| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
८. मणिपूजकत्थेरअपदानवण्णना
8. Maṇipūjakattheraapadānavaṇṇanā
ओरेन हिमवन्तस्सातिआदिकं आयस्मतो मणिपूजकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि थेरो पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो पदुमुत्तरस्स भगवतो काले एकस्मिं कुले निब्बत्तो घरावासं सण्ठपेत्वा तत्थादीनवं दिस्वा घरावासं पहाय तापसपब्बज्जं पब्बजित्वा हिमवन्तओरभागे एकिस्सा नदिया समीपे पण्णसालं कारेत्वा वसन्तो विवेककामताय तस्सानुकम्पाय च तत्थ उपगतं पदुमुत्तरं भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो मणिपल्लङ्कं भगवतो पूजेसि। भगवा तस्स पसादवड्ढनत्थाय तत्थ निसीदि। सो भिय्योसोमत्ताय पसन्नो निब्बानाधिगमत्थाय पत्थनं अकासि। भगवा अनुमोदनं वत्वा पक्कामि। सो तेन पुञ्ञेन देवमनुस्सेसु संसरन्तो सब्बत्थ पूजितो सुखं अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे सावत्थियं विभवसम्पन्ने कुले निब्बत्तो घरावासं वसन्तो एकदिवसं सत्थु धम्मदेसनं सुत्वा पटिलद्धसद्धो पब्बजित्वा नचिरस्सेव अरहा अहोसि।
Orenahimavantassātiādikaṃ āyasmato maṇipūjakattherassa apadānaṃ. Ayampi thero purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle ekasmiṃ kule nibbatto gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā tatthādīnavaṃ disvā gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā himavantaorabhāge ekissā nadiyā samīpe paṇṇasālaṃ kāretvā vasanto vivekakāmatāya tassānukampāya ca tattha upagataṃ padumuttaraṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso maṇipallaṅkaṃ bhagavato pūjesi. Bhagavā tassa pasādavaḍḍhanatthāya tattha nisīdi. So bhiyyosomattāya pasanno nibbānādhigamatthāya patthanaṃ akāsi. Bhagavā anumodanaṃ vatvā pakkāmi. So tena puññena devamanussesu saṃsaranto sabbattha pūjito sukhaṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ vibhavasampanne kule nibbatto gharāvāsaṃ vasanto ekadivasaṃ satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
३४. सो एकदिवसं अत्तना कतकुसलं सरित्वा सञ्जातसोमनस्सो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो ओरेन हिमवन्तस्सातिआदिमाह। तत्थ ओरेनाति हिमवन्तस्स अपरं भागं विहाय ओरेन, भुम्मत्थे करणवचनं, ओरस्मिं दिसाभागेति अत्थो। नदिका सम्पवत्तथाति अपाकटनामधेय्या एका नदी संसुट्ठु पवत्तानी वहानी सन्दमाना अहोसीति अत्थो। तस्सा चानुपखेत्तम्हीति तस्सा नदिया अनुपखेत्तम्हि तीरसमीपेति अत्थो। सयम्भू वसते तदाति यदा अहं मणिपल्लङ्कं पूजेसिं, तदा अनाचरियको हुत्वा सयमेव बुद्धभूतो भगवा वसते विहरतीति अत्थो।
34. So ekadivasaṃ attanā katakusalaṃ saritvā sañjātasomanasso pubbacaritāpadānaṃ pakāsento orena himavantassātiādimāha. Tattha orenāti himavantassa aparaṃ bhāgaṃ vihāya orena, bhummatthe karaṇavacanaṃ, orasmiṃ disābhāgeti attho. Nadikā sampavattathāti apākaṭanāmadheyyā ekā nadī saṃsuṭṭhu pavattānī vahānī sandamānā ahosīti attho. Tassā cānupakhettamhīti tassā nadiyā anupakhettamhi tīrasamīpeti attho. Sayambhū vasate tadāti yadā ahaṃ maṇipallaṅkaṃ pūjesiṃ, tadā anācariyako hutvā sayameva buddhabhūto bhagavā vasate viharatīti attho.
३५. मणिं पग्गय्ह पल्लङ्कन्ति मणिन्ति चित्तं आराधेति सोमनस्सं करोतीति मणि, अथ वा माति पमाणं करोति आभरणन्ति मणि, अथ वा मरन्तापि राजयुवराजादयो तं न परिच्चजन्ति तदत्थाय सङ्गामं करोन्तीति मणि, तं मणिं मणिमयं पल्लङ्कं मनोरमं साधु चित्तं सुट्ठु विचित्तं पग्गय्ह गहेत्वा बुद्धसेट्ठस्स अभिरोपयिं पूजेसिन्ति अत्थो। सेसं सब्बं उत्तानत्थमेवाति।
35.Maṇiṃ paggayha pallaṅkanti maṇinti cittaṃ ārādheti somanassaṃ karotīti maṇi, atha vā māti pamāṇaṃ karoti ābharaṇanti maṇi, atha vā marantāpi rājayuvarājādayo taṃ na pariccajanti tadatthāya saṅgāmaṃ karontīti maṇi, taṃ maṇiṃ maṇimayaṃ pallaṅkaṃ manoramaṃ sādhu cittaṃ suṭṭhu vicittaṃ paggayha gahetvā buddhaseṭṭhassa abhiropayiṃ pūjesinti attho. Sesaṃ sabbaṃ uttānatthamevāti.
मणिपूजकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Maṇipūjakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ८. मणिपूजकत्थेरअपदानं • 8. Maṇipūjakattheraapadānaṃ
