Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမာနဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
၃. မဏိထူဏဝိမာနဝဏ္ဏနာ
3. Maṇithūṇavimānavaṇṇanā
ဥစ္စမိဒံ မဏိထူဏံ ဝိမာနန္တိ မဏိထူဏဝိမာနံ။ တသ္သ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ။ တေန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ထေရာ ဘိက္ခူ အရညာယတနေ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ဂမနမဂ္ဂေ ဧကော ဥပာသကော ဝိသမံ သမံ ကရောတိ, ကဏ္ဋကေ နီဟရတိ, ဂစ္ဆဂုမ္ဗေ အပနေတိ, ဥဒကကာလေ မာတိကာသု သေတုံ ဗန္ဓတိ, ဝိဝနဋ္ဌာနေသု ဆာယာရုက္ခေ ရောပေတိ, ဇလာသယေသု မတ္တိကံ ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ တေ ပုထုလဂမ္ဘီရေ ကရောတိ, တိတ္ထေ သမ္ပာဒေတိ, ယထာဝိဘဝံ ဒာနံ ဒေတိ, သီလံ ရက္ခတိ။ သော အပရဘာဂေ ကာလံ ကတ္ဝာ တာဝတိံသေသု ဒ္ဝာဒသယောဇနိကေ ကနကဝိမာနေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ပဋိပုစ္ဆိ –
Uccamidaṃmaṇithūṇaṃ vimānanti maṇithūṇavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sambahulā therā bhikkhū araññāyatane viharanti. Tesaṃ gāmaṃ piṇḍāya gamanamagge eko upāsako visamaṃ samaṃ karoti, kaṇṭake nīharati, gacchagumbe apaneti, udakakāle mātikāsu setuṃ bandhati, vivanaṭṭhānesu chāyārukkhe ropeti, jalāsayesu mattikaṃ uddharitvā te puthulagambhīre karoti, titthe sampādeti, yathāvibhavaṃ dānaṃ deti, sīlaṃ rakkhati. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero upasaṅkamitvā imāhi gāthāhi paṭipucchi –
၁၁၂၆.
1126.
‘‘ဥစ္စမိဒံ မဏိထူဏံ ဝိမာနံ၊ သမန္တတော ဒ္ဝာဒသ ယောဇနာနိ။
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ, samantato dvādasa yojanāni;
ကူဋာဂာရာ သတ္တသတာ ဥဠာရာ၊ ဝေဠုရိယထမ္ဘာ ရုစကတ္ထတာ သုဘာ။
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā, veḷuriyathambhā rucakatthatā subhā.
၁၁၂၇.
1127.
‘‘တတ္ထစ္ဆသိ ပိဝသိ ခာဒသိ စ၊ ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ။
‘‘Tatthacchasi pivasi khādasi ca, dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ;
ဒိဗ္ဗာ ရသာ ကာမဂုဏေတ္ထ ပဉ္စ၊ နာရိယော စ နစ္စန္တိ သုဝဏ္ဏစ္ဆန္နာ။
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca, nāriyo ca naccanti suvaṇṇacchannā.
၁၁၂၈.
1128.
‘‘ကေန တေတာဒိသော ဝဏ္ဏော။ပေ.။ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
သောပိ တသ္သ ဂာထာဟိ ဗ္ယာကာသိ –
Sopi tassa gāthāhi byākāsi –
၁၁၃၀.
1130.
‘‘သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော။ပေ.။ ယသ္သ ကမ္မသ္သိဒံ ဖလံ’’။
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
၁၁၃၁.
1131.
‘‘အဟံ မနုသ္သေသု မနုသ္သဘူတော၊ ဝိဝနေ ပထေ သင္ကမနံ အကာသိံ။
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, vivane pathe saṅkamanaṃ akāsiṃ;
အာရာမရုက္ခာနိ စ ရောပယိသ္သံ၊ ပိယာ စ မေ သီလဝန္တော အဟေသုံ။
Ārāmarukkhāni ca ropayissaṃ, piyā ca me sīlavanto ahesuṃ;
အန္နဉ္စ ပာနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒာနံ ဝိပုလံ အဒာသိံ။
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
၁၁၃၂.
1132.
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော။ပေ.။ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
၁၁၃၁. တတ္ထ ဝိဝနေတိ အရညေ။ အာရာမရုက္ခာနိ စာ အာရာမဘူတေ ရုက္ခေ, အာရာမံ ကတ္ဝာ တတ္ထ ရုက္ခေ ရောပေသိန္တိ အတ္ထော။ သေသံ သဗ္ဗံ ဝုတ္တနယမေဝ။
1131. Tattha vivaneti araññe. Ārāmarukkhāni cā ārāmabhūte rukkhe, ārāmaṃ katvā tattha rukkhe ropesinti attho. Sesaṃ sabbaṃ vuttanayameva.
မဏိထူဏဝိမာနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Maṇithūṇavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဝိမာနဝတ္ထုပာဠိ • Vimānavatthupāḷi / ၃. မဏိထူဏဝိမာနဝတ္ထု • 3. Maṇithūṇavimānavatthu