Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၅. မာနတ္ထဒ္ဓသုတ္တံ
5. Mānatthaddhasuttaṃ
၂၀၁. သာဝတ္ထိနိဒာနံ ။ တေန ခော ပန သမယေန မာနတ္ထဒ္ဓော နာမ ဗ္ရာဟ္မဏော သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ။ သော နေဝ မာတရံ အဘိဝာဒေတိ, န ပိတရံ အဘိဝာဒေတိ, န အာစရိယံ အဘိဝာဒေတိ, န ဇေဋ္ဌဘာတရံ အဘိဝာဒေတိ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အထ ခော မာနတ္ထဒ္ဓသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခော သမဏော ဂောတမော မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂောတမော တေနုပသင္ကမေယ္ယံ။ သစေ မံ သမဏော ဂောတမော အာလပိသ္သတိ, အဟမ္ပိ တံ အာလပိသ္သာမိ။ နော စေ မံ သမဏော ဂောတမော အာလပိသ္သတိ, အဟမ္ပိ နာလပိသ္သာမီ’’တိ။ အထ ခော မာနတ္ထဒ္ဓော ဗ္ရာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ တုဏ္ဟီဘူတော ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ နာလပိ။ အထ ခော မာနတ္ထဒ္ဓော ဗ္ရာဟ္မဏော – ‘နာယံ သမဏော ဂောတမော ကိဉ္စိ ဇာနာတီ’တိ တတောဝ ပုန နိဝတ္တိတုကာမော အဟောသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ မာနတ္ထဒ္ဓသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ မာနတ္ထဒ္ဓံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဂာထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
201. Sāvatthinidānaṃ . Tena kho pana samayena mānatthaddho nāma brāhmaṇo sāvatthiyaṃ paṭivasati. So neva mātaraṃ abhivādeti, na pitaraṃ abhivādeti, na ācariyaṃ abhivādeti, na jeṭṭhabhātaraṃ abhivādeti. Tena kho pana samayena bhagavā mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ deseti. Atha kho mānatthaddhassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho samaṇo gotamo mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ deseti. Yaṃnūnāhaṃ yena samaṇo gotamo tenupasaṅkameyyaṃ. Sace maṃ samaṇo gotamo ālapissati, ahampi taṃ ālapissāmi. No ce maṃ samaṇo gotamo ālapissati, ahampi nālapissāmī’’ti. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tuṇhībhūto ekamantaṃ aṭṭhāsi. Atha kho bhagavā taṃ nālapi. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo – ‘nāyaṃ samaṇo gotamo kiñci jānātī’ti tatova puna nivattitukāmo ahosi. Atha kho bhagavā mānatthaddhassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya mānatthaddhaṃ brāhmaṇaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘န မာနံ ဗ္ရာဟ္မဏ သာဓု၊ အတ္ထိကသ္သီဓ ဗ္ရာဟ္မဏ။
‘‘Na mānaṃ brāhmaṇa sādhu, atthikassīdha brāhmaṇa;
ယေန အတ္ထေန အာဂစ္ဆိ၊ တမေဝမနုဗ္ရူဟယေ’’တိ။
Yena atthena āgacchi, tamevamanubrūhaye’’ti.
အထ ခော မာနတ္ထဒ္ဓော ဗ္ရာဟ္မဏော – ‘‘စိတ္တံ မေ သမဏော ဂောတမော ဇာနာတီ’’တိ တတ္ထေဝ ဘဂဝတော ပာဒေသု သိရသာ နိပတိတ္ဝာ ဘဂဝတော ပာဒာနိ မုခေန စ ပရိစုမ္ဗတိ ပာဏီဟိ စ ပရိသမ္ဗာဟတိ, နာမဉ္စ သာဝေတိ – ‘‘မာနတ္ထဒ္ဓာဟံ, ဘော ဂောတမ, မာနတ္ထဒ္ဓာဟံ, ဘော ဂောတမာ’’တိ။ အထ ခော သာ ပရိသာ အဗ္ဘုတစိတ္တဇာတာ 1 အဟောသိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! အယဉ္ဟိ မာနတ္ထဒ္ဓော ဗ္ရာဟ္မဏော နေဝ မာတရံ အဘိဝာဒေတိ, န ပိတရံ အဘိဝာဒေတိ, န အာစရိယံ အဘိဝာဒေတိ, န ဇေဋ္ဌဘာတရံ အဘိဝာဒေတိ; အထ စ ပန သမဏေ ဂောတမေ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောတီ’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ မာနတ္ထဒ္ဓံ ဗ္ရာဟ္မဏံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အလံ, ဗ္ရာဟ္မဏ , ဥဋ္ဌေဟိ, သကေ အာသနေ နိသီဒ။ ယတော တေ မယိ စိတ္တံ ပသန္န’’န္တိ။ အထ ခော မာနတ္ထဒ္ဓော ဗ္ရာဟ္မဏော သကေ အာသနေ နိသီဒိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဂာထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo – ‘‘cittaṃ me samaṇo gotamo jānātī’’ti tattheva bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāṇīhi ca parisambāhati, nāmañca sāveti – ‘‘mānatthaddhāhaṃ, bho gotama, mānatthaddhāhaṃ, bho gotamā’’ti. Atha kho sā parisā abbhutacittajātā 2 ahosi – ‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho! Ayañhi mānatthaddho brāhmaṇo neva mātaraṃ abhivādeti, na pitaraṃ abhivādeti, na ācariyaṃ abhivādeti, na jeṭṭhabhātaraṃ abhivādeti; atha ca pana samaṇe gotame evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karotī’ti. Atha kho bhagavā mānatthaddhaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, brāhmaṇa , uṭṭhehi, sake āsane nisīda. Yato te mayi cittaṃ pasanna’’nti. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘ကေသု န မာနံ ကယိရာထ၊ ကေသု စသ္သ သဂာရဝော။
‘‘Kesu na mānaṃ kayirātha, kesu cassa sagāravo;
က္ယသ္သ အပစိတာ အသ္သု၊ က္ယသ္သု သာဓု သုပူဇိတာ’’တိ။
Kyassa apacitā assu, kyassu sādhu supūjitā’’ti.
‘‘မာတရိ ပိတရိ စာပိ၊ အထော ဇေဋ္ဌမ္ဟိ ဘာတရိ။
‘‘Mātari pitari cāpi, atho jeṭṭhamhi bhātari;
အာစရိယေ စတုတ္ထမ္ဟိ၊
Ācariye catutthamhi,
တေသု န မာနံ ကယိရာထ။
Tesu na mānaṃ kayirātha;
တေသု အသ္သ သဂာရဝော၊
Tesu assa sagāravo,
တ္ယသ္သ အပစိတာ အသ္သု။
Tyassa apacitā assu;
တ္ယသ္သု သာဓု သုပူဇိတာ။
Tyassu sādhu supūjitā.
‘‘အရဟန္တေ သီတီဘူတေ၊ ကတကိစ္စေ အနာသဝေ။
‘‘Arahante sītībhūte, katakicce anāsave;
နိဟစ္စ မာနံ အထဒ္ဓော၊ တေ နမသ္သေ အနုတ္တရေ’’တိ။
Nihacca mānaṃ athaddho, te namasse anuttare’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာနတ္ထဒ္ဓော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ။ပေ.။ ဥပာသကံ မံ ဘဝံ ဂောတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
Evaṃ vutte, mānatthaddho brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၅. မာနတ္ထဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Mānatthaddhasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၅. မာနတ္ထဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Mānatthaddhasuttavaṇṇanā