| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮಾನವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
೩. ಮಣಿಥೂಣವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ
3. Maṇithūṇavimānavaṇṇanā
ಉಚ್ಚಮಿದಂ ಮಣಿಥೂಣಂ ವಿಮಾನನ್ತಿ ಮಣಿಥೂಣವಿಮಾನಂ। ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ। ತೇನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಥೇರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇಸಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಗಮನಮಗ್ಗೇ ಏಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ವಿಸಮಂ ಸಮಂ ಕರೋತಿ, ಕಣ್ಟಕೇ ನೀಹರತಿ, ಗಚ್ಛಗುಮ್ಬೇ ಅಪನೇತಿ, ಉದಕಕಾಲೇ ಮಾತಿಕಾಸು ಸೇತುಂ ಬನ್ಧತಿ, ವಿವನಟ್ಠಾನೇಸು ಛಾಯಾರುಕ್ಖೇ ರೋಪೇತಿ, ಜಲಾಸಯೇಸು ಮತ್ತಿಕಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ತೇ ಪುಥುಲಗಮ್ಭೀರೇ ಕರೋತಿ, ತಿತ್ಥೇ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ಯಥಾವಿಭವಂ ದಾನಂ ದೇತಿ, ಸೀಲಂ ರಕ್ಖತಿ। ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸೇಸು ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕೇ ಕನಕವಿಮಾನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ –
Uccamidaṃmaṇithūṇaṃ vimānanti maṇithūṇavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sambahulā therā bhikkhū araññāyatane viharanti. Tesaṃ gāmaṃ piṇḍāya gamanamagge eko upāsako visamaṃ samaṃ karoti, kaṇṭake nīharati, gacchagumbe apaneti, udakakāle mātikāsu setuṃ bandhati, vivanaṭṭhānesu chāyārukkhe ropeti, jalāsayesu mattikaṃ uddharitvā te puthulagambhīre karoti, titthe sampādeti, yathāvibhavaṃ dānaṃ deti, sīlaṃ rakkhati. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero upasaṅkamitvā imāhi gāthāhi paṭipucchi –
೧೧೨೬.
1126.
‘‘ಉಚ್ಚಮಿದಂ ಮಣಿಥೂಣಂ ವಿಮಾನಂ, ಸಮನ್ತತೋ ದ್ವಾದಸ ಯೋಜನಾನಿ।
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ, samantato dvādasa yojanāni;
ಕೂಟಾಗಾರಾ ಸತ್ತಸತಾ ಉಳಾರಾ, ವೇಳುರಿಯಥಮ್ಭಾ ರುಚಕತ್ಥತಾ ಸುಭಾ॥
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā, veḷuriyathambhā rucakatthatā subhā.
೧೧೨೭.
1127.
‘‘ತತ್ಥಚ್ಛಸಿ ಪಿವಸಿ ಖಾದಸಿ ಚ, ದಿಬ್ಬಾ ಚ ವೀಣಾ ಪವದನ್ತಿ ವಗ್ಗುಂ।
‘‘Tatthacchasi pivasi khādasi ca, dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ;
ದಿಬ್ಬಾ ರಸಾ ಕಾಮಗುಣೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ, ನಾರಿಯೋ ಚ ನಚ್ಚನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಚ್ಛನ್ನಾ॥
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca, nāriyo ca naccanti suvaṇṇacchannā.
೧೧೨೮.
1128.
‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰…ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ॥
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
ಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಗಾಥಾಹಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ –
Sopi tassa gāthāhi byākāsi –
೧೧೩೦.
1130.
‘‘ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಅತ್ತಮನೋ…ಪೇ॰… ಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ’’॥
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
೧೧೩೧.
1131.
‘‘ಅಹಂ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ, ವಿವನೇ ಪಥೇ ಸಙ್ಕಮನಂ ಅಕಾಸಿಂ।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, vivane pathe saṅkamanaṃ akāsiṃ;
ಆರಾಮರುಕ್ಖಾನಿ ಚ ರೋಪಯಿಸ್ಸಂ, ಪಿಯಾ ಚ ಮೇ ಸೀಲವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ।
Ārāmarukkhāni ca ropayissaṃ, piyā ca me sīlavanto ahesuṃ;
ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ದಾನಂ ವಿಪುಲಂ ಅದಾಸಿಂ॥
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
೧೧೩೨.
1132.
‘‘ತೇನ ಮೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰…ವಣ್ಣೋ ಚ ಮೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ॥
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
೧೧೩೧. ತತ್ಥ ವಿವನೇತಿ ಅರಞ್ಞೇ। ಆರಾಮರುಕ್ಖಾನಿ ಚಾ ಆರಾಮಭೂತೇ ರುಕ್ಖೇ, ಆರಾಮಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ರುಕ್ಖೇ ರೋಪೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
1131. Tattha vivaneti araññe. Ārāmarukkhāni cā ārāmabhūte rukkhe, ārāmaṃ katvā tattha rukkhe ropesinti attho. Sesaṃ sabbaṃ vuttanayameva.
ಮಣಿಥೂಣವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Maṇithūṇavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ವಿಮಾನವತ್ಥುಪಾಳಿ • Vimānavatthupāḷi / ೩. ಮಣಿಥೂಣವಿಮಾನವತ್ಥು • 3. Maṇithūṇavimānavatthu
