Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    9. මානකාමසුත්‌තවණ්‌ණනා

    9. Mānakāmasuttavaṇṇanā

    9. සෙය්‍යාදිභෙදං මානං අප්‌පහාය තං පග්‌ගය්‌හ විචරන්‌තො කාමෙන්‌තො නාම හොතීති ආහ ‘‘මානං කාමෙන්‌තස්‌ස ඉච්‌ඡන්‌තස්‌සා’’ති. දමති චිත්‌තං එතෙනාති දමො, සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගාදිකො සමාධිපක්‌ඛිකො දමො. මනච්‌ඡට්‌ඨානි ඉන්‌ද්‍රියානි දමෙතීති දමො, ඉන්‌ද්‍රියසංවරො. කිලෙසෙ දමෙති පජහතීති දමො, පඤ්‌ඤා. උපවසනවසෙන කායකම්‌මාදිං දමෙතීති දමො, උපොසථකම්‌මං. කොධූපනාහමක්‌ඛමානාදිකෙ දමෙති විනෙතීති දමො, අධිවාසනඛන්‌ති. තෙනෙවාති ‘‘දමො’’ති සමාධිපක්‌ඛිකධම්‌මානං එව අධිප්‌පෙතත්‌තා . ‘‘න මොනං අත්‌ථී’’ති ච පාඨො. අසමාහිතස්‌සාති සමාධිපටික්‌ඛෙපො ජොතිතො.

    9. Seyyādibhedaṃ mānaṃ appahāya taṃ paggayha vicaranto kāmento nāma hotīti āha ‘‘mānaṃ kāmentassa icchantassā’’ti. Damati cittaṃ etenāti damo, satisambojjhaṅgādiko samādhipakkhiko damo. Manacchaṭṭhāni indriyāni dametīti damo, indriyasaṃvaro. Kilese dameti pajahatīti damo, paññā. Upavasanavasena kāyakammādiṃ dametīti damo, uposathakammaṃ. Kodhūpanāhamakkhamānādike dameti vinetīti damo, adhivāsanakhanti. Tenevāti ‘‘damo’’ti samādhipakkhikadhammānaṃ eva adhippetattā . ‘‘Na monaṃ atthī’’ti ca pāṭho. Asamāhitassāti samādhipaṭikkhepo jotito.

    මච්‌චුධෙය්‍යස්‌ස පාරතරණස්‌ස වුච්‌චමානත්‌තා ‘‘මොනන්‌ති චතුමග්‌ගඤාණ’’න්‌ති වුත්‌තං. න හි තතො අඤ්‌ඤෙන තං සම්‌භවති. ජානාති අසම්‌මොහපටිවෙධවසෙන පටිවිජ්‌ඣතීති අත්‌ථො. මච්‌චු ධීයති එත්‌ථාති මච්‌චුධෙය්‍යං, ඛන්‌ධපඤ්‌චකං මරණධම්‌මත්‌තා. තස්‌සෙවාති මච්‌චුධෙය්‍යස්‌සෙව. පාරං පරතීරභූතං නිබ්‌බානං. තරෙය්‍යාති එත්‌ථ තරණං නාම අරියමග්‌ගබ්‍යාපාරොති ආහ ‘‘පටිවිජ්‌ඣෙය්‍ය පාපුණෙය්‍යා’’ති. තථා හි වක්‌ඛති ‘‘පටිවෙධතරණං නාම වුත්‌ත’’න්‌ති. ‘‘න තරෙය්‍ය න පටිවිජ්‌ඣෙය්‍ය න පාපුණෙය්‍ය වා’’ති අයමෙත්‌ථ පාඨො යුත්‌තො. අඤ්‌ඤථා ‘‘ඉදං වුත්‌තං හොතී’’තිආදිවචනං විරුජ්‌ඣෙය්‍ය. එකො අරඤ්‌ඤෙ විහරන්‌තොති එකාකී හුත්‌වා අරඤ්‌ඤෙ විහරන්‌තොති අත්‌ථො.

    Maccudheyyassa pārataraṇassa vuccamānattā ‘‘monanti catumaggañāṇa’’nti vuttaṃ. Na hi tato aññena taṃ sambhavati. Jānāti asammohapaṭivedhavasena paṭivijjhatīti attho. Maccu dhīyati etthāti maccudheyyaṃ, khandhapañcakaṃ maraṇadhammattā. Tassevāti maccudheyyasseva. Pāraṃ paratīrabhūtaṃ nibbānaṃ. Tareyyāti ettha taraṇaṃ nāma ariyamaggabyāpāroti āha ‘‘paṭivijjheyya pāpuṇeyyā’’ti. Tathā hi vakkhati ‘‘paṭivedhataraṇaṃ nāma vutta’’nti. ‘‘Na tareyya na paṭivijjheyya na pāpuṇeyya vā’’ti ayamettha pāṭho yutto. Aññathā ‘‘idaṃ vuttaṃ hotī’’tiādivacanaṃ virujjheyya. Eko araññe viharantoti ekākī hutvā araññe viharantoti attho.

    කාමං හෙට්‌ඨිමමග්‌ගෙහිපි එකච්‌චස්‌ස මානස්‌ස පහානං ලබ්‌භති. අග්‌ගමග්‌ගෙනෙව පන තස්‌ස අනවසෙසතො පහානන්‌ති ආහ – ‘‘අරහත්‌තමග්‌ගෙන නවවිධමානං පජහිත්‌වා’’ති. උපචාරසමාධිපුබ්‌බකො අප්‌පනාසමාධීති වුත්‌තං ‘‘උපචාරප්‌පනාසමාධීහී’’ති, න උපචාරසමාධිමත්‌තෙන සමාධිමත්‌තං සන්‌ධාය පච්‌චෙකං වාක්‍යපරිසමාපනස්‌ස අයුජ්‌ජනතො. න හි අප්‌පනං අප්‌පත්‌තං ලොකුත්‌තරජ්‌ඣානං අත්‌ථි. ‘‘සුචෙතසො’’ති චිත්‌තස්‌ස ඤාණසහිතතාය ලක්‌ඛණවචනන්‌ති ආහ ‘‘ඤාණසම්‌පයුත්‌තතායා’’තිආදි. තථා හි වක්‌ඛති ‘‘සුචෙතසොති එත්‌ථ චිත්‌තෙන පඤ්‌ඤා දස්‌සිතා’’ති. ‘‘සබ්‌බධි විප්‌පමුත්‌තො’’ති සබ්‌බෙසු භවාදීසු විසංසට්‌ඨචිත්‌තො සබ්‌බසො ඛන්‌ධාදීහි විසංයුත්‌තො හොතීති වුත්‌තං ‘‘සබ්‌බෙසු ඛන්‌ධායතනාදීසු විප්‌පමුත්‌තො හුත්‌වා’’ති. පරිඤ්‌ඤාපටිවෙධො සච්‌ඡිකිරියපටිවෙධෙන විනා නත්‌ථීති ආහ ‘‘තෙභූමක…පෙ.… වුත්‌ත’’න්‌ති.

    Kāmaṃ heṭṭhimamaggehipi ekaccassa mānassa pahānaṃ labbhati. Aggamaggeneva pana tassa anavasesato pahānanti āha – ‘‘arahattamaggena navavidhamānaṃ pajahitvā’’ti. Upacārasamādhipubbako appanāsamādhīti vuttaṃ ‘‘upacārappanāsamādhīhī’’ti, na upacārasamādhimattena samādhimattaṃ sandhāya paccekaṃ vākyaparisamāpanassa ayujjanato. Na hi appanaṃ appattaṃ lokuttarajjhānaṃ atthi. ‘‘Sucetaso’’ti cittassa ñāṇasahitatāya lakkhaṇavacananti āha ‘‘ñāṇasampayuttatāyā’’tiādi. Tathā hi vakkhati ‘‘sucetasoti ettha cittena paññā dassitā’’ti. ‘‘Sabbadhi vippamutto’’ti sabbesu bhavādīsu visaṃsaṭṭhacitto sabbaso khandhādīhi visaṃyutto hotīti vuttaṃ ‘‘sabbesu khandhāyatanādīsu vippamutto hutvā’’ti. Pariññāpaṭivedho sacchikiriyapaṭivedhena vinā natthīti āha ‘‘tebhūmaka…pe… vutta’’nti.

    මානං නිස්‌සාය දුච්‌චරිතචරණතො මානො නාමායං සීලභෙදනො. තස්‌මාති මානස්‌ස සීලපටිපක්‌ඛභාවතො. ඉමිනා පටිපක්‌ඛප්‌පහානකිත්‌තනෙන. අධිචිත්‌තසික්‌ඛා කථිතා සරූපතො එවාති අධිප්‌පායො. එත්‌ථ චිත්‌තෙනාති සු-සද්‌දෙන විසෙසිතචිත්‌තෙන. තස්‌මාති පඤ්‌ඤාය දස්‌සිතත්‌තා. ඉමිනාති ‘‘සුචෙතසො’’ති ඉමිනා පදෙන. අධිසීලසික්‌ඛා අධිචිත්‌තසික්‌ඛා අධිපඤ්‌ඤාසික්‌ඛාති සීලාදීනිපි විසෙසෙත්‌වා වුත්‌තානි. සම්‌භවෙ බ්‍යභිචාරෙ ච විසෙසනවිසෙසිතබ්‌බතාති තං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘අධිසීලඤ්‌ච නාම සීලෙ සති හොතී’’තිආදිං වත්‌වා තදුභයං විභාගෙන දස්‌සෙතුං ‘‘තස්‌මා’’තිආදි වුත්‌තං. පඨමනයො සඞ්‌කරවසෙන පවත්‌තොති අසඞ්‌කරවසෙන දස්‌සෙතුං ‘‘අපිචා’’තිආදිනා දුතියනයො වුත්‌තො. ‘‘සමාපන්‌නා’’ති එත්‌ථාපි ‘‘නිබ්‌බානං පත්‌ථයන්‌තෙනා’’ති ආනෙත්‌වා සම්‌බන්‌ධො. විපස්‌සනාය පාදකභාවං අනුපගතාපි තදත්‌ථං නිබ්‌බත්‌තනාදිවසෙන සමාපන්‌නාති අයමත්‌ථො පුරිමනයතො විසෙසො. අධිපඤ්‌ඤාය පනෙත්‌ථ පුරිමනයතො විසෙසො නත්‌ථීති සා අනුද්‌ධටා. සමොධානෙත්‌වාති පරියායතො සරූපතො ච සඞ්‌ගහෙත්‌වා. සකලසාසනන්‌ති තිස්‌සන්‌නං කථිතත්‌තා එව සික්‌ඛත්‌තයසඞ්‌ගහං සකලසාසනං කථිතං හොතීති.

    Mānaṃ nissāya duccaritacaraṇato māno nāmāyaṃ sīlabhedano. Tasmāti mānassa sīlapaṭipakkhabhāvato. Iminā paṭipakkhappahānakittanena. Adhicittasikkhā kathitā sarūpato evāti adhippāyo. Ettha cittenāti su-saddena visesitacittena. Tasmāti paññāya dassitattā. Imināti ‘‘sucetaso’’ti iminā padena. Adhisīlasikkhā adhicittasikkhā adhipaññāsikkhāti sīlādīnipi visesetvā vuttāni. Sambhave byabhicāre ca visesanavisesitabbatāti taṃ dassento ‘‘adhisīlañca nāma sīle sati hotī’’tiādiṃ vatvā tadubhayaṃ vibhāgena dassetuṃ ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. Paṭhamanayo saṅkaravasena pavattoti asaṅkaravasena dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādinā dutiyanayo vutto. ‘‘Samāpannā’’ti etthāpi ‘‘nibbānaṃ patthayantenā’’ti ānetvā sambandho. Vipassanāya pādakabhāvaṃ anupagatāpi tadatthaṃ nibbattanādivasena samāpannāti ayamattho purimanayato viseso. Adhipaññāya panettha purimanayato viseso natthīti sā anuddhaṭā. Samodhānetvāti pariyāyato sarūpato ca saṅgahetvā. Sakalasāsananti tissannaṃ kathitattā eva sikkhattayasaṅgahaṃ sakalasāsanaṃ kathitaṃ hotīti.

    මානකාමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Mānakāmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 9. මානකාමසුත්‌තං • 9. Mānakāmasuttaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 9. මානකාමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Mānakāmasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact