| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੨. ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
੯੫. ਦੁਤਿਯੇ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮਾਲੁਕ੍ਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਤવ ਓવਾਦਾਯਾਚਨੇ। ਇਮਿਨਾ ਥੇਰਂ ਅਪਸਾਦੇਤਿਪਿ ਉਸ੍ਸਾਦੇਤਿਪਿ। ਕਥਂ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਦਹਰਕਾਲੇ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਅਰਞ੍ਞવਾਸਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਯਾਚਤਿ। ਅਥ ਭਗવਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਦਹਰੇ ਕਿਂ વਕ੍ਖਾਮ? ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ વਿਯ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤਰੁਣਕਾਲੇ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਣਨ੍ਤੋ ਥੇਰਂ ਅਪਸਾਦੇਤਿ ਨਾਮ।
95. Dutiye mālukyaputtoti mālukyabrāhmaṇiyā putto. Etthāti etasmiṃ tava ovādāyācane. Iminā theraṃ apasādetipi ussādetipi. Kathaṃ? Ayaṃ kira daharakāle rūpādīsu pamajjitvā pacchā mahallakakāle araññavāsaṃ patthento kammaṭṭhānaṃ yācati. Atha bhagavā ‘‘ettha dahare kiṃ vakkhāma? Mālukyaputto viya tumhepi taruṇakāle pamajjitvā mahallakakāle araññaṃ pavisitvā samaṇadhammaṃ kareyyāthā’’ti iminā adhippāyena bhaṇanto theraṃ apasādeti nāma.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਥੇਰੋ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇਪਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਦਹਰੇ ਕਿਂ વਕ੍ਖਾਮ? ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇਪਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਯਾਚਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਾਮ ਤਰੁਣਕਾਲੇਪਿ વੀਰਿਯਂ ਨ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਣਨ੍ਤੋ ਥੇਰਂ ਉਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਨਾਮ।
Yasmā pana thero mahallakakālepi araññaṃ pavisitvā samaṇadhammaṃ kātukāmo, tasmā bhagavā ‘‘ettha dahare kiṃ vakkhāma? Ayaṃ amhākaṃ mālukyaputto mahallakakālepi araññaṃ pavisitvā samaṇadhammaṃ kattukāmo kammaṭṭhānaṃ yācati, tumhe nāma taruṇakālepi vīriyaṃ na karothā’’ti iminā adhippāyena bhaṇanto theraṃ ussādeti nāma.
ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋ ਨਾਮ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਾਹਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਅਹਂ ਮਹਲ੍ਲਕੋ’’ਤਿ ਞਾਤਂ। ਯਦਿ ਅਹਂ ਮਹਲ੍ਲਕੋ, ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਸਮਾਨੋਪਿ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ, ਦੇਸੇਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਮਹਲ੍ਲਕਭਾવਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਓવਾਦਞ੍ਚ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ।
Yatra hi nāmāti yo nāma. Kiñcāpāhanti kiñcāpi ‘‘ahaṃ mahallako’’ti ñātaṃ. Yadi ahaṃ mahallako, mahallako samānopi sakkhissāmi samaṇadhammaṃ kātuṃ, desetu me, bhante, bhagavāti adhippāyena mahallakabhāvaṃ anuggaṇhanto ovādañca pasaṃsanto evamāha.
ਅਦਿਟ੍ਠਾ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਅਦਿਟ੍ਠਾ ਅਤੀਤੇਪਿ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ। ਨ ਚ ਪਸ੍ਸਸੀਤਿ ਏਤਰਹਿਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ। ਨ ਚ ਤੇ ਹੋਤਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋਪਿ ਤੇ ਯਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ।
Adiṭṭhā adiṭṭhapubbāti imasmiṃ attabhāve adiṭṭhā atītepi adiṭṭhapubbā. Na ca passasīti etarahipi na passasi. Na ca te hoti passeyyanti evaṃ samannāhāropi te yattha natthi, api nu te tattha chandādayo uppajjeyyunti pucchati.
ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਯਤਨੇ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਰੂਪੇ ਰੂਪਮਤ੍ਤਮੇવ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾવਂ, ਇਤਿ ਸੇਸવਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿਪਿ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਮੇવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ વਾ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਰੂਪੇ ਰੂਪવਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਤ੍ਤਾਤਿ ਪਮਾਣਂ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਮਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਮਤ੍ਤਮੇવ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਆਪਾਥਗਤਰੂਪੇ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ ਨ ਦੁਸ੍ਸਤਿ ਨ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਏવਂ ਰਾਗਾਦਿવਿਰਹੇਨ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਮਤ੍ਤਮੇવ ਜવਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਪਮਾਣੇਨੇવ ਜવਨਂ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ। ਅਥ વਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠਰੂਪਂ, ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਤਤ੍ਥੇવ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣવੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਯਂ। ਯਥਾ ਤਂ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਏવਂ ਆਪਾਥਗਤੇ ਰੂਪੇ ਤੇਨੇવ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਦਿਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਜવਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ਸੁਤਮੁਤੇਸੁ।
Diṭṭhe diṭṭhamattanti rūpāyatane cakkhuviññāṇena diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissati. Cakkhuviññāṇañhi rūpe rūpamattameva passati, na niccādisabhāvaṃ, iti sesaviññāṇehipi me ettha diṭṭhamattameva cittaṃ bhavissatīti attho. Atha vā diṭṭhe diṭṭhaṃ nāma cakkhuviññāṇaṃ, rūpe rūpavijānananti attho. Mattāti pamāṇaṃ, diṭṭhaṃ mattā assāti diṭṭhamattaṃ, cittaṃ, cakkhuviññāṇamattameva me cittaṃ bhavissatīti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā āpāthagatarūpe cakkhuviññāṇaṃ na rajjati na dussati na muyhati, evaṃ rāgādivirahena cakkhuviññāṇamattameva javanaṃ bhavissati, cakkhuviññāṇapamāṇeneva javanaṃ ṭhapessāmīti. Atha vā diṭṭhaṃ nāma cakkhuviññāṇena diṭṭharūpaṃ, diṭṭhe diṭṭhamattaṃ nāma tattheva uppannaṃ sampaṭicchanasantīraṇavoṭṭhabbanasaṅkhātaṃ cittattayaṃ. Yathā taṃ na rajjati, na dussati, na muyhati, evaṃ āpāthagate rūpe teneva sampaṭicchanādippamāṇena javanaṃ uppādessāmi, nāhaṃ taṃ pamāṇaṃ atikkamitvā rajjanādivasena uppajjituṃ dassāmīti ayamettha attho. Eseva nayo sutamutesu.
વਿਞ੍ਞਾਤੇ વਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਨਾਮ ਮਨੋਦ੍વਾਰਾવਜ੍ਜਨੇਨ વਿਞ੍ਞਾਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਞ੍ਞਾਤੇ વਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆવਜ੍ਜਨਪਮਾਣਂ। ਯਥਾ ਆવਜ੍ਜਨੇਨ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ ਨ ਦੁਸ੍ਸਤਿ ਨ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਏવਂ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਦਤ੍વਾ ਆવਜ੍ਜਨਪਮਾਣੇਨੇવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ।
Viññāte viññātamattanti ettha pana viññātaṃ nāma manodvārāvajjanena viññātārammaṇaṃ, tasmiṃ viññāte viññātamattanti āvajjanapamāṇaṃ. Yathā āvajjanena na rajjati na dussati na muyhati, evaṃ rajjanādivasena uppajjituṃ adatvā āvajjanapamāṇeneva cittaṃ ṭhapessāmīti ayamettha attho.
ਯਤੋਤਿ ਯਦਾ। ਤਤੋਤਿ ਤਦਾ। ਨ ਤੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਰਾਗੇਨ વਾ ਰਤ੍ਤੋ, ਦੋਸੇਨ વਾ ਦੁਟ੍ਠੋ, ਮੋਹੇਨ વਾ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਤੋ ਤ੍વਂ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤ ਨ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਯਦਾ ਤ੍વਂ ਤੇਨ ਰਾਗੇਨ વਾ ਦੋਸਮੋਹੇਹਿ વਾ ਰਤ੍ਤੋ વਾ ਦੁਟ੍ਠੋ વਾ ਮੂਲ਼੍ਹੋ વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਦਾ ਤ੍વਂ ਨ ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ વਾ ਸੁਤਮੁਤવਿਞ੍ਞਾਤੇ વਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਅਲ੍ਲੀਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ। ਨੇવਿਧਾਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇવ।
Yatoti yadā. Tatoti tadā. Na tenāti tena rāgena vā ratto, dosena vā duṭṭho, mohena vā mūḷho na bhavissati. Tato tvaṃ mālukyaputta na tatthāti yadā tvaṃ tena rāgena vā dosamohehi vā ratto vā duṭṭho vā mūḷho vā na bhavissasi, tadā tvaṃ na tattha tasmiṃ diṭṭhe vā sutamutaviññāte vā paṭibaddho allīno patiṭṭhito nāma bhavissasi. Nevidhātiādi vuttatthameva.
ਸਤਿ ਮੁਟ੍ਠਾਤਿ ਸਤਿ ਨਟ੍ਠਾ। ਤਞ੍ਚ ਅਜ੍ਝੋਸਾਤਿ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਿਲਿਤ੍વਾ। ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਚ વਿਹੇਸਾ ਚਾਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ ਚ વਿਹਿਂਸਾਯ ਚ। ਅਥ વਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ વਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਦੇਨਾਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਚ વਿਹੇਸਾ ਚਾਤਿ ਇਮੇਪਿ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ વਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Sati muṭṭhāti sati naṭṭhā. Tañca ajjhosāti taṃ ārammaṇaṃ gilitvā. Abhijjhā ca vihesā cāti abhijjhāya ca vihiṃsāya ca. Atha vā ‘‘tassa vaḍḍhantī’’ti padenāpi saddhiṃ yojetabbaṃ, abhijjhā ca vihesā cāti imepi dve dhammā tassa vaḍḍhantīti attho.
ਚਿਤ੍ਤਮਸ੍ਸੂਪਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾવਿਹੇਸਾਹਿ ਅਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਹਞ੍ਞਤਿ। ਆਚਿਨਤੋਤਿ ਆਚਿਨਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਆਰਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ ਦੂਰੇ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ। ਘਤ੍વਾਤਿ ਘਾਯਿਤ੍વਾ। ਭੋਤ੍વਾਤਿ ਭੁਤ੍વਾ ਸਾਯਿਤ੍વਾ ਲੇਹਿਤ੍વਾ। ਫੁਸ੍ਸਾਤਿ ਫੁਸਿਤ੍વਾ। ਪਟਿਸ੍ਸਤੋਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤੋ। ਸੇવਤੋ ਚਾਪਿ વੇਦਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰવੇਦਨਂ ਸੇવਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਖੀਯਤੀਤਿ ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਕਿਂ ਤਂ? ਦੁਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਜਾਤਮ੍ਪਿ। ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਅਸੀਤਿਯਾ ਮਹਾਸਾવਕਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਏਕੋ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਗਾਥਾਹਿਪਿ વਟ੍ਟવਿવਟ੍ਟਮੇવ ਕਥਿਤਂ।
Cittamassūpahaññatīti abhijjhāvihesāhi assa cittaṃ upahaññati. Ācinatoti ācinantassa. Ārā nibbāna vuccatīti evarūpassa puggalassa nibbānaṃ nāma dūre pavuccati. Ghatvāti ghāyitvā. Bhotvāti bhutvā sāyitvā lehitvā. Phussāti phusitvā. Paṭissatoti paṭissatisaṅkhātāya satiyā yutto. Sevato cāpi vedananti catumaggasampayuttaṃ nibbattitalokuttaravedanaṃ sevantassa. Khīyatīti khayaṃ gacchati. Kiṃ taṃ? Dukkhampi kilesajātampi. Aññataroti asītiyā mahāsāvakānaṃ abbhantaro eko. Iti imasmiṃ sutte gāthāhipi vaṭṭavivaṭṭameva kathitaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੨. ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Mālukyaputtasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੨. ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
