Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൨൮൫] ൫. മണിസൂകരജാതകവണ്ണനാ
[285] 5. Maṇisūkarajātakavaṇṇanā
ദരിയാ സത്ത വസ്സാനീതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ സുന്ദരീമാരണം ആരബ്ഭ കഥേസി. തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവാ സക്കതോ ഹോതി ഗരുകതോതി വത്ഥു ഉദാനേ (ഉദാ॰ ൩൮) ആഗതമേവ. അയം പനേത്ഥ സങ്ഖേപോ – ഭഗവതോ കിര ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച പഞ്ചന്നം മഹാനദീനം മഹോഘസദിസേ ലാഭസക്കാരേ ഉപ്പന്നേ ഹതലാഭസക്കാരാ അഞ്ഞതിത്ഥിയാ സൂരിയുഗ്ഗമനകാലേ ഖജ്ജോപനകാ വിയ നിപ്പഭാ ഹുത്വാ ഏകതോ സന്നിപതിത്വാ മന്തയിംസു – ‘‘മയം സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉപ്പന്നകാലതോ പട്ഠായ ഹതലാഭസക്കാരാ, ന കോചി അമ്ഹാകം അത്ഥിഭാവമ്പി ജാനാതി, കേന നു ഖോ സദ്ധിം ഏകതോ ഹുത്വാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ അവണ്ണം ഉപ്പാദേത്വാ ലാഭസക്കാരമസ്സ അന്തരധാപേയ്യാമാ’’തി. അഥ നേസം ഏതദഹോസി – ‘‘സുന്ദരിയാ സദ്ധിം ഏകതോ ഹുത്വാ സക്കുണിസ്സാമാ’’തി.
Dariyāsatta vassānīti idaṃ satthā jetavane viharanto sundarīmāraṇaṃ ārabbha kathesi. Tena kho pana samayena bhagavā sakkato hoti garukatoti vatthu udāne (udā. 38) āgatameva. Ayaṃ panettha saṅkhepo – bhagavato kira bhikkhusaṅghassa ca pañcannaṃ mahānadīnaṃ mahoghasadise lābhasakkāre uppanne hatalābhasakkārā aññatitthiyā sūriyuggamanakāle khajjopanakā viya nippabhā hutvā ekato sannipatitvā mantayiṃsu – ‘‘mayaṃ samaṇassa gotamassa uppannakālato paṭṭhāya hatalābhasakkārā, na koci amhākaṃ atthibhāvampi jānāti, kena nu kho saddhiṃ ekato hutvā samaṇassa gotamassa avaṇṇaṃ uppādetvā lābhasakkāramassa antaradhāpeyyāmā’’ti. Atha nesaṃ etadahosi – ‘‘sundariyā saddhiṃ ekato hutvā sakkuṇissāmā’’ti.
തേ ഏകദിവസം സുന്ദരിം തിത്ഥിയാരാമം പവിസിത്വാ വന്ദിത്വാ ഠിതം നാലപിംസു. സാ പുനപ്പുനം സല്ലപന്തീപി പടിവചനം അലഭിത്വാ ‘‘അപി നു, അയ്യാ, തുമ്ഹേ കേനചി വിഹേഠിതാത്ഥാ’’തി പുച്ഛി. ‘‘കിം, ഭഗിനി, സമണം ഗോതമം അമ്ഹേ വിഹേഠേത്വാ ഹതലാഭസക്കാരേ കത്വാ വിചരന്തം ന പസ്സസീ’’തി. സാ ഏവമാഹ – ‘‘മയാ ഏത്ഥ കിം കാതും വട്ടതീ’’തി? ത്വം ഖോസി, ഭഗിനി, അഭിരൂപാ സോഭഗ്ഗപ്പത്താ, സമണസ്സ ഗോതമസ്സ അയസം ആരോപേത്വാ മഹാജനം തവ കഥം ഗാഹാപേത്വാ ഹതലാഭസക്കാരം കരോഹീ’’തി? സാ ‘‘സാധൂ’’തി സമ്പടിച്ഛിത്വാ വന്ദിത്വാ പക്കന്താ. തതോ പട്ഠായ മാലാഗന്ധവിലേപനകപ്പൂരകടുകഫലാദീനി ഗഹേത്വാ സായം മഹാജനസ്സ സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുത്വാ നഗരം പവിസനകാലേ ജേതവനാഭിമുഖീ ഗച്ഛതി. ‘‘കഹം ഗച്ഛസീ’’തി ച പുട്ഠാ ‘‘സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സന്തികം, അഹഞ്ഹി തേന സദ്ധിം ഏകഗന്ധകുടിയം വസാമീ’’തി വത്വാ അഞ്ഞതരസ്മിം തിത്ഥിയാരാമേ വസിത്വാ പാതോവ ജേതവനമഗ്ഗം ഓതരിത്വാ നഗരാഭിമുഖീ ഗച്ഛതി. ‘‘കിം, സുന്ദരി, കഹം ഗതാസീ’’തി ച പുട്ഠാ ‘‘സമണേന ഗോതമേന സദ്ധിം ഏകഗന്ധകുടിയം വസിത്വാ തം കിലേസരതിയാ രമാപേത്വാ ആഗതാമ്ഹീ’’തി വദതി.
Te ekadivasaṃ sundariṃ titthiyārāmaṃ pavisitvā vanditvā ṭhitaṃ nālapiṃsu. Sā punappunaṃ sallapantīpi paṭivacanaṃ alabhitvā ‘‘api nu, ayyā, tumhe kenaci viheṭhitātthā’’ti pucchi. ‘‘Kiṃ, bhagini, samaṇaṃ gotamaṃ amhe viheṭhetvā hatalābhasakkāre katvā vicarantaṃ na passasī’’ti. Sā evamāha – ‘‘mayā ettha kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti? Tvaṃ khosi, bhagini, abhirūpā sobhaggappattā, samaṇassa gotamassa ayasaṃ āropetvā mahājanaṃ tava kathaṃ gāhāpetvā hatalābhasakkāraṃ karohī’’ti? Sā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā vanditvā pakkantā. Tato paṭṭhāya mālāgandhavilepanakappūrakaṭukaphalādīni gahetvā sāyaṃ mahājanassa satthu dhammadesanaṃ sutvā nagaraṃ pavisanakāle jetavanābhimukhī gacchati. ‘‘Kahaṃ gacchasī’’ti ca puṭṭhā ‘‘samaṇassa gotamassa santikaṃ, ahañhi tena saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vasāmī’’ti vatvā aññatarasmiṃ titthiyārāme vasitvā pātova jetavanamaggaṃ otaritvā nagarābhimukhī gacchati. ‘‘Kiṃ, sundari, kahaṃ gatāsī’’ti ca puṭṭhā ‘‘samaṇena gotamena saddhiṃ ekagandhakuṭiyaṃ vasitvā taṃ kilesaratiyā ramāpetvā āgatāmhī’’ti vadati.
അഥ നം കതിപാഹച്ചയേന ധുത്താനം കഹാപണേ ദത്വാ ‘‘ഗച്ഛഥ സുന്ദരിം മാരേത്വാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഗന്ധകുടിയാ സമീപേ മാലാകചവരന്തരേ നിക്ഖിപിത്വാ ഏഥാ’’തി വദിംസു, തേ തഥാ അകംസു. തതോ തിത്ഥിയാ ‘‘സുന്ദരിം ന പസ്സാമാ’’തി കോലാഹലം കത്വാ രഞ്ഞോ ആരോചേത്വാ ‘‘കഹം വോ ആസങ്കാ’’തി വുത്താ ‘‘ഇമേസു ദിവസേസു ജേതവനേ വസതി, തത്രസ്സാ പവത്തിം ന ജാനാമാ’’തി വത്വാ ‘‘തേന ഹി ഗച്ഛഥ, നം വിചിനഥാ’’തി രഞ്ഞാ അനുഞ്ഞാതാ അത്തനോ ഉപട്ഠാകേ ഗഹേത്വാ ജേതവനം ഗന്ത്വാ വിചിനന്താ മാലാകചവരന്തരേ ദിസ്വാ മഞ്ചകം ആരോപേത്വാ നഗരം പവേസേത്വാ ‘‘സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സാവകാ ‘സത്ഥാരാ കതപാപകമ്മം പടിച്ഛാദേസ്സാമാ’തി സുന്ദരിം മാരേത്വാ മാലാകചവരന്തരേ നിക്ഖിപിംസൂ’’തി രഞ്ഞോ ആരോചേസും, രാജാ ‘‘തേന ഹി ഗച്ഛഥ, നഗരം ആഹിണ്ഡഥാ’’തി ആഹ. തേ നഗരവീഥീസു ‘‘പസ്സഥ സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം കമ്മ’’ന്തിആദീനി വിരവിത്വാ പുന രഞ്ഞോ നിവേസനദ്വാരം അഗമംസു.
