Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරගාථා-අට්‌ඨකථා • Theragāthā-aṭṭhakathā

    5. මාලුක්‍යපුත්‌තත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා

    5. Mālukyaputtattheragāthāvaṇṇanā

    රූපං දිස්‌වා සති මුට්‌ඨාතිආදිකා ආයස්‌මතො මාලුක්‍යපුත්‌තස්‌ස ගාථා. ඉමස්‌ස ආයස්‌මතො වත්‌ථු හෙට්‌ඨා ඡක්‌කනිපාතෙ (ථෙරගා. 399 ආදයො) වුත්‌තමෙව. තා පන ගාථා ථෙරෙන අරහත්‌තෙ පතිට්‌ඨිතෙන ඤාතීනං ධම්‌මදෙසනාවසෙන භාසිතා. ඉධ පන පුථුජ්‌ජනකාලෙ ‘‘සාධු මෙ, භන්‌තෙ, භගවා සංඛිත්‌තෙන ධම්‌මං දෙසෙතූ’’ති යාචිතෙන සත්‌ථාරා ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, මාලුක්‍යපුත්‌ත, යෙ තෙ චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා අදිට්‌ඨා අදිට්‌ඨපුබ්‌බා, න ච පස්‌සසි, න ච තෙ හොති පස්‌සෙය්‍යන්‌ති, අත්‌ථි තෙ තත්‌ථ ඡන්‌දො වා රාගො වා පෙමං වා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ තෙ සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා…පෙ.… ඝාන…ජිව්‌හා…කාය…මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ධම්‌මා අවිඤ්‌ඤාතා අවිඤ්‌ඤාතපුබ්‌බා, න ච විජානාසි, න ච තෙ හොති විජානෙය්‍යන්‌ති, අත්‌ථි තෙ තත්‌ථ ඡන්‌දො වා රාගො වා පෙමං වා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘එත්‌ථ ච තෙ, මාලුක්‍යපුත්‌ත, දිට්‌ඨසුතමුතවිඤ්‌ඤාතබ්‌බෙසු ධම්‌මෙසු දිට්‌ඨෙ දිට්‌ඨමත්‌තං භවිස්‌සති, සුතෙ සුතමත්‌තං, මුතෙ මුතමත්‌තං, විඤ්‌ඤාතෙ විඤ්‌ඤාතමත්‌තං භවිස්‌සති. යතො ඛො තෙ, මාලුක්‍යපුත්‌ත, දිට්‌ඨසුතමුතවිඤ්‌ඤාතබ්‌බෙසු ධම්‌මෙසු දිට්‌ඨෙ දිට්‌ඨමත්‌තං, සුතෙ සුතමත්‌තං, මුතෙ මුතමත්‌තං, විඤ්‌ඤාතෙ විඤ්‌ඤාතමත්‌තං භවිස්‌සති, තතො ත්‌වං, මාලුක්‍යපුත්‌ත, න තෙන. යතො ත්‌වං, මාලුක්‍යපුත්‌ත, න තෙන, තතො ත්‌වං, මාලුක්‍යපුත්‌ත, න තත්‌ථ. යතො ත්‌වං, මාලුක්‍යපුත්‌ත, න තත්‌ථ, තතො ත්‌වං, මාලුක්‍යපුත්‌ත, නෙවිධ න හුරං න උභයමන්‌තරෙන, එසෙවන්‌තො දුක්‌ඛස්‌සා’’ති (සං. නි. 4.95). සංඛිත්‌තෙන ධම්‌මෙ දෙසිතෙ තස්‌ස ධම්‌මස්‌ස සාධුකං උග්‌ගහිතභාවං පකාසෙන්‌තෙන –

    Rūpaṃdisvā sati muṭṭhātiādikā āyasmato mālukyaputtassa gāthā. Imassa āyasmato vatthu heṭṭhā chakkanipāte (theragā. 399 ādayo) vuttameva. Tā pana gāthā therena arahatte patiṭṭhitena ñātīnaṃ dhammadesanāvasena bhāsitā. Idha pana puthujjanakāle ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetū’’ti yācitena satthārā ‘‘taṃ kiṃ maññasi, mālukyaputta, ye te cakkhuviññeyyā rūpā adiṭṭhā adiṭṭhapubbā, na ca passasi, na ca te hoti passeyyanti, atthi te tattha chando vā rāgo vā pemaṃ vā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Ye te sotaviññeyyā saddā…pe… ghāna…jivhā…kāya…manoviññeyyā dhammā aviññātā aviññātapubbā, na ca vijānāsi, na ca te hoti vijāneyyanti, atthi te tattha chando vā rāgo vā pemaṃ vā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Ettha ca te, mālukyaputta, diṭṭhasutamutaviññātabbesu dhammesu diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissati, sute sutamattaṃ, mute mutamattaṃ, viññāte viññātamattaṃ bhavissati. Yato kho te, mālukyaputta, diṭṭhasutamutaviññātabbesu dhammesu diṭṭhe diṭṭhamattaṃ, sute sutamattaṃ, mute mutamattaṃ, viññāte viññātamattaṃ bhavissati, tato tvaṃ, mālukyaputta, na tena. Yato tvaṃ, mālukyaputta, na tena, tato tvaṃ, mālukyaputta, na tattha. Yato tvaṃ, mālukyaputta, na tattha, tato tvaṃ, mālukyaputta, nevidha na huraṃ na ubhayamantarena, esevanto dukkhassā’’ti (saṃ. ni. 4.95). Saṃkhittena dhamme desite tassa dhammassa sādhukaṃ uggahitabhāvaṃ pakāsentena –

    794.

    794.

    ‘‘රූපං දිස්‌වා සති මුට්‌ඨා, පියං නිමිත්‌තං මනසි කරොතො;

    ‘‘Rūpaṃ disvā sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasi karoto;

    සාරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච අජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati.

    795.

    795.

    ‘‘තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති වෙදනා, අනෙකා රූපසම්‌භවා;

    ‘‘Tassa vaḍḍhanti vedanā, anekā rūpasambhavā;

    අභිජ්‌ඣා ච විහෙසා ච, චිත්‌තමස්‌සූපහඤ්‌ඤති;

    Abhijjhā ca vihesā ca, cittamassūpahaññati;

    එවමාචිනතො දුක්‌ඛං, ආරා නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evamācinato dukkhaṃ, ārā nibbāna vuccati.

    796.

    796.

    ‘‘සද්‌දං සුත්‌වා සති මුට්‌ඨා, පියං නිමිත්‌තං මනසි කරොතො;

    ‘‘Saddaṃ sutvā sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasi karoto;

    සාරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච අජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati.

    797.

    797.

    ‘‘තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති වෙදනා, අනෙකා සද්‌දසම්‌භවා;

    ‘‘Tassa vaḍḍhanti vedanā, anekā saddasambhavā;

    අභිජ්‌ඣා ච විහෙසා ච, චිත්‌තමස්‌සූපහඤ්‌ඤති;

    Abhijjhā ca vihesā ca, cittamassūpahaññati;

    එවමාචිනතො දුක්‌ඛං, ආරා නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evamācinato dukkhaṃ, ārā nibbāna vuccati.

    798.

    798.

    ‘‘ගන්‌ධං ඝත්‌වා සති මුට්‌ඨා, පියං නිමිත්‌තං මනසි කරොතො;

    ‘‘Gandhaṃ ghatvā sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasi karoto;

    සාරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච අජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati.

    799.

    799.

    ‘‘තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති වෙදනා, අනෙකා ගන්‌ධසම්‌භවා;

    ‘‘Tassa vaḍḍhanti vedanā, anekā gandhasambhavā;

    අභිජ්‌ඣා ච විහෙසා ච, චිත්‌තමස්‌සූපහඤ්‌ඤති;

    Abhijjhā ca vihesā ca, cittamassūpahaññati;

    එවමාචිනතො දුක්‌ඛං, ආරා නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evamācinato dukkhaṃ, ārā nibbāna vuccati.

    800.

    800.

    ‘‘රසං භොත්‌වා සති මුට්‌ඨා, පියං නිමිත්‌තං මනසි කරොතො;

    ‘‘Rasaṃ bhotvā sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasi karoto;

    සාරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච අජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati.

    801.

    801.

    ‘‘තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති වෙදනා, අනෙකා රසසම්‌භවා;

    ‘‘Tassa vaḍḍhanti vedanā, anekā rasasambhavā;

    අභිජ්‌ඣා ච විහෙසා ච, චිත්‌තමස්‌සූපහඤ්‌ඤති;

    Abhijjhā ca vihesā ca, cittamassūpahaññati;

    එවමාචිනතො දුක්‌ඛං, ආරා නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evamācinato dukkhaṃ, ārā nibbāna vuccati.

    802.

    802.

    ‘‘ඵස්‌සං ඵුස්‌ස සති මුට්‌ඨා, පියං නිමිත්‌තං මනසි කරොතො;

    ‘‘Phassaṃ phussa sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasi karoto;

    සාරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච අජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati.

    803.

    803.

    ‘‘තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති වෙදනා, අනෙකා ඵස්‌සසම්‌භවා;

    ‘‘Tassa vaḍḍhanti vedanā, anekā phassasambhavā;

    අභිජ්‌ඣා ච විහෙසා ච, චිත්‌තමස්‌සූපහඤ්‌ඤති;

    Abhijjhā ca vihesā ca, cittamassūpahaññati;

    එවමාචිනතො දුක්‌ඛං, ආරා නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evamācinato dukkhaṃ, ārā nibbāna vuccati.

    804.

    804.

    ‘‘ධම්‌මං ඤත්‌වා සති මුට්‌ඨා, පියං නිමිත්‌තං මනසි කරොතො;

    ‘‘Dhammaṃ ñatvā sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasi karoto;

    සාරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච අජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati.

    805.

    805.

    ‘‘තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති වෙදනා, අනෙකා ධම්‌මසම්‌භවා;

    ‘‘Tassa vaḍḍhanti vedanā, anekā dhammasambhavā;

    අභිජ්‌ඣා ච විහෙසා ච, චිත්‌තමස්‌සූපහඤ්‌ඤති;

    Abhijjhā ca vihesā ca, cittamassūpahaññati;

    එවමාචිනතො දුක්‌ඛං, ආරා නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evamācinato dukkhaṃ, ārā nibbāna vuccati.

    806.

    806.

    ‘‘න සො රජ්‌ජති රූපෙසු, රූපං දිස්‌වා පටිස්‌සතො;

    ‘‘Na so rajjati rūpesu, rūpaṃ disvā paṭissato;

    විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච නාජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Virattacitto vedeti, tañca nājjhosa tiṭṭhati.

    807.

    807.

    ‘‘යථාස්‌ස පස්‌සතො රූපං, සෙවතො චාපි වෙදනං;

    ‘‘Yathāssa passato rūpaṃ, sevato cāpi vedanaṃ;

    ඛීයති නොපචීයති, එවං සො චරතී සතො;

    Khīyati nopacīyati, evaṃ so caratī sato;

    එවං අපචිනතො දුක්‌ඛං, සන්‌තිකෙ නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evaṃ apacinato dukkhaṃ, santike nibbāna vuccati.

    808.

    808.

    ‘‘න සො රජ්‌ජති සද්‌දෙසු, සද්‌දං සුත්‌වා පටිස්‌සතො;

    ‘‘Na so rajjati saddesu, saddaṃ sutvā paṭissato;

    විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච නාජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Virattacitto vedeti, tañca nājjhosa tiṭṭhati.

    809.

    809.

    ‘‘යථාස්‌ස සුණතො සද්‌දං, සෙවතො චාපි වෙදනං;

    ‘‘Yathāssa suṇato saddaṃ, sevato cāpi vedanaṃ;

    ඛීයති නොපචීයති, එවං සො චරතී සතො;

    Khīyati nopacīyati, evaṃ so caratī sato;

    එවං අපචිනතො දුක්‌ඛං, සන්‌තිකෙ නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evaṃ apacinato dukkhaṃ, santike nibbāna vuccati.

    810.

    810.

    ‘‘න සො රජ්‌ජති ගන්‌ධෙසු, ගන්‌ධං ඝත්‌වා පටිස්‌සතො;

    ‘‘Na so rajjati gandhesu, gandhaṃ ghatvā paṭissato;

    විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච නාජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Virattacitto vedeti, tañca nājjhosa tiṭṭhati.

    811.

    811.

    ‘‘යථාස්‌ස ඝායතො ගන්‌ධං, සෙවතො චාපි වෙදනං;

    ‘‘Yathāssa ghāyato gandhaṃ, sevato cāpi vedanaṃ;

    ඛීයති නොපචීයති, එවං සො චරතී සතො;

    Khīyati nopacīyati, evaṃ so caratī sato;

    එවං අපචිනතො දුක්‌ඛං, සන්‌තිකෙ නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evaṃ apacinato dukkhaṃ, santike nibbāna vuccati.

    812.

    812.

    ‘‘න සො රජ්‌ජති රසෙසු, රසං භොත්‌වා පටිස්‌සතො;

    ‘‘Na so rajjati rasesu, rasaṃ bhotvā paṭissato;

    විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච නාජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Virattacitto vedeti, tañca nājjhosa tiṭṭhati.

    813.

    813.

    ‘‘යථාස්‌ස සායතො රසං, සෙවතො චාපි වෙදනං;

    ‘‘Yathāssa sāyato rasaṃ, sevato cāpi vedanaṃ;

    ඛීයති නොපචීයති, එවං සො චරතී සතො;

    Khīyati nopacīyati, evaṃ so caratī sato;

    එවං අපචිනතො දුක්‌ඛං, සන්‌තිකෙ නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evaṃ apacinato dukkhaṃ, santike nibbāna vuccati.

    814.

    814.

    ‘‘න සො රජ්‌ජති ඵස්‌සෙසු, ඵස්‌සං ඵුස්‌ස පටිස්‌සතො;

    ‘‘Na so rajjati phassesu, phassaṃ phussa paṭissato;

    විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච නාජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Virattacitto vedeti, tañca nājjhosa tiṭṭhati.

    815.

    815.

    ‘‘යථාස්‌ස ඵුසතො ඵස්‌සං, සෙවතො චාපි වෙදනං;

    ‘‘Yathāssa phusato phassaṃ, sevato cāpi vedanaṃ;

    ඛීයති නොපචීයති, එවං සො චරතී සතො;

    Khīyati nopacīyati, evaṃ so caratī sato;

    එවං අපචිනතො දුක්‌ඛං, සන්‌තිකෙ නිබ්‌බාන වුච්‌චති.

    Evaṃ apacinato dukkhaṃ, santike nibbāna vuccati.

    816.

    816.

    ‘‘න සො රජ්‌ජති ධම්‌මෙසු, ධම්‌මං ඤත්‌වා පටිස්‌සතො;

    ‘‘Na so rajjati dhammesu, dhammaṃ ñatvā paṭissato;

    විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තඤ්‌ච නාජ්‌ඣොස තිට්‌ඨති.

    Virattacitto vedeti, tañca nājjhosa tiṭṭhati.

    817.

    817.

    ‘‘යථාස්‌ස විජානතො ධම්‌මං, සෙවතො චාපි වෙදනං;

    ‘‘Yathāssa vijānato dhammaṃ, sevato cāpi vedanaṃ;

    ඛීයති නොපචීයති, එවං සො චරතී සතො;

    Khīyati nopacīyati, evaṃ so caratī sato;

    එවං අපචිනතො දුක්‌ඛං, සන්‌තිකෙ නිබ්‌බාන වුච්‌චතී’’ති. –

    Evaṃ apacinato dukkhaṃ, santike nibbāna vuccatī’’ti. –

    ඉමා ගාථා අභාසි.

    Imā gāthā abhāsi.

    තත්‌ථ රූපං දිස්‌වාති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං චක්‌ඛුද්‌වාරෙන උපලභිත්‌වා. සති මුට්‌ඨා, පියං නිමිත්‌තං මනසි කරොතොති තස්‌මිං රූපෙ දිට්‌ඨමත්‌තෙ එව අට්‌ඨත්‌වා සුභනිමිත්‌තං මනසි කරොතො සුභාකාරග්‌ගහණවසෙන අයොනිසො මනසි කරොතො සති මුට්‌ඨා හොති. තථා ච සති සාරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති තං රූපාරම්‌මණං රත්‌තො, ගිද්‌ධො, ගධිතො හුත්‌වා අනුභවති, අස්‌සාදෙති, අභිනන්‌දති. තථාභූතො ච තඤ්‌ච අජ්‌ඣොස තිට්‌ඨතීති තඤ්‌ච රූපාරම්‌මණං අජ්‌ඣොසාය ‘‘සුඛං සුඛ’’න්‌ති අභිනිවිස්‌ස ගිලිත්‌වා පරිනිට්‌ඨාපෙත්‌වා තිට්‌ඨති.

    Tattha rūpaṃ disvāti cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ cakkhudvārena upalabhitvā. Sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasi karototi tasmiṃ rūpe diṭṭhamatte eva aṭṭhatvā subhanimittaṃ manasi karoto subhākāraggahaṇavasena ayoniso manasi karoto sati muṭṭhā hoti. Tathā ca sati sārattacitto vedeti taṃ rūpārammaṇaṃ ratto, giddho, gadhito hutvā anubhavati, assādeti, abhinandati. Tathābhūto ca tañca ajjhosa tiṭṭhatīti tañca rūpārammaṇaṃ ajjhosāya ‘‘sukhaṃ sukha’’nti abhinivissa gilitvā pariniṭṭhāpetvā tiṭṭhati.

    තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති වෙදනා, අනෙකා රූපසම්‌භවාති තස්‌ස එවරූපස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස රූපසම්‌භවා රූපාරම්‌මණා සුඛාදිභෙදෙන අනෙකා වෙදනා කිලෙසුප්‌පත්‌තිහෙතුභූතා වඩ්‌ඪන්‌ති. අභිජ්‌ඣා ච විහෙසා ච, චිත්‌තමස්‌සූපහඤ්‌ඤතීති පියරූපෙ සාරජ්‌ජනවසෙන උප්‌පජ්‌ජමානාය අභිජ්‌ඣාය, අපියරූපෙ බ්‍යාපජ්‌ජනවසෙන පියරූපස්‌සෙව විපරිණාමඤ්‌ඤථාභාවාය උප්‌පජ්‌ජමානාය සොකාදිලක්‌ඛණාය විහෙසාය ච අස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස චිත්‌තං උපහඤ්‌ඤති බාධීයති. එවමාචිනතො දුක්‌ඛන්‌ති වුත්‌තාකාරෙන තං තං වෙදනස්‌සාදවසෙන භවාභිසඞ්‌ඛාරං ආචිනතො වට්‌ටදුක්‌ඛං පවත්‌තති. තෙනාහ භගවා – ‘‘වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා…පෙ.… දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති (විභ. 225; සං. නි. 2.1). තථාභූතස්‌ස ආරා ආරකා දූරෙ නිබ්‌බානං වුච්‌චති, තස්‌ස තං දුල්‌ලභන්‌ති අත්‌ථො. සද්‌දං සුත්‌වාතිආදිගාථාසුපි වුත්‌තනයෙනෙව අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. තත්‌ථ ඝත්‌වාති ඝායිත්‌වා. භොත්‌වාති සායිත්‌වා. ඵුස්‌සාති ඵුසිත්‌වා. ධම්‌මං ඤත්‌වාති ධම්‌මාරම්‌මණං විජානිත්‌වා.

    Tassa vaḍḍhanti vedanā, anekā rūpasambhavāti tassa evarūpassa puggalassa rūpasambhavā rūpārammaṇā sukhādibhedena anekā vedanā kilesuppattihetubhūtā vaḍḍhanti. Abhijjhā ca vihesā ca, cittamassūpahaññatīti piyarūpe sārajjanavasena uppajjamānāya abhijjhāya, apiyarūpe byāpajjanavasena piyarūpasseva vipariṇāmaññathābhāvāya uppajjamānāya sokādilakkhaṇāya vihesāya ca assa puggalassa cittaṃ upahaññati bādhīyati. Evamācinato dukkhanti vuttākārena taṃ taṃ vedanassādavasena bhavābhisaṅkhāraṃ ācinato vaṭṭadukkhaṃ pavattati. Tenāha bhagavā – ‘‘vedanāpaccayā taṇhā…pe… dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti (vibha. 225; saṃ. ni. 2.1). Tathābhūtassa ārā ārakā dūre nibbānaṃ vuccati, tassa taṃ dullabhanti attho. Saddaṃ sutvātiādigāthāsupi vuttanayeneva attho veditabbo. Tattha ghatvāti ghāyitvā. Bhotvāti sāyitvā. Phussāti phusitvā. Dhammaṃ ñatvāti dhammārammaṇaṃ vijānitvā.

    එවං ඡද්‌වාරගොචරෙ සාරජ්‌ජන්‌තස්‌ස වට්‌ටං දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි තත්‌ථ විරජ්‌ජන්‌තස්‌ස විවට්‌ටං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘න සො රජ්‌ජති රූපෙසූ’’තිආදිමාහ. තත්‌ථ න සො රජ්‌ජති රූපෙසු, රූපං දිස්‌වා පටිස්‌සතොති යො පුග්‌ගලො රූපං දිස්‌වා ආපාථගතං රූපාරම්‌මණං චක්‌ඛුද්‌වාරිකෙන විඤ්‌ඤාණසන්‌තානෙන ගහෙත්‌වා චතුසම්‌පජඤ්‌ඤවසෙන සම්‌පජානකාරිතාය පටිස්‌සතො හොති, සො රූපාරම්‌මණෙසු න රජ්‌ජති රාගං න ජනෙති, අඤ්‌ඤදත්‌ථු විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, රූපාරම්‌මණම්‌හි සමුදයාදිතො යථාභූතං පජානන්‌තො නිබ්‌බින්‌දති, නිබ්‌බින්‌දන්‌තො තං තත්‌ථුප්‌පන්‌නවෙදනඤ්‌ච විරත්‌තචිත්‌තො වෙදෙති, තථාභූතො ච තඤ්‌ච නජ්‌ඣොස තිට්‌ඨතීති තං රූපාරම්‌මණං සම්‌මදෙව විරත්‌තචිත්‌තතාය අජ්‌ඣොසාය න තිට්‌ඨති ‘‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’ති තණ්‌හාමානදිට්‌ඨිවසෙන නාභිනිවිසති.

    Evaṃ chadvāragocare sārajjantassa vaṭṭaṃ dassetvā idāni tattha virajjantassa vivaṭṭaṃ dassento ‘‘na so rajjati rūpesū’’tiādimāha. Tattha na so rajjati rūpesu, rūpaṃ disvā paṭissatoti yo puggalo rūpaṃ disvā āpāthagataṃ rūpārammaṇaṃ cakkhudvārikena viññāṇasantānena gahetvā catusampajaññavasena sampajānakāritāya paṭissato hoti, so rūpārammaṇesu na rajjati rāgaṃ na janeti, aññadatthu virattacitto vedeti, rūpārammaṇamhi samudayādito yathābhūtaṃ pajānanto nibbindati, nibbindanto taṃ tatthuppannavedanañca virattacitto vedeti, tathābhūto ca tañca najjhosa tiṭṭhatīti taṃ rūpārammaṇaṃ sammadeva virattacittatāya ajjhosāya na tiṭṭhati ‘‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti taṇhāmānadiṭṭhivasena nābhinivisati.

    යථාස්‌ස පස්‌සතො රූපන්‌ති අස්‌ස යොගිනො යථා තත්‌ථ අභිජ්‌ඣාදයො නප්‌පවත්‌තන්‌ති, එවං අනිච්‌චාදිතො රූපං පස්‌සන්‌තස්‌ස. සෙවතො චාපි වෙදනන්‌ති තං ආරබ්‌භ උප්‌පන්‌නං වෙදනං තංසම්‌පයුත්‌තධම්‌මෙ ච ගොචරසෙවනාය සෙවතො චාපි. ඛීයතීති සබ්‌බං කිලෙසවට්‌ටං පරික්‌ඛයං පරියාදානං ගච්‌ඡති. නොපචීයතීති න උපචියති න ආචයං ගච්‌ඡති. එවං සො චරතී සතොති එවං කිලෙසාපනයනපටිපත්‌තියා සතො සම්‌පජානො හුත්‌වා චරති, විහරති. එවං අපචිනතො දුක්‌ඛන්‌ති වුත්‌තනයෙන අපචයගාමිනියා මග්‌ගපඤ්‌ඤාය සකලං වට්‌ටදුක්‌ඛං අපචිනන්‌තස්‌ස. සන්‌තිකෙ නිබ්‌බාන වුච්‌චතීති සඋපාදිසෙසඅනුපාදිසෙසනිබ්‌බානධාතුසමීපෙ එවාති වුච්‌චති අසඞ්‌ඛතාය ධාතුයා සච්‌ඡිකතත්‌තා. න සො රජ්‌ජති සද්‌දෙසූතිආදීසුපි ඉමිනාව නයෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.

    Yathāssa passato rūpanti assa yogino yathā tattha abhijjhādayo nappavattanti, evaṃ aniccādito rūpaṃ passantassa. Sevato cāpi vedananti taṃ ārabbha uppannaṃ vedanaṃ taṃsampayuttadhamme ca gocarasevanāya sevato cāpi. Khīyatīti sabbaṃ kilesavaṭṭaṃ parikkhayaṃ pariyādānaṃ gacchati. Nopacīyatīti na upaciyati na ācayaṃ gacchati. Evaṃ so caratī satoti evaṃ kilesāpanayanapaṭipattiyā sato sampajāno hutvā carati, viharati. Evaṃ apacinato dukkhanti vuttanayena apacayagāminiyā maggapaññāya sakalaṃ vaṭṭadukkhaṃ apacinantassa. Santike nibbāna vuccatīti saupādisesaanupādisesanibbānadhātusamīpe evāti vuccati asaṅkhatāya dhātuyā sacchikatattā. Na so rajjati saddesūtiādīsupi imināva nayena attho veditabbo.

    එවං ථෙරො ඉමාහි ගාථාහි සත්‌ථු ඔවාදස්‌ස අත්‌තනා උපධාරිතභාවං පවෙදෙත්‌වා උට්‌ඨායාසනා සත්‌ථාරං වන්‌දිත්‌වා ගතො නචිරස්‌සෙව විපස්‌සනං වඩ්‌ඪෙත්‌වා අරහත්‌තං පාපුණීති.

    Evaṃ thero imāhi gāthāhi satthu ovādassa attanā upadhāritabhāvaṃ pavedetvā uṭṭhāyāsanā satthāraṃ vanditvā gato nacirasseva vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇīti.

    මාලුක්‍යපුත්‌තත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Mālukyaputtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරගාථාපාළි • Theragāthāpāḷi / 5. මාලුක්‍යපුත්‌තත්‌ථෙරගාථා • 5. Mālukyaputtattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact