| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៤. មនាបទាយីសុត្តំ
4. Manāpadāyīsuttaṃ
៤៤. ឯកំ សមយំ ភគវា វេសាលិយំ វិហរតិ មហាវនេ កូដាគារសាលាយំ។ អថ ខោ ភគវា បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន ឧគ្គស្ស គហបតិនោ វេសាលិកស្ស និវេសនំ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិ។ អថ ខោ ឧគ្គោ គហបតិ វេសាលិកោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ឧគ្គោ គហបតិ វេសាលិកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច –
44. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena uggassa gahapatino vesālikassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho uggo gahapati vesāliko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho uggo gahapati vesāliko bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘សម្មុខា មេតំ, ភន្តេ, ភគវតោ សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ – ‘មនាបទាយី លភតេ មនាប’ន្តិ។ មនាបំ មេ, ភន្តេ, សាលបុប្ផកំ 1 ខាទនីយំ; តំ មេ ភគវា បដិគ្គណ្ហាតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’’តិ។ បដិគ្គហេសិ ភគវា អនុកម្បំ ឧបាទាយ។
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sālapupphakaṃ 2 khādanīyaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘សម្មុខា មេតំ, ភន្តេ, ភគវតោ សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ – ‘មនាបទាយី លភតេ មនាប’ន្តិ។ មនាបំ មេ, ភន្តេ, សម្បន្នកោលកំ សូករមំសំ 3; តំ មេ ភគវា បដិគ្គណ្ហាតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’’តិ។ បដិគ្គហេសិ ភគវា អនុកម្បំ ឧបាទាយ។
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sampannakolakaṃ sūkaramaṃsaṃ 4; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘សម្មុខា មេតំ, ភន្តេ, ភគវតោ សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ – ‘មនាបទាយី លភតេ មនាប’ន្តិ។ មនាបំ មេ, ភន្តេ, និព្ពត្តតេលកំ 5 នាលិយសាកំ; តំ មេ ភគវា បដិគ្គណ្ហាតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’’តិ។ បដិគ្គហេសិ ភគវា អនុកម្បំ ឧបាទាយ។
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, nibbattatelakaṃ 6 nāliyasākaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘សម្មុខា មេតំ, ភន្តេ, ភគវតោ សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ – ‘មនាបទាយី លភតេ មនាប’ន្តិ។ មនាបោ មេ, ភន្តេ, សាលីនំ ឱទនោ វិចិតកាឡកោ 7 អនេកសូបោ អនេកព្យញ្ជនោ; តំ មេ ភគវា បដិគ្គណ្ហាតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’’តិ។ បដិគ្គហេសិ ភគវា អនុកម្បំ ឧបាទាយ។
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpo me, bhante, sālīnaṃ odano vicitakāḷako 8 anekasūpo anekabyañjano; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘សម្មុខា មេតំ, ភន្តេ, ភគវតោ សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ – ‘មនាបទាយី លភតេ មនាប’ន្តិ។ មនាបានិ មេ, ភន្តេ, កាសិកានិ វត្ថានិ; តានិ មេ ភគវា បដិគ្គណ្ហាតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’’តិ។ បដិគ្គហេសិ ភគវា អនុកម្បំ ឧបាទាយ។
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpāni me, bhante, kāsikāni vatthāni; tāni me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘សម្មុខា មេតំ, ភន្តេ, ភគវតោ សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ – ‘មនាបទាយី លភតេ មនាប’ន្តិ ។ មនាបោ មេ, ភន្តេ, បល្លង្កោ គោនកត្ថតោ បដលិកត្ថតោ កទលិមិគបវរបច្ចត្ថរណោ 9 សឧត្តរច្ឆទោ ឧភតោលោហិតកូបធានោ។ អបិ ច, ភន្តេ, មយម្បេតំ ជានាម – ‘នេតំ ភគវតោ កប្បតី’តិ។ ឥទំ មេ, ភន្តេ, ចន្ទនផលកំ អគ្ឃតិ អធិកសតសហស្សំ; តំ មេ ភគវា បដិគ្គណ្ហាតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’’តិ។ បដិគ្គហេសិ ភគវា អនុកម្បំ ឧបាទាយ។ អថ ខោ ភគវា ឧគ្គំ គហបតិំ វេសាលិកំ ឥមិនា អនុមោទនីយេន អនុមោទិ –
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti . Manāpo me, bhante, pallaṅko gonakatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo 10 sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno. Api ca, bhante, mayampetaṃ jānāma – ‘netaṃ bhagavato kappatī’ti. Idaṃ me, bhante, candanaphalakaṃ agghati adhikasatasahassaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya. Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumodi –
‘‘មនាបទាយី លភតេ មនាបំ,
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
នានាប្បការានិ ច បច្ចយានិ។
Nānāppakārāni ca paccayāni.
ខេត្តូបមេ អរហន្តេ វិទិត្វា;
Khettūpame arahante viditvā;
សោ ទុច្ចជំ សប្បុរិសោ ចជិត្វា,
So duccajaṃ sappuriso cajitvā,
មនាបទាយី លភតេ មនាប’’ន្តិ។
Manāpadāyī labhate manāpa’’nti.
អថ ខោ ភគវា ឧគ្គំ គហបតិំ វេសាលិកំ ឥមិនា អនុមោទនីយេន អនុមោទិត្វា ឧដ្ឋាយាសនា បក្កាមិ។
Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
អថ ខោ ឧគ្គោ គហបតិ វេសាលិកោ អបរេន សមយេន កាលមកាសិ។ កាលង្កតោ 17 ច ឧគ្គោ គហបតិ វេសាលិកោ អញ្ញតរំ មនោមយំ កាយំ ឧបបជ្ជិ។ តេន ខោ បន សមយេន ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។ អថ ខោ ឧគ្គោ ទេវបុត្តោ អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណោ កេវលកប្បំ ជេតវនំ ឱភាសេត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតំ ខោ ឧគ្គំ ទេវបុត្តំ ភគវា ឯតទវោច – ‘‘កច្ចិ តេ, ឧគ្គ, យថាធិប្បាយោ’’តិ? ‘‘តគ្ឃ មេ, ភគវា, យថាធិប្បាយោ’’តិ។ អថ ខោ ភគវា ឧគ្គំ ទេវបុត្តំ គាថាហិ អជ្ឈភាសិ –
Atha kho uggo gahapati vesāliko aparena samayena kālamakāsi. Kālaṅkato 18 ca uggo gahapati vesāliko aññataraṃ manomayaṃ kāyaṃ upapajji. Tena kho pana samayena bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho uggo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho uggaṃ devaputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci te, ugga, yathādhippāyo’’ti? ‘‘Taggha me, bhagavā, yathādhippāyo’’ti. Atha kho bhagavā uggaṃ devaputtaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘មនាបទាយី លភតេ មនាបំ,
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
អគ្គស្ស ទាតា លភតេ បុនគ្គំ;
Aggassa dātā labhate punaggaṃ;
វរស្ស ទាតា វរលាភិ ហោតិ,
Varassa dātā varalābhi hoti,
សេដ្ឋំ ទទោ សេដ្ឋមុបេតិ ឋានំ។
Seṭṭhaṃ dado seṭṭhamupeti ṭhānaṃ.
‘‘យោ អគ្គទាយី វរទាយី, សេដ្ឋទាយី ច យោ នរោ;
‘‘Yo aggadāyī varadāyī, seṭṭhadāyī ca yo naro;
ទីឃាយុ យសវា ហោតិ, យត្ថ យត្ថូបបជ្ជតី’’តិ។ ចតុត្ថំ;
Dīghāyu yasavā hoti, yattha yatthūpapajjatī’’ti. catutthaṃ;
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៤. មនាបទាយីសុត្តវណ្ណនា • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៤. មនាបទាយីសុត្តវណ្ណនា • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā
