Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੪. ਮਨਾਪਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤਂ
4. Manāpadāyīsuttaṃ
੪੪. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ વੇਸਾਲਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਮਹਾવਨੇ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਉਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਨੋ વੇਸਾਲਿਕਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਖੋ ਉਗ੍ਗੋ ਗਹਪਤਿ વੇਸਾਲਿਕੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਉਗ੍ਗੋ ਗਹਪਤਿ વੇਸਾਲਿਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
44. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena uggassa gahapatino vesālikassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho uggo gahapati vesāliko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho uggo gahapati vesāliko bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪ’ਨ੍ਤਿ। ਮਨਾਪਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਲਪੁਪ੍ਫਕਂ 1 ਖਾਦਨੀਯਂ; ਤਂ ਮੇ ਭਗવਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗવਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ।
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sālapupphakaṃ 2 khādanīyaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪ’ਨ੍ਤਿ। ਮਨਾਪਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕੋਲਕਂ ਸੂਕਰਮਂਸਂ 3; ਤਂ ਮੇ ਭਗવਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗવਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ।
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sampannakolakaṃ sūkaramaṃsaṃ 4; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪ’ਨ੍ਤਿ। ਮਨਾਪਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੇਲਕਂ 5 ਨਾਲਿਯਸਾਕਂ; ਤਂ ਮੇ ਭਗવਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗવਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ।
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, nibbattatelakaṃ 6 nāliyasākaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪ’ਨ੍ਤਿ। ਮਨਾਪੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਲੀਨਂ ਓਦਨੋ વਿਚਿਤਕਾਲ਼ਕੋ 7 ਅਨੇਕਸੂਪੋ ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ; ਤਂ ਮੇ ਭਗવਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗવਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ।
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpo me, bhante, sālīnaṃ odano vicitakāḷako 8 anekasūpo anekabyañjano; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪ’ਨ੍ਤਿ। ਮਨਾਪਾਨਿ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਸਿਕਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ; ਤਾਨਿ ਮੇ ਭਗવਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗવਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ।
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpāni me, bhante, kāsikāni vatthāni; tāni me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ – ‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪ’ਨ੍ਤਿ । ਮਨਾਪੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ ਗੋਨਕਤ੍ਥਤੋ ਪਟਲਿਕਤ੍ਥਤੋ ਕਦਲਿਮਿਗਪવਰਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੋ 9 ਸਉਤ੍ਤਰਚ੍ਛਦੋ ਉਭਤੋਲੋਹਿਤਕੂਪਧਾਨੋ। ਅਪਿ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਮ੍ਪੇਤਂ ਜਾਨਾਮ – ‘ਨੇਤਂ ਭਗવਤੋ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ। ਇਦਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਨ੍ਦਨਫਲਕਂ ਅਗ੍ਘਤਿ ਅਧਿਕਸਤਸਹਸ੍ਸਂ; ਤਂ ਮੇ ਭਗવਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗવਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਗ੍ਗਂ ਗਹਪਤਿਂ વੇਸਾਲਿਕਂ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਮੋਦਨੀਯੇਨ ਅਨੁਮੋਦਿ –
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti . Manāpo me, bhante, pallaṅko gonakatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo 10 sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno. Api ca, bhante, mayampetaṃ jānāma – ‘netaṃ bhagavato kappatī’ti. Idaṃ me, bhante, candanaphalakaṃ agghati adhikasatasahassaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya. Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumodi –
‘‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪਂ,
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
ਨਾਨਾਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯਾਨਿ॥
Nānāppakārāni ca paccayāni.
ਖੇਤ੍ਤੂਪਮੇ ਅਰਹਨ੍ਤੇ વਿਦਿਤ੍વਾ।
Khettūpame arahante viditvā;
ਸੋ ਦੁਚ੍ਚਜਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਚਜਿਤ੍વਾ,
So duccajaṃ sappuriso cajitvā,
ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪ’’ਨ੍ਤਿ॥
Manāpadāyī labhate manāpa’’nti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਗ੍ਗਂ ਗਹਪਤਿਂ વੇਸਾਲਿਕਂ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਮੋਦਨੀਯੇਨ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ।
Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
ਅਥ ਖੋ ਉਗ੍ਗੋ ਗਹਪਤਿ વੇਸਾਲਿਕੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ 17 ਚ ਉਗ੍ਗੋ ਗਹਪਤਿ વੇਸਾਲਿਕੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਅਥ ਖੋ ਉਗ੍ਗੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣੋ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ ਜੇਤવਨਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਂ ਖੋ ਉਗ੍ਗਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਉਗ੍ਗ, ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤਗ੍ਘ ਮੇ, ਭਗવਾ, ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਗ੍ਗਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਗਾਥਾਹਿ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ –
Atha kho uggo gahapati vesāliko aparena samayena kālamakāsi. Kālaṅkato 18 ca uggo gahapati vesāliko aññataraṃ manomayaṃ kāyaṃ upapajji. Tena kho pana samayena bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho uggo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho uggaṃ devaputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci te, ugga, yathādhippāyo’’ti? ‘‘Taggha me, bhagavā, yathādhippāyo’’ti. Atha kho bhagavā uggaṃ devaputtaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘ਮਨਾਪਦਾਯੀ ਲਭਤੇ ਮਨਾਪਂ,
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਲਭਤੇ ਪੁਨਗ੍ਗਂ।
Aggassa dātā labhate punaggaṃ;
વਰਸ੍ਸ ਦਾਤਾ વਰਲਾਭਿ ਹੋਤਿ,
Varassa dātā varalābhi hoti,
ਸੇਟ੍ਠਂ ਦਦੋ ਸੇਟ੍ਠਮੁਪੇਤਿ ਠਾਨਂ॥
Seṭṭhaṃ dado seṭṭhamupeti ṭhānaṃ.
‘‘ਯੋ ਅਗ੍ਗਦਾਯੀ વਰਦਾਯੀ, ਸੇਟ੍ਠਦਾਯੀ ਚ ਯੋ ਨਰੋ।
‘‘Yo aggadāyī varadāyī, seṭṭhadāyī ca yo naro;
ਦੀਘਾਯੁ ਯਸવਾ ਹੋਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥੂਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ॥ ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
Dīghāyu yasavā hoti, yattha yatthūpapajjatī’’ti. catutthaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੪. ਮਨਾਪਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੪. ਮਨਾਪਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā