| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
೧೦. ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಕಥಾ
10. Maṇḍapeyyakathā
ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Maṇḍapeyyakathāvaṇṇanā
೨೩೮. ಇದಾನಿ ತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯತ್ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ಕಥಿತಾಯ ಭಗವತೋ ವಚನೇಕದೇಸಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಾಯ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಕಥಾಯ ಅಪುಬ್ಬತ್ಥಾನುವಣ್ಣನಾ। ತತ್ಥ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯನ್ತಿ ಯಥಾ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಂ ಸಪ್ಪಿ ಸಪ್ಪಿಮಣ್ಡೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಟ್ಠೇನ ಮಣ್ಡೋ, ಪಾತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಪೇಯ್ಯಂ। ಯಞ್ಹಿ ಪಿವಿತ್ವಾ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಪತಿತಾ ವಿಸಞ್ಞಿನೋ ಅತ್ತನೋ ಸಾಟಕಾದೀನಮ್ಪಿ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಪಸನ್ನಮ್ಪಿ ನ ಪಾತಬ್ಬಂ। ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಸಙ್ಗಹಿತಂ ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ನಿಮ್ಮಲತ್ತಾ ವಿಪ್ಪಸನ್ನತ್ತಾ ಮಣ್ಡಞ್ಚ ಹಿತಸುಖಾವಹತ್ತಾ ಪೇಯ್ಯಞ್ಚಾತಿ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯನ್ತಿ ದೀಪೇತಿ। ಮಣ್ಡೋ ಪೇಯ್ಯೋ ಏತ್ಥಾತಿ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಂ। ಕಿಂ ತಂ? ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ। ಕಸ್ಮಾ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನಾಮ? ಉತ್ತಮಟ್ಠೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಂ ನಾಮ, ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಂ ನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾಯ ಪವತ್ತನತೋ ಬ್ರಹ್ಮತ್ಥಾಯ ಚರಿಯಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ತಂಯೇವ। ಸತ್ಥಾ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೋತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಕಾರಣವಚನಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸತ್ಥಾ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೋ, ತಸ್ಮಾ ವೀರಿಯಪಯೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಪಿವಥೇತಂ ಮಣ್ಡಂ। ಬಾಹಿರಕಞ್ಹಿ ಭೇಸಜ್ಜಮಣ್ಡಂ ವೇಜ್ಜಸ್ಸ ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಪಿವನ್ತಾನಂ ಪಮಾಣಂ ವಾ ಉಗ್ಗಮನನಿಗ್ಗಮನಂ ವಾ ನ ಜಾನಾಮಾತಿ ಆಸಙ್ಕಾ ಹೋತಿ। ವೇಜ್ಜಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪನ ವೇಜ್ಜೋ ಜಾನಿಸ್ಸತೀತಿ ನಿರಾಸಙ್ಕಾ ಪಿವನ್ತಿ। ಏವಮೇವಂ ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾಮೀ ಸತ್ಥಾ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೋತಿ ವೀರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಪಿವಥಾತಿ ಮಣ್ಡಪಾನೇ ಸನ್ನಿಯೋಜೇತಿ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಪರಮತ್ಥೇಹಿ ಯಥಾರಹಂ ಅನುಸಾಸತೀತಿ ಸತ್ಥಾ। ಅಪಿಚ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಭಗವಾ ಸತ್ಥವಾಹೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾನಿ॰ ೧೯೦) ನಿದ್ದೇಸನಯೇನಪೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸನ್ದಿಸ್ಸಮಾನೋ ಮುಖೋ ಭೂತೋತಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೋ।
238. Idāni tassa maggassa maṇḍapeyyattaṃ dassentena kathitāya bhagavato vacanekadesapubbaṅgamāya maṇḍapeyyakathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Tattha maṇḍapeyyanti yathā sampannaṃ nimmalaṃ vippasannaṃ sappi sappimaṇḍoti vuccati, evaṃ vippasannaṭṭhena maṇḍo, pātabbaṭṭhena peyyaṃ. Yañhi pivitvā antaravīthiyaṃ patitā visaññino attano sāṭakādīnampi assāmikā honti, taṃ pasannampi na pātabbaṃ. Mayhaṃ pana idaṃ sikkhattayasaṅgahitaṃ sāsanabrahmacariyaṃ sampannattā nimmalattā vippasannattā maṇḍañca hitasukhāvahattā peyyañcāti maṇḍapeyyanti dīpeti. Maṇḍo peyyo etthāti maṇḍapeyyaṃ. Kiṃ taṃ? Sāsanabrahmacariyaṃ. Kasmā sikkhattayaṃ brahmacariyaṃ nāma? Uttamaṭṭhena nibbānaṃ brahmaṃ nāma, sikkhattayaṃ nibbānatthāya pavattanato brahmatthāya cariyāti brahmacariyanti vuccati. Sāsanabrahmacariyanti taṃyeva. Satthāsammukhībhūtoti idamettha kāraṇavacanaṃ. Yasmā pana satthā sammukhībhūto, tasmā vīriyapayogaṃ katvā pivathetaṃ maṇḍaṃ. Bāhirakañhi bhesajjamaṇḍaṃ vejjassa asammukhā pivantānaṃ pamāṇaṃ vā uggamananiggamanaṃ vā na jānāmāti āsaṅkā hoti. Vejjassa sammukhā pana vejjo jānissatīti nirāsaṅkā pivanti. Evamevaṃ amhākañca dhammassāmī satthā sammukhībhūtoti vīriyaṃ katvā pivathāti maṇḍapāne sanniyojeti. Diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi yathārahaṃ anusāsatīti satthā. Apica ‘‘satthā bhagavā satthavāho’’tiādinā (mahāni. 190) niddesanayenapettha attho veditabbo. Sandissamāno mukho bhūtoti sammukhībhūto.
ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯನಿದ್ದೇಸೇ ತಿಧತ್ತಮಣ್ಡೋತಿ ತಿಧಾಭಾವೋ ತಿಧತ್ತಂ। ತಿಧತ್ತೇನ ಮಣ್ಡೋ ತಿಧತ್ತಮಣ್ಡೋ, ತಿವಿಧೇನ ಮಣ್ಡೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸತ್ಥರಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪುಣ್ಣಮಣ್ಡತ್ತಯದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇಪಿ ಪನ ಸತ್ಥರಿ ಏಕದೇಸೇನ ಮಣ್ಡತ್ತಯಂ ಪವತ್ತತಿಯೇವ। ತೇನೇವ ಚಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಸತ್ಥರಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಕತಮೋ ದೇಸನಾಮಣ್ಡೋತಿಆದಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Maṇḍapeyyaniddese tidhattamaṇḍoti tidhābhāvo tidhattaṃ. Tidhattena maṇḍo tidhattamaṇḍo, tividhena maṇḍoti attho. Satthari sammukhībhūteti idaṃ sabbākāraparipuṇṇamaṇḍattayadassanatthaṃ vuttaṃ. Parinibbutepi pana satthari ekadesena maṇḍattayaṃ pavattatiyeva. Teneva cassa niddese ‘‘satthari sammukhībhūte’’ti avatvā katamo desanāmaṇḍotiādi vuttanti veditabbaṃ.
ದೇಸನಾಮಣ್ಡೋತಿ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಏವ ಮಣ್ಡೋ। ಪಟಿಗ್ಗಹಮಣ್ಡೋತಿ ದೇಸನಾಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಏವ ಮಣ್ಡೋ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮಣ್ಡೋತಿ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮೇವ ಮಣ್ಡೋ।
Desanāmaṇḍoti dhammadesanā eva maṇḍo. Paṭiggahamaṇḍoti desanāpaṭiggāhako eva maṇḍo. Brahmacariyamaṇḍoti maggabrahmacariyameva maṇḍo.
ಆಚಿಕ್ಖನಾತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಚಾದೀನಂ ಇಮಾನಿ ನಾಮಾನೀತಿ ನಾಮವಸೇನ ಕಥನಾ। ದೇಸನಾತಿ ದಸ್ಸನಾ। ಪಞ್ಞಾಪನಾತಿ ಜಾನಾಪನಾ, ಞಾಣಮುಖೇ ಠಪನಾ ವಾ। ಆಸನಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಹಿ ‘‘ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಟ್ಠಪನಾತಿ ಪಞ್ಞಾಪನಾ, ಪವತ್ತನಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಞಾಣಮುಖೇ ಠಪನಾ ವಾ। ವಿವರಣಾತಿ ವಿವಟಕರಣಂ, ವಿವರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಭಜನಾತಿ ವಿಭಾಗಕಿರಿಯಾ, ವಿಭಾಗತೋ ದಸ್ಸನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉತ್ತಾನೀಕಮ್ಮನ್ತಿ ಪಾಕಟಭಾವಕರಣಂ। ಅಥ ವಾ ಆಚಿಕ್ಖನಾತಿ ದೇಸನಾದೀನಂ ಛನ್ನಂ ಪದಾನಂ ಮೂಲಪದಂ। ದೇಸನಾದೀನಿ ಛ ಪದಾನಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥವಿವರಣತ್ಥಂ ವುತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ದೇಸನಾತಿ ಉಗ್ಘಟಿತಞ್ಞೂನಂ ವಸೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಪಠಮಂ ಉದ್ದೇಸವಸೇನ ದೇಸನಾ। ಉಗ್ಘಟಿತಞ್ಞೂ ಹಿ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ವುತ್ತಂ ಪಠಮಂ ವುತ್ತಞ್ಚ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತಿ। ಪಞ್ಞಾಪನಾತಿ ವಿಪಞ್ಚಿತಞ್ಞೂನಂ ವಸೇನ ತೇಸಂ ಚಿತ್ತತೋಸನೇನ ಬುದ್ಧಿನಿಸಾನೇನ ಚ ಪಠಮಂ ಸಙ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರತೋ ನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಾ। ಪಟ್ಠಪನಾತಿ ತೇಸಂಯೇವ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸಸ್ಸ ಪಟಿನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ವಿತ್ಥಾರತರವಚನೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಾ। ವಿವರಣಾತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸಾಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಚನೇನ ವಿವರಣಾ। ವಿಭಜನಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವುತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ವಿಭಾಗಕರಣೇನ ವಿಭಜನಾ। ಉತ್ತಾನೀಕಮ್ಮನ್ತಿ ವಿವಟಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರತರವಚನೇನ, ವಿಭತ್ತಸ್ಸ ಚ ನಿದಸ್ಸನವಚನೇನ ಉತ್ತಾನೀಕರಣಂ। ಅಯಂ ದೇಸನಾ ನೇಯ್ಯಾನಮ್ಪಿ ಪಟಿವೇಧಾಯ ಹೋತಿ। ಯೇವಾಪನಞ್ಞೇಪಿ ಕೇಚೀತಿ ಪಿಯಙ್ಕರಮಾತಾದಿಕಾ ವಿನಿಪಾತಿಕಾ ಗಹಿತಾ। ವಿಞ್ಞಾತಾರೋತಿ ಪಟಿವೇಧವಸೇನ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾತಾರೋ। ಏತೇ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಆದಯೋ ಪಟಿವೇಧವಸೇನ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಾ। ಅಯಮೇವಾತಿಆದೀನಿ ಪಠಮಞಾಣನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತತ್ಥಾನಿ। ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ನಿಬ್ಬಾನೇನ ಸಂಸನ್ದನತೋ ಬ್ರಹ್ಮತ್ಥಾಯ ಚರಿಯಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Ācikkhanāti desetabbānaṃ saccādīnaṃ imāni nāmānīti nāmavasena kathanā. Desanāti dassanā. Paññāpanāti jānāpanā, ñāṇamukhe ṭhapanā vā. Āsanaṃ ṭhapento hi ‘‘āsanaṃ paññāpetī’’ti vuccati. Paṭṭhapanāti paññāpanā, pavattanāti attho, ñāṇamukhe ṭhapanā vā. Vivaraṇāti vivaṭakaraṇaṃ, vivaritvā dassanāti attho. Vibhajanāti vibhāgakiriyā, vibhāgato dassanāti attho. Uttānīkammanti pākaṭabhāvakaraṇaṃ. Atha vā ācikkhanāti desanādīnaṃ channaṃ padānaṃ mūlapadaṃ. Desanādīni cha padāni tassa atthavivaraṇatthaṃ vuttāni. Tattha desanāti ugghaṭitaññūnaṃ vasena saṅkhepato paṭhamaṃ uddesavasena desanā. Ugghaṭitaññū hi saṅkhepena vuttaṃ paṭhamaṃ vuttañca paṭivijjhanti. Paññāpanāti vipañcitaññūnaṃ vasena tesaṃ cittatosanena buddhinisānena ca paṭhamaṃ saṅkhittassa vitthārato niddesavasena paññāpanā. Paṭṭhapanāti tesaṃyeva niddiṭṭhassa niddesassa paṭiniddesavasena vitthārataravacanena paññāpanā. Vivaraṇāti niddiṭṭhassāpi punappunaṃ vacanena vivaraṇā. Vibhajanāti punappunaṃ vuttassāpi vibhāgakaraṇena vibhajanā. Uttānīkammanti vivaṭassa vitthārataravacanena, vibhattassa ca nidassanavacanena uttānīkaraṇaṃ. Ayaṃ desanā neyyānampi paṭivedhāya hoti. Yevāpanaññepi kecīti piyaṅkaramātādikā vinipātikā gahitā. Viññātāroti paṭivedhavasena lokuttaradhammaṃ viññātāro. Ete hi bhikkhuādayo paṭivedhavasena dhammadesanaṃ paṭiggaṇhantīti paṭiggahā. Ayamevātiādīni paṭhamañāṇaniddese vuttatthāni. Ariyamaggo nibbānena saṃsandanato brahmatthāya cariyāti brahmacariyanti vuccati.
೨೩೯. ಇದಾನಿ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಮಣ್ಡೋತಿಆದೀಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ವಿಜ್ಜಮಾನಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಬಲಬೋಜ್ಝಙ್ಗಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯವಿಧಾನೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ಥ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಮಣ್ಡೋತಿ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಸಙ್ಖಾತೋ ಮಣ್ಡೋ। ಕಸಟೋತಿ ಪಸಾದವಿರಹಿತೋ ಆವಿಲೋ। ಛಡ್ಡೇತ್ವಾತಿ ಸಮುಚ್ಛೇದವಸೇನ ಪಹಾಯ। ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಮಣ್ಡಂ ಪಿವತೀತಿ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯತೋ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಮಣ್ಡಸ್ಸ ಅನಞ್ಞತ್ತೇಪಿ ಸತಿ ಅಞ್ಞಂ ವಿಯ ಕತ್ವಾ ವೋಹಾರವಸೇನ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಥಾ ಲೋಕೇ ನಿಸದಪೋತಕೋ ನಿಸದಪೋತಸರೀರಸ್ಸ ಅನಞ್ಞತ್ತೇಪಿ ಸತಿ ನಿಸದಪೋತಸ್ಸ ಸರೀರನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಥಾ ಚ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಫುಸಿತತ್ತ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ಧಮ್ಮತೋ ಅನಞ್ಞೋಪಿ ಭಾವೋ ಅಞ್ಞೋ ವಿಯ ವುತ್ತೋ, ಯಥಾ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಫುಸನಲಕ್ಖಣೋ ಫಸ್ಸೋ’’ತಿಆದೀಸು (ಧ॰ ಸ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧ ಧಮ್ಮುದ್ದೇಸವಾರ ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಮಕರಾಸಿವಣ್ಣನಾ) ಧಮ್ಮತೋ ಅನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಲಕ್ಖಣಂ ಅಞ್ಞಂ ವಿಯ ವುತ್ತಂ, ಏವಮಿದನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ । ಪಿವತೀತಿ ಚೇತ್ಥ ತಂಸಮಙ್ಗಿಪುಗ್ಗಲೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಂಸಮಙ್ಗಿಪುಗ್ಗಲೋ ತಂ ಮಣ್ಡಂ ಪಿವತೀತಿ ಕತ್ವಾ ತೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಸೋ ಮಣ್ಡೋ ಪಾತಬ್ಬತೋ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ಕತೋ। ಸೇಸಾನಮ್ಪಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಪುಬ್ಬೇಸು ಪನ ಪರಿಳಾಹೋತಿ ಪೀಣನಲಕ್ಖಣಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಪಟಿಪಕ್ಖೋ ಕಿಲೇಸಸನ್ತಾಪೋ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲನ್ತಿ ಉಪಸಮಪಟಿಪಕ್ಖೋ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಓಳಾರಿಕಭಾವೋ ಅಸನ್ತಭಾವೋ। ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಪಟಿಪಕ್ಖೋ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಅಸಮವಾಹಿತಭಾವೋ।
239. Idāni adhimokkhamaṇḍotiādīhi tasmiṃ maggakkhaṇe vijjamānāni indriyabalabojjhaṅgamaggaṅgāni maṇḍapeyyavidhāne yojetvā dasseti. Tattha adhimokkhamaṇḍoti adhimokkhasaṅkhāto maṇḍo. Kasaṭoti pasādavirahito āvilo. Chaḍḍetvāti samucchedavasena pahāya. Saddhindriyassa adhimokkhamaṇḍaṃ pivatīti maṇḍapeyyanti saddhindriyato adhimokkhamaṇḍassa anaññattepi sati aññaṃ viya katvā vohāravasena vuccati, yathā loke nisadapotako nisadapotasarīrassa anaññattepi sati nisadapotassa sarīranti vuccati, yathā ca pāḷiyaṃ ‘‘phusitatta’’ntiādīsu dhammato anaññopi bhāvo añño viya vutto, yathā ca aṭṭhakathāyaṃ ‘‘phusanalakkhaṇo phasso’’tiādīsu (dha. sa. aṭṭha. 1 dhammuddesavāra phassapañcamakarāsivaṇṇanā) dhammato anaññampi lakkhaṇaṃ aññaṃ viya vuttaṃ, evamidanti veditabbaṃ . Pivatīti cettha taṃsamaṅgipuggaloti vuttaṃ hoti. Taṃsamaṅgipuggalo taṃ maṇḍaṃ pivatīti katvā tena puggalena so maṇḍo pātabbato maṇḍapeyyaṃ nāma hotīti vuttaṃ hoti. ‘‘Maṇḍapeyyo’’ti ca vattabbe ‘‘maṇḍapeyya’’nti liṅgavipallāso kato. Sesānampi iminā nayena attho veditabbo. Apubbesu pana pariḷāhoti pīṇanalakkhaṇāya pītiyā paṭipakkho kilesasantāpo. Duṭṭhullanti upasamapaṭipakkho kilesavasena oḷārikabhāvo asantabhāvo. Appaṭisaṅkhāti paṭisaṅkhānapaṭipakkho kilesavasena asamavāhitabhāvo.
೨೪೦. ಪುನ ಅಞ್ಞೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯವಿಧಿಂ ನಿದ್ದಿಸಿತುಕಾಮೋ ಅತ್ಥಿ ಮಣ್ಡೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯೇ। ಅತ್ಥರಸೋತಿಆದೀಸು ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಮುಚ್ಚನಂ ಅತ್ಥೋ, ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ತದೇವ ನಾನಾಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತತ್ತಾ ವಿಮುತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಅತ್ಥರಸೋ। ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಧಮ್ಮರಸೋ। ತಸ್ಸಾ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ವಿಮುತ್ತಿರಸೋ। ಅಥ ವಾ ಅತ್ಥಪಟಿಲಾಭರತಿ ಅತ್ಥರಸೋ, ಧಮ್ಮಪಟಿಲಾಭರತಿ ಧಮ್ಮರಸೋ, ವಿಮುತ್ತಿಪಟಿಲಾಭರತಿ ವಿಮುತ್ತಿರಸೋ। ರತೀತಿ ಚ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ, ತದಾರಮ್ಮಣಾ ವಾ ಪೀತಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಸೇಸಪದೇಸುಪಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪರಿಯಾಯೇ ಮಣ್ಡಸ್ಸ ಪೇಯ್ಯಂ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
240. Puna aññena pariyāyena maṇḍapeyyavidhiṃ niddisitukāmo atthi maṇḍotiādimāha. Tattha tatthāti tasmiṃ saddhindriye. Attharasotiādīsu saddhindriyassa adhimuccanaṃ attho, saddhindriyaṃ dhammo, tadeva nānākilesehi vimuttattā vimutti, tassa atthassa sampatti attharaso. Tassa dhammassa sampatti dhammaraso. Tassā vimuttiyā sampatti vimuttiraso. Atha vā atthapaṭilābharati attharaso, dhammapaṭilābharati dhammaraso, vimuttipaṭilābharati vimuttiraso. Ratīti ca taṃsampayuttā, tadārammaṇā vā pīti. Iminā nayena sesapadesupi attho veditabbo. Imasmiṃ pariyāye maṇḍassa peyyaṃ maṇḍapeyyanti attho vutto hoti.
ಏವಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಬಲಬೋಜ್ಝಙ್ಗಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಂ ವಸೇನ ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಅನ್ತೇ ಠಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮಣ್ಡಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಪಧಾನತ್ತಾ ಮಗ್ಗಂ ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿವಸೇನ ಮಗ್ಗಙ್ಗಬೋಜ್ಝಙ್ಗಬಲಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ದಸ್ಸೇಸಿ । ಆಧಿಪತೇಯ್ಯಟ್ಠೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯಾ ಮಣ್ಡೋತಿಆದಯೋ ಯಥಾಯೋಗಂ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಾ ಮಣ್ಡಾ। ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಥಟ್ಠೇನ ಸಚ್ಚಾ ಮಣ್ಡೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ದುಕ್ಖಸಮುದಯಾನಂ ಮಣ್ಡತ್ತಾಭಾವಾ ಮಹಾಹತ್ಥಿಪದಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೩೦೦) ವಿಯ ಸಚ್ಚಞಾಣಾನಿ ಸಚ್ಚಾತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Evaṃ indriyādibodhipakkhiyadhammapaṭipāṭiyā indriyabalabojjhaṅgamaggaṅgānaṃ vasena maṇḍapeyyaṃ dassetvā puna ante ṭhitaṃ brahmacariyamaṇḍaṃ dassento maggassa padhānattā maggaṃ pubbaṅgamaṃ katvā uppaṭipāṭivasena maggaṅgabojjhaṅgabalaindriyāni dassesi . Ādhipateyyaṭṭhena indriyā maṇḍotiādayo yathāyogaṃ lokiyalokuttarā maṇḍā. Taṃ heṭṭhā vuttanayena veditabbaṃ. Tathaṭṭhena saccā maṇḍoti ettha pana dukkhasamudayānaṃ maṇḍattābhāvā mahāhatthipadasutte (ma. ni. 1.300) viya saccañāṇāni saccāti vuttanti veditabbaṃ.
ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪಕಾಸಿನಿಯಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Saddhammappakāsiniyā paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathāya
ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Maṇḍapeyyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ ಮಹಾವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ।
Niṭṭhitā ca mahāvaggavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೧೦. ಮಣ್ಡಪೇಯ್ಯಕಥಾ • 10. Maṇḍapeyyakathā
