A World of Knowledge
    Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya

    ൫. മാനത്ഥദ്ധസുത്തം

    5. Mānatthaddhasuttaṃ

    ൨൦൧. സാവത്ഥിനിദാനം . തേന ഖോ പന സമയേന മാനത്ഥദ്ധോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ സാവത്ഥിയം പടിവസതി. സോ നേവ മാതരം അഭിവാദേതി, ന പിതരം അഭിവാദേതി, ന ആചരിയം അഭിവാദേതി, ന ജേട്ഠഭാതരം അഭിവാദേതി. തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവാ മഹതിയാ പരിസായ പരിവുതോ ധമ്മം ദേസേതി. അഥ ഖോ മാനത്ഥദ്ധസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘അയം ഖോ സമണോ ഗോതമോ മഹതിയാ പരിസായ പരിവുതോ ധമ്മം ദേസേതി. യംനൂനാഹം യേന സമണോ ഗോതമോ തേനുപസങ്കമേയ്യം. സചേ മം സമണോ ഗോതമോ ആലപിസ്സതി, അഹമ്പി തം ആലപിസ്സാമി. നോ ചേ മം സമണോ ഗോതമോ ആലപിസ്സതി, അഹമ്പി നാലപിസ്സാമീ’’തി. അഥ ഖോ മാനത്ഥദ്ധോ ബ്രാഹ്മണോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തുണ്ഹീഭൂതോ ഏകമന്തം അട്ഠാസി. അഥ ഖോ ഭഗവാ തം നാലപി. അഥ ഖോ മാനത്ഥദ്ധോ ബ്രാഹ്മണോ – ‘നായം സമണോ ഗോതമോ കിഞ്ചി ജാനാതീ’തി തതോവ പുന നിവത്തിതുകാമോ അഹോസി. അഥ ഖോ ഭഗവാ മാനത്ഥദ്ധസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ മാനത്ഥദ്ധം ബ്രാഹ്മണം ഗാഥായ അജ്ഝഭാസി –

    201. Sāvatthinidānaṃ . Tena kho pana samayena mānatthaddho nāma brāhmaṇo sāvatthiyaṃ paṭivasati. So neva mātaraṃ abhivādeti, na pitaraṃ abhivādeti, na ācariyaṃ abhivādeti, na jeṭṭhabhātaraṃ abhivādeti. Tena kho pana samayena bhagavā mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ deseti. Atha kho mānatthaddhassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho samaṇo gotamo mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ deseti. Yaṃnūnāhaṃ yena samaṇo gotamo tenupasaṅkameyyaṃ. Sace maṃ samaṇo gotamo ālapissati, ahampi taṃ ālapissāmi. No ce maṃ samaṇo gotamo ālapissati, ahampi nālapissāmī’’ti. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tuṇhībhūto ekamantaṃ aṭṭhāsi. Atha kho bhagavā taṃ nālapi. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo – ‘nāyaṃ samaṇo gotamo kiñci jānātī’ti tatova puna nivattitukāmo ahosi. Atha kho bhagavā mānatthaddhassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya mānatthaddhaṃ brāhmaṇaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘ന മാനം ബ്രാഹ്മണ സാധു, അത്ഥികസ്സീധ ബ്രാഹ്മണ;

    ‘‘Na mānaṃ brāhmaṇa sādhu, atthikassīdha brāhmaṇa;

    യേന അത്ഥേന ആഗച്ഛി, തമേവമനുബ്രൂഹയേ’’തി.

    Yena atthena āgacchi, tamevamanubrūhaye’’ti.

    അഥ ഖോ മാനത്ഥദ്ധോ ബ്രാഹ്മണോ – ‘‘ചിത്തം മേ സമണോ ഗോതമോ ജാനാതീ’’തി തത്ഥേവ ഭഗവതോ പാദേസു സിരസാ നിപതിത്വാ ഭഗവതോ പാദാനി മുഖേന ച പരിചുമ്ബതി പാണീഹി ച പരിസമ്ബാഹതി, നാമഞ്ച സാവേതി – ‘‘മാനത്ഥദ്ധാഹം, ഭോ ഗോതമ, മാനത്ഥദ്ധാഹം, ഭോ ഗോതമാ’’തി. അഥ ഖോ സാ പരിസാ അബ്ഭുതചിത്തജാതാ 1 അഹോസി – ‘അച്ഛരിയം വത ഭോ, അബ്ഭുതം വത ഭോ! അയഞ്ഹി മാനത്ഥദ്ധോ ബ്രാഹ്മണോ നേവ മാതരം അഭിവാദേതി, ന പിതരം അഭിവാദേതി, ന ആചരിയം അഭിവാദേതി, ന ജേട്ഠഭാതരം അഭിവാദേതി; അഥ ച പന സമണേ ഗോതമേ ഏവരൂപം പരമനിപച്ചകാരം കരോതീ’തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ മാനത്ഥദ്ധം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോച – ‘‘അലം, ബ്രാഹ്മണ , ഉട്ഠേഹി, സകേ ആസനേ നിസീദ. യതോ തേ മയി ചിത്തം പസന്ന’’ന്തി. അഥ ഖോ മാനത്ഥദ്ധോ ബ്രാഹ്മണോ സകേ ആസനേ നിസീദിത്വാ ഭഗവന്തം ഗാഥായ അജ്ഝഭാസി –

    Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo – ‘‘cittaṃ me samaṇo gotamo jānātī’’ti tattheva bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāṇīhi ca parisambāhati, nāmañca sāveti – ‘‘mānatthaddhāhaṃ, bho gotama, mānatthaddhāhaṃ, bho gotamā’’ti. Atha kho sā parisā abbhutacittajātā 2 ahosi – ‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho! Ayañhi mānatthaddho brāhmaṇo neva mātaraṃ abhivādeti, na pitaraṃ abhivādeti, na ācariyaṃ abhivādeti, na jeṭṭhabhātaraṃ abhivādeti; atha ca pana samaṇe gotame evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karotī’ti. Atha kho bhagavā mānatthaddhaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, brāhmaṇa , uṭṭhehi, sake āsane nisīda. Yato te mayi cittaṃ pasanna’’nti. Atha kho mānatthaddho brāhmaṇo sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘കേസു ന മാനം കയിരാഥ, കേസു ചസ്സ സഗാരവോ;

    ‘‘Kesu na mānaṃ kayirātha, kesu cassa sagāravo;

    ക്യസ്സ അപചിതാ അസ്സു, ക്യസ്സു സാധു സുപൂജിതാ’’തി.

    Kyassa apacitā assu, kyassu sādhu supūjitā’’ti.

    ‘‘മാതരി പിതരി ചാപി, അഥോ ജേട്ഠമ്ഹി ഭാതരി;

    ‘‘Mātari pitari cāpi, atho jeṭṭhamhi bhātari;

    ആചരിയേ ചതുത്ഥമ്ഹി,

    Ācariye catutthamhi,

    തേസു ന മാനം കയിരാഥ;

    Tesu na mānaṃ kayirātha;

    തേസു അസ്സ സഗാരവോ,

    Tesu assa sagāravo,

    ത്യസ്സ അപചിതാ അസ്സു;

    Tyassa apacitā assu;

    ത്യസ്സു സാധു സുപൂജിതാ.

    Tyassu sādhu supūjitā.

    ‘‘അരഹന്തേ സീതീഭൂതേ, കതകിച്ചേ അനാസവേ;

    ‘‘Arahante sītībhūte, katakicce anāsave;

    നിഹച്ച മാനം അഥദ്ധോ, തേ നമസ്സേ അനുത്തരേ’’തി.

    Nihacca mānaṃ athaddho, te namasse anuttare’’ti.

    ഏവം വുത്തേ, മാനത്ഥദ്ധോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ…പേ॰… ഉപാസകം മം ഭവം ഗോതമോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗത’’ന്തി.

    Evaṃ vutte, mānatthaddho brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.







    Footnotes:
    1. അബ്ഭുതചിത്തജാതാ (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰), അച്ഛരിയബ്ഭുതചിത്തജാതാ (ക॰)
    2. abbhutacittajātā (sī. syā. kaṃ. pī.), acchariyabbhutacittajātā (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൫. മാനത്ഥദ്ധസുത്തവണ്ണനാ • 5. Mānatthaddhasuttavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൫. മാനത്ഥദ്ധസുത്തവണ്ണനാ • 5. Mānatthaddhasuttavaṇṇanā


    © 1991-2025 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact