| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[១៧] ៧. មាលុតជាតកវណ្ណនា
[17] 7. Mālutajātakavaṇṇanā
កាឡេ វា យទិ វា ជុណ្ហេតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ទ្វេ វុឌ្ឍបព្ពជិតេ អារព្ភ កថេសិ។ តេ កិរ កោសលជនបទេ ឯកស្មិំ អរញ្ញាវាសេ វសន្តិ។ ឯកោ កាឡត្ថេរោ នាម, ឯកោ ជុណ្ហត្ថេរោ នាម។ អថេកទិវសំ ជុណ្ហោ កាឡំ បុច្ឆិ ‘‘ភន្តេ កាឡ, សីតំ នាម កស្មិំ កាលេ ហោតី’’តិ។ សោ ‘‘កាឡេ ហោតី’’តិ អាហ។ អថេកទិវសំ កាឡោ ជុណ្ហំ បុច្ឆិ – ‘‘ភន្តេ ជុណ្ហ, សីតំ នាម កស្មិំ កាលេ ហោតី’’តិ។ សោ ‘‘ជុណ្ហេ ហោតី’’តិ អាហ។ តេ ឧភោបិ អត្តនោ កង្ខំ ឆិន្ទិតុំ អសក្កោន្តា សត្ថុ សន្តិកំ គន្ត្វា សត្ថារំ វន្ទិត្វា ‘‘ភន្តេ, សីតំ នាម កស្មិំ កាលេ ហោតី’’តិ បុច្ឆិំសុ។ សត្ថា តេសំ កថំ សុត្វា ‘‘បុព្ពេបិ អហំ, ភិក្ខវេ, តុម្ហាកំ ឥមំ បញ្ហំ កថេសិំ, ភវសង្ខេបគតត្តា បន ន សល្លក្ខយិត្ថា’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Kāḷevā yadi vā juṇheti idaṃ satthā jetavane viharanto dve vuḍḍhapabbajite ārabbha kathesi. Te kira kosalajanapade ekasmiṃ araññāvāse vasanti. Eko kāḷatthero nāma, eko juṇhatthero nāma. Athekadivasaṃ juṇho kāḷaṃ pucchi ‘‘bhante kāḷa, sītaṃ nāma kasmiṃ kāle hotī’’ti. So ‘‘kāḷe hotī’’ti āha. Athekadivasaṃ kāḷo juṇhaṃ pucchi – ‘‘bhante juṇha, sītaṃ nāma kasmiṃ kāle hotī’’ti. So ‘‘juṇhe hotī’’ti āha. Te ubhopi attano kaṅkhaṃ chindituṃ asakkontā satthu santikaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā ‘‘bhante, sītaṃ nāma kasmiṃ kāle hotī’’ti pucchiṃsu. Satthā tesaṃ kathaṃ sutvā ‘‘pubbepi ahaṃ, bhikkhave, tumhākaṃ imaṃ pañhaṃ kathesiṃ, bhavasaṅkhepagatattā pana na sallakkhayitthā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ឯកស្មិំ បព្ពតបាទេ សីហោ ច ព្យគ្ឃោ ច ទ្វេ សហាយា ឯកិស្សាយេវ គុហាយ វសន្តិ។ តទា ពោធិសត្តោបិ ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា តស្មិំយេវ បព្ពតបាទេ វសតិ។ អថេកទិវសំ តេសំ សហាយកានំ សីតំ និស្សាយ វិវាទោ ឧទបាទិ។ ព្យគ្ឃោ ‘‘កាឡេយេវ សីតំ ហោតី’’តិ អាហ។ សីហោ ‘‘ជុណ្ហេយេវ សីតំ ហោតី’’តិ អាហ។ តេ ឧភោបិ អត្តនោ កង្ខំ ឆិន្ទិតុំ អសក្កោន្តា ពោធិសត្តំ បុច្ឆិំសុ។ ពោធិសត្តោ ឥមំ គាថមាហ –
Atīte ekasmiṃ pabbatapāde sīho ca byaggho ca dve sahāyā ekissāyeva guhāya vasanti. Tadā bodhisattopi isipabbajjaṃ pabbajitvā tasmiṃyeva pabbatapāde vasati. Athekadivasaṃ tesaṃ sahāyakānaṃ sītaṃ nissāya vivādo udapādi. Byaggho ‘‘kāḷeyeva sītaṃ hotī’’ti āha. Sīho ‘‘juṇheyeva sītaṃ hotī’’ti āha. Te ubhopi attano kaṅkhaṃ chindituṃ asakkontā bodhisattaṃ pucchiṃsu. Bodhisatto imaṃ gāthamāha –
១៧.
17.
‘‘កាឡេ វា យទិ វា ជុណ្ហេ, យទា វាយតិ មាលុតោ;
‘‘Kāḷe vā yadi vā juṇhe, yadā vāyati māluto;
វាតជានិ ហិ សីតានិ, ឧភោត្ថមបរាជិតា’’តិ។
Vātajāni hi sītāni, ubhotthamaparājitā’’ti.
តត្ថ កាឡេ វា យទិ វា ជុណ្ហេតិ កាឡបក្ខេ វា ជុណ្ហបក្ខេ វា។ យទា វាយតិ មាលុតោតិ យស្មិំ សមយេ បុរត្ថិមាទិភេទោ វាតោ វាយតិ, តស្មិំ សមយេ សីតំ ហោតិ។ កិំការណា? វាតជានិ ហិ សីតានិ, យស្មា វាតេ វិជ្ជន្តេយេវ សីតានិ ហោន្តិ, កាឡបក្ខោ វា ជុណ្ហបក្ខោ វា ឯត្ថ អបមាណន្តិ វុត្តំ ហោតិ។ ឧភោត្ថមបរាជិតាតិ ឧភោបិ តុម្ហេ ឥមស្មិំ បញ្ហេ អបរាជិតាតិ។ ឯវំ ពោធិសត្តោ តេ សហាយកេ សញ្ញាបេសិ។
Tattha kāḷe vā yadi vā juṇheti kāḷapakkhe vā juṇhapakkhe vā. Yadā vāyati mālutoti yasmiṃ samaye puratthimādibhedo vāto vāyati, tasmiṃ samaye sītaṃ hoti. Kiṃkāraṇā? Vātajāni hi sītāni, yasmā vāte vijjanteyeva sītāni honti, kāḷapakkho vā juṇhapakkho vā ettha apamāṇanti vuttaṃ hoti. Ubhotthamaparājitāti ubhopi tumhe imasmiṃ pañhe aparājitāti. Evaṃ bodhisatto te sahāyake saññāpesi.
សត្ថាបិ ‘‘ភិក្ខវេ, បុព្ពេបិ មយា តុម្ហាកំ អយំ បញ្ហោ កថិតោ’’តិ ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេសិ, សច្ចបរិយោសានេ ទ្វេបិ ថេរា សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋហិំសុ។ សត្ថា អនុសន្ធិំ ឃដេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ ‘‘តទា ព្យគ្ឃោ កាឡោ អហោសិ, សីហោ ជុណ្ហោ, បញ្ហវិស្សជ្ជនកតាបសោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthāpi ‘‘bhikkhave, pubbepi mayā tumhākaṃ ayaṃ pañho kathito’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsesi, saccapariyosāne dvepi therā sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu. Satthā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘tadā byaggho kāḷo ahosi, sīho juṇho, pañhavissajjanakatāpaso pana ahameva ahosi’’nti.
មាលុតជាតកវណ្ណនា សត្តមា។
Mālutajātakavaṇṇanā sattamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ១៧. មាលុតជាតកំ • 17. Mālutajātakaṃ
