Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பு³த்³த⁴வங்ஸ-அட்ட²கதா² • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
5. மங்க³லபு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனா
5. Maṅgalabuddhavaṃsavaṇṇanā
கொண்ட³ஞ்ஞே கிர ஸத்த²ரி பரினிப்³பு³தே தஸ்ஸ ஸாஸனங் வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸங் பவத்தித்த². பு³த்³தா⁴னுபு³த்³தா⁴னங் ஸாவகானங் அந்தரதா⁴னேன ஸாஸனமஸ்ஸ அந்தரதா⁴யி. கொண்ட³ஞ்ஞஸ்ஸ பன அபரபா⁴கே³ ஏகமஸங்க்²யெய்யமதிக்கமித்வா ஏகஸ்மிங்யேவ கப்பே சத்தாரோ பு³த்³தா⁴ நிப்³ப³த்திங்ஸு மங்க³லோ, ஸுமனோ, ரேவதோ, ஸோபி⁴தோதி. தத்த² மங்க³லோ பன லோகனாயகோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி ஸோளஸ அஸங்க்²யெய்யானி பாரமியோ பூரெத்வா துஸிதபுரே நிப்³ப³த்தித்வா தத்த² யாவதாயுகங் ட²த்வா பஞ்சஸு புப்³ப³னிமித்தேஸு உப்பன்னேஸு பு³த்³த⁴கோலாஹலங் நாம உத³பாதி³, ததா³ த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளே தே³வதாயோ ஏகஸ்மிங் சக்கவாளே ஸன்னிபதித்வா ஆயாசந்தி –
Koṇḍaññe kira satthari parinibbute tassa sāsanaṃ vassasatasahassaṃ pavattittha. Buddhānubuddhānaṃ sāvakānaṃ antaradhānena sāsanamassa antaradhāyi. Koṇḍaññassa pana aparabhāge ekamasaṅkhyeyyamatikkamitvā ekasmiṃyeva kappe cattāro buddhā nibbattiṃsu maṅgalo, sumano, revato, sobhitoti. Tattha maṅgalo pana lokanāyako kappasatasahassādhikāni soḷasa asaṅkhyeyyāni pāramiyo pūretvā tusitapure nibbattitvā tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā pañcasu pubbanimittesu uppannesu buddhakolāhalaṃ nāma udapādi, tadā dasasahassacakkavāḷe devatāyo ekasmiṃ cakkavāḷe sannipatitvā āyācanti –
‘‘காலோ கோ² தே மஹாவீர, உப்பஜ்ஜ மாதுகுச்சி²யங்;
‘‘Kālo kho te mahāvīra, uppajja mātukucchiyaṃ;
ஸதே³வகங் தாரயந்தோ, பு³ஜ்ஜ²ஸ்ஸு அமதங் பத³’’ந்தி. (பு³॰ வங்॰ 1.67);
Sadevakaṃ tārayanto, bujjhassu amataṃ pada’’nti. (bu. vaṃ. 1.67);
ஏவங் தே³வேஹி ஆயாசிதோ கதபஞ்சவிலோகனோ துஸிதா காயா சவித்வா ஸப்³ப³னக³ருத்தமே உத்தரனக³ரே அனுத்தரஸ்ஸ உத்தரஸ்ஸ நாம ரஞ்ஞோ குலே உத்தராய நாம தே³வியா குச்சி²ஸ்மிங் படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. ததா³ அனேகானி பாடிஹாரியானி பாதுரஹுங். தானி தீ³பங்கரபு³த்³த⁴வங்ஸே வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³பா³னி. தஸ்ஸா உத்தராய கிர மஹாதே³வியா குச்சி²ஸ்மிங் ஸப்³ப³லோகமங்க³லஸ்ஸ மங்க³லஸ்ஸ மஹாஸத்தஸ்ஸ படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணதோ பட்டா²ய ஸரீரப்பபா⁴ ரத்திந்தி³வங் அஸீதிஹத்த²ப்பமாணங் பதே³ஸங் ப²ரித்வா சந்தா³லோகஸூரியாலோகேஹி அனபி⁴ப⁴வனீயா ஹுத்வா அட்டா²ஸி. ஸா ச அஞ்ஞேனாலோகேன வினா அத்தனோ ஸரீரப்பபா⁴ஸமுத³யேனேவ அந்த⁴காரங் வித⁴மித்வா அட்ட²ஸட்டி²யா தா⁴தீஹி பரிசாரியமானா விசரதி.
Evaṃ devehi āyācito katapañcavilokano tusitā kāyā cavitvā sabbanagaruttame uttaranagare anuttarassa uttarassa nāma rañño kule uttarāya nāma deviyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Tadā anekāni pāṭihāriyāni pāturahuṃ. Tāni dīpaṅkarabuddhavaṃse vuttanayeneva veditabbāni. Tassā uttarāya kira mahādeviyā kucchismiṃ sabbalokamaṅgalassa maṅgalassa mahāsattassa paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya sarīrappabhā rattindivaṃ asītihatthappamāṇaṃ padesaṃ pharitvā candālokasūriyālokehi anabhibhavanīyā hutvā aṭṭhāsi. Sā ca aññenālokena vinā attano sarīrappabhāsamudayeneva andhakāraṃ vidhamitvā aṭṭhasaṭṭhiyā dhātīhi paricāriyamānā vicarati.
ஸா கிர தே³வதாஹி கதாரக்கா² த³ஸன்னங் மாஸானங் அச்சயேன பரமஸுரபி⁴குஸுமப²லத⁴ரஸாகா²விடபே கமலகுவலயஸமலங்கதே ருரு-ஸீஹ-ப்³யக்³க⁴-க³ஜ-க³வய-மஹிங்ஸபஸத³விவித⁴மிக³க³ணவிசரிதே பரமரமணீயே உத்தரமது⁴ருய்யானே நாம மங்க³லுய்யானே மங்க³லமஹாபுரிஸங் விஜாயி . ஸோ ஜாதமத்தோவ மஹாஸத்தோ ஸப்³பா³ தி³ஸா விலோகெத்வா உத்தராபி⁴முகோ² ஸத்தபத³வீதிஹாரேன க³ந்த்வா ஆஸபி⁴ங் வாசங் நிச்சா²ரேஸி. தஸ்மிஞ்ச க²ணே ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴தூஸு தே³வதா தி³ஸ்ஸமானஸரீரா தி³ப்³ப³மாலாதீ³ஹி ஸமலங்கதக³த்தா தத்த² தத்த² ட²த்வா ஜயமங்க³லது²திவசனானி ஸம்பவத்தேஸுங். பாடிஹாரியானி வுத்தனயானேவ. நாமக்³க³ஹணதி³வஸே பனஸ்ஸ லக்க²ணபாட²கா ஸப்³ப³மங்க³லஸம்பத்தியா ஜாதோதி ‘‘மங்க³லகுமாரோ’’ த்வேவ நாமங் கரிங்ஸு.
Sā kira devatāhi katārakkhā dasannaṃ māsānaṃ accayena paramasurabhikusumaphaladharasākhāviṭape kamalakuvalayasamalaṅkate ruru-sīha-byaggha-gaja-gavaya-mahiṃsapasadavividhamigagaṇavicarite paramaramaṇīye uttaramadhuruyyāne nāma maṅgaluyyāne maṅgalamahāpurisaṃ vijāyi . So jātamattova mahāsatto sabbā disā viloketvā uttarābhimukho sattapadavītihārena gantvā āsabhiṃ vācaṃ nicchāresi. Tasmiñca khaṇe sakaladasasahassilokadhātūsu devatā dissamānasarīrā dibbamālādīhi samalaṅkatagattā tattha tattha ṭhatvā jayamaṅgalathutivacanāni sampavattesuṃ. Pāṭihāriyāni vuttanayāneva. Nāmaggahaṇadivase panassa lakkhaṇapāṭhakā sabbamaṅgalasampattiyā jātoti ‘‘maṅgalakumāro’’ tveva nāmaṃ kariṃsu.
தஸ்ஸ கிர யஸவா ருசிமா ஸிரிமாதி தயோ பாஸாதா³ அஹேஸுங். யஸவதீதே³விப்பமுகா²னி திங்ஸனாடகித்தி²ஸஹஸ்ஸானி அஹேஸுங். தத்த² மஹாஸத்தோ நவவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி தி³ப்³ப³ஸுக²ஸதி³ஸங் ஸுக²ங் அனுப⁴வித்வா யஸவதியா அக்³க³மஹேஸியா குச்சி²ஸ்மிங் ஸீலவங் நாம புத்தங் லபி⁴த்வா சத்தாரி நிமித்தானி தி³ஸ்வா அலங்கதங் பண்ட³ரங் நாம ஸுந்த³ரதுரங்க³வரமாருய்ஹ மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மித்வா பப்³ப³ஜி. தங் பன பப்³ப³ஜந்தங் திஸ்ஸோ மனுஸ்ஸகோடியோ அனுபப்³ப³ஜிங்ஸு. தேஹி பரிவுதோ மஹாபுரிஸோ அட்ட² மாஸே பதா⁴னசரியமசரி.
Tassa kira yasavā rucimā sirimāti tayo pāsādā ahesuṃ. Yasavatīdevippamukhāni tiṃsanāṭakitthisahassāni ahesuṃ. Tattha mahāsatto navavassasahassāni dibbasukhasadisaṃ sukhaṃ anubhavitvā yasavatiyā aggamahesiyā kucchismiṃ sīlavaṃ nāma puttaṃ labhitvā cattāri nimittāni disvā alaṅkataṃ paṇḍaraṃ nāma sundaraturaṅgavaramāruyha mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā pabbaji. Taṃ pana pabbajantaṃ tisso manussakoṭiyo anupabbajiṃsu. Tehi parivuto mahāpuriso aṭṭha māse padhānacariyamacari.
ததோ விஸாக²புண்ணமாய உத்தரகா³மே உத்தரஸெட்டி²னோ தீ⁴தாய உத்தராய நாம தி³ன்னங் பக்கி²த்ததி³ப்³போ³ஜங் மது⁴பாயாஸங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா ஸுரபி⁴குஸுமாலங்கதே நீலோபா⁴ஸே மனோரமே ஸாலவனே தி³வாவிஹாரங் வீதினாமெத்வா உத்தரேன நாம ஆஜீவகேன தி³ன்னா அட்ட² திணமுட்டி²யோ க³ஹெத்வா அஸிதஞ்ஜனகி³ரிஸங்காஸங் அக்கந்தவரகனகஜாலகூடங்வ ஸீதச்சா²யங் விவித⁴மிக³க³ணஸம்பாதவிரஹிதங் மந்த³மாலுதேரிதாய க⁴னஸாகா²ய ஸமலங்கதங் நச்சந்தமிவ பீதியா விரோசமானங் நாக³போ³தி⁴ங் உபஸங்கமித்வா மத்தவரனாக³கா³மீ நாக³போ³தி⁴ங் பத³க்கி²ணங் கத்வா புப்³பு³த்தரபஸ்ஸே ட²த்வா அட்ட²பண்ணாஸஹத்த²வித்த²தங் திணஸந்த²ரங் ஸந்த²ரித்வா தத்த² பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா சதுரங்க³ஸமன்னாக³தங் வீரியங் அதி⁴ட்ட²ஹித்வா ஸப³லங் மாரப³லங் வித்³த⁴ங்ஸெத்வா புப்³பே³னிவாஸதி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணானி படிலபி⁴த்வா பச்சயாகாரஸம்மஸனங் கத்வா க²ந்தே⁴ஸு அனிச்சாதி³வஸேன அபி⁴னிவிஸித்வா அனுக்கமேன அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா –
Tato visākhapuṇṇamāya uttaragāme uttaraseṭṭhino dhītāya uttarāya nāma dinnaṃ pakkhittadibbojaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā surabhikusumālaṅkate nīlobhāse manorame sālavane divāvihāraṃ vītināmetvā uttarena nāma ājīvakena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā asitañjanagirisaṅkāsaṃ akkantavarakanakajālakūṭaṃva sītacchāyaṃ vividhamigagaṇasampātavirahitaṃ mandamāluteritāya ghanasākhāya samalaṅkataṃ naccantamiva pītiyā virocamānaṃ nāgabodhiṃ upasaṅkamitvā mattavaranāgagāmī nāgabodhiṃ padakkhiṇaṃ katvā pubbuttarapasse ṭhatvā aṭṭhapaṇṇāsahatthavitthataṃ tiṇasantharaṃ santharitvā tattha pallaṅkaṃ ābhujitvā caturaṅgasamannāgataṃ vīriyaṃ adhiṭṭhahitvā sabalaṃ mārabalaṃ viddhaṃsetvā pubbenivāsadibbacakkhuñāṇāni paṭilabhitvā paccayākārasammasanaṃ katvā khandhesu aniccādivasena abhinivisitvā anukkamena anuttaraṃ sammāsambodhiṃ patvā –
‘‘அனேகஜாதிஸங்ஸாரங், ஸந்தா⁴விஸ்ஸங் அனிப்³பி³ஸங்;
‘‘Anekajātisaṃsāraṃ, sandhāvissaṃ anibbisaṃ;
க³ஹகாரங் க³வேஸந்தோ, து³க்கா² ஜாதி புனப்புனங்.
Gahakāraṃ gavesanto, dukkhā jāti punappunaṃ.
‘‘க³ஹகாரக தி³ட்டோ²ஸி, புன கே³ஹங் ந காஹஸி;
‘‘Gahakāraka diṭṭhosi, puna gehaṃ na kāhasi;
ஸப்³பா³ தே பா²ஸுகா ப⁴க்³கா³, க³ஹகூடங் விஸங்க²தங்;
Sabbā te phāsukā bhaggā, gahakūṭaṃ visaṅkhataṃ;
விஸங்கா²ரக³தங் சித்தங், தண்ஹானங் க²யமஜ்ஜ²கா³’’தி. (த⁴॰ ப॰ 153-154) –
Visaṅkhāragataṃ cittaṃ, taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti. (dha. pa. 153-154) –
உதா³னங் உதா³னேஸி.
Udānaṃ udānesi.
மங்க³லஸ்ஸ பன ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அஞ்ஞேஹி பு³த்³தே⁴ஹி அதி⁴கதரா ஸரீரப்பபா⁴ அஹோஸி. யதா² பன அஞ்ஞேஸங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴னங் ஸமந்தா அஸீதிஹத்த²ப்பமாணா வா ப்³யாமப்பமாணா வா ஸரீரப்பபா⁴ அஹோஸி, ந ஏவங் தஸ்ஸ. தஸ்ஸ பன ப⁴க³வதோ ஸரீரப்பபா⁴ நிச்சகாலங் த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் ப²ரித்வா அட்டா²ஸி. தருகி³ரிக⁴ரபாகாரக⁴டகவாடாத³யோ ஸுவண்ணபட்டபரியோனத்³தா⁴ விய அஹேஸுங். நவுதிவஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸானி ஆயு தஸ்ஸ அஹோஸி. எத்தகங் காலங் சந்த³ஸூரியதாரகாதீ³னங் பபா⁴ நத்தி². ரத்திந்தி³வபரிச்சே²தோ³ ந பஞ்ஞாயித்த². தி³வா ஸூரியாலோகேன விய ஸத்தா நிச்சங் பு³த்³தா⁴லோகேனேவ ஸப்³ப³கம்மானி கரொந்தா விசரிங்ஸு. ஸாயங் புப்ப²னககுஸுமானங் பாதோ ச ரவனகஸகுணாதீ³னஞ்ச வஸேன லோகோ ரத்திந்தி³வபரிச்சே²த³ங் ஸல்லக்கே²ஸி.
Maṅgalassa pana sammāsambuddhassa aññehi buddhehi adhikatarā sarīrappabhā ahosi. Yathā pana aññesaṃ sammāsambuddhānaṃ samantā asītihatthappamāṇā vā byāmappamāṇā vā sarīrappabhā ahosi, na evaṃ tassa. Tassa pana bhagavato sarīrappabhā niccakālaṃ dasasahassilokadhātuṃ pharitvā aṭṭhāsi. Tarugirigharapākāraghaṭakavāṭādayo suvaṇṇapaṭṭapariyonaddhā viya ahesuṃ. Navutivassasatasahassāni āyu tassa ahosi. Ettakaṃ kālaṃ candasūriyatārakādīnaṃ pabhā natthi. Rattindivaparicchedo na paññāyittha. Divā sūriyālokena viya sattā niccaṃ buddhālokeneva sabbakammāni karontā vicariṃsu. Sāyaṃ pupphanakakusumānaṃ pāto ca ravanakasakuṇādīnañca vasena loko rattindivaparicchedaṃ sallakkhesi.
கிங் பன அஞ்ஞேஸங் பு³த்³தா⁴னங் அயமானுபா⁴வோ நத்தீ²தி? நோ நத்தி². தேபி ஹி ஆகங்க²மானா த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் ததோ வா பி⁴ய்யோ ஆபா⁴ய ப²ரெய்யுங். மங்க³லஸ்ஸ பன ப⁴க³வதோ புப்³ப³பத்த²னாவஸேன அஞ்ஞேஸங் ப்³யாமப்பபா⁴ விய ஸரீரப்பபா⁴ நிச்சமேவ த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் ப²ரித்வா அட்டா²ஸி. ஸோ கிர போ³தி⁴ஸத்தகாலே வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வஸதி³ஸே அத்தபா⁴வே ஸபுத்ததா³ரோ வங்கபப்³ப³தஸதி³ஸே பப்³ப³தே வஸி. அதே²கோ ஸப்³ப³ஜனவிஹேட²கோ க²ரதா³டி²கோ நாம மனுஸ்ஸப⁴க்கோ² மஹேஸக்கோ² யக்கோ² மஹாபுரிஸஸ்ஸ தா³னஜ்ஜா²ஸயதங் ஸுத்வா ப்³ராஹ்மணவண்ணேன உபஸங்கமித்வா மஹாஸத்தங் த்³வே தா³ரகே யாசி. மஹாஸத்தோ ‘‘த³தா³மி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ புத்தகே’’தி ஹட்ட²பஹட்டோ² உத³கபரியந்தங் பத²விங் கம்பெந்தோ த்³வே தா³ரகே அதா³ஸி. அத² கோ² யக்கோ² தஸ்ஸ பஸ்ஸந்தஸ்ஸேவ மஹாபுரிஸஸ்ஸ தங் ப்³ராஹ்மணவண்ணங் பஹாய அனலஜாலபிங்க³லவிரூபனயனோ விஸமவிரூபகுடிலபீ⁴மதா³டோ² சிபிடகவிரூபனாஸோ கபிலப²ருஸதீ³க⁴கேஸோ நவத³ட்³ட⁴தாலக்க²ந்த⁴ஸதி³ஸகாயோ ஹுத்வா தே தா³ரகே முளாலகலாபங் விய க³ஹெத்வா கா²தி³. மஹாபுரிஸஸ்ஸ யக்க²ங் ஓலோகெத்வா முகே² விவடமத்தே அக்³கி³ஜாலங் விய லோஹிததா⁴ரங் உக்³கி³ரந்தங் தஸ்ஸ முக²ங் தி³ஸ்வாபி கேஸக்³க³மத்தம்பி தோ³மனஸ்ஸங் ந உப்பஜ்ஜி. ‘‘ஸுதி³ன்னங் வத மே தா³ன’’ந்தி சிந்தயதோ பனஸ்ஸ ஸரீரே மஹந்தங் பீதிஸோமனஸ்ஸங் உத³பாதி³. ஸோ ‘‘இமஸ்ஸ மே நிஸ்ஸந்தே³ன அனாக³தே இமினா நீஹாரேன ரஸ்மியோ நிக்க²மந்தூ’’தி பத்த²னமகாஸி. தஸ்ஸ தங் பத்த²னங் நிஸ்ஸாய பு³த்³த⁴பூ⁴தஸ்ஸ ஸரீரதோ ரஸ்மியோ நிக்க²மித்வா எத்தகங் டா²னங் ப²ரிங்ஸு.
Kiṃ pana aññesaṃ buddhānaṃ ayamānubhāvo natthīti? No natthi. Tepi hi ākaṅkhamānā dasasahassilokadhātuṃ tato vā bhiyyo ābhāya phareyyuṃ. Maṅgalassa pana bhagavato pubbapatthanāvasena aññesaṃ byāmappabhā viya sarīrappabhā niccameva dasasahassilokadhātuṃ pharitvā aṭṭhāsi. So kira bodhisattakāle vessantarattabhāvasadise attabhāve saputtadāro vaṅkapabbatasadise pabbate vasi. Atheko sabbajanaviheṭhako kharadāṭhiko nāma manussabhakkho mahesakkho yakkho mahāpurisassa dānajjhāsayataṃ sutvā brāhmaṇavaṇṇena upasaṅkamitvā mahāsattaṃ dve dārake yāci. Mahāsatto ‘‘dadāmi brāhmaṇassa puttake’’ti haṭṭhapahaṭṭho udakapariyantaṃ pathaviṃ kampento dve dārake adāsi. Atha kho yakkho tassa passantasseva mahāpurisassa taṃ brāhmaṇavaṇṇaṃ pahāya analajālapiṅgalavirūpanayano visamavirūpakuṭilabhīmadāṭho cipiṭakavirūpanāso kapilapharusadīghakeso navadaḍḍhatālakkhandhasadisakāyo hutvā te dārake muḷālakalāpaṃ viya gahetvā khādi. Mahāpurisassa yakkhaṃ oloketvā mukhe vivaṭamatte aggijālaṃ viya lohitadhāraṃ uggirantaṃ tassa mukhaṃ disvāpi kesaggamattampi domanassaṃ na uppajji. ‘‘Sudinnaṃ vata me dāna’’nti cintayato panassa sarīre mahantaṃ pītisomanassaṃ udapādi. So ‘‘imassa me nissandena anāgate iminā nīhārena rasmiyo nikkhamantū’’ti patthanamakāsi. Tassa taṃ patthanaṃ nissāya buddhabhūtassa sarīrato rasmiyo nikkhamitvā ettakaṃ ṭhānaṃ phariṃsu.
அபரம்பி புப்³ப³சரியங் தஸ்ஸ அத்தி². அயங் கிர போ³தி⁴ஸத்தகாலே ஏகஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ சேதியங் தி³ஸ்வா – ‘‘இமஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ மம ஜீவிதங் பரிச்சஜிதுங் வட்டதீ’’தி த³ண்ட³தீ³பிகாவேட²னநியாமேன ஸகலஸரீரங் வேடா²பெத்வா ரதனமத்தமகுளங் ஸதஸஹஸ்ஸக்³க⁴னிகங் ஸுவண்ணபாதிங் ஸுக³ந்த⁴ஸப்பிஸ்ஸ பூராபெத்வா தத்த² ஸஹஸ்ஸவட்டியோ ஜாலெத்வா தங் ஸீஸேனாதா³ய ஸகலஸரீரங் ஜாலாபெத்வா ஜினசேதியங் பத³க்கி²ணங் கரொந்தோ ஸகலரத்திங் வீதினாமேஸி. ஏவங் யாவ அருணுக்³க³மனா வாயமந்தஸ்ஸ லோமகூபமத்தம்பி உஸுமங் ந க³ண்ஹி. பது³மக³ப்³ப⁴ங் பவிட்ட²காலோ விய அஹோஸி. த⁴ம்மோ ஹி நாமேஸ அத்தானங் ரக்க²ந்தங் ரக்க²தி. தேனாஹ ப⁴க³வா –
Aparampi pubbacariyaṃ tassa atthi. Ayaṃ kira bodhisattakāle ekassa buddhassa cetiyaṃ disvā – ‘‘imassa buddhassa mama jīvitaṃ pariccajituṃ vaṭṭatī’’ti daṇḍadīpikāveṭhananiyāmena sakalasarīraṃ veṭhāpetvā ratanamattamakuḷaṃ satasahassagghanikaṃ suvaṇṇapātiṃ sugandhasappissa pūrāpetvā tattha sahassavaṭṭiyo jāletvā taṃ sīsenādāya sakalasarīraṃ jālāpetvā jinacetiyaṃ padakkhiṇaṃ karonto sakalarattiṃ vītināmesi. Evaṃ yāva aruṇuggamanā vāyamantassa lomakūpamattampi usumaṃ na gaṇhi. Padumagabbhaṃ paviṭṭhakālo viya ahosi. Dhammo hi nāmesa attānaṃ rakkhantaṃ rakkhati. Tenāha bhagavā –
‘‘த⁴ம்மோ ஹவே ரக்க²தி த⁴ம்மசாரிங், த⁴ம்மோ ஸுசிண்ணோ ஸுக²மாவஹாதி;
‘‘Dhammo have rakkhati dhammacāriṃ, dhammo suciṇṇo sukhamāvahāti;
ஏஸானிஸங்ஸோ த⁴ம்மே ஸுசிண்ணே, ந து³க்³க³திங் க³ச்ச²தி த⁴ம்மசாரீ’’தி. (தே²ரகா³॰ 303; ஜா॰ 1.10.102; 1.15.385);
Esānisaṃso dhamme suciṇṇe, na duggatiṃ gacchati dhammacārī’’ti. (theragā. 303; jā. 1.10.102; 1.15.385);
இமஸ்ஸாபி கம்மஸ்ஸ நிஸ்ஸந்தே³ன தஸ்ஸ ஸரீரோபா⁴ஸோ த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் ப²ரித்வா அட்டா²ஸி (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²). தேன வுத்தங் –
Imassāpi kammassa nissandena tassa sarīrobhāso dasasahassilokadhātuṃ pharitvā aṭṭhāsi (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā). Tena vuttaṃ –
1.
1.
‘‘கொண்ட³ஞ்ஞஸ்ஸ அபரேன, மங்க³லோ நாம நாயகோ;
‘‘Koṇḍaññassa aparena, maṅgalo nāma nāyako;
தமங் லோகே நிஹந்த்வான, த⁴ம்மோக்கமபி⁴தா⁴ரயி.
Tamaṃ loke nihantvāna, dhammokkamabhidhārayi.
2.
2.
‘‘அதுலாஸி பபா⁴ தஸ்ஸ, ஜினேஹஞ்ஞேஹி உத்தரிங்;
‘‘Atulāsi pabhā tassa, jinehaññehi uttariṃ;
சந்த³ஸூரியப்பப⁴ங் ஹந்த்வா, த³ஸஸஹஸ்ஸீ விரோசதீ’’தி.
Candasūriyappabhaṃ hantvā, dasasahassī virocatī’’ti.
தத்த² தமந்தி லோகந்த⁴காரஞ்ச ஹத³யதமஞ்ச. நிஹந்த்வானாதி அபி⁴ப⁴வித்வா. த⁴ம்மோக்கந்தி எத்த² அயங் பன உக்கா-ஸத்³தோ³ ஸுவண்ணகாரமூஸாதீ³ஸு அனேகேஸு அத்தே²ஸு தி³ஸ்ஸதி. ததா²ஹி ‘‘ஸண்டா³ஸேன ஜாதரூபங் க³ஹெத்வா உக்காமுகே² பக்கி²பெய்யா’’தி (ம॰ நி॰ 3.360) ஆக³தட்டா²னே ஸுவண்ணகாரானங் மூஸா ‘‘உக்கா’’தி வேதி³தப்³பா³. ‘‘உக்கங் ப³ந்தெ⁴ய்ய, உக்கங் ப³ந்தி⁴த்வா உக்காமுக²ங் ஆலிம்பெய்யா’’தி ஆக³தட்டா²னே கம்மாரானங் அங்கா³ரகபல்லங். ‘‘கம்மாரானங் யதா² உக்கா, அந்தோ ஜா²யதி நோ ப³ஹீ’’தி (ஜா॰ 2.22.649) ஆக³தட்டா²னே கம்மாருத்³த⁴னங். ‘‘ஏவங்விபாகோ உக்காபாதோ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.24, 208) ஆக³தட்டா²னே வாயுவேகோ³ ‘‘உக்கா’’தி வுச்சதி. ‘‘உக்காஸு தா⁴ரியமானாஸூ’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.159) ஆக³தட்டா²னே தீ³பிகா ‘‘உக்கா’’தி வுச்சதி. இதா⁴பி தீ³பிகா உக்காதி அதி⁴ப்பேதா (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.76 ஆத³யோ). தஸ்மா இத⁴ த⁴ம்மமயங் உக்கங் அபி⁴தா⁴ரயி, அவிஜ்ஜந்த⁴காரபடிச்ச²ன்னஸ்ஸ அவிஜ்ஜந்த⁴காராபி⁴பூ⁴தஸ்ஸ லோகஸ்ஸ த⁴ம்மமயங் உக்கங் தா⁴ரேஸீதி அத்தோ².
Tattha tamanti lokandhakārañca hadayatamañca. Nihantvānāti abhibhavitvā. Dhammokkanti ettha ayaṃ pana ukkā-saddo suvaṇṇakāramūsādīsu anekesu atthesu dissati. Tathāhi ‘‘saṇḍāsena jātarūpaṃ gahetvā ukkāmukhe pakkhipeyyā’’ti (ma. ni. 3.360) āgataṭṭhāne suvaṇṇakārānaṃ mūsā ‘‘ukkā’’ti veditabbā. ‘‘Ukkaṃ bandheyya, ukkaṃ bandhitvā ukkāmukhaṃ ālimpeyyā’’ti āgataṭṭhāne kammārānaṃ aṅgārakapallaṃ. ‘‘Kammārānaṃ yathā ukkā, anto jhāyati no bahī’’ti (jā. 2.22.649) āgataṭṭhāne kammāruddhanaṃ. ‘‘Evaṃvipāko ukkāpāto bhavissatī’’ti (dī. ni. 1.24, 208) āgataṭṭhāne vāyuvego ‘‘ukkā’’ti vuccati. ‘‘Ukkāsu dhāriyamānāsū’’ti (dī. ni. 1.159) āgataṭṭhāne dīpikā ‘‘ukkā’’ti vuccati. Idhāpi dīpikā ukkāti adhippetā (ma. ni. aṭṭha. 1.76 ādayo). Tasmā idha dhammamayaṃ ukkaṃ abhidhārayi, avijjandhakārapaṭicchannassa avijjandhakārābhibhūtassa lokassa dhammamayaṃ ukkaṃ dhāresīti attho.
அதுலாஸீதி அதுல்யா ஆஸி. அயமேவ வா பாடோ², அஞ்ஞேஹி பு³த்³தே⁴ஹி அஸதி³ஸா அஹோஸீதி அத்தோ². ஜினேஹஞ்ஞேஹீதி ஜினேஹி அஞ்ஞேஹி . சந்த³ஸூரியப்பப⁴ங் ஹந்த்வாதி சந்த³ஸூரியானங் பப⁴ங் அபி⁴ஹந்த்வா. த³ஸஸஹஸ்ஸீ விரோசதீதி சந்த³ஸூரியாலோகங் வினா பு³த்³தா⁴லோகேனேவ த³ஸஸஹஸ்ஸீ விரோசதீதி அத்தோ².
Atulāsīti atulyā āsi. Ayameva vā pāṭho, aññehi buddhehi asadisā ahosīti attho. Jinehaññehīti jinehi aññehi . Candasūriyappabhaṃ hantvāti candasūriyānaṃ pabhaṃ abhihantvā. Dasasahassī virocatīti candasūriyālokaṃ vinā buddhālokeneva dasasahassī virocatīti attho.
மங்க³லஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ பன அதி⁴க³தபோ³தி⁴ஞாணோ போ³தி⁴மூலேயேவ ஸத்தஸத்தாஹானி வீதினாமெத்வா ப்³ரஹ்முனோ த⁴ம்மாயாசனங் ஸம்படிச்சி²த்வா – ‘‘கஸ்ஸ நு கோ² அஹங் இமங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்ய’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.284; 2.341; மஹாவ॰ 10) உபதா⁴ரெந்தோ அத்தனா ஸஹ பப்³ப³ஜிதானங் பி⁴க்கூ²னங் திஸ்ஸோ கோடியோ உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னங் அத்³த³ஸ. அத²ஸ்ஸ ஏதத³ஹோஸி – ‘‘இமே குலபுத்தா மங் பப்³ப³ஜந்தங் அனுபப்³ப³ஜிதா உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னா ச, தே மயா விஸாக²புண்ணமாய விவேகத்தி²கேன விஸ்ஸஜ்ஜிதா ஸிரிவட்³ட⁴னநக³ரங் உபனிஸ்ஸாய ஸிரிவனக³ஹனங் க³ந்த்வா விஹரந்தி, ஹந்தா³ஹங் தத்த² க³ந்த்வா த⁴ம்மங் தேஸங் தே³ஸெஸ்ஸாமீ’’தி அத்தனோ பத்தசீவரங் க³ஹெத்வா ஹங்ஸராஜா விய க³க³னதலமப்³பு⁴க்³க³ந்த்வா ஸிரிவனக³ஹனே பச்சுட்டா²ஸி. தே ச பி⁴க்கூ² ப⁴க³வந்தங் வந்தி³த்வா அந்தேவாஸிகவத்தங் த³ஸ்ஸெத்வா ப⁴க³வந்தங் பரிவாரெத்வா நிஸீதி³ங்ஸு. தேஸங் ப⁴க³வா ஸப்³ப³பு³த்³த⁴னிஸேவிதங் த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸுத்தந்தங் கதே²ஸி. ததோ திஸ்ஸோ பி⁴க்கு²கோடியோ அரஹத்தங் பாபுணிங்ஸு. தே³வமனுஸ்ஸானங் கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Maṅgalasammāsambuddho pana adhigatabodhiñāṇo bodhimūleyeva sattasattāhāni vītināmetvā brahmuno dhammāyācanaṃ sampaṭicchitvā – ‘‘kassa nu kho ahaṃ imaṃ dhammaṃ deseyya’’nti (ma. ni. 1.284; 2.341; mahāva. 10) upadhārento attanā saha pabbajitānaṃ bhikkhūnaṃ tisso koṭiyo upanissayasampannaṃ addasa. Athassa etadahosi – ‘‘ime kulaputtā maṃ pabbajantaṃ anupabbajitā upanissayasampannā ca, te mayā visākhapuṇṇamāya vivekatthikena vissajjitā sirivaḍḍhananagaraṃ upanissāya sirivanagahanaṃ gantvā viharanti, handāhaṃ tattha gantvā dhammaṃ tesaṃ desessāmī’’ti attano pattacīvaraṃ gahetvā haṃsarājā viya gaganatalamabbhuggantvā sirivanagahane paccuṭṭhāsi. Te ca bhikkhū bhagavantaṃ vanditvā antevāsikavattaṃ dassetvā bhagavantaṃ parivāretvā nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā sabbabuddhanisevitaṃ dhammacakkappavattanasuttantaṃ kathesi. Tato tisso bhikkhukoṭiyo arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Devamanussānaṃ koṭisatasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
3.
3.
‘‘ஸோபி பு³த்³தோ⁴ பகாஸேஸி, சதுரோ ஸச்சவருத்தமே;
‘‘Sopi buddho pakāsesi, caturo saccavaruttame;
தே தே ஸச்சரஸங் பீத்வா, வினோதெ³ந்தி மஹாதமங்.
Te te saccarasaṃ pītvā, vinodenti mahātamaṃ.
4.
4.
‘‘பத்வான போ³தி⁴மதுலங், பட²மே த⁴ம்மதே³ஸனே;
‘‘Patvāna bodhimatulaṃ, paṭhame dhammadesane;
கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங், த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ அஹூ’’தி.
Koṭisatasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahū’’ti.
தத்த² சதுரோதி சத்தாரி. ஸச்சவருத்தமேதி ஸச்சானி ச வரானி ச ஸச்சவரானி, ஸச்சானி உத்தமானீதி அத்தோ². ‘‘சத்தாரோ ஸச்சவருத்தமே’’திபி பாடோ², தஸ்ஸ சத்தாரி ஸச்சவரானி உத்தமானீதி அத்தோ². தே தேதி தே தே தே³வமனுஸ்ஸா பு³த்³தே⁴ன ப⁴க³வதா வினீதா. ஸச்சரஸந்தி சதுஸச்சபடிவேதா⁴மதரஸங் பிவித்வா. வினோதெ³ந்தி மஹாதமந்தி தேன தேன மக்³கே³ன பஹாதப்³ப³ங் மோஹதமங் வினோதெ³ந்தி, வித்³த⁴ங்ஸெந்தீதி அத்தோ². பத்வானாதி படிவிஜ்ஜி²த்வா. போ³தி⁴ந்தி எத்த² பனாயங் போ³தி⁴-ஸத்³தோ³ –
Tattha caturoti cattāri. Saccavaruttameti saccāni ca varāni ca saccavarāni, saccāni uttamānīti attho. ‘‘Cattāro saccavaruttame’’tipi pāṭho, tassa cattāri saccavarāni uttamānīti attho. Te teti te te devamanussā buddhena bhagavatā vinītā. Saccarasanti catusaccapaṭivedhāmatarasaṃ pivitvā. Vinodenti mahātamanti tena tena maggena pahātabbaṃ mohatamaṃ vinodenti, viddhaṃsentīti attho. Patvānāti paṭivijjhitvā. Bodhinti ettha panāyaṃ bodhi-saddo –
‘‘மக்³கே³ ப²லே ச நிப்³பா³னே, ருக்கே² பஞ்ஞத்தியங் ததா²;
‘‘Magge phale ca nibbāne, rukkhe paññattiyaṃ tathā;
ஸப்³ப³ஞ்ஞுதே ச ஞாணஸ்மிங், போ³தி⁴ஸத்³தோ³ பனாக³தோ’’.
Sabbaññute ca ñāṇasmiṃ, bodhisaddo panāgato’’.
ததா² ஹி பனேஸ – ‘‘போ³தி⁴ வுச்சதி சதூஸு மக்³கே³ஸு ஞாண’’ந்திஆதீ³ஸு (சூளனி॰ க²க்³க³விஸாணஸுத்தனித்³தே³ஸ 121) மக்³கே³ ஆக³தோ. ‘‘உபஸமாய அபி⁴ஞ்ஞாய ஸம்போ³தா⁴ய ஸங்வத்ததீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.33; 3.323; மஹாவ॰ 13; ஸங்॰ நி॰ 5.1081; படி॰ ம॰ 2.30) எத்த² ப²லே. ‘‘பத்வான போ³தி⁴ங் அமதங் அஸங்க²த’’ந்தி எத்த² நிப்³பா³னே. ‘‘அந்தரா ச க³யங் அந்தரா ச போ³தி⁴’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.285; 2.341; மஹாவ॰ 11) எத்த² அஸ்ஸத்த²ருக்கே². ‘‘போ³தி⁴ கோ² ராஜகுமாரோ போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ பாதே³ ஸிரஸா வந்த³தீ’’தி எத்த² (ம॰ நி॰ 2.324; சூளவ॰ 268) பஞ்ஞத்தியங். ‘‘பப்போதி போ³தி⁴ங் வரபூ⁴ரிமேத⁴ஸோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.217) எத்த² ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணே. இதா⁴பி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணே த³ட்ட²ப்³போ³. அரஹத்தமக்³க³ஞாணேபி வட்டதி (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.13; உதா³॰ அட்ட²॰ 1; பாரா॰ அட்ட²॰ 1.11; சரியா॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²). அதுலந்தி துலரஹிதங் பமாணாதீதங், அப்பமாணந்தி அத்தோ². ஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தஸ்ஸ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ பட²மே த⁴ம்மதே³ஸனேதி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³.
Tathā hi panesa – ‘‘bodhi vuccati catūsu maggesu ñāṇa’’ntiādīsu (cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 121) magge āgato. ‘‘Upasamāya abhiññāya sambodhāya saṃvattatī’’ti (ma. ni. 1.33; 3.323; mahāva. 13; saṃ. ni. 5.1081; paṭi. ma. 2.30) ettha phale. ‘‘Patvāna bodhiṃ amataṃ asaṅkhata’’nti ettha nibbāne. ‘‘Antarā ca gayaṃ antarā ca bodhi’’nti (ma. ni. 1.285; 2.341; mahāva. 11) ettha assattharukkhe. ‘‘Bodhi kho rājakumāro bhoto gotamassa pāde sirasā vandatī’’ti ettha (ma. ni. 2.324; cūḷava. 268) paññattiyaṃ. ‘‘Pappoti bodhiṃ varabhūrimedhaso’’ti (dī. ni. 3.217) ettha sabbaññutaññāṇe. Idhāpi sabbaññutaññāṇe daṭṭhabbo. Arahattamaggañāṇepi vaṭṭati (ma. ni. aṭṭha. 1.13; udā. aṭṭha. 1; pārā. aṭṭha. 1.11; cariyā. aṭṭha. nidānakathā). Atulanti tularahitaṃ pamāṇātītaṃ, appamāṇanti attho. Sambodhiṃ patvā dhammaṃ desentassa tassa bhagavato paṭhame dhammadesaneti attho gahetabbo.
யதா³ பன சித்தங் நாம நக³ரங் உபனிஸ்ஸாய விஹரந்தோ சம்பகருக்க²மூலே கண்ட³ம்ப³ருக்க²மூலே அம்ஹாகங் ப⁴க³வா விய தித்தி²யானங் மானமத்³த³னங் யமகபாடிஹாரியங் கத்வா ஸுராஸுரயுவதிரதிஸம்ப⁴வனே ருசிரனவகனகரஜதமயவரப⁴வனே தாவதிங்ஸப⁴வனே பாரிச்ச²த்தகருக்க²மூலே பண்டு³கம்ப³லஸிலாதலே நிஸீதி³த்வா அபி⁴த⁴ம்மங் கதே²ஸி, ததா³ கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் தே³வதானங் த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ அஹோஸி, அயங் து³தியோ அபி⁴ஸமயோ. யதா³ பன ஸுனந்தோ³ நாம சக்கவத்திராஜா ஸுரபி⁴னக³ரே பூரிதசக்கவத்திவத்தோ ஹுத்வா சக்கரதனங் படிலபி⁴. தங் கிர மங்க³லத³ஸப³லே லோகே உப்பன்னே சக்கரதனங் டா²னா ஓஸக்கிதங் தி³ஸ்வா ஸுனந்தோ³ ராஜா விக³தானந்தோ³ ப்³ராஹ்மணே பரிபுச்சி² – ‘‘இமங் சக்கரதனங் மம குஸலேன நிப்³ப³த்தங், கஸ்மா டா²னா ஓஸக்கித’’ந்தி? ததோ தே தஸ்ஸ ரஞ்ஞோ ஓஸக்கனகாரணங் ப்³யாகரிங்ஸு. ‘‘சக்கவத்திரஞ்ஞோ ஆயுக்க²யேன வா பப்³ப³ஜ்ஜூபக³மனேன வா பு³த்³த⁴பாதுபா⁴வேன வா சக்கரதனங் டா²னா ஓஸக்கதீதி வத்வா துய்ஹங் பன, மஹாராஜ, ஆயுக்க²யோ நத்தி², அதிதீ³கா⁴யுகோ த்வங், மங்க³லோ பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே உப்பன்னோ, தேன தே சக்கரதனங் ஓஸக்கித’’ந்தி. தங் ஸுத்வா ஸுனந்தோ³ சக்கவத்திராஜா ஸபரிஜனோ தங் சக்கரதனங் ஸிரஸா வந்தி³த்வா ஆயாசி – ‘‘யாவாஹங் தவானுபா⁴வேன மங்க³லத³ஸப³லங் ஸக்கரிஸ்ஸாமி, தாவ த்வங் மா அந்தரதா⁴யஸ்ஸூ’’தி. அத² நங் சக்கரதனங் யதா²டா²னேயேவ அட்டா²ஸி.
Yadā pana cittaṃ nāma nagaraṃ upanissāya viharanto campakarukkhamūle kaṇḍambarukkhamūle amhākaṃ bhagavā viya titthiyānaṃ mānamaddanaṃ yamakapāṭihāriyaṃ katvā surāsurayuvatiratisambhavane ruciranavakanakarajatamayavarabhavane tāvatiṃsabhavane pāricchattakarukkhamūle paṇḍukambalasilātale nisīditvā abhidhammaṃ kathesi, tadā koṭisatasahassānaṃ devatānaṃ dhammābhisamayo ahosi, ayaṃ dutiyo abhisamayo. Yadā pana sunando nāma cakkavattirājā surabhinagare pūritacakkavattivatto hutvā cakkaratanaṃ paṭilabhi. Taṃ kira maṅgaladasabale loke uppanne cakkaratanaṃ ṭhānā osakkitaṃ disvā sunando rājā vigatānando brāhmaṇe paripucchi – ‘‘imaṃ cakkaratanaṃ mama kusalena nibbattaṃ, kasmā ṭhānā osakkita’’nti? Tato te tassa rañño osakkanakāraṇaṃ byākariṃsu. ‘‘Cakkavattirañño āyukkhayena vā pabbajjūpagamanena vā buddhapātubhāvena vā cakkaratanaṃ ṭhānā osakkatīti vatvā tuyhaṃ pana, mahārāja, āyukkhayo natthi, atidīghāyuko tvaṃ, maṅgalo pana sammāsambuddho loke uppanno, tena te cakkaratanaṃ osakkita’’nti. Taṃ sutvā sunando cakkavattirājā saparijano taṃ cakkaratanaṃ sirasā vanditvā āyāci – ‘‘yāvāhaṃ tavānubhāvena maṅgaladasabalaṃ sakkarissāmi, tāva tvaṃ mā antaradhāyassū’’ti. Atha naṃ cakkaratanaṃ yathāṭhāneyeva aṭṭhāsi.
ததோ ஸமுபாக³தானந்தோ³ ஸுனந்தோ³ சக்கவத்திராஜா ச²த்திங்ஸயோஜனபரிமண்ட³லாய பரிஸாய பரிவுதோ ஸப்³ப³லோகமங்க³லங் மங்க³லத³ஸப³லங் உபஸங்கமித்வா ஸஸாவகஸங்க⁴ங் ஸத்தா²ரங் மஹாதா³னேன ஸந்தப்பெத்வா அரஹந்தானங் கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் காஸிகவத்தா²னி த³த்வா ததா²க³தஸ்ஸ ஸப்³ப³பரிக்கா²ரே த³த்வா ஸகலலோகவிம்ஹயகரங் ப⁴க³வதோ பூஜங் கத்வா மங்க³லங் ஸப்³ப³லோகனாத²ங் உபஸங்கமித்வா த³ஸனக²ஸமோதா⁴னஸமுஜ்ஜலங் விமலகமலமகுளஸமமஞ்ஜலிங் ஸிரஸி கத்வா வந்தி³த்வா த⁴ம்மஸ்ஸவனத்தா²ய ஏகமந்தங் நிஸீதி³. புத்தோபி தஸ்ஸ அனுராஜகுமாரோ நாம ததே²வ நிஸீதி³.
Tato samupāgatānando sunando cakkavattirājā chattiṃsayojanaparimaṇḍalāya parisāya parivuto sabbalokamaṅgalaṃ maṅgaladasabalaṃ upasaṅkamitvā sasāvakasaṅghaṃ satthāraṃ mahādānena santappetvā arahantānaṃ koṭisatasahassānaṃ kāsikavatthāni datvā tathāgatassa sabbaparikkhāre datvā sakalalokavimhayakaraṃ bhagavato pūjaṃ katvā maṅgalaṃ sabbalokanāthaṃ upasaṅkamitvā dasanakhasamodhānasamujjalaṃ vimalakamalamakuḷasamamañjaliṃ sirasi katvā vanditvā dhammassavanatthāya ekamantaṃ nisīdi. Puttopi tassa anurājakumāro nāma tatheva nisīdi.
ததா³ ஸுனந்த³சக்கவத்திராஜப்பமுகா²னங் தேஸங் ப⁴க³வா அனுபுப்³பி³கத²ங் கதே²ஸி. ஸுனந்தோ³ சக்கவத்தீ ஸத்³தி⁴ங் பரிஸாய ஸஹ படிஸம்பி⁴தா³ஹி அரஹத்தங் பாபுணி. அத² ஸத்தா² தேஸங் புப்³ப³சரியங் ஓலோகெந்தோ இத்³தி⁴மயபத்தசீவரஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயங் தி³ஸ்வா சக்கஜாலஸமலங்கதங் த³க்கி²ணஹத்த²ங் பஸாரெத்வா – ‘‘ஏத², பி⁴க்க²வோ’’தி ஆஹ. ஸப்³பே³ தங்க²ணங்யேவ து³வங்கு³லகேஸா இத்³தி⁴மயபத்தசீவரத⁴ரா வஸ்ஸஸட்டி²கத்தே²ரா விய ஆகப்பஸம்பன்னா ஹுத்வா ப⁴க³வந்தங் பரிவாரயிங்ஸு. அயங் ததியோ அபி⁴ஸமயோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Tadā sunandacakkavattirājappamukhānaṃ tesaṃ bhagavā anupubbikathaṃ kathesi. Sunando cakkavattī saddhiṃ parisāya saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Atha satthā tesaṃ pubbacariyaṃ olokento iddhimayapattacīvarassa upanissayaṃ disvā cakkajālasamalaṅkataṃ dakkhiṇahatthaṃ pasāretvā – ‘‘etha, bhikkhavo’’ti āha. Sabbe taṅkhaṇaṃyeva duvaṅgulakesā iddhimayapattacīvaradharā vassasaṭṭhikattherā viya ākappasampannā hutvā bhagavantaṃ parivārayiṃsu. Ayaṃ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
5.
5.
‘‘ஸுரிந்த³தே³வப⁴வனே, பு³த்³தோ⁴ த⁴ம்மமதே³ஸயி;
‘‘Surindadevabhavane, buddho dhammamadesayi;
கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங், து³தியாபி⁴ஸமயோ அஹு.
Koṭisatasahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
6.
6.
‘‘யதா³ ஸுனந்தோ³ சக்கவத்தீ, ஸம்பு³த்³த⁴ங் உபஸங்கமி;
‘‘Yadā sunando cakkavattī, sambuddhaṃ upasaṅkami;
ததா³ ஆஹனி ஸம்பு³த்³தோ⁴, த⁴ம்மபே⁴ரிங் வருத்தமங்.
Tadā āhani sambuddho, dhammabheriṃ varuttamaṃ.
7.
7.
‘‘ஸுனந்த³ஸ்ஸானுசரா ஜனதா, ததா³ஸுங் நவுதிகோடியோ;
‘‘Sunandassānucarā janatā, tadāsuṃ navutikoṭiyo;
ஸப்³பே³பி தே நிரவஸேஸா, அஹேஸுங் ஏஹிபி⁴க்கு²கா’’தி.
Sabbepi te niravasesā, ahesuṃ ehibhikkhukā’’ti.
தத்த² ஸுரிந்த³தே³வப⁴வனேதி புன தே³விந்த³ப⁴வனேதி அத்தோ². த⁴ம்மந்தி அபி⁴த⁴ம்மங். ஆஹனீதி அபி⁴ஹனி. வருத்தமந்தி வரோ ப⁴க³வா உத்தமங் த⁴ம்மபே⁴ரிந்தி அத்தோ². அனுசராதி நிப³த்³த⁴சரா ஸேவகா. ஆஸுந்தி அஹேஸுங். ‘‘ததா³ஸி நவுதிகோடியோ’’திபி பாடோ². தஸ்ஸ ஜனதா ஆஸி, ஸா ஜனதா கித்தகாதி சே, நவுதிகோடியோதி அத்தோ².
Tattha surindadevabhavaneti puna devindabhavaneti attho. Dhammanti abhidhammaṃ. Āhanīti abhihani. Varuttamanti varo bhagavā uttamaṃ dhammabherinti attho. Anucarāti nibaddhacarā sevakā. Āsunti ahesuṃ. ‘‘Tadāsi navutikoṭiyo’’tipi pāṭho. Tassa janatā āsi, sā janatā kittakāti ce, navutikoṭiyoti attho.
அத² மங்க³லே கிர லோகனாதே² மேக²லே புரே விஹரந்தே தஸ்மிங்யேவ புரே ஸுதே³வோ ச த⁴ம்மஸேனோ ச மாணவகா மாணவகஸஹஸ்ஸபரிவாரா தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸந்திகே ஏஹிபி⁴க்கு²பப்³ப³ஜ்ஜாய பப்³ப³ஜிங்ஸு . மாக⁴புண்ணமாய த்³வீஸு அக்³க³ஸாவகேஸு ஸபரிவாரேஸு அரஹத்தங் பத்தேஸு ஸத்தா² கோடிஸதஸஹஸ்ஸபி⁴க்கு²க³ணமஜ்ஜே² பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸி, அயங் பட²மோ ஸன்னிபாதோ அஹோஸி. புன உத்தராராமே நாம அனுத்தரே ஞாதிஸமாக³மே பப்³ப³ஜிதானங் கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸமாக³மே பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸி, அயங் து³தியோ ஸன்னிபாதோ அஹோஸி. ஸுனந்த³சக்கவத்திபி⁴க்கு²க³ணஸமாக³மே நவுதிகோடிஸஹஸ்ஸானங் பி⁴க்கூ²னங் மஜ்ஜே² பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸி, அயங் ததியோ ஸன்னிபாதோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Atha maṅgale kira lokanāthe mekhale pure viharante tasmiṃyeva pure sudevo ca dhammaseno ca māṇavakā māṇavakasahassaparivārā tassa bhagavato santike ehibhikkhupabbajjāya pabbajiṃsu . Māghapuṇṇamāya dvīsu aggasāvakesu saparivāresu arahattaṃ pattesu satthā koṭisatasahassabhikkhugaṇamajjhe pātimokkhaṃ uddisi, ayaṃ paṭhamo sannipāto ahosi. Puna uttarārāme nāma anuttare ñātisamāgame pabbajitānaṃ koṭisatasahassānaṃ samāgame pātimokkhaṃ uddisi, ayaṃ dutiyo sannipāto ahosi. Sunandacakkavattibhikkhugaṇasamāgame navutikoṭisahassānaṃ bhikkhūnaṃ majjhe pātimokkhaṃ uddisi, ayaṃ tatiyo sannipāto ahosi. Tena vuttaṃ –
8.
8.
‘‘ஸன்னிபாதா தயோ ஆஸுங், மங்க³லஸ்ஸ மஹேஸினோ;
‘‘Sannipātā tayo āsuṃ, maṅgalassa mahesino;
கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங், பட²மோ ஆஸி ஸமாக³மோ.
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo.
9.
9.
‘‘து³தியோ கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங், ததியோ நவுதிகோடினங்;
‘‘Dutiyo koṭisatasahassānaṃ, tatiyo navutikoṭinaṃ;
கீ²ணாஸவானங் விமலானங், ததா³ ஆஸி ஸமாக³மோ’’தி.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, tadā āsi samāgamo’’ti.
ததா³ அம்ஹாகங் போ³தி⁴ஸத்தோ ஸுருசிப்³ராஹ்மணகா³மே ஸுருசி நாம ப்³ராஹ்மணோ ஹுத்வா திண்ணங் வேதா³னங் பாரகூ³ ஸனிக⁴ண்டு³கேடுபா⁴னங் ஸாக்க²ரப்பபே⁴தா³னங் இதிஹாஸபஞ்சமானங் பத³கோ வெய்யாகரணோ லோகாயதமஹாபுரிஸலக்க²ணேஸு அனவயோ அஹோஸி. ஸோ ஸத்தா²ரங் உபஸங்கமித்வா த³ஸப³லஸ்ஸ மது⁴ரத⁴ம்மகத²ங் ஸுத்வா ப⁴க³வதி பஸீதி³த்வா ஸரணங் க³ந்த்வா – ‘‘ஸ்வே மய்ஹங் பி⁴க்க²ங் க³ண்ஹதா²’’தி ஸஸாவகஸங்க⁴ங் ப⁴க³வந்தங் நிமந்தேஸி. ஸோ ப⁴க³வதா ‘‘ப்³ராஹ்மண, கித்தகேஹி பி⁴க்கூ²ஹி தே அத்தோ²’’தி வுத்தோ – ‘‘கித்தகா பன வோ, ப⁴ந்தே, பரிவாரா பி⁴க்கூ²’’தி ஆஹ. ததா³ பட²மஸன்னிபாதோவ ஹோதி, தஸ்மா ‘‘கோடிஸதஸஹஸ்ஸ’’ந்தி வுத்தே – ‘‘யதி³ ஏவங், ப⁴ந்தே, ஸப்³பே³ஹிபி ஸத்³தி⁴ங் மய்ஹங் பி⁴க்க²ங் க³ண்ஹதா²’’தி நிமந்தேஸி. ஸத்தா² அதி⁴வாஸேஸி.
Tadā amhākaṃ bodhisatto surucibrāhmaṇagāme suruci nāma brāhmaṇo hutvā tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo ahosi. So satthāraṃ upasaṅkamitvā dasabalassa madhuradhammakathaṃ sutvā bhagavati pasīditvā saraṇaṃ gantvā – ‘‘sve mayhaṃ bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti sasāvakasaṅghaṃ bhagavantaṃ nimantesi. So bhagavatā ‘‘brāhmaṇa, kittakehi bhikkhūhi te attho’’ti vutto – ‘‘kittakā pana vo, bhante, parivārā bhikkhū’’ti āha. Tadā paṭhamasannipātova hoti, tasmā ‘‘koṭisatasahassa’’nti vutte – ‘‘yadi evaṃ, bhante, sabbehipi saddhiṃ mayhaṃ bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti nimantesi. Satthā adhivāsesi.
ப்³ராஹ்மணோ ப⁴க³வந்தங் ஸ்வாதனாய நிமந்தெத்வா அத்தனோ க⁴ரங் க³ச்ச²ந்தோ சிந்தேஸி – ‘‘அஹங் எத்தகானங் பி⁴க்கூ²னங் யாகு³ப⁴த்தவத்தா²தீ³னி தா³துங் ஸக்கோமி, நிஸீத³னட்டா²னங் பன கத²ங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி. தஸ்ஸ கிர ஸா சிந்தனா சதுராஸீதியோஜனஸஹஸ்ஸப்பமாணே மேருமத்த²கே டி²தஸ்ஸ தே³வராஜஸ்ஸ த³ஸஸதனயனஸ்ஸ பண்டு³கம்ப³லஸிலாஸனஸ்ஸ உண்ஹாகாரங் ஜனேஸி. அத² ஸக்கோ தே³வராஜா ஆஸனஸ்ஸ உண்ஹபா⁴வங் தி³ஸ்வா – ‘‘கோ நு கோ² மங் இமம்ஹா டா²னா சாவேதுகாமோ’’தி ஸமுப்பன்னபரிவிதக்கோ தி³ப்³பே³ன சக்கு²னா மனுஸ்ஸலோகங் ஓலோகெந்தோ மஹாபுரிஸங் தி³ஸ்வா – ‘‘அயங் மஹாஸத்தோ பு³த்³த⁴ப்பமுக²ங் பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் நிமந்தெத்வா தஸ்ஸ நிஸீத³னத்தா²ய சிந்தேஸி, மயாபி தத்த² க³ந்த்வா புஞ்ஞகொட்டா²ஸங் க³ஹேதுங் வட்டதீ’’தி வட்³ட⁴கீவண்ணங் நிம்மினித்வா வாஸிப²ரஸுஹத்தோ² மஹாபுரிஸஸ்ஸ புரதோ பாதுரஹோஸி. ஸோ ‘‘அத்தி² நு கோ² கஸ்ஸசி ப⁴தியா கத்தப்³ப³கம்ம’’ந்தி ஆஹ.
Brāhmaṇo bhagavantaṃ svātanāya nimantetvā attano gharaṃ gacchanto cintesi – ‘‘ahaṃ ettakānaṃ bhikkhūnaṃ yāgubhattavatthādīni dātuṃ sakkomi, nisīdanaṭṭhānaṃ pana kathaṃ bhavissatī’’ti. Tassa kira sā cintanā caturāsītiyojanasahassappamāṇe merumatthake ṭhitassa devarājassa dasasatanayanassa paṇḍukambalasilāsanassa uṇhākāraṃ janesi. Atha sakko devarājā āsanassa uṇhabhāvaṃ disvā – ‘‘ko nu kho maṃ imamhā ṭhānā cāvetukāmo’’ti samuppannaparivitakko dibbena cakkhunā manussalokaṃ olokento mahāpurisaṃ disvā – ‘‘ayaṃ mahāsatto buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā tassa nisīdanatthāya cintesi, mayāpi tattha gantvā puññakoṭṭhāsaṃ gahetuṃ vaṭṭatī’’ti vaḍḍhakīvaṇṇaṃ nimminitvā vāsipharasuhattho mahāpurisassa purato pāturahosi. So ‘‘atthi nu kho kassaci bhatiyā kattabbakamma’’nti āha.
மஹாஸத்தோ தி³ஸ்வா ‘‘கிங் கம்மங் காதுங் ஸக்கி²ஸ்ஸஸீ’’தி ஆஹ. ‘‘மம அஜானநஸிப்பங் நாம நத்தி², யோ யோ யங் யங் இச்ச²தி மண்ட³பங் வா பாஸாத³ங் வா அஞ்ஞங் வா கிஞ்சி நிவேஸனாதி³கங், தஸ்ஸ தஸ்ஸ தங் தங் காதுங் ஸமத்தொ²ம்ஹீ’’தி. ‘‘தேன ஹி மய்ஹங் கம்மங் அத்தீ²’’தி. ‘‘கிங், அய்யா’’தி? ‘‘ஸ்வாதனாய மயா கோடிஸதஸஹஸ்ஸபி⁴க்கூ² நிமந்திதா, தேஸங் நிஸீத³னமண்ட³பங் கரிஸ்ஸஸீ’’தி? ‘‘அஹங் நாம கரெய்யங், ஸசே மே ப⁴திங் தா³துங் ஸக்கி²ஸ்ஸதா²’’தி. ‘‘ஸக்கி²ஸ்ஸாமி, தாதா’’தி. ‘‘யதி³ ஏவங், ஸாது⁴, கரிஸ்ஸாமீ’’தி வத்வா ஏகங் பதே³ஸங் ஓலோகேஸி. ஸோ த்³வாத³ஸயோஜனப்பமாணோ பதே³ஸோ கஸிணமண்ட³லங் விய ஸமதலோ பரமரமணீயோ அஹோஸி. புன ஸோ ‘‘எத்தகே டா²னே ஸத்தரதனமயோ த³ட்ட²ப்³ப³ஸாரமண்டோ³ மண்ட³போ உட்ட²ஹதூ’’தி சிந்தெத்வா ஓலோகேஸி. ததோ தாவதே³வ மண்ட³பஸதி³ஸோ பத²விதலங் பி⁴ந்தி³த்வா மண்ட³போ உட்ட²ஹி. தஸ்ஸ ஸோவண்ணமயேஸு த²ம்பே⁴ஸு ரஜதமயா க⁴டகா அஹேஸுங், ரஜதமயேஸு த²ம்பே⁴ஸு ஸோவண்ணமயா க⁴டகா, மணித்த²ம்பே⁴ஸு பவாளமயா க⁴டகா, பவாளமயேஸு த²ம்பே⁴ஸு மணிமயா க⁴டகா, ஸத்தரதனமயேஸு த²ம்பே⁴ஸு ஸத்தரதனமயா க⁴டகா அஹேஸுங்.
Mahāsatto disvā ‘‘kiṃ kammaṃ kātuṃ sakkhissasī’’ti āha. ‘‘Mama ajānanasippaṃ nāma natthi, yo yo yaṃ yaṃ icchati maṇḍapaṃ vā pāsādaṃ vā aññaṃ vā kiñci nivesanādikaṃ, tassa tassa taṃ taṃ kātuṃ samatthomhī’’ti. ‘‘Tena hi mayhaṃ kammaṃ atthī’’ti. ‘‘Kiṃ, ayyā’’ti? ‘‘Svātanāya mayā koṭisatasahassabhikkhū nimantitā, tesaṃ nisīdanamaṇḍapaṃ karissasī’’ti? ‘‘Ahaṃ nāma kareyyaṃ, sace me bhatiṃ dātuṃ sakkhissathā’’ti. ‘‘Sakkhissāmi, tātā’’ti. ‘‘Yadi evaṃ, sādhu, karissāmī’’ti vatvā ekaṃ padesaṃ olokesi. So dvādasayojanappamāṇo padeso kasiṇamaṇḍalaṃ viya samatalo paramaramaṇīyo ahosi. Puna so ‘‘ettake ṭhāne sattaratanamayo daṭṭhabbasāramaṇḍo maṇḍapo uṭṭhahatū’’ti cintetvā olokesi. Tato tāvadeva maṇḍapasadiso pathavitalaṃ bhinditvā maṇḍapo uṭṭhahi. Tassa sovaṇṇamayesu thambhesu rajatamayā ghaṭakā ahesuṃ, rajatamayesu thambhesu sovaṇṇamayā ghaṭakā, maṇitthambhesu pavāḷamayā ghaṭakā, pavāḷamayesu thambhesu maṇimayā ghaṭakā, sattaratanamayesu thambhesu sattaratanamayā ghaṭakā ahesuṃ.
ததோ மண்ட³பஸ்ஸ அந்தரந்தராபி கிங்கிணிகஜாலா ஓலம்ப³தூ’’தி ஓலோகேஸி, ஸஹ ஓலோகனேன கிங்கிணிகஜாலா ஓலம்பி³, யஸ்ஸ மந்த³வாதேரிதஸ்ஸ பஞ்சங்கி³கஸ்ஸேவ துரியஸ்ஸ பரமமனோரமோ மது⁴ரோ ஸத்³தோ³ நிச்ச²ரதி, தி³ப்³ப³ஸங்கீ³திவத்தனகாலோ விய அஹோஸி. ‘‘அந்தரந்தரா தி³ப்³ப³க³ந்த⁴தா³மபுப்ப²தா³மபத்ததா³மஸத்தரதனதா³மானி ஓலம்ப³ந்தூ’’தி சிந்தேஸி, ஸஹ சிந்தாய தா³மானி ஓலம்பி³ங்ஸு. ‘‘கோடிஸதஸஹஸ்ஸஸங்கா²னங் பி⁴க்கூ²னங் ஆஸனானி ச கப்பியமஹக்³க⁴பச்சத்த²ரணானி ஆதா⁴ரகானி ச பத²விங் பி⁴ந்தி³த்வா உட்ட²ஹந்தூ’’தி சிந்தேஸி, தாவதே³வ உட்ட²ஹிங்ஸு. ‘‘கோணே கோணே ஏகேகா உத³கசாடி உட்ட²ஹதூ’’தி சிந்தேஸி, தங்க²ணங்யேவ உத³கசாடியோ பரமஸீதலேன மது⁴ரேன ஸுவிஸுத்³த⁴ஸுக³ந்த⁴கப்பியவாரினா புண்ணா கத³லிபண்ணபிஹிதமுகா² உட்ட²ஹிங்ஸு. ஸோ த³ஸஸதனயனோ எத்தகங் மாபெத்வா ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ந்த்வா – ‘‘ஏஹி, அய்ய, தவ மண்ட³பங் தி³ஸ்வா மய்ஹங் ப⁴திங் தே³ஹீ’’தி ஆஹ. மஹாபுரிஸோ க³ந்த்வா தங் மண்ட³பங் ஓலோகேஸி. தஸ்ஸ ஓலோகெந்தஸ்ஸேவ ஸகலஸரீரங் பஞ்சவண்ணாய பீதியா நிரந்தரங் பு²டங் அஹோஸி.
Tato maṇḍapassa antarantarāpi kiṅkiṇikajālā olambatū’’ti olokesi, saha olokanena kiṅkiṇikajālā olambi, yassa mandavāteritassa pañcaṅgikasseva turiyassa paramamanoramo madhuro saddo niccharati, dibbasaṅgītivattanakālo viya ahosi. ‘‘Antarantarā dibbagandhadāmapupphadāmapattadāmasattaratanadāmāni olambantū’’ti cintesi, saha cintāya dāmāni olambiṃsu. ‘‘Koṭisatasahassasaṅkhānaṃ bhikkhūnaṃ āsanāni ca kappiyamahagghapaccattharaṇāni ādhārakāni ca pathaviṃ bhinditvā uṭṭhahantū’’ti cintesi, tāvadeva uṭṭhahiṃsu. ‘‘Koṇe koṇe ekekā udakacāṭi uṭṭhahatū’’ti cintesi, taṅkhaṇaṃyeva udakacāṭiyo paramasītalena madhurena suvisuddhasugandhakappiyavārinā puṇṇā kadalipaṇṇapihitamukhā uṭṭhahiṃsu. So dasasatanayano ettakaṃ māpetvā brāhmaṇassa santikaṃ gantvā – ‘‘ehi, ayya, tava maṇḍapaṃ disvā mayhaṃ bhatiṃ dehī’’ti āha. Mahāpuriso gantvā taṃ maṇḍapaṃ olokesi. Tassa olokentasseva sakalasarīraṃ pañcavaṇṇāya pītiyā nirantaraṃ phuṭaṃ ahosi.
அத²ஸ்ஸ மண்ட³பங் ஓலோகயதோ ஏதத³ஹோஸி – ‘‘நாயங் மண்ட³போ மனுஸ்ஸபூ⁴தேன கதோ, மய்ஹங் அஜ்ஜா²ஸயங் மய்ஹங் கு³ணங் ஆக³ம்ம அத்³தா⁴ ஸக்கஸ்ஸ தே³வரஞ்ஞோ ப⁴வனங் உண்ஹங் அஹோஸி, ததோ ஸக்கேன தே³வானமிந்தே³ன அயங் மண்ட³போ நிம்மிதோ’’தி. ‘‘ந கோ² பன மே யுத்தங் ஏவரூபே மண்ட³பே ஏகதி³வஸங்யேவ தா³னங் தா³துங், ஸத்தாஹங் த³ஸ்ஸாமீ’’தி சிந்தேஸி. பா³ஹிரகதா³னங் நாம தத்தகம்பி ஸமானங் போ³தி⁴ஸத்தானங் ஹத³யங் துட்டி²ங் காதுங் ந ஸக்கோதி, அலங்கதஸீஸங் வா சி²ந்தி³த்வா அஞ்ஜிதானி வா அக்கீ²னி உப்பாடெத்வா ஹத³யமங்ஸங் வா உப்³ப³ட்டெத்வா தி³ன்னகாலே போ³தி⁴ஸத்தானங் சாக³ங் நிஸ்ஸாய துட்டி² நாம ஹோதி. அம்ஹாகங் போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ஹி ஸிவிஜாதகே (ஜா॰ 1.15.52 ஆத³யோ) தே³வஸிகங் பஞ்சகஹாபணஸதஸஹஸ்ஸானி விஸ்ஸஜ்ஜெத்வா சதூஸு நக³ரத்³வாரேஸு நக³ரமஜ்ஜே²தி பஞ்சஸு டா²னேஸு தா³னங் தெ³ந்தஸ்ஸ தங் தா³னங் சாக³துட்டி²ங் உப்பாதே³துங் நாஸக்கி². யதா³ பனஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணவண்ணேன ஆக³ந்த்வா ஸக்கோ தே³வராஜா அக்கீ²னி யாசி, ததா³ ஸோ தானி சக்கூ²னி உப்பாடெத்வா அதா³ஸி, த³த³மானஸ்ஸேவ ஹாஸோ உப்பஜ்ஜி, கேஸக்³க³மத்தம்பி சித்தஸ்ஸ அஞ்ஞத²த்தங் நாஹோஸி. ஏவங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தானங் பா³ஹிரதா³னங் நிஸ்ஸாய தித்தி நாம நத்தி². தஸ்மா ஸோபி மஹாபுரிஸோ – ‘‘மயா கோடிஸதஸஹஸ்ஸஸங்கா²னங் பி⁴க்கூ²னங் தா³னங் தா³துங் வட்டதீ’’தி சிந்தெத்வா தஸ்மிங் மண்ட³பே நிஸீதா³பெத்வா ஸத்தாஹங் க³வபானங் நாம தா³னங் அதா³ஸி.
Athassa maṇḍapaṃ olokayato etadahosi – ‘‘nāyaṃ maṇḍapo manussabhūtena kato, mayhaṃ ajjhāsayaṃ mayhaṃ guṇaṃ āgamma addhā sakkassa devarañño bhavanaṃ uṇhaṃ ahosi, tato sakkena devānamindena ayaṃ maṇḍapo nimmito’’ti. ‘‘Na kho pana me yuttaṃ evarūpe maṇḍape ekadivasaṃyeva dānaṃ dātuṃ, sattāhaṃ dassāmī’’ti cintesi. Bāhirakadānaṃ nāma tattakampi samānaṃ bodhisattānaṃ hadayaṃ tuṭṭhiṃ kātuṃ na sakkoti, alaṅkatasīsaṃ vā chinditvā añjitāni vā akkhīni uppāṭetvā hadayamaṃsaṃ vā ubbaṭṭetvā dinnakāle bodhisattānaṃ cāgaṃ nissāya tuṭṭhi nāma hoti. Amhākaṃ bodhisattassa hi sivijātake (jā. 1.15.52 ādayo) devasikaṃ pañcakahāpaṇasatasahassāni vissajjetvā catūsu nagaradvāresu nagaramajjheti pañcasu ṭhānesu dānaṃ dentassa taṃ dānaṃ cāgatuṭṭhiṃ uppādetuṃ nāsakkhi. Yadā panassa brāhmaṇavaṇṇena āgantvā sakko devarājā akkhīni yāci, tadā so tāni cakkhūni uppāṭetvā adāsi, dadamānasseva hāso uppajji, kesaggamattampi cittassa aññathattaṃ nāhosi. Evaṃ sabbaññubodhisattānaṃ bāhiradānaṃ nissāya titti nāma natthi. Tasmā sopi mahāpuriso – ‘‘mayā koṭisatasahassasaṅkhānaṃ bhikkhūnaṃ dānaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā tasmiṃ maṇḍape nisīdāpetvā sattāhaṃ gavapānaṃ nāma dānaṃ adāsi.
எத்த² க³வபானந்தி மஹந்தே மஹந்தே கோலம்பே³ கீ²ரஸ்ஸ பூரெத்வா உத்³த⁴னேஸு ஆரோபெத்வா க⁴னபாகபக்கே கீ²ரே தோ²கதோ²கே தண்டு³லே பக்கி²பித்வா பக்கமது⁴ஸக்க²ரசுண்ணஸப்பீஹி அபி⁴ஸங்க²தபோ⁴ஜனங் வுச்சதி. இத³மேவ சதுமது⁴ரபோ⁴ஜனந்திபி வுச்சதி. மனுஸ்ஸாயேவ பன பரிவிஸிதுங் நாஸக்கி²ங்ஸு. தே³வாபி ஏகந்தரிகா ஹுத்வா பரிவிஸிங்ஸு. த்³வாத³ஸயோஜனப்பமாணம்பி தங் டா²னங் தே பி⁴க்கூ² க³ண்ஹிதுங் நப்பஹோஸியேவ, தே பன பி⁴க்கூ² அத்தனோ அத்தனோ அனுபா⁴வேன நிஸீதி³ங்ஸு. பரியோஸானதி³வஸே ஸப்³பே³ஸங் பி⁴க்கூ²னங் பத்தே தோ⁴வாபெத்வா பே⁴ஸஜ்ஜத்தா²ய ஸப்பினவனீதமது⁴பா²ணிதாதீ³னங் பூரெத்வா திசீவரேஹி ஸத்³தி⁴ங் அதா³ஸி. தத்த² ஸங்க⁴னவகபி⁴க்கு²னா லத்³த⁴சீவரஸாடகா ஸதஸஹஸ்ஸக்³க⁴னிகா அஹேஸுங்.
Ettha gavapānanti mahante mahante kolambe khīrassa pūretvā uddhanesu āropetvā ghanapākapakke khīre thokathoke taṇḍule pakkhipitvā pakkamadhusakkharacuṇṇasappīhi abhisaṅkhatabhojanaṃ vuccati. Idameva catumadhurabhojanantipi vuccati. Manussāyeva pana parivisituṃ nāsakkhiṃsu. Devāpi ekantarikā hutvā parivisiṃsu. Dvādasayojanappamāṇampi taṃ ṭhānaṃ te bhikkhū gaṇhituṃ nappahosiyeva, te pana bhikkhū attano attano anubhāvena nisīdiṃsu. Pariyosānadivase sabbesaṃ bhikkhūnaṃ patte dhovāpetvā bhesajjatthāya sappinavanītamadhuphāṇitādīnaṃ pūretvā ticīvarehi saddhiṃ adāsi. Tattha saṅghanavakabhikkhunā laddhacīvarasāṭakā satasahassagghanikā ahesuṃ.
அத² ஸத்தா² அனுமோத³னங் கரொந்தோ – ‘‘அயங் மஹாபுரிஸோ ஏவரூபங் மஹாதா³னங் அதா³ஸி, கோ நு கோ² ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி உபதா⁴ரெந்தோ – ‘‘அனாக³தே கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானங் த்³வின்னங் அஸங்க்²யெய்யானங் மத்த²கே கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி தி³ஸ்வா ததோ மஹாஸத்தங் ஆமந்தெத்வா – ‘‘த்வங் எத்தகங் நாம காலங் அதிக்கமித்வா கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி ப்³யாகாஸி. அத² மஹாபுரிஸோ ப⁴க³வதோ ப்³யாகரணங் ஸுத்வா பமுதி³தஹத³யோ – ‘‘அஹங் கிர பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமி, ந மே க⁴ராவாஸேன அத்தோ², பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமீ’’தி சிந்தெத்வா ததா²ரூபங் ஸம்பத்திங் கே²ளபிண்ட³ங் விய பஹாய ஸத்து² ஸந்திகே பப்³ப³ஜித்வா பு³த்³த⁴வசனங் உக்³க³ண்ஹித்வா அபி⁴ஞ்ஞா ச அட்ட² ஸமாபத்தியோ ச நிப்³ப³த்தெத்வா அபரிஹீனஜ்ஜா²னோ யாவதாயுகங் ட²த்வா ஆயுபரியோஸானே ப்³ரஹ்மலோகே நிப்³ப³த்தி. தேன வுத்தங் –
Atha satthā anumodanaṃ karonto – ‘‘ayaṃ mahāpuriso evarūpaṃ mahādānaṃ adāsi, ko nu kho bhavissatī’’ti upadhārento – ‘‘anāgate kappasatasahassādhikānaṃ dvinnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthake gotamo nāma buddho bhavissatī’’ti disvā tato mahāsattaṃ āmantetvā – ‘‘tvaṃ ettakaṃ nāma kālaṃ atikkamitvā gotamo nāma buddho bhavissasī’’ti byākāsi. Atha mahāpuriso bhagavato byākaraṇaṃ sutvā pamuditahadayo – ‘‘ahaṃ kira buddho bhavissāmi, na me gharāvāsena attho, pabbajissāmī’’ti cintetvā tathārūpaṃ sampattiṃ kheḷapiṇḍaṃ viya pahāya satthu santike pabbajitvā buddhavacanaṃ uggaṇhitvā abhiññā ca aṭṭha samāpattiyo ca nibbattetvā aparihīnajjhāno yāvatāyukaṃ ṭhatvā āyupariyosāne brahmaloke nibbatti. Tena vuttaṃ –
10.
10.
‘‘அஹங் தேன ஸமயேன, ஸுருசீ நாம ப்³ராஹ்மணோ;
‘‘Ahaṃ tena samayena, surucī nāma brāhmaṇo;
அஜ்ஜா²யகோ மந்தத⁴ரோ, திண்ணங் வேதா³ன பாரகூ³.
Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū.
11.
11.
‘‘தமஹங் உபஸங்கம்ம, ஸரணங் க³ந்த்வான ஸத்து²னோ;
‘‘Tamahaṃ upasaṅkamma, saraṇaṃ gantvāna satthuno;
ஸம்பு³த்³த⁴ப்பமுக²ங் ஸங்க⁴ங், க³ந்த⁴மாலேன பூஜயிங்;
Sambuddhappamukhaṃ saṅghaṃ, gandhamālena pūjayiṃ;
பூஜெத்வா க³ந்த⁴மாலேன, க³வபானேன தப்பயிங்.
Pūjetvā gandhamālena, gavapānena tappayiṃ.
12.
12.
‘‘ஸோபி மங் பு³த்³தோ⁴ ப்³யாகாஸி, மங்க³லோ த்³விபது³த்தமோ;
‘‘Sopi maṃ buddho byākāsi, maṅgalo dvipaduttamo;
அபரிமெய்யிதோ கப்பே, அயங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதி.
Aparimeyyito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
13.
13.
‘‘பதா⁴னங் பத³ஹித்வான…பே॰… ஹெஸ்ஸாம ஸம்முகா² இம’’ந்தி. –
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā ima’’nti. –
அட்ட² கா³தா² வித்தா²ரேதப்³பா³.
Aṭṭha gāthā vitthāretabbā.
14.
14.
‘‘தஸ்ஸாபி வசனங் ஸுத்வா, பி⁴ய்யோ சித்தங் பஸாத³யிங்;
‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
உத்தரிங் வதமதி⁴ட்டா²ஸிங், த³ஸபாரமிபூரியா.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
15.
15.
‘‘ததா³ பீதிமனுப்³ரூஹந்தோ, ஸம்போ³தி⁴வரபத்தியா;
‘‘Tadā pītimanubrūhanto, sambodhivarapattiyā;
பு³த்³தே⁴ த³த்வான மங் கே³ஹங், பப்³ப³ஜிங் தஸ்ஸ ஸந்திகே.
Buddhe datvāna maṃ gehaṃ, pabbajiṃ tassa santike.
16.
16.
‘‘ஸுத்தந்தங் வினயங் சாபி, நவங்க³ங் ஸத்து²ஸாஸனங்;
‘‘Suttantaṃ vinayaṃ cāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
ஸப்³ப³ங் பரியாபுணித்வா, ஸோப⁴யிங் ஜினஸாஸனங்.
Sabbaṃ pariyāpuṇitvā, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
17.
17.
‘‘தத்த²ப்பமத்தோ விஹரந்தோ, ப்³ரஹ்மங் பா⁴வெத்வ பா⁴வனங்;
‘‘Tatthappamatto viharanto, brahmaṃ bhāvetva bhāvanaṃ;
அபி⁴ஞ்ஞாபாரமிங் க³ந்த்வா, ப்³ரஹ்மலோகமக³ஞ்ச²ஹ’’ந்தி.
Abhiññāpāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchaha’’nti.
தத்த² க³ந்த⁴மாலேனாதி க³ந்தே⁴ஹி சேவ மாலேஹி ச. க³வபானேனாதி இத³ங் வுத்தமேவ. ‘‘க⁴தபானேனா’’திபி கேசி பட²ந்தி. தப்பயிந்தி தப்பேஸிங். உத்தரிங் வதமதி⁴ட்டா²ஸிந்தி பி⁴ய்யோபி வதமதி⁴ட்டா²ஸிங். த³ஸபாரமிபூரியாதி த³ஸன்னங் பாரமீனங் பூரணத்தா²ய. பீதிந்தி ஹத³யதுட்டி²ங். அனுப்³ரூஹந்தோதி வட்³டெ⁴ந்தோ. ஸம்போ³தி⁴வரபத்தியாதி பு³த்³த⁴த்தப்பத்தியா. பு³த்³தே⁴ த³த்வானாதி பு³த்³த⁴ஸ்ஸ பரிச்சஜித்வா . மங் கே³ஹந்தி மம கே³ஹங், ஸப்³ப³ங் ஸாபதெய்யங் சதுபச்சயத்தா²ய பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ பரிச்சஜித்வாதி அத்தோ². தத்தா²தி தஸ்மிங் பு³த்³த⁴ஸாஸனே. ப்³ரஹ்மந்தி ப்³ரஹ்மவிஹாரபா⁴வனங் பா⁴வெத்வா.
Tattha gandhamālenāti gandhehi ceva mālehi ca. Gavapānenāti idaṃ vuttameva. ‘‘Ghatapānenā’’tipi keci paṭhanti. Tappayinti tappesiṃ. Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsinti bhiyyopi vatamadhiṭṭhāsiṃ. Dasapāramipūriyāti dasannaṃ pāramīnaṃ pūraṇatthāya. Pītinti hadayatuṭṭhiṃ. Anubrūhantoti vaḍḍhento. Sambodhivarapattiyāti buddhattappattiyā. Buddhe datvānāti buddhassa pariccajitvā . Maṃ gehanti mama gehaṃ, sabbaṃ sāpateyyaṃ catupaccayatthāya buddhassa bhagavato pariccajitvāti attho. Tatthāti tasmiṃ buddhasāsane. Brahmanti brahmavihārabhāvanaṃ bhāvetvā.
மங்க³லஸ்ஸ பன ப⁴க³வதோ நக³ரங் உத்தரங் நாம அஹோஸி, பிதாபிஸ்ஸ உத்தரோ நாம ராஜா க²த்தியோ, மாதாபி உத்தரா நாம, ஸுதே³வோ ச த⁴ம்மஸேனோ ச த்³வே அக்³க³ஸாவகா, பாலிதோ நாம உபட்டா²கோ, ஸீவலா ச அஸோகா ச த்³வே அக்³க³ஸாவிகா, நாக³ருக்கோ² போ³தி⁴, அட்டா²ஸீதிஹத்து²ப்³பே³த⁴ங் ஸரீரங் அஹோஸி, நவுதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸங் ஆயுபரிமாணங், ப⁴ரியா பனஸ்ஸ யஸவதீ நாம, ஸீவலோ நாம புத்தோ, அஸ்ஸயானேன நிக்க²மி. உத்தராராமே வஸி. உத்தரோ நாம உபட்டா²கோ, தஸ்மிங் பன நவுதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி ட²த்வா பரினிப்³பு³தே ப⁴க³வதி ஏகப்பஹாரேனேவ த³ஸசக்கவாளஸஹஸ்ஸானி ஏகந்த⁴காரானி அஹேஸுங். ஸப்³ப³சக்கவாளேஸு மனுஸ்ஸானங் மஹந்தங் ஆரோத³னபரிதே³வனங் அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Maṅgalassa pana bhagavato nagaraṃ uttaraṃ nāma ahosi, pitāpissa uttaro nāma rājā khattiyo, mātāpi uttarā nāma, sudevo ca dhammaseno ca dve aggasāvakā, pālito nāma upaṭṭhāko, sīvalā ca asokā ca dve aggasāvikā, nāgarukkho bodhi, aṭṭhāsītihatthubbedhaṃ sarīraṃ ahosi, navutivassasahassaṃ āyuparimāṇaṃ, bhariyā panassa yasavatī nāma, sīvalo nāma putto, assayānena nikkhami. Uttarārāme vasi. Uttaro nāma upaṭṭhāko, tasmiṃ pana navutivassasahassāni ṭhatvā parinibbute bhagavati ekappahāreneva dasacakkavāḷasahassāni ekandhakārāni ahesuṃ. Sabbacakkavāḷesu manussānaṃ mahantaṃ ārodanaparidevanaṃ ahosi. Tena vuttaṃ –
18.
18.
‘‘உத்தரங் நாம நக³ரங், உத்தரோ நாம க²த்தியோ;
‘‘Uttaraṃ nāma nagaraṃ, uttaro nāma khattiyo;
உத்தரா நாம ஜனிகா, மங்க³லஸ்ஸ மஹேஸினோ.
Uttarā nāma janikā, maṅgalassa mahesino.
23.
23.
‘‘ஸுதே³வோ த⁴ம்மஸேனோ ச, அஹேஸுங் அக்³க³ஸாவகா;
‘‘Sudevo dhammaseno ca, ahesuṃ aggasāvakā;
பாலிதோ நாமுபட்டா²கோ, மங்க³லஸ்ஸ மஹேஸினோ.
Pālito nāmupaṭṭhāko, maṅgalassa mahesino.
24.
24.
‘‘ஸீவலா ச அஸோகா ச, அஹேஸுங் அக்³க³ஸாவிகா;
‘‘Sīvalā ca asokā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
போ³தி⁴ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ, நாக³ருக்கோ²தி வுச்சதி.
Bodhi tassa bhagavato, nāgarukkhoti vuccati.
26.
26.
‘‘அட்டா²ஸீதி ரதனானி, அச்சுக்³க³தோ மஹாமுனி;
‘‘Aṭṭhāsīti ratanāni, accuggato mahāmuni;
ததோ நித்³தா⁴வதீ ரங்ஸீ, அனேகஸதஸஹஸ்ஸியோ.
Tato niddhāvatī raṃsī, anekasatasahassiyo.
27.
27.
‘‘நவுதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி, ஆயு விஜ்ஜதி தாவதே³;
‘‘Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;
தாவதா திட்ட²மானோ ஸோ, தாரேஸி ஜனதங் ப³ஹுங்.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
28.
28.
‘‘யதா²பி ஸாக³ரே ஊமீ, ந ஸக்கா தா க³ணேதுயே;
‘‘Yathāpi sāgare ūmī, na sakkā tā gaṇetuye;
ததே²வ ஸாவகா தஸ்ஸ, ந ஸக்கா தே க³ணேதுயே.
Tatheva sāvakā tassa, na sakkā te gaṇetuye.
29.
29.
‘‘யாவ அட்டா²ஸி ஸம்பு³த்³தோ⁴, மங்க³லோ லோகனாயகோ;
‘‘Yāva aṭṭhāsi sambuddho, maṅgalo lokanāyako;
ந தஸ்ஸ ஸாஸனே அத்தி², ஸகிலேஸமரணங் ததா³.
Na tassa sāsane atthi, sakilesamaraṇaṃ tadā.
30.
30.
‘‘த⁴ம்மோக்கங் தா⁴ரயித்வான, ஸந்தாரெத்வா மஹாஜனங்;
‘‘Dhammokkaṃ dhārayitvāna, santāretvā mahājanaṃ;
ஜலித்வா து⁴மகேதூவ, நிப்³பு³தோ ஸோ மஹாயஸோ.
Jalitvā dhumaketūva, nibbuto so mahāyaso.
31.
31.
‘‘ஸங்கா²ரானங் ஸபா⁴வத்தங், த³ஸ்ஸயித்வா ஸதே³வகே;
‘‘Saṅkhārānaṃ sabhāvattaṃ, dassayitvā sadevake;
ஜலித்வா அக்³கி³க்க²ந்தோ⁴வ, ஸூரியோ அத்த²ங்க³தோ யதா²’’தி.
Jalitvā aggikkhandhova, sūriyo atthaṅgato yathā’’ti.
தத்த² ததோதி தஸ்ஸ மங்க³லஸ்ஸ ஸரீரதோ. நித்³தா⁴வதீதி நித்³தா⁴வந்தி, வசனவிபரியாயோ த³ட்ட²ப்³போ³. ரங்ஸீதி ரஸ்மியோ. அனேகஸதஸஹஸ்ஸியோதி அனேகஸதஸஹஸ்ஸா. ஊமீதி வீசியோ தரங்கா³. க³ணேதுயேதி க³ணேதுங் ஸங்கா²துங். எத்தகா ஸாக³ரே ஊமியோதி யதா² ந ஸக்கா க³ணேதுங், ஏவங் தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாவகாபி ந ஸக்கா க³ணேதுங், அத² கோ² க³ணனபத²ங் வீதிவத்தாதி அத்தோ². யாவாதி யாவதகங் காலங். ஸகிலேஸமரணங் ததா³தி ஸஹ கிலேஸேஹி ஸகிலேஸோ, ஸகிலேஸஸ்ஸ மரணங் ஸகிலேஸமரணங், தங் நத்தி². ததா³ கிர தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாஸனே ஸாவகா ஸப்³பே³ அரஹத்தங் பத்வாயேவ பரினிப்³பா³யிங்ஸு. புது²ஜ்ஜனா வா ஸோதாபன்னாத³யோ வா ஹுத்வா ந காலமகங்ஸூதி அத்தோ². கேசி ‘‘ஸம்மோஹமாரணங் ததா³’’தி பட²ந்தி.
Tattha tatoti tassa maṅgalassa sarīrato. Niddhāvatīti niddhāvanti, vacanavipariyāyo daṭṭhabbo. Raṃsīti rasmiyo. Anekasatasahassiyoti anekasatasahassā. Ūmīti vīciyo taraṅgā. Gaṇetuyeti gaṇetuṃ saṅkhātuṃ. Ettakā sāgare ūmiyoti yathā na sakkā gaṇetuṃ, evaṃ tassa bhagavato sāvakāpi na sakkā gaṇetuṃ, atha kho gaṇanapathaṃ vītivattāti attho. Yāvāti yāvatakaṃ kālaṃ. Sakilesamaraṇaṃ tadāti saha kilesehi sakileso, sakilesassa maraṇaṃ sakilesamaraṇaṃ, taṃ natthi. Tadā kira tassa bhagavato sāsane sāvakā sabbe arahattaṃ patvāyeva parinibbāyiṃsu. Puthujjanā vā sotāpannādayo vā hutvā na kālamakaṃsūti attho. Keci ‘‘sammohamāraṇaṃ tadā’’ti paṭhanti.
த⁴ம்மோக்கந்தி த⁴ம்மதீ³பகங். தூ⁴மகேதூதி அக்³கி³ வுச்சதி, இத⁴ பன பதீ³போ த³ட்ட²ப்³போ³ தஸ்மா பதீ³போ விய ஜலித்வா நிப்³பு³தோதி அத்தோ². மஹாயஸோதி மஹாபரிவாரோ . கேசி ‘‘நிப்³பு³தோ ஸோ ஸஸாவகோ’’தி பட²ந்தி. ஸங்கா²ரானந்தி ஸங்கா²தத⁴ம்மானங் ஸப்பச்சயத⁴ம்மானங். ஸபா⁴வத்தந்தி அனிச்சாதி³ஸாமஞ்ஞலக்க²ணங். ஸூரியோ அத்த²ங்க³தோ யதா²தி யதா² ஸஹஸ்ஸகிரணோ தி³வஸகரோ ஸப்³ப³ங் தமக³ணங் வித⁴மித்வா ஸப்³ப³ஞ்ச லோகங் ஓபா⁴ஸெத்வா அத்த²முபக³ச்ச²தி, ஏவங் மங்க³லதி³வஸகரோபி வேனெய்யகமலவனவிகஸனகரோ ஸப்³ப³ங் அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரலோகதமங் வித⁴மித்வா அத்தனோ ஸரீரப்பபா⁴ய ஜலித்வா அத்த²ங்க³தோதி அத்தோ². ஸேஸகா³தா² ஸப்³ப³த்த² உத்தானா ஏவாதி.
Dhammokkanti dhammadīpakaṃ. Dhūmaketūti aggi vuccati, idha pana padīpo daṭṭhabbo tasmā padīpo viya jalitvā nibbutoti attho. Mahāyasoti mahāparivāro . Keci ‘‘nibbuto so sasāvako’’ti paṭhanti. Saṅkhārānanti saṅkhātadhammānaṃ sappaccayadhammānaṃ. Sabhāvattanti aniccādisāmaññalakkhaṇaṃ. Sūriyo atthaṅgato yathāti yathā sahassakiraṇo divasakaro sabbaṃ tamagaṇaṃ vidhamitvā sabbañca lokaṃ obhāsetvā atthamupagacchati, evaṃ maṅgaladivasakaropi veneyyakamalavanavikasanakaro sabbaṃ ajjhattikabāhiralokatamaṃ vidhamitvā attano sarīrappabhāya jalitvā atthaṅgatoti attho. Sesagāthā sabbattha uttānā evāti.
மங்க³லபு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Maṅgalabuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.
நிட்டி²தோ ததியோ பு³த்³த⁴வங்ஸோ.
Niṭṭhito tatiyo buddhavaṃso.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / பு³த்³த⁴வங்ஸபாளி • Buddhavaṃsapāḷi / 5. மங்க³லபு³த்³த⁴வங்ஸோ • 5. Maṅgalabuddhavaṃso