| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៥. មានត្ថទ្ធសុត្តំ
5. Mānatthaddhasuttaṃ
២០១. សាវត្ថិនិទានំ ។ តេន ខោ បន សមយេន មានត្ថទ្ធោ នាម ព្រាហ្មណោ សាវត្ថិយំ បដិវសតិ។ សោ នេវ មាតរំ អភិវាទេតិ, ន បិតរំ អភិវាទេតិ, ន អាចរិយំ អភិវាទេតិ, ន ជេដ្ឋភាតរំ អភិវាទេតិ។ តេន ខោ បន សមយេន ភគវា មហតិយា បរិសាយ បរិវុតោ ធម្មំ ទេសេតិ។ អថ ខោ មានត្ថទ្ធស្ស ព្រាហ្មណស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘អយំ ខោ សមណោ គោតមោ មហតិយា បរិសាយ បរិវុតោ ធម្មំ ទេសេតិ។ យំនូនាហំ យេន សមណោ គោតមោ តេនុបសង្កមេយ្យំ។ សចេ មំ សមណោ គោតមោ អាលបិស្សតិ, អហម្បិ តំ អាលបិស្សាមិ។ នោ ចេ មំ សមណោ គោតមោ អាលបិស្សតិ, អហម្បិ នាលបិស្សាមី’’តិ។ អថ ខោ មានត្ថទ្ធោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា តុណ្ហីភូតោ ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ អថ ខោ ភគវា តំ នាលបិ។ អថ ខោ មានត្ថទ្ធោ ព្រាហ្មណោ – ‘នាយំ សមណោ គោតមោ កិញ្ចិ ជានាតី’តិ តតោវ បុន និវត្តិតុកាមោ អហោសិ។ អថ ខោ ភគវា មានត្ថទ្ធស្ស ព្រាហ្មណស្ស ចេតសា ចេតោបរិវិតក្កមញ្ញាយ មានត្ថទ្ធំ ព្រាហ្មណំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ –
201. Sāvatthinidānaṃ . Tena kho pana samayena mānatthaddho nāma brāhmaṇo sāvatthiyaṃ paṭivasati. So neva mātaraṃ abhivādeti, na pitaraṃ abhivādeti, na ācariyaṃ abhivādeti, na jeṭṭhabhātaraṃ abhivādeti. Tena kho pana samayena bhagavā mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ deseti. Atha kho mānatthaddhassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho samaṇo gotamo mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ deseti. Yaṃnūnāhaṃ yena samaṇo gotamo tenupasaṅkameyyaṃ. Sace maṃ samaṇo gotamo ālapissati, ahampi taṃ ālapissāmi. No ce maṃ samaṇo gotamo ālapissati, ahampi nālapissāmī’’ti. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tuṇhībhūto ekamantaṃ aṭṭhāsi. Atha kho bhagavā taṃ nālapi. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo – ‘nāyaṃ samaṇo gotamo kiñci jānātī’ti tatova puna nivattitukāmo ahosi. Atha kho bhagavā mānatthaddhassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya mānatthaddhaṃ brāhmaṇaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘ន មានំ ព្រាហ្មណ សាធុ, អត្ថិកស្សីធ ព្រាហ្មណ;
‘‘Na mānaṃ brāhmaṇa sādhu, atthikassīdha brāhmaṇa;
យេន អត្ថេន អាគច្ឆិ, តមេវមនុព្រូហយេ’’តិ។
Yena atthena āgacchi, tamevamanubrūhaye’’ti.
អថ ខោ មានត្ថទ្ធោ ព្រាហ្មណោ – ‘‘ចិត្តំ មេ សមណោ គោតមោ ជានាតី’’តិ តត្ថេវ ភគវតោ បាទេសុ សិរសា និបតិត្វា ភគវតោ បាទានិ មុខេន ច បរិចុម្ពតិ បាណីហិ ច បរិសម្ពាហតិ, នាមញ្ច សាវេតិ – ‘‘មានត្ថទ្ធាហំ, ភោ គោតម, មានត្ថទ្ធាហំ, ភោ គោតមា’’តិ។ អថ ខោ សា បរិសា អព្ភុតចិត្តជាតា 1 អហោសិ – ‘អច្ឆរិយំ វត ភោ, អព្ភុតំ វត ភោ! អយញ្ហិ មានត្ថទ្ធោ ព្រាហ្មណោ នេវ មាតរំ អភិវាទេតិ, ន បិតរំ អភិវាទេតិ, ន អាចរិយំ អភិវាទេតិ, ន ជេដ្ឋភាតរំ អភិវាទេតិ; អថ ច បន សមណេ គោតមេ ឯវរូបំ បរមនិបច្ចការំ ករោតី’តិ។ អថ ខោ ភគវា មានត្ថទ្ធំ ព្រាហ្មណំ ឯតទវោច – ‘‘អលំ, ព្រាហ្មណ , ឧដ្ឋេហិ, សកេ អាសនេ និសីទ។ យតោ តេ មយិ ចិត្តំ បសន្ន’’ន្តិ។ អថ ខោ មានត្ថទ្ធោ ព្រាហ្មណោ សកេ អាសនេ និសីទិត្វា ភគវន្តំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ –
Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo – ‘‘cittaṃ me samaṇo gotamo jānātī’’ti tattheva bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāṇīhi ca parisambāhati, nāmañca sāveti – ‘‘mānatthaddhāhaṃ, bho gotama, mānatthaddhāhaṃ, bho gotamā’’ti. Atha kho sā parisā abbhutacittajātā 2 ahosi – ‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho! Ayañhi mānatthaddho brāhmaṇo neva mātaraṃ abhivādeti, na pitaraṃ abhivādeti, na ācariyaṃ abhivādeti, na jeṭṭhabhātaraṃ abhivādeti; atha ca pana samaṇe gotame evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karotī’ti. Atha kho bhagavā mānatthaddhaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, brāhmaṇa , uṭṭhehi, sake āsane nisīda. Yato te mayi cittaṃ pasanna’’nti. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘កេសុ ន មានំ កយិរាថ, កេសុ ចស្ស សគារវោ;
‘‘Kesu na mānaṃ kayirātha, kesu cassa sagāravo;
ក្យស្ស អបចិតា អស្សុ, ក្យស្សុ សាធុ សុបូជិតា’’តិ។
Kyassa apacitā assu, kyassu sādhu supūjitā’’ti.
‘‘មាតរិ បិតរិ ចាបិ, អថោ ជេដ្ឋម្ហិ ភាតរិ;
‘‘Mātari pitari cāpi, atho jeṭṭhamhi bhātari;
អាចរិយេ ចតុត្ថម្ហិ,
Ācariye catutthamhi,
តេសុ ន មានំ កយិរាថ;
Tesu na mānaṃ kayirātha;
តេសុ អស្ស សគារវោ,
Tesu assa sagāravo,
ត្យស្ស អបចិតា អស្សុ;
Tyassa apacitā assu;
ត្យស្សុ សាធុ សុបូជិតា។
Tyassu sādhu supūjitā.
‘‘អរហន្តេ សីតីភូតេ, កតកិច្ចេ អនាសវេ;
‘‘Arahante sītībhūte, katakicce anāsave;
និហច្ច មានំ អថទ្ធោ, តេ នមស្សេ អនុត្តរេ’’តិ។
Nihacca mānaṃ athaddho, te namasse anuttare’’ti.
ឯវំ វុត្តេ, មានត្ថទ្ធោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
Evaṃ vutte, mānatthaddho brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៥. មានត្ថទ្ធសុត្តវណ្ណនា • 5. Mānatthaddhasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៥. មានត្ថទ្ធសុត្តវណ្ណនា • 5. Mānatthaddhasuttavaṇṇanā
