| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
४. मनापदायीसुत्तवण्णना
4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā
४४. चतुत्थे झानमनेन निब्बत्तं मनोमयन्ति आह ‘‘सुद्धावासेसु एकं झानमनेन निब्बत्तं देवकाय’’न्ति। सतिपि हि सब्बसत्तानं अभिसङ्खारमनसा निब्बत्तभावे बाहिरपच्चयेहि विना मनसाव निब्बत्तत्ता ‘‘मनोमया’’ति वुच्चन्ति रूपावचरसत्ता। यदि एवं कामभवे ओपपातिकसत्तानम्पि मनोमयभावो आपज्जतीति चे? न, तत्थ बाहिरपच्चयेहि निब्बत्तेतब्बतासङ्काय एव अभावतो ‘‘मनसाव निब्बत्ता’’ति अवधारणासम्भवतो। निरुळ्हो वायं लोके मनोमयवोहारो रूपावचरसत्तेसु। तथा हि ‘‘अन्नमयो, पाणमयो, मनोमयो, आनन्दमयो, विञ्ञाणमयो’’ति पञ्चधा अत्तानं वेदवादिनोपि वदन्ति। उच्छेदवादिनोपि वदन्ति ‘‘दिब्बो रूपी मनोमयो’’ति (दी॰ नि॰ १.८७)। तीसु वा कुलसम्पत्तीसूति ब्राह्मणखत्तियवेस्ससङ्खातेसु सम्पन्नकुलेसु। छसु वा कामसग्गेसूति छसु कामावचरदेवेसु।
44. Catutthe jhānamanena nibbattaṃ manomayanti āha ‘‘suddhāvāsesu ekaṃ jhānamanena nibbattaṃ devakāya’’nti. Satipi hi sabbasattānaṃ abhisaṅkhāramanasā nibbattabhāve bāhirapaccayehi vinā manasāva nibbattattā ‘‘manomayā’’ti vuccanti rūpāvacarasattā. Yadi evaṃ kāmabhave opapātikasattānampi manomayabhāvo āpajjatīti ce? Na, tattha bāhirapaccayehi nibbattetabbatāsaṅkāya eva abhāvato ‘‘manasāva nibbattā’’ti avadhāraṇāsambhavato. Niruḷho vāyaṃ loke manomayavohāro rūpāvacarasattesu. Tathā hi ‘‘annamayo, pāṇamayo, manomayo, ānandamayo, viññāṇamayo’’ti pañcadhā attānaṃ vedavādinopi vadanti. Ucchedavādinopi vadanti ‘‘dibbo rūpī manomayo’’ti (dī. ni. 1.87). Tīsu vā kulasampattīsūti brāhmaṇakhattiyavessasaṅkhātesu sampannakulesu. Chasu vā kāmasaggesūti chasu kāmāvacaradevesu.
मनापदायीसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Manāpadāyīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ४. मनापदायीसुत्तं • 4. Manāpadāyīsuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ४. मनापदायीसुत्तवण्णना • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā
