃ nāma tattheva uppannaṃ sampaṭicchanasantīraṇavoṭṭhabbanasaṅkhātaṃ cittattayaṃ. Yathā taṃ na rajjati, na dussati, na muyhati, evaṃ āpāthagate rūpe teneva sampaṭicchanādippamāṇena javanaṃ uppādessāmi, nāhaṃ taṃ pamāṇaṃ atikkamitvā rajjanādivasena uppajjituṃ dassāmīti ayamettha attho. Eseva nayo sutamutesu.
វិញ្ញាតេ វិញ្ញាតមត្តន្តិ ឯត្ថ បន វិញ្ញាតំ នាម មនោទ្វារាវជ្ជនេន វិញ្ញាតារម្មណំ, តស្មិំ វិញ្ញាតេ វិញ្ញាតមត្តន្តិ អាវជ្ជនបមាណំ។ យថា អាវជ្ជនេន ន រជ្ជតិ ន ទុស្សតិ ន មុយ្ហតិ, ឯវំ រជ្ជនាទិវសេន ឧប្បជ្ជិតុំ អទត្វា អាវជ្ជនបមាណេនេវ ចិត្តំ ឋបេស្សាមីតិ អយមេត្ថ អត្ថោ។
Viññāte viññātamattanti ettha pana viññātaṃ nāma manodvārāvajjanena viññātārammaṇaṃ, tasmiṃ viññāte viññātamattanti āvajjanapamāṇaṃ. Yathā āvajjanena na rajjati na dussati na muyhati, evaṃ rajjanādivasena uppajjituṃ adatvā āvajjanapamāṇeneva cittaṃ ṭhapessāmīti ayamettha attho.
យតោតិ យទា។ តតោតិ តទា។ ន តេនាតិ តេន រាគេន វា រត្តោ, ទោសេន វា ទុដ្ឋោ, មោហេន វា មូឡ្ហោ ន ភវិស្សតិ។ តតោ ត្វំ មាលុក្យបុត្ត ន តត្ថាតិ យទា ត្វំ តេន រាគេន វា ទោសមោហេហិ វា រត្តោ វា ទុដ្ឋោ វា មូឡ្ហោ វា ន ភវិស្សសិ, តទា ត្វំ ន តត្ថ តស្មិំ ទិដ្ឋេ វា សុតមុតវិញ្ញាតេ វា បដិពទ្ធោ អល្លីនោ បតិដ្ឋិតោ នាម ភវិស្សសិ។ នេវិធាតិអាទិ វុត្តត្ថមេវ។
Yatoti yadā. Tatoti tadā. Na tenāti tena rāgena vā ratto, dosena vā duṭṭho, mohena vā mūḷho na bhavissati. Tato tvaṃ mālukyaputta na tatthāti yadā tvaṃ tena rāgena vā dosamohehi vā ratto vā duṭṭho vā mūḷho vā na bhavissasi, tadā tvaṃ na tattha tasmiṃ diṭṭhe vā sutamutaviññāte vā paṭibaddho allīno patiṭṭhito nāma bhavissasi. Nevidhātiādi vuttatthameva.
សតិ មុដ្ឋាតិ សតិ នដ្ឋា។ តញ្ច អជ្ឈោសាតិ តំ អារម្មណំ គិលិត្វា។ អភិជ្ឈា ច វិហេសា ចាតិ អភិជ្ឈាយ ច វិហិំសាយ ច។ អថ វា ‘‘តស្ស វឌ្ឍន្តី’’តិ បទេនាបិ សទ្ធិំ យោជេតព្ពំ, អភិជ្ឈា ច វិហេសា ចាតិ ឥមេបិ ទ្វេ ធម្មា តស្ស វឌ្ឍន្តីតិ អត្ថោ។
Sati muṭṭhāti sati naṭṭhā. Tañca ajjhosāti taṃ ārammaṇaṃ gilitvā. Abhijjhā ca vihesā cāti abhijjhāya ca vihiṃsāya ca. Atha vā ‘‘tassa vaḍḍhantī’’ti padenāpi saddhiṃ yojetabbaṃ, abhijjhā ca vihesā cāti imepi dve dhammā tassa vaḍḍhantīti attho.
ចិត្តមស្សូបហញ្ញតីតិ អភិជ្ឈាវិហេសាហិ អស្ស ចិត្តំ ឧបហញ្ញតិ។ អាចិនតោតិ អាចិនន្តស្ស។ អារា និព្ពាន វុច្ចតីតិ ឯវរូបស្ស បុគ្គលស្ស និព្ពានំ នាម ទូរេ បវុច្ចតិ។ ឃត្វាតិ ឃាយិត្វា។ ភោត្វាតិ ភុត្វា សាយិត្វា លេហិត្វា។ ផុស្សាតិ ផុសិត្វា។ បដិស្សតោតិ បដិស្សតិសង្ខាតាយ សតិយា យុត្តោ។ សេវតោ ចាបិ វេទនន្តិ ចតុមគ្គសម្បយុត្តំ និព្ពត្តិតលោកុត្តរវេទនំ សេវន្តស្ស។ ខីយតីតិ ខយំ គច្ឆតិ។ កិំ តំ? ទុក្ខម្បិ កិលេសជាតម្បិ។ អញ្ញតរោតិ អសីតិយា មហាសាវកានំ អព្ភន្តរោ ឯកោ។ ឥតិ ឥមស្មិំ សុត្តេ គាថាហិបិ វដ្ដវិវដ្ដមេវ កថិតំ។
Cittamassūpahaññatīti abhijjhāvihesāhi assa cittaṃ upahaññati. Ācinatoti ācinantassa. Ārā nibbāna vuccatīti evarūpassa puggalassa nibbānaṃ nāma dūre pavuccati. Ghatvāti ghāyitvā. Bhotvāti bhutvā sāyitvā lehitvā. Phussāti phusitvā. Paṭissatoti paṭissatisaṅkhātāya satiyā yutto. Sevato cāpi vedananti catumaggasampayuttaṃ nibbattitalokuttaravedanaṃ sevantassa. Khīyatīti khayaṃ gacchati. Kiṃ taṃ? Dukkhampi kilesajātampi. Aññataroti asītiyā mahāsāvakānaṃ abbhantaro eko. Iti imasmiṃ sutte gāthāhipi vaṭṭavivaṭṭameva kathitaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. មាលុក្យបុត្តសុត្តំ • 2. Mālukyaputtasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ២. មាលុក្យបុត្តសុត្តវណ្ណនា • 2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
