Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమానవత్థు-అట్ఠకథా • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
౩. మణిథూణవిమానవణ్ణనా
3. Maṇithūṇavimānavaṇṇanā
ఉచ్చమిదం మణిథూణం విమానన్తి మణిథూణవిమానం. తస్స కా ఉప్పత్తి? భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే. తేన సమయేన సమ్బహులా థేరా భిక్ఖూ అరఞ్ఞాయతనే విహరన్తి. తేసం గామం పిణ్డాయ గమనమగ్గే ఏకో ఉపాసకో విసమం సమం కరోతి, కణ్టకే నీహరతి, గచ్ఛగుమ్బే అపనేతి, ఉదకకాలే మాతికాసు సేతుం బన్ధతి, వివనట్ఠానేసు ఛాయారుక్ఖే రోపేతి, జలాసయేసు మత్తికం ఉద్ధరిత్వా తే పుథులగమ్భీరే కరోతి, తిత్థే సమ్పాదేతి, యథావిభవం దానం దేతి, సీలం రక్ఖతి. సో అపరభాగే కాలం కత్వా తావతింసేసు ద్వాదసయోజనికే కనకవిమానే నిబ్బత్తి. తం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానత్థేరో ఉపసఙ్కమిత్వా ఇమాహి గాథాహి పటిపుచ్ఛి –
Uccamidaṃmaṇithūṇaṃ vimānanti maṇithūṇavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sambahulā therā bhikkhū araññāyatane viharanti. Tesaṃ gāmaṃ piṇḍāya gamanamagge eko upāsako visamaṃ samaṃ karoti, kaṇṭake nīharati, gacchagumbe apaneti, udakakāle mātikāsu setuṃ bandhati, vivanaṭṭhānesu chāyārukkhe ropeti, jalāsayesu mattikaṃ uddharitvā te puthulagambhīre karoti, titthe sampādeti, yathāvibhavaṃ dānaṃ deti, sīlaṃ rakkhati. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero upasaṅkamitvā imāhi gāthāhi paṭipucchi –
౧౧౨౬.
1126.
‘‘ఉచ్చమిదం మణిథూణం విమానం, సమన్తతో ద్వాదస యోజనాని;
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ, samantato dvādasa yojanāni;
కూటాగారా సత్తసతా ఉళారా, వేళురియథమ్భా రుచకత్థతా సుభా.
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā, veḷuriyathambhā rucakatthatā subhā.
౧౧౨౭.
1127.
‘‘తత్థచ్ఛసి పివసి ఖాదసి చ, దిబ్బా చ వీణా పవదన్తి వగ్గుం;
‘‘Tatthacchasi pivasi khādasi ca, dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ;
దిబ్బా రసా కామగుణేత్థ పఞ్చ, నారియో చ నచ్చన్తి సువణ్ణచ్ఛన్నా.
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca, nāriyo ca naccanti suvaṇṇacchannā.
౧౧౨౮.
1128.
‘‘కేన తేతాదిసో వణ్ణో…పే॰…వణ్ణో చ తే సబ్బదిసా పభాసతీ’’తి.
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
సోపి తస్స గాథాహి బ్యాకాసి –
Sopi tassa gāthāhi byākāsi –
౧౧౩౦.
1130.
‘‘సో దేవపుత్తో అత్తమనో…పే॰… యస్స కమ్మస్సిదం ఫలం’’.
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
౧౧౩౧.
1131.
‘‘అహం మనుస్సేసు మనుస్సభూతో, వివనే పథే సఙ్కమనం అకాసిం;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, vivane pathe saṅkamanaṃ akāsiṃ;
ఆరామరుక్ఖాని చ రోపయిస్సం, పియా చ మే సీలవన్తో అహేసుం;
Ārāmarukkhāni ca ropayissaṃ, piyā ca me sīlavanto ahesuṃ;
అన్నఞ్చ పానఞ్చ పసన్నచిత్తో, సక్కచ్చ దానం విపులం అదాసిం.
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
౧౧౩౨.
1132.
‘‘తేన మేతాదిసో వణ్ణో…పే॰…వణ్ణో చ మే సబ్బదిసా పభాసతీ’’తి.
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
౧౧౩౧. తత్థ వివనేతి అరఞ్ఞే. ఆరామరుక్ఖాని చా ఆరామభూతే రుక్ఖే, ఆరామం కత్వా తత్థ రుక్ఖే రోపేసిన్తి అత్థో. సేసం సబ్బం వుత్తనయమేవ.
1131. Tattha vivaneti araññe. Ārāmarukkhāni cā ārāmabhūte rukkhe, ārāmaṃ katvā tattha rukkhe ropesinti attho. Sesaṃ sabbaṃ vuttanayameva.
మణిథూణవిమానవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Maṇithūṇavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / విమానవత్థుపాళి • Vimānavatthupāḷi / ౩. మణిథూణవిమానవత్థు • 3. Maṇithūṇavimānavatthu