Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၄. မနာပဒာယီသုတ္တံ
4. Manāpadāyīsuttaṃ
၄၄. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂာရသာလာယံ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ယေန ဥဂ္ဂသ္သ ဂဟပတိနော ဝေသာလိကသ္သ နိဝေသနံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခော ဥဂ္ဂော ဂဟပတိ ဝေသာလိကော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဥဂ္ဂော ဂဟပတိ ဝေသာလိကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ –
44. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena uggassa gahapatino vesālikassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho uggo gahapati vesāliko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho uggo gahapati vesāliko bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘သမ္မုခာ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပ’န္တိ။ မနာပံ မေ, ဘန္တေ, သာလပုပ္ဖကံ 1 ခာဒနီယံ; တံ မေ ဘဂဝာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ။
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sālapupphakaṃ 2 khādanīyaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘သမ္မုခာ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပ’န္တိ။ မနာပံ မေ, ဘန္တေ, သမ္ပန္နကောလကံ သူကရမံသံ 3; တံ မေ ဘဂဝာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ။
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sampannakolakaṃ sūkaramaṃsaṃ 4; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘သမ္မုခာ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပ’န္တိ။ မနာပံ မေ, ဘန္တေ, နိဗ္ဗတ္တတေလကံ 5 နာလိယသာကံ; တံ မေ ဘဂဝာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ။
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, nibbattatelakaṃ 6 nāliyasākaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘သမ္မုခာ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပ’န္တိ။ မနာပော မေ, ဘန္တေ, သာလီနံ ဩဒနော ဝိစိတကာဠကော 7 အနေကသူပော အနေကဗ္ယဉ္ဇနော; တံ မေ ဘဂဝာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ။
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpo me, bhante, sālīnaṃ odano vicitakāḷako 8 anekasūpo anekabyañjano; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘သမ္မုခာ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပ’န္တိ။ မနာပာနိ မေ, ဘန္တေ, ကာသိကာနိ ဝတ္ထာနိ; တာနိ မေ ဘဂဝာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ။
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpāni me, bhante, kāsikāni vatthāni; tāni me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘သမ္မုခာ မေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပ’န္တိ ။ မနာပော မေ, ဘန္တေ, ပလ္လင္ကော ဂောနကတ္ထတော ပဋလိကတ္ထတော ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏော 9 သဥတ္တရစ္ဆဒော ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနော။ အပိ စ, ဘန္တေ, မယမ္ပေတံ ဇာနာမ – ‘နေတံ ဘဂဝတော ကပ္ပတီ’တိ။ ဣဒံ မေ, ဘန္တေ, စန္ဒနဖလကံ အဂ္ဃတိ အဓိကသတသဟသ္သံ; တံ မေ ဘဂဝာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတု အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝာ အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဥဂ္ဂံ ဂဟပတိံ ဝေသာလိကံ ဣမိနာ အနုမောဒနီယေန အနုမောဒိ –
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti . Manāpo me, bhante, pallaṅko gonakatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo 10 sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno. Api ca, bhante, mayampetaṃ jānāma – ‘netaṃ bhagavato kappatī’ti. Idaṃ me, bhante, candanaphalakaṃ agghati adhikasatasahassaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya. Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumodi –
‘‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပံ၊
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
နာနာပ္ပကာရာနိ စ ပစ္စယာနိ။
Nānāppakārāni ca paccayāni.
ခေတ္တူပမေ အရဟန္တေ ဝိဒိတ္ဝာ။
Khettūpame arahante viditvā;
သော ဒုစ္စဇံ သပ္ပုရိသော စဇိတ္ဝာ၊
So duccajaṃ sappuriso cajitvā,
မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပ’’န္တိ။
Manāpadāyī labhate manāpa’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဥဂ္ဂံ ဂဟပတိံ ဝေသာလိကံ ဣမိနာ အနုမောဒနီယေန အနုမောဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
အထ ခော ဥဂ္ဂော ဂဟပတိ ဝေသာလိကော အပရေန သမယေန ကာလမကာသိ။ ကာလင္ကတော 17 စ ဥဂ္ဂော ဂဟပတိ ဝေသာလိကော အညတရံ မနောမယံ ကာယံ ဥပပဇ္ဇိ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ အထ ခော ဥဂ္ဂော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခော ဥဂ္ဂံ ဒေဝပုတ္တံ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဥဂ္ဂ, ယထာဓိပ္ပာယော’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မေ, ဘဂဝာ, ယထာဓိပ္ပာယော’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဥဂ္ဂံ ဒေဝပုတ္တံ ဂာထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
Atha kho uggo gahapati vesāliko aparena samayena kālamakāsi. Kālaṅkato 18 ca uggo gahapati vesāliko aññataraṃ manomayaṃ kāyaṃ upapajji. Tena kho pana samayena bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho uggo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho uggaṃ devaputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci te, ugga, yathādhippāyo’’ti? ‘‘Taggha me, bhagavā, yathādhippāyo’’ti. Atha kho bhagavā uggaṃ devaputtaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘မနာပဒာယီ လဘတေ မနာပံ၊
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
အဂ္ဂသ္သ ဒာတာ လဘတေ ပုနဂ္ဂံ။
Aggassa dātā labhate punaggaṃ;
ဝရသ္သ ဒာတာ ဝရလာဘိ ဟောတိ၊
Varassa dātā varalābhi hoti,
သေဋ္ဌံ ဒဒော သေဋ္ဌမုပေတိ ဌာနံ။
Seṭṭhaṃ dado seṭṭhamupeti ṭhānaṃ.
‘‘ယော အဂ္ဂဒာယီ ဝရဒာယီ၊ သေဋ္ဌဒာယီ စ ယော နရော။
‘‘Yo aggadāyī varadāyī, seṭṭhadāyī ca yo naro;
ဒီဃာယု ယသဝာ ဟောတိ၊ ယတ္ထ ယတ္ထူပပဇ္ဇတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
Dīghāyu yasavā hoti, yattha yatthūpapajjatī’’ti. catutthaṃ;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၄. မနာပဒာယီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၄. မနာပဒာယီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā