| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. មាលុក្យបុត្តសុត្តវណ្ណនា
2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
៩៥. អបសាទេតីតិ តជ្ជេតិ។ ឧស្សាទេតីតិ ឧក្កំសេតិ។ អយំ កិរ ថេរោ មាលុក្យបុត្តោ។ បមជ្ជិត្វាតិ យោនិសោមនសិការស្ស អននុយុជ្ជនេន បមជ្ជិត្វា។
95.Apasādetīti tajjeti. Ussādetīti ukkaṃseti. Ayaṃ kira thero mālukyaputto. Pamajjitvāti yonisomanasikārassa ananuyujjanena pamajjitvā.
យត្រាតិ បច្ចត្តំ វចនាលង្ការេ។ នាមាតិ អសម្ភាវនេ អបសាទនបក្ខេ, ឧស្សាទនបក្ខេ បន សម្ភាវនេ។ កិំ ជាតន្តិ កិំ តេន មហល្លកភាវេន ជាតន្តិ មហល្លកភាវំ តិណាយបិ អមញ្ញមានោ វទតិ។ តេនាហ ‘‘យទិ…បេ.… អនុគ្គណ្ហន្តោ’’តិ។ អនុគ្គណ្ហន្តោតិ អចិន្តេន្តោ។ មាទិសានំ ភគវតោ ឱវាទោ ឧបការាវហោតិ ឯតរហិ ឱវាទញ្ច បសំសន្តោ។
Yatrāti paccattaṃ vacanālaṅkāre. Nāmāti asambhāvane apasādanapakkhe, ussādanapakkhe pana sambhāvane. Kiṃ jātanti kiṃ tena mahallakabhāvena jātanti mahallakabhāvaṃ tiṇāyapi amaññamāno vadati. Tenāha ‘‘yadi…pe… anuggaṇhanto’’ti. Anuggaṇhantoti acintento. Mādisānaṃ bhagavato ovādo upakārāvahoti etarahi ovādañca pasaṃsanto.
‘‘អទិដ្ឋា អទិដ្ឋបុព្ពា’’តិអាទិនា បរិកប្បវសេន វុត្តនិទស្សនំ ‘‘យថា ឯតេសុ ឆន្ទាទយោ ន ហោន្តិ, ឯវមិតរេសុបិ បរិញ្ញាតេសូ’’តិ នយបដិបជ្ជនត្ថំ, តេសម្បិ ឥមេហិ សមានេតព្ពត្តា។ តេន វុត្តំ ‘‘សុបិនកូបមា កាមា’’តិ (ម. និ. ១.២៣៤; ២.៤៦; បាចិ. ៤១៧; ចូឡវ. ៦៥)។
‘‘Adiṭṭhā adiṭṭhapubbā’’tiādinā parikappavasena vuttanidassanaṃ ‘‘yathā etesu chandādayo na honti, evamitaresupi pariññātesū’’ti nayapaṭipajjanatthaṃ, tesampi imehi samānetabbattā. Tena vuttaṃ ‘‘supinakūpamā kāmā’’ti (ma. ni. 1.234; 2.46; pāci. 417; cūḷava. 65).
