| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਕਥਾ
Manokammadvārakathā
ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਕਥਾਯਂ ਪਨ ਕਾਮਾવਚਰਾਦਿવਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਮਨੋ ਮਨੋ ਨਾਮ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਾવਚਰੋ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸવਿਧੋ ਹੋਤਿ, ਰੂਪਾવਚਰੋ ਪਨ੍ਨਰਸવਿਧੋ, ਅਰੂਪਾવਚਰੋ ਦ੍વਾਦਸવਿਧੋ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਅਟ੍ਠવਿਧੋਤਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਏਕੂਨਨવੁਤਿવਿਧੋ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਯਂ ਨਾਮ ਮਨੋ ਮਨੋਦ੍વਾਰਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਨਾਮ ਚੇਤਨਾ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਹਿ ਚੇਤਨਾ ਮਹਾਪਕਰਣੇ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤ੍વੇવ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਏવਮੇવ ਅਯਂ ਨਾਮ ਮਨੋ ਮਨੋਦ੍વਾਰਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ।
Manokammadvārakathāyaṃ pana kāmāvacarādivasena catubbidho mano mano nāma. Tattha kāmāvacaro catupaññāsavidho hoti, rūpāvacaro pannarasavidho, arūpāvacaro dvādasavidho, lokuttaro aṭṭhavidhoti sabbopi ekūnanavutividho hoti. Tattha ayaṃ nāma mano manodvāraṃ na hotīti na vattabbo. Yathā hi ayaṃ nāma cetanā kammaṃ na hotīti na vattabbā, antamaso pañcaviññāṇasampayuttāpi hi cetanā mahāpakaraṇe kammantveva niddiṭṭhā, evameva ayaṃ nāma mano manodvāraṃ na hotīti na vattabbo.
ਏਤ੍ਥਾਹ – ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮੇਤਂ ਕਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ? ਆਯੂਹਤਿ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਂ ਕਰੋਤਿ, ਚੇਤੇਤਿ, ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਪਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਚੇਤਨਾ ਕਿਂ ਆਯੂਹਤਿ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਂ ਕਰੋਤਿ, ਚੇਤੇਤਿ, ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਪਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ?। ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮੇ। ਸਾਪਿ ਹਿ ਸਹਜਾਤੇ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਆਯੂਹਤਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਪਿਣ੍ਡਂ ਕਰੋਤਿ ਚੇਤੇਤਿ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਪਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ। ਕਿਂ વਾ ਇਮਿਨਾ વਾਦੇਨ? ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕવਸੇਨ ਹੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ – ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲਾਕੁਸਲੋ ਏਕੂਨਤਿਂਸવਿਧੋ ਮਨੋ ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਂ ਨਾਮ। ਯਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਨੋਦ੍વਾਰੇ ਸਿਦ੍ਧਾ ਚੇਤਨਾ ਯਾਯ ਅਭਿਜ੍ਝਾਬ੍ਯਾਪਾਦਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ਚੇવ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਅਬ੍ਯਾਪਾਦਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ਚ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਦਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਇਤੋ ਪਰਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਦ੍વਾਰવવਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਾਨਿ ਨਾਮ।
Etthāha – kammaṃ nāmetaṃ kiṃ karotīti? Āyūhati, abhisaṅkharoti, piṇḍaṃ karoti, ceteti, kappeti, pakappetīti. Evaṃ sante pañcaviññāṇacetanā kiṃ āyūhati, abhisaṅkharoti, piṇḍaṃ karoti, ceteti, kappeti, pakappetīti?. Sahajātadhamme. Sāpi hi sahajāte sampayuttakkhandhe āyūhati abhisaṅkharoti piṇḍaṃ karoti ceteti kappeti pakappetīti. Kiṃ vā iminā vādena? Sabbasaṅgāhikavasena hetaṃ vuttaṃ. Idaṃ panettha sanniṭṭhānaṃ – tebhūmakakusalākusalo ekūnatiṃsavidho mano manokammadvāraṃ nāma. Yā pana tasmiṃ manodvāre siddhā cetanā yāya abhijjhābyāpādamicchādassanāni ceva anabhijjhāabyāpādasammādassanāni ca gaṇhāti, idaṃ manokammaṃ nāma. Ito paraṃ sabbaṃ kammavavatthānañca dvāravavatthānañca heṭṭhā vuttanayeneva veditabbanti. Imāni tīṇi kammadvārāni nāma.
ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Manokammadvārakathā niṭṭhitā.