Atha naṃ katipāhaccayena dhuttānaṃ kahāpaṇe datvā ‘‘gacchatha sundariṃ māretvā samaṇassa gotamassa gandhakuṭiyā samīpe mālākacavarantare nikkhipitvā ethā’’ti vadiṃsu, te tathā akaṃsu. Tato titthiyā ‘‘sundariṃ na passāmā’’ti kolāhalaṃ katvā rañño ārocetvā ‘‘kahaṃ vo āsaṅkā’’ti vuttā ‘‘imesu divasesu jetavane vasati, tatrassā pavattiṃ na jānāmā’’ti vatvā ‘‘tena hi gacchatha, naṃ vicinathā’’ti raññā anuññātā attano upaṭṭhāke gahetvā jetavanaṃ gantvā vicinantā mālākacavarantare disvā mañcakaṃ āropetvā nagaraṃ pavesetvā ‘‘samaṇassa gotamassa sāvakā ‘satthārā katapāpakammaṃ paṭicchādessāmā’ti sundariṃ māretvā mālākacavarantare nikkhipiṃsū’’ti rañño ārocesuṃ, rājā ‘‘tena hi gacchatha, nagaraṃ āhiṇḍathā’’ti āha. Te nagaravīthīsu ‘‘passatha samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ kamma’’ntiādīni viravitvā puna rañño nivesanadvāraṃ agamaṃsu.
രാജാ സുന്ദരിയാ സരീരം ആമകസുസാനേ അട്ടകം ആരോപേത്വാ രക്ഖാപേസി. സാവത്ഥിവാസിനോ ഠപേത്വാ അരിയസാവകേ സേസാ യേഭുയ്യേന ‘‘പസ്സഥ സമണാനം സക്യപുത്തിയാനം കമ്മ’’ന്തിആദീനി വത്വാ അന്തോനഗരേ ച ബഹിനഗരേ ച ഭിക്ഖൂ അക്കോസന്താ പരിഭാസന്താ വിചരന്തി. ഭിക്ഖൂ തം പവത്തിം തഥാഗതസ്സ ആരോചേസും. സത്ഥാ ‘‘തേന ഹി തുമ്ഹേപി തേ മനുസ്സേ ഏവം പടിചോദേഥാ’’തി –
Rājā sundariyā sarīraṃ āmakasusāne aṭṭakaṃ āropetvā rakkhāpesi. Sāvatthivāsino ṭhapetvā ariyasāvake sesā yebhuyyena ‘‘passatha samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ kamma’’ntiādīni vatvā antonagare ca bahinagare ca bhikkhū akkosantā paribhāsantā vicaranti. Bhikkhū taṃ pavattiṃ tathāgatassa ārocesuṃ. Satthā ‘‘tena hi tumhepi te manusse evaṃ paṭicodethā’’ti –
‘‘അഭൂതവാദീ നിരയം ഉപേതി, യോ വാപി കത്വാ ന കരോമി ചാഹ;
‘‘Abhūtavādī nirayaṃ upeti, yo vāpi katvā na karomi cāha;
ഉഭോപി തേ പേച്ച സമാ ഭവന്തി, നിഹീനകമ്മാ മനുജാ പരത്ഥാ’’തി. (ഉദാ॰ ൩൮) –
Ubhopi te pecca samā bhavanti, nihīnakammā manujā paratthā’’ti. (udā. 38) –
ഇമം ഗാഥമാഹ.
Imaṃ gāthamāha.
രാജാ ‘‘സുന്ദരിയാ അഞ്ഞേഹി മാരിതഭാവം ജാനാഥാ’’തി പുരിസേ പേസേസി. തേപി ഖോ ധുത്താ തേഹി കഹാപണേഹി സുരം പിവന്താ അഞ്ഞമഞ്ഞം കലഹം കരോന്തി. തത്ഥേകോ ഏവമാഹ – ‘‘ത്വം സുന്ദരിം ഏകപ്പഹാരേനേവ മാരേത്വാ മാലാകചവരന്തരേ നിക്ഖിപിത്വാ തതോ ലദ്ധകഹാപണേഹി സുരം പിവസി, ഹോതു ഹോതൂ’’തി. രാജപുരിസാ തേ ധുത്തേ ഗഹേത്വാ രഞ്ഞോ ദസ്സേസും. അഥ തേ രാജാ ‘‘തുമ്ഹേഹി മാരിതാ’’തി പുച്ഛി. ‘‘ആമ, ദേവാ’’തി. ‘‘കേഹി മാരാപിതാ’’തി? ‘‘അഞ്ഞതിത്ഥിയേഹി, ദേവാ’’തി. രാജാ തിത്ഥിയേ പക്കോസാപേത്വാ സുന്ദരിം ഉക്ഖിപാപേത്വാ ‘‘ഗച്ഛഥ തുമ്ഹേ, ഏവം വദന്താ നഗരം ആഹിണ്ഡഥ ‘അയം സുന്ദരീ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ അവണ്ണം ആരോപേതുകാമേഹി അമ്ഹേഹി മാരാപിതാ, നേവ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ, ന ഗോതമസാവകാനം ദോസോ അത്ഥി, അമ്ഹാകംയേവ ദോസോ’’’തി ആണാപേസി. തേ തഥാ അകംസു. ബാലമഹാജനോ തദാ സദ്ദഹി, തിത്ഥിയാപി പുരിസവധദണ്ഡേന പലിബുദ്ധാ. തതോ പട്ഠായ ബുദ്ധാനം മഹന്തതരോ ലാഭസക്കാരോ അഹോസി.
Rājā ‘‘sundariyā aññehi māritabhāvaṃ jānāthā’’ti purise pesesi. Tepi kho dhuttā tehi kahāpaṇehi suraṃ pivantā aññamaññaṃ kalahaṃ karonti. Tattheko evamāha – ‘‘tvaṃ sundariṃ ekappahāreneva māretvā mālākacavarantare nikkhipitvā tato laddhakahāpaṇehi suraṃ pivasi, hotu hotū’’ti. Rājapurisā te dhutte gahetvā rañño dassesuṃ. Atha te rājā ‘‘tumhehi māritā’’ti pucchi. ‘‘Āma, devā’’ti. ‘‘Kehi mārāpitā’’ti? ‘‘Aññatitthiyehi, devā’’ti. Rājā titthiye pakkosāpetvā sundariṃ ukkhipāpetvā ‘‘gacchatha tumhe, evaṃ vadantā nagaraṃ āhiṇḍatha ‘ayaṃ sundarī samaṇassa gotamassa avaṇṇaṃ āropetukāmehi amhehi mārāpitā, neva samaṇassa gotamassa, na gotamasāvakānaṃ doso atthi, amhākaṃyeva doso’’’ti āṇāpesi. Te tathā akaṃsu. Bālamahājano tadā saddahi, titthiyāpi purisavadhadaṇḍena palibuddhā. Tato paṭṭhāya buddhānaṃ mahantataro lābhasakkāro ahosi.
അഥേകദിവസം ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും – ‘‘ആവുസോ, തിത്ഥിയാ ‘ബുദ്ധാനം കാളകഭാവം ഉപ്പാദേസ്സാമാ’തി സയം കാളകാ ജാതാ, ബുദ്ധാനം പന മഹന്തതരോ ലാഭസക്കാരോ ഉദപാദീ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, സക്കാ ബുദ്ധാനം സംകിലേസം ഉപ്പാദേതും, ബുദ്ധാനം സംകിലിട്ഠഭാവകരണം നാമ ജാതിമണിനോ കിലിട്ഠഭാവകരണസദിസം, പുബ്ബേ ജാതിമണിം ‘കിലിട്ഠം കരിസ്സാമാ’തി വായമന്താപി നാസക്ഖിംസു കിലിട്ഠം കാതു’’ന്തി വത്വാ തേഹി യാചിതോ അതീതം ആഹരി.
Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, titthiyā ‘buddhānaṃ kāḷakabhāvaṃ uppādessāmā’ti sayaṃ kāḷakā jātā, buddhānaṃ pana mahantataro lābhasakkāro udapādī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, sakkā buddhānaṃ saṃkilesaṃ uppādetuṃ, buddhānaṃ saṃkiliṭṭhabhāvakaraṇaṃ nāma jātimaṇino kiliṭṭhabhāvakaraṇasadisaṃ, pubbe jātimaṇiṃ ‘kiliṭṭhaṃ karissāmā’ti vāyamantāpi nāsakkhiṃsu kiliṭṭhaṃ kātu’’nti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ ഏകസ്മിം ഗാമകേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ കാമേസു ആദീനവം ദിസ്വാ നിക്ഖമിത്വാ ഹിമവന്തപദേസേ തിസ്സോ പബ്ബതരാജിയോ അതിക്കമിത്വാ താപസോ ഹുത്വാ പണ്ണസാലായം വസി. തസ്സാ അവിദൂരേ മണിഗുഹാ അഹോസി, തത്ഥ തിംസമത്താ സൂകരാ വസന്തി, ഗുഹായ അവിദൂരേ ഏകോ സീഹോ ചരതി, തസ്സ മണിമ്ഹി ഛായാ പഞ്ഞായതി. സൂകരാ സീഹച്ഛായം ദിസ്വാ ഭീതാ ഉത്രസ്താ അപ്പമംസലോഹിതാ അഹേസും. തേ ‘‘ഇമസ്സ മണിനോ വിപ്പസന്നത്താ അയം ഛായാ പഞ്ഞായതി, ഇമം മണിം സംകിലിട്ഠം വിവണ്ണം കരോമാ’’തി ചിന്തേത്വാ അവിദൂരേ ഏകം സരം ഗന്ത്വാ കലലേ പവട്ടേത്വാ ആഗന്ത്വാ തം മണിം ഘംസന്തി. സോ സൂകരലോമേഹി ഘംസിയമാനോ വിപ്പസന്നതരോ അഹോസി. സൂകരാ ഉപായം അപസ്സന്താ ‘‘ഇമസ്സ മണിനോ വിവണ്ണകരണൂപായം താപസം പുച്ഛിസ്സാമാ’’തി ബോധിസത്തം ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം ഠിതാ പുരിമാ ദ്വേ ഗാഥാ ഉദാഹരിംസു –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto ekasmiṃ gāmake brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto kāmesu ādīnavaṃ disvā nikkhamitvā himavantapadese tisso pabbatarājiyo atikkamitvā tāpaso hutvā paṇṇasālāyaṃ vasi. Tassā avidūre maṇiguhā ahosi, tattha tiṃsamattā sūkarā vasanti, guhāya avidūre eko sīho carati, tassa maṇimhi chāyā paññāyati. Sūkarā sīhacchāyaṃ disvā bhītā utrastā appamaṃsalohitā ahesuṃ. Te ‘‘imassa maṇino vippasannattā ayaṃ chāyā paññāyati, imaṃ maṇiṃ saṃkiliṭṭhaṃ vivaṇṇaṃ karomā’’ti cintetvā avidūre ekaṃ saraṃ gantvā kalale pavaṭṭetvā āgantvā taṃ maṇiṃ ghaṃsanti. So sūkaralomehi ghaṃsiyamāno vippasannataro ahosi. Sūkarā upāyaṃ apassantā ‘‘imassa maṇino vivaṇṇakaraṇūpāyaṃ tāpasaṃ pucchissāmā’’ti bodhisattaṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ ṭhitā purimā dve gāthā udāhariṃsu –
൧൦൩.
103.
‘‘ദരിയാ സത്ത വസ്സാനി, തിംസമത്താ വസാമസേ;
‘‘Dariyā satta vassāni, tiṃsamattā vasāmase;
ഹഞ്ഞാമ മണിനോ ആഭം, ഇതി നോ മന്തരം അഹു.
Haññāma maṇino ābhaṃ, iti no mantaraṃ ahu.
൧൦൪.
104.
‘‘യാവതാ മണിം ഘംസാമ, ഭിയ്യോ വോദായതേ മണി;
‘‘Yāvatā maṇiṃ ghaṃsāma, bhiyyo vodāyate maṇi;
ഇദഞ്ചദാനി പുച്ഛാമ, കിം കിച്ചം ഇധ മഞ്ഞസീ’’തി.
Idañcadāni pucchāma, kiṃ kiccaṃ idha maññasī’’ti.
തത്ഥ ദരിയാതി മണിഗുഹായം. വസാമസേതി വസാമ. ഹഞ്ഞാമാതി ഹനിസ്സാമ, മയമ്പി വിവണ്ണം കരിസ്സാമ. ഇദഞ്ചദാനി പുച്ഛാമാതി ഇദാനി മയം ‘‘കേന കാരണേന അയം മണി കിലിസ്സമാനോ വോദായതേ’’തി ഇദം തം പുച്ഛാമ. ‘‘കിം കിച്ചം ‘ഇധ മഞ്ഞസീ’തി ഇമസ്മിം അത്ഥേ ത്വം ഇമം കിച്ചം കിന്തി മഞ്ഞസീ’’തി.
Tattha dariyāti maṇiguhāyaṃ. Vasāmaseti vasāma. Haññāmāti hanissāma, mayampi vivaṇṇaṃ karissāma. Idañcadāni pucchāmāti idāni mayaṃ ‘‘kena kāraṇena ayaṃ maṇi kilissamāno vodāyate’’ti idaṃ taṃ pucchāma. ‘‘Kiṃ kiccaṃ ‘idha maññasī’ti imasmiṃ atthe tvaṃ imaṃ kiccaṃ kinti maññasī’’ti.
അഥ നേസം ആചിക്ഖന്തോ ബോധിസത്തോ തതിയം ഗാഥമാഹ –
Atha nesaṃ ācikkhanto bodhisatto tatiyaṃ gāthamāha –
൧൦൫.
105.
‘‘അയം മണി വേളുരിയോ, അകാചോ വിമലോ സുഭോ;
‘‘Ayaṃ maṇi veḷuriyo, akāco vimalo subho;
നാസ്സ സക്കാ സിരിം ഹന്തും, അപക്കമഥ സൂകരാ’’തി.
Nāssa sakkā siriṃ hantuṃ, apakkamatha sūkarā’’ti.
തത്ഥ അകാചോതി അകക്കസോ. സുഭോതി സോഭനോ. സിരിന്തി പഭം. അപക്കമഥാതി ഇമസ്സ മണിസ്സ പഭാ നാസേതും ന സക്കാ, തുമ്ഹേ പന ഇമം മണിഗുഹം പഹായ അഞ്ഞത്ഥ ഗച്ഛഥാതി.
Tattha akācoti akakkaso. Subhoti sobhano. Sirinti pabhaṃ. Apakkamathāti imassa maṇissa pabhā nāsetuṃ na sakkā, tumhe pana imaṃ maṇiguhaṃ pahāya aññattha gacchathāti.
തേ തസ്സ കഥം സുത്വാ തഥാ അകംസു. ബോധിസത്തോ ഝാനം ഉപ്പാദേത്വാ ബ്രഹ്മലോകപരായണോ അഹോസി.
Te tassa kathaṃ sutvā tathā akaṃsu. Bodhisatto jhānaṃ uppādetvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ താപസോ അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā tāpaso ahameva ahosi’’nti.
മണിസൂകരജാതകവണ്ണനാ പഞ്ചമാ.
Maṇisūkarajātakavaṇṇanā pañcamā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൨൮൫. മണിസൂകരജാതകം • 285. Maṇisūkarajātakaṃ