ចក្ខុវិញ្ញាណេន ទិដ្ឋេ ទិដ្ឋមត្តន្តិ ចក្ខុវិញ្ញាណស្ស រូបាយតនំ យត្តកោ គហណាការោ, តត្តកំ។ កិត្តកំ បមាណន្តិ អត្តសំវេទិយំ បរស្ស ន ទិសិតព្ពំ, កប្បនាមត្តំ រូបំ។ តេនាហ ‘‘ចក្ខុវិញ្ញាណំ ហី’’តិអាទិ។ រូបេតិ រូបាយតនេ។ រូបមត្តមេវាតិ នីលាទិភេទំ រូបាយតនមត្តំ, ន នីលាទិ។ វិសេសនិវត្តនត្ថោ ហិ អយំ មត្ត-សទ្ទោ។ យទិ ឯវំ, ឯវ-ការោ កិមត្ថិយោ? ចក្ខុវិញ្ញាណញ្ហិ រូបាយតនេ លព្ភមានម្បិ នីលាទិវិសេសំ ‘‘ឥទំ នីលំ នាម, ឥទំ បីតំ នាមា’’តិ ន គណ្ហាតិ។ កុតោ និច្ចានិច្ចាទិសភាវត្ថន្តិ សំហិតស្សបិ និវត្តនត្ថំ ឯវការគ្គហណំ។ តេនាហ ‘‘ន និច្ចាទិសភាវ’’ន្តិ។ សេសវិញ្ញាណេហិបីតិ ជវនវិញ្ញាណេហិបិ។
Cakkhuviññāṇena diṭṭhe diṭṭhamattanti cakkhuviññāṇassa rūpāyatanaṃ yattako gahaṇākāro, tattakaṃ. Kittakaṃ pamāṇanti attasaṃvediyaṃ parassa na disitabbaṃ, kappanāmattaṃ rūpaṃ. Tenāha ‘‘cakkhuviññāṇaṃ hī’’tiādi. Rūpeti rūpāyatane. Rūpamattamevāti nīlādibhedaṃ rūpāyatanamattaṃ, na nīlādi. Visesanivattanattho hi ayaṃ matta-saddo. Yadi evaṃ, eva-kāro kimatthiyo? Cakkhuviññāṇañhi rūpāyatane labbhamānampi nīlādivisesaṃ ‘‘idaṃ nīlaṃ nāma, idaṃ pītaṃ nāmā’’ti na gaṇhāti. Kuto niccāniccādisabhāvatthanti saṃhitassapi nivattanatthaṃ evakāraggahaṇaṃ. Tenāha ‘‘na niccādisabhāva’’nti. Sesaviññāṇehipīti javanaviññāṇehipi.
ទិដ្ឋំ នាម ចក្ខុវិញ្ញាណំ រូបាយតនស្ស ទស្សនន្តិ កត្វា។ តេនាហ ‘‘រូបេ រូបវិជានន’’ន្តិ។ ចក្ខុវិញ្ញាណមត្តមេវាតិ យត្តកំ ចក្ខុវិញ្ញាណំ រូបាយតនេ គហណមត្តំ, តំមត្តមេវ មេ សព្ពំ ចិត្តំ ភវិស្សតីតិ អត្ថោ។ ‘‘រាគាទិរហេនា’’តិ វា បាឋោ។ ទិដ្ឋំ នាម បទត្ថតោ ចក្ខុវិញ្ញាណេន ទិដ្ឋំ រូបំ។ តត្ថេវាតិ ចក្ខុវិញ្ញាណេន ទិដ្ឋមត្តេ រូបេ។ ចិត្តត្តយំ ទិដ្ឋមត្តំ នាម ចក្ខុវិញ្ញាណំ វិយ រាគាទិវិរហេន បវត្តនតោ។ តេនាហ ‘‘យថា ត’’ន្តិ អាទិ។
Diṭṭhaṃ nāma cakkhuviññāṇaṃ rūpāyatanassa dassananti katvā. Tenāha ‘‘rūpe rūpavijānana’’nti. Cakkhuviññāṇamattamevāti yattakaṃ cakkhuviññāṇaṃ rūpāyatane gahaṇamattaṃ, taṃmattameva me sabbaṃ cittaṃ bhavissatīti attho. ‘‘Rāgādirahenā’’ti vā pāṭho. Diṭṭhaṃ nāma padatthato cakkhuviññāṇena diṭṭhaṃ rūpaṃ. Tatthevāti cakkhuviññāṇena diṭṭhamatte rūpe. Cittattayaṃ diṭṭhamattaṃ nāma cakkhuviññāṇaṃ viya rāgādivirahena pavattanato. Tenāha ‘‘yathā ta’’nti ādi.
មនោទ្វារាវជ្ជនេន វិញ្ញាតារម្មណំ វិញ្ញាតន្តិ អធិប្បេតំ រាគាទិវិរហេន វិញ្ញេយ្យតោ។ តេនាហ ‘‘យថា អាវជ្ជនេនា’’តិអាទិ។
Manodvārāvajjanenaviññātārammaṇaṃ viññātanti adhippetaṃ rāgādivirahena viññeyyato. Tenāha ‘‘yathā āvajjanenā’’tiādi.
តទាតិ តស្មិំ កាលេ, ន តតោ បដ្ឋាយាតិ អយមេត្ថ អត្ថោតិ ទស្សេតិ។ ‘‘ទិដ្ឋមត្ត’’ន្តិអាទិនា យេសំ រាគាទីនំ និវត្តនំ អធិប្បេតំ, តេ ‘‘តេនា’’តិ ឯត្ថ ត-សទ្ទេន បច្ចាមសីយន្តីតិ ‘‘តេន រាគេន វា រត្តោ’’តិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថាតិ វិសយេ ភុម្មំ, វិសយភាវោ ច វិសយិនា សម្ពន្ធវសេន ឥច្ឆិតព្ពោតិ វុត្តំ ‘‘បដិពទ្ធោ’’តិអាទិ។
Tadāti tasmiṃ kāle, na tato paṭṭhāyāti ayamettha atthoti dasseti. ‘‘Diṭṭhamatta’’ntiādinā yesaṃ rāgādīnaṃ nivattanaṃ adhippetaṃ, te ‘‘tenā’’ti ettha ta-saddena paccāmasīyantīti ‘‘tena rāgena vā ratto’’tiādi vuttaṃ. Tatthāti visaye bhummaṃ, visayabhāvo ca visayinā sambandhavasena icchitabboti vuttaṃ ‘‘paṭibaddho’’tiādi.
សតីតិ រូបស្ស យថាសភាវសល្លក្ខណា សតិ មុដ្ឋា បិយនិមិត្តមនសិការេន អនុប្បជ្ជនតោ ន ទិស្សតិ នប្បវត្តតិ។ អជ្ឈោសាតិ អជ្ឈោសាយ។ គិលិត្វា បរិនិដ្ឋបេត្វា អត្តនិយករណេន។
Satīti rūpassa yathāsabhāvasallakkhaṇā sati muṭṭhā piyanimittamanasikārena anuppajjanato na dissati nappavattati. Ajjhosāti ajjhosāya. Gilitvā pariniṭṭhapetvā attaniyakaraṇena.
អភិជ្ឈា ច វិហេសា ចាតិ ករណត្ថេ បច្ចត្តវចនន្តិ អាហ – ‘‘អភិជ្ឈាយ ច វិហេសាយ ចា’’តិ។ អត្ថវសេន វិភត្តិបរិណាមោតិ អាហ – ‘‘អភិជ្ឈាវិហេសាហី’’តិ។ អាចិនន្តស្សាតិ វឌ្ឍេន្តស្ស។ បដិស្សតោតិ បតិស្សតោ សព្ពត្ថ សតិយា យុត្តោ។ សេវតោ ចាបីតិ ឯត្ថ ច-សទ្ទោ អបិ-សទ្ទោ ច និបាតមត្តន្តិ ‘‘សេវន្តស្ស’’ឥច្ចេវ អត្ថោ វុត្តោ។
Abhijjhā ca vihesā cāti karaṇatthe paccattavacananti āha – ‘‘abhijjhāya ca vihesāya cā’’ti. Atthavasena vibhattipariṇāmoti āha – ‘‘abhijjhāvihesāhī’’ti. Ācinantassāti vaḍḍhentassa. Paṭissatoti patissato sabbattha satiyā yutto. Sevato cāpīti ettha ca-saddo api-saddo ca nipātamattanti ‘‘sevantassa’’icceva attho vutto.
មាលុក្យបុត្តសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Mālukyaputtasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. មាលុក្យបុត្តសុត្តំ • 2. Mālukyaputtasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. មាលុក្យបុត្តសុត្តវណ្ណនា • 2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
