| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / बुद्धवंसपाळि • Buddhavaṃsapāḷi |
५. मङ्गलबुद्धवंसो
5. Maṅgalabuddhavaṃso
१.
1.
कोण्डञ्ञस्स अपरेन, मङ्गलो नाम नायको।
Koṇḍaññassa aparena, maṅgalo nāma nāyako;
तमं लोके निहन्त्वान, धम्मोक्कमभिधारयि॥
Tamaṃ loke nihantvāna, dhammokkamabhidhārayi.
२.
2.
अतुलासि पभा तस्स, जिनेहञ्ञेहि उत्तरिं।
Atulāsi pabhā tassa, jinehaññehi uttariṃ;
चन्दसूरियपभं हन्त्वा, दससहस्सी विरोचति॥
Candasūriyapabhaṃ hantvā, dasasahassī virocati.
३.
3.
सोपि बुद्धो पकासेसि, चतुरो सच्चवरुत्तमे।
Sopi buddho pakāsesi, caturo saccavaruttame;
ते ते सच्चरसं पीत्वा, विनोदेन्ति महातमं॥
Te te saccarasaṃ pītvā, vinodenti mahātamaṃ.
४.
4.
पत्वान बोधिमतुलं, पठमे धम्मदेसने।
Patvāna bodhimatulaṃ, paṭhame dhammadesane;
कोटिसतसहस्सानं, धम्माभिसमयो अहु॥
Koṭisatasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.
५.
5.
सुरिन्ददेवभवने , बुद्धो धम्ममदेसयि।
Surindadevabhavane , buddho dhammamadesayi;
६.
6.
यदा सुनन्दो चक्कवत्ती, सम्बुद्धं उपसङ्कमि।
Yadā sunando cakkavattī, sambuddhaṃ upasaṅkami;
तदा आहनि सम्बुद्धो, धम्मभेरिं वरुत्तमं॥
Tadā āhani sambuddho, dhammabheriṃ varuttamaṃ.
७.
7.
सुनन्दस्सानुचरा जनता, तदासुं नवुतिकोटियो।
Sunandassānucarā janatā, tadāsuṃ navutikoṭiyo;
सब्बेपि ते निरवसेसा, अहेसुं एहि भिक्खुका॥
Sabbepi te niravasesā, ahesuṃ ehi bhikkhukā.
८.
8.
सन्निपाता तयो आसुं, मङ्गलस्स महेसिनो।
Sannipātā tayo āsuṃ, maṅgalassa mahesino;
कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो॥
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo.
९.
9.
दुतियो कोटिसतसहस्सानं, ततियो नवुतिकोटिनं।
Dutiyo koṭisatasahassānaṃ, tatiyo navutikoṭinaṃ;
खीणासवानं विमलानं, तदा आसि समागमो॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, tadā āsi samāgamo.
१०.
10.
अहं तेन समयेन, सुरुची नाम ब्राह्मणो।
Ahaṃ tena samayena, surucī nāma brāhmaṇo;
अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू॥
Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū.
११.
11.
तमहं उपसङ्कम्म, सरणं गन्त्वान सत्थुनो।
Tamahaṃ upasaṅkamma, saraṇaṃ gantvāna satthuno;
सम्बुद्धप्पमुखं सङ्घं, गन्धमालेन पूजयिं।
Sambuddhappamukhaṃ saṅghaṃ, gandhamālena pūjayiṃ;
पूजेत्वा गन्धमालेन, गवपानेन तप्पयिं॥
Pūjetvā gandhamālena, gavapānena tappayiṃ.
१२.
12.
सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, मङ्गलो द्विपदुत्तमो।
Sopi maṃ buddho byākāsi, maṅgalo dvipaduttamo;
‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति॥
‘‘Aparimeyyito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
१३.
13.
‘‘पधानं पदहित्वान…पे॰… हेस्साम सम्मुखा इमं’’॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
१४.
14.
तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं।
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दस पारमिपूरिया॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasa pāramipūriyā.
१५.
15.
तदा पीतिमनुब्रूहन्तो, सम्बोधिवरपत्तिया।
Tadā pītimanubrūhanto, sambodhivarapattiyā;
बुद्धे दत्वान मं गेहं, पब्बजिं तस्स सन्तिके॥
Buddhe datvāna maṃ gehaṃ, pabbajiṃ tassa santike.
१६.
16.
सुत्तन्तं विनयञ्चापि, नवङ्गं सत्थुसासनं।
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
सब्बं परियापुणित्वा, सोभयिं जिनसासनं॥
Sabbaṃ pariyāpuṇitvā, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
१७.
17.
तत्थप्पमत्तो विहरन्तो, ब्रह्मं भावेत्व भावनं।
Tatthappamatto viharanto, brahmaṃ bhāvetva bhāvanaṃ;
अभिञ्ञापारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकमगच्छहं॥
Abhiññāpāramiṃ gantvā, brahmalokamagacchahaṃ.
१८.
18.
उत्तरं नाम नगरं, उत्तरो नाम खत्तियो।
Uttaraṃ nāma nagaraṃ, uttaro nāma khattiyo;
उत्तरा नाम जनिका, मङ्गलस्स महेसिनो॥
Uttarā nāma janikā, maṅgalassa mahesino.
१९.
19.
नववस्ससहस्सानि , अगारं अज्झ सो वसि।
Navavassasahassāni , agāraṃ ajjha so vasi;
यसवा सुचिमा सिरीमा, तयो पासादमुत्तमा॥
Yasavā sucimā sirīmā, tayo pāsādamuttamā.
२०.
20.
समतिंससहस्सानि, नारियो समलङ्कता।
Samatiṃsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
यसवती नाम नारी, सीवलो नाम अत्रजो॥
Yasavatī nāma nārī, sīvalo nāma atrajo.
२१.
21.
निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमि।
Nimitte caturo disvā, assayānena nikkhami;
अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो॥
Anūnaaṭṭhamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
२२.
22.
ब्रह्मुना याचितो सन्तो, मङ्गलो नाम नायको।
Brahmunā yācito santo, maṅgalo nāma nāyako;
वत्ति चक्कं महावीरो, वने सिरीवरुत्तमे॥
Vatti cakkaṃ mahāvīro, vane sirīvaruttame.
२३.
23.
सुदेवो धम्मसेनो च, अहेसुं अग्गसावका।
Sudevo dhammaseno ca, ahesuṃ aggasāvakā;
पालितो नामुपट्ठाको, मङ्गलस्स महेसिनो॥
Pālito nāmupaṭṭhāko, maṅgalassa mahesino.
२४.
24.
सीवला च असोका च, अहेसुं अग्गसाविका।
Sīvalā ca asokā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
बोधि तस्स भगवतो, नागरुक्खोति वुच्चति॥
Bodhi tassa bhagavato, nāgarukkhoti vuccati.
२५.
25.
नन्दो चेव विसाखो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका।
Nando ceva visākho ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
अनुला चेव सुतना च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका॥
Anulā ceva sutanā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
२६.
26.
अट्ठासीति रतनानि, अच्चुग्गतो महामुनि।
Aṭṭhāsīti ratanāni, accuggato mahāmuni;
ततो निद्धावती रंसी, अनेकसतसहस्सियो॥
Tato niddhāvatī raṃsī, anekasatasahassiyo.
२७.
27.
नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे।
Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;
तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं॥
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
२८.
28.
यथापि सागरे ऊमी, न सक्का ता गणेतुये।
Yathāpi sāgare ūmī, na sakkā tā gaṇetuye;
तथेव सावका तस्स, न सक्का ते गणेतुये॥
Tatheva sāvakā tassa, na sakkā te gaṇetuye.
२९.
29.
याव अट्ठासि सम्बुद्धो, मङ्गलो लोकनायको।
Yāva aṭṭhāsi sambuddho, maṅgalo lokanāyako;
३०.
30.
धम्मोक्कं धारयित्वान, सन्तारेत्वा महाजनं।
Dhammokkaṃ dhārayitvāna, santāretvā mahājanaṃ;
जलित्वा धूमकेतूव, निब्बुतो सो महायसो॥
Jalitvā dhūmaketūva, nibbuto so mahāyaso.
३१.
31.
सङ्खारानं सभावत्थं, दस्सयित्वा सदेवके।
Saṅkhārānaṃ sabhāvatthaṃ, dassayitvā sadevake;
जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, सूरियो अत्थङ्गतो यथा॥
Jalitvā aggikkhandhova, sūriyo atthaṅgato yathā.
३२.
32.
उय्याने वस्सरे नाम, बुद्धो निब्बायि मङ्गलो।
Uyyāne vassare nāma, buddho nibbāyi maṅgalo;
तत्थेवस्स जिनथूपो, तिंसयोजनमुग्गतोति॥
Tatthevassa jinathūpo, tiṃsayojanamuggatoti.
मङ्गलस्स भगवतो वंसो ततियो।
Maṅgalassa bhagavato vaṃso tatiyo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / बुद्धवंस-अट्ठकथा • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ५. मङ्गलबुद्धवंसवण्णना • 5. Maṅgalabuddhavaṃsavaṇṇanā